ХИМИЯ ПӘНІНЕН СЫНАҚ АЯҚТАЛДЫ

A) Дизентерия амебасы

B) Бодо

C) Лейшмания

E) Лямблия

A) Спирогира

B) Ламинария

C) Улотрикс

D) Хлорелла

E) Саргассум

A) Шымтезек мүгі

B) Шырша сүрегі

C) Шоқпарбас плаун

D) Усасыр қырықжапырағы

E) Далалық қырықбуын

A) Тынысалу жүйесі

B) Эндокриндік жүйе

C) Тірек-қимыл жүйесі

D) Асқорыту жүйесі

E) Жүрек-қантамырлар жүйесі

A) Тыныс алу.

B) Тыныс шығару.

C) Қанайналу.

D) Зәр шығару.

E) Асқорыту.

A) Хирург.

B) Дерматолог.

C) Кардиолог.

D) Уролог.

E) Гинеколог.

A) Тірек

B) Түзуші

C) Өткізгіш

D) Фотосинтездеуші

E) Жабын

A) Қосалқы тамырдан

B) Ұрық бүршікшесінен

C) Сабақтан өсіп шығатын тамырдан

D) Жанама тамырдан

E) Ұрық тамыршасынан

A) Жел

C) Өздігінен

D) Су

E) Жарық

A) Құлын

B) Бие

C) Жабағы

D) Айғыр

E) Тай

A) Т₅К₅А₁₀Ж_∞

B) Т₅К₅А₉Ж_∞

C) Т₃К₄А₅Ж_∞

D) Т₂₊₂К₄А₂₊₄Ж₍₂₎

E) Т₂К₂А₍₉₊₁₎Ж₁

A) Бауыр

C) Аналь тесігі

D) Зәршығару

E) Мезодерма

A) Майшабақ тәрізділер

B) Жұпбалықтар

C) Бекіре тәрізділер

D) Албырт тәрізділер

E) Латимерия тәрізділер

A) Торлы қабықша

B) Тамырлы қабықша

C) Көз бұршағы

D) Нұрлы қабықша

E) Сыртқы қабықша

A) төрт жерден

B) екі жерден

C) үш жерден

D) алты жерден

E) бес жерден

A) Жүрек қақпақшалары

B) Жүрек қарыншасы

C) Эндокард

D) Эпикард

E) Миокард

A) аминқышқылдарының түзілуі

B) нәруыз биосинтезі

C) липидтердің синтездеуі

D) күрделі көмірсулардың ыдырауы

E) көмірсулардың ыдырауы

A) Тұқымдас түзілу

B) Түр түзілу

C) Отряд түзілу

D) Тип түзілу

E) Класс түзілу

A) Аэробионттар.

B) Биотоп.

C) Гидробионттар.

D) Эдафобус.

E) Эндобионттар.

A) Шашақ

C) Шатыр

E) Собық

A) Қарағайлы орманда.

B) Қайың түбінде.

C) Терек түбінде.

D) Далалы жерде.

E) Ағаш түбіртегінде.

A) Қармен ысқылау керек

B) Жылы затпен орап, жылытатын сусын ішкізу керек

C) Таза шұберекпен жауып, үстінен бұрау жіппен қатты қысып тастау

D) Суық сумен шайып, марганцовканың әлсіз ертіндісімен сүртеді

E) Басын жоғары жатқызып, жүрек тұсына салқын орамал қояды

A) Тері

C) Бүйрек

D) Қарын

E) Өкпе

A) 2 қызыл: 1 қызғылт: 1 ақ

B) 1 қызыл: 1 қызғылт: 2 ақ

C) 3 қызыл:1 ақ

D) 1 қызыл: 2 қызғылт: 1 ақ

E) 2 қызыл: 2 ақ

A) Ж. Б. Ламарк

B) Р. Гук

C) Л. Пастер

D) К. Линней

E) А. Левенгук

A) жерді сипаттап жазу

B) жерді зерттеу

C) жерді оқу

D) жерді сызу

E) жерді өлшеу

A) су

C) тірі ағзалар

D) тау жыныстары

E) көмірқышқыл газы

A) 2070,4 мың км²

B) 1600,2 мың км²

C) 1563,1 мың км²

D) 1450,3 мың км²

E) 2724,9 мың км²

A) Түркістан, Тараз.

B) Теміртау, Рудный.

C) Шымкент, Астана.

D) Екібастұз, Балқаш.

E) Павлодар, Өскемен.

A) Ресейдің солтүстік-батысы.

B) Скандинавия көлдері.

C) Англия.

D) Каспий көлі.

E) Ұлы көлдер.

A) Камерун

B) Тунис

C) Чад

E) Мали

A) Арна.

C) Арық.

D) Жыра.

E) Жайылма.

A) 2

C) 5

E) 4

A) ғаламдық

B) мұхиттық

C) антропогендік

D) материктік

E) географиялық

A) Іле.

C) Янцзы.

D) Еділ.

E) Ганг.

A) 1855 м.

B) 8848 м.

C) 2992 м.

D) 7439 м.

E) 5538 м.

A) Текелі, Жетібай.

B) Доссор, Ақсай.

C) Ақсай, Кемпірсай.

D) Майқайың, Хантау.

E) Хантау, Жетіқара.

A) Өрмекші

B) Жібек құрты

C) Құмырсқа

D) Көбелек

E) Қарақұрт

A) Жалпы Сырт

B) Мойынқұм

C) Үстірт

D) Торғай үстірті

E) Бетпақдала

A) Шығыс Қазақстан.

B) Оңтүстік Қазақстан.

C) Орталық Қазақстан.

D) Батыс Қазақстан.

E) Солтүстік Қазақстан.

A) Қарағанды

B) Қызылорда

C) Шымкент

D) Павлодар

E) Атырау

A) Үндістан, Ұлыбритания.

B) Корея, Вьетнам.

C) Таиланд, Куба.

D) Жапония, Вест-Үндістан.

E) Катар, Мальта.

A) газ өндіретін басты орталықтары

B) ең ірі АЭС- тері

C) қара металлургия орталықтары

D) мұнай- химия орталықтары

E) ең қуатты СЭС- тері

A) күріш

C) картоп

D) маниок

E) лавр

A) салыстырмалы биіктік

B) биіктік белдеу

C) еңдік зоналық

D) абсолют биіктік

E) биіктік белгісі

A) Памир

C) Анд

E) Гималай

A) 20 т

C) 28 т

E) 40 т

A) Оңтүстік пен Батыс Қазақстан.

B) Солтүстік пен Оңтүстік Қазақстан.

C) Ресей мен Солтүстік Қазақстан.

D) Солтүстік Кавказ елдері мен Батыс Қазақстан.

E) Оңтүстік пен Oрта Азия.

A) Италия

B) АҚШ

C) Канада

E) Үндістан

A) Андорра.

B) Сан-Марино.

C) Лихтенштейн.

D) Люксембург.

E) Монако.

A) Гандхар

B) Бадиян

C) Герат

E) Кей-Кобад

A) Франция.

B) Испания.

C) Германия.

D) Англия.

E) Италия.

A) саяси құдалау

B) помещиктік жер иеленушілік

C) феодалдық міндеткерліктер

D) империялық басқару

E) кеден одағы

A) Горький.

B) Грибоедов.

C) Некрасов.

D) Пушкин.

E) Жуковский.

A) Сухэ Батор

B) Ж.Батмунх

C) Ж.Самбу

D) Ю.Цеденбал

E) Х.Чойбалсан

A) 1989 ж.

B) 1969 ж.

C) 1968 ж.

D) 1985 ж.

E) 1976 ж.

A) Ур

C) Ниппур

D) Урук

E) Умма

A) Б.з.б. XI-IX ғғ.

B) Б.з.б. X-VIII ғғ.

C) Б.з.б. IV-V ғғ.

D) Б.з.б. IV-III ғғ.

E) Б.з.б. II-I ғғ.

A) 200-ге жуық

B) 300

C) 500-н астам

E) 600

A) Аристотель, Плиний

B) Плиний, Тацит

C) Аристотель, Тацит

D) Плиний, Сократ

E) Геродот, Сократ

A) Кортес.

B) Писсаро.

C) Колумб.

D) Мартин.

E) Пинсон.

A) Францияның Австрияға соғыс жариялауы

B) Бастилияның алынуы

C) Варенн дағдарысы

D) Ұлттық Конвенттің шақырылуы

E) Пруссия мен Австрияның Францияға қарсы әскери одақ құруы

A) Социал-демократиялық, Жұмысшылар.

B) Демократиялық, Либералдық.

C) Либералдық, Республикалық.

D) Демократиялық, Республикалық.

E) Лейбористік, Конгресс.

A) Дүние жүзін бөлісуді реттеу.

B) Жаңа экономикалық аймақтар құру.

C) Революциялық-демократиялық қозғалыстардың ошақтарын құру.

D) Отарларды бөліске салу.

E) Бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету.

A) «Париж-Лондон-Москва».

B) «Берлин-Лондон-Москва».

C) «Берлин-Москва-Токио».

D) «Рим-Токио-Пекин».

E) «Берлин-Рим-Токио».

A) 1939 жыл.

B) 1940 жыл.

C) 1944 жыл.

D) 1941 жыл.

E) 1942 жыл.

A) 14.

C) 18.

E) 10.

A) Грекия

B) Люксембург

C) Лихтенштейн

D) Бельгия

E) Португалия

A) 1953 ж.

B) 1964 ж.

C) 1976 ж.

D) 1972 ж.

E) 1970 ж.

A) VIII-IX ғғ.

B) IX-X ғғ.

C) XIII-XVI ғғ.

D) XII-XV ғғ.

E) X-XI ғғ.

A) «Хұсрау мен Шырын»

B) «Бес дастан»

C) «Жеті ару»

D) «Қуғындалушының кітабы»

E) «Тағдыр кітабы»

A) Иран, Жапония, Қытай

B) Египет, Индонезия, Қытай

C) Қытай, Жапония, Сирия

D) Судан, Түркия, Қытай

E) Қытай, Корея, Жапония

A) Тегеранда есеп-несие банкін салу үшін

B) Гулистан келісіміне қол қою үшін

C) Иран мен Ресей арасында бітімгершілік саясатын жүргізу үшін

D) Иран шахын Ресей мен Англияға қарсы айдап салу үшін

E) 70 жыл мерзімге мұнай игеруге концессия алу үшін

A) К.Кулидж

B) Ф.Рузвельт

C) Л.Джонсон

D) Г.Трумэн

E) А.Линкольн

A) 1970 ж.

B) 1950 ж.

C) 1960 ж.

D) 1980 ж.

E) 1945 ж.

A) Қорқыт.

B) Тоныкөк.

C) Ұлық Түрік.

D) Күлтегін.

E) Білге.

«Алпамыс батыр» жырындағы қай кейіпкердің бейнесі екенін белгілеңіз.

A) Алпамыс.

B) Құлтай.

C) Байбөрі.

D) Ұлықбек.

E) Ұлтан.

A) Достық.

B) Ғылым, білім.

C) Табиғат.

D) Тіл, сөз өнері.

E) Махаббат.

A) “Сағындым”.

B) “Гүлсімге”.

C) “Сен сұлу”.

D) “Жас келін”.

E) “З-ға”.

A) «Оқимын».

B) «Бүгінгі дала».

C) «Жел».

D) «Жастар».

E) «Ала бие».

A) «Сексен сом».

B) «Кедей теңдігі».

C) «Шұғаның белгісі».

D) «Майдан».

E) «Айранбай».

A) Құртқа.

B) Гүлбаршын.

C) Жібек.

D) Қарашаш.

E) Баян.

A) Ысмаил.

B) Мұса.

C) Темір.

D) Жүсіп.

E) Досай.

A) «Ендігі бет алыс».

B) «Адасқан өмір».

C) «Қамар сұлу».

D) «Кім жазықты?»

E) «Тұрмыс».

A) “Заман туралы”

B) “Ақ көйлек”

C) “Құлагер”

D) “Заман адамы”

E) “Жүсіп төреге”

A) Бекболат, Әжібай, Зылиқа.

B) Әмірқан, Ақтамақ.

C) Шолпан, Өрік, Теңге.

D) Шернияз, Алтынай, Күнікей.

E) Балташ, Ұрқия, Мұқаш, қара мұрт.

A) Кейіптеу.

B) Символ.

C) Дамыту.

D) Әсірелеу.

E) Метафора.

A) “Қазақтың бас ақыны”.

B) “ХХ ғасырдың Гомері”.

C) “Қаламынан тамған бал ем болады”.

D) “Атақты елдің атақты ұлы”.

E) “Теңдесі жоқ талант”.

A) М.Әуезов.

B) С.Мұқанов.

C) С.Сейфуллин.

D) Ж.Аймауытов.

E) Ғ.Мұстафин.

A) С.Сейфуллин.

B) Ғ.Мүсірепов.

C) Ғ.Мұстафин.

D) М.Әуезов.

E) С.Мұқанов.

A) Кейіптеу.

B) Әсірелеу (гипербола).

C) Ауыстыру (метафора).

D) Алмастыру (метонимия).

E) Кішірейту (литота).

A) Б.Момышұлы.

B) Т.Бигелдинов.

C) Т.Әубәкіров.

D) А.Жұмағалиев.

E) М.Мәметова.

A) «Заман тынысы».

B) «Байқоңыр».

C) «Қызыл галстук».

D) «Жесір тағдыры».

E) «Жеңіс жырлары».

A) Мұғалім.

B) Әже.

C) Ана.

E) Әубәкір.

A) Екінші.

B) Он екінші.

C) Жиырма екінші.

D) Қырық екінші.

E) Отыз екінші.

A) «Ер Тарғын».

B) «Қобыланды».

C) «Ер Көкше».

D) «Ер Қосай».

E) «Ер Сайын».

A) Қ.Жұмалиев.

B) Ш.Айтматов.

C) Ғ.Мүсірепов.

D) С.Мұқанов.

E) М.Әуезов.

A) Сәт.

C) Қозыбақ.

D) Қоқыш.

E) Жарасбай.

A) "Оянған өлке".

B) "Махаббат, қызық мол жылдар".

C) "Қан мен тер".

D) "Боран".

E) "Абай жолы".

A) Астарлы меңзеу.

B) Салыстыру.

C) Өте кішірейтіп жеткізу.

D) Мысқыл, кекету.

E) Асырып айту.

A) La…d.

C) Ga…her.

D) Lio…t.

E) Jou…ney.

Those shoes cost … mine.

A) As much as.

B) More as.

C) Much so.

D) As more as.

E) Much as.

A) money.

B) news.

C) days.

E) fruit.

The weаther ... for the better.

A) is changed

B) are changed

C) was changed

D) were changed

E) has changed

A) were

C) am

E) was

I … to clean the carpet.

A) Is going.

B) Are going.

C) Going.

D) Am going.

E) Goes.

A) lose.

C) fail.

E) find.

A) Famіly

B) Father

C) Moscow

D) USA

E) Brіtish Isles

A) co-

C) ir-

E) in-

The weather іs terrіbly ... .

A) depressіng.

B) undepressed.

C) depressіon.

D) depressed.

E) depress.

A) six hundred and four

B) four hundred and forty-four

C) five hundred and five

D) five hundred and sixty-four

E) four hundred and four

By … is this book written?

A) What.

B) Whose.

C) Who.

D) Whom.

A) Jack’s my favourіte actor.

B) He’s speakіng wіth hіs mother now.

C) He’s got many frіends іn our school.

D) The boys’ hands were very cold.

E) She’s done all the work.

Has anybody shown you what to do? Have you ... what to do.

A) been shown.

B) beіng shown.

C) to be shown.

D) are shown.

E) are beіng shown.

People ... to drіve more carefully.

A) must.

B) ought.

C) could.

D) would.

E) may.

They are goіng to have a party on Saturday, ... ?

A) dіdn’t they.

B) haven’t they.

C) don’t they.

D) aren’t they.

E) won’t they.

She … a letter at five o’clock last night.

A) was

B) was writing

D) am

Менің қонақтарды қарсы алуға қолым тимейді.

A) І was too busy to havіng guests.

B) І am very busy to havіng guests.

C) І was too busy to have gettіng guests.

D) І was very busy to have got guests.

E) І am too busy to have guests.

Where was W.Shakespeare born?

A) Іn London.

B) Іn Edіnburgh.

C) Іn Cardіff.

D) Іn Lіverpool.

E) Іn Stratford- upon -Avon.

This is where I draw the line.

A) I will not do more.

B) I don`t have enough people to help.

C) I am careful.

D) I will pay for mistake.

E) I am nervous about it.

A) at

C) by

E) on

A) sixteen

B) thirteen

C) eight

D) twelve

E) first

I was hungry, so I made ___a sandwich.

A) I

B) my

D) me

A) boils

C) will boil

D) boiling

E) boiled

One day my cousіn George and І decіded to vіsіt our Granny іn London. After lunch we all three decіded to saіl down the Thames to have a look at the old shіps. But suddenly іt started raіnіng, so we had to change our plans. We decіded to vіsіt Madame Tussaud’s іnstead. George hadn’t been there before. Іt was great fun seeіng all the wax fіgures. There were some new ones І hadn’t seen before. After an hour Granny felt a lіttle tіred and wanted to sіt down and rest for a moment. George and І went to look at all the murderers іn the cellar. We promіsed to back іn half an hour.

When we came back we saw two Amerіcan tourіsts standіng іn front of Granny and takіng a photo of her. We heard one of them say," She sure looks lіke a real woman! You should have seen theіr faces a moment later when Granny opened her eyes!

Мәтінге тақырып таңдаңыз:

A) Good relatіves.

B) A case іn the museum.

C) George and hіs Granny.

D) An old Granny.

E) Englіsh museums.

АҒЫЛШЫН ТІЛІ

ПӘНІНЕН СЫНАҚ АЯҚТАЛДЫ

Ich machte die Hausaufgabe nicht. Ich … gestern sehr krank.

A) wurdet.

B) hatte.

C) wart.

D) war.

… Zwei Mal…!

A) Klingelt

B) Klingelst

C) Klang

D) Klingelte

E) Klingeln

A) Auto.

C) Boot.

E) Rad.

Die ... unseres Landes gehören dem Volk.

A) Wälder.

B) Wälde.

C) Walden.

D) Wälden.

E) Walde.

A) -ling.

B) -ion.

C) -chen.

D) -ung.

E) -haft.

Kommst du um 13 Uhr zu mir, ... gehst du in die Stadt?

A) und.

B) oder.

C) denn.

D) weil.

E) aber.

A) Beantworten-beantwortete-gebeantwortet.

B) Beantworten-beantwortete-beantwortet.

C) Beantworten-beantwortet-beatwortet.

D) Beantworten-antwotete be-begeatwortet.

E) Beantworten-antwortete be-beantwortet.

Um wen ... er sich kümmern?

A) werde

B) wirst

D) werden

E) werdet

Ich bat den Vorsitzenden . . . das Wort .

A) für

B) gegen

D) bis

Man sieht abends fern, . . . .

A) ohne spazierengehen

B) um zu spazierengehen

C) spazierenzugehen

D) um spazierenzugehen

E) statt spazierenzugehen

... ich meinen Hund für die Dauer der Reise bei Ihnen lassen?

A) Will

B) Soll

D) Darf

In der Nähe unserer Stadt gibt es ... Wald.

A) der.

B) den.

D) einen.

E) ein.

Die Universitäten und Hochschulen bilden . . . Fachleute heran.

A) des

B) das

D) die

Hier gibt es keine . . . Eisenbahn.

A) groß

B) große

D) großem

E) großer

... rufen die besten Kunstwerke schöne Gefühle hervor?

A) Warum?

B) Wovon?

C) Worauf?

D) Wohin?

E) Wer?

Viele Deutschen reisen gern, _ fährt nach Österreich, an die Ostsee oder ans Schwarze Meer.

A) Mann

B) man

D) Leute

Donnerstag ist … Tag der Woche.

A) Vier.

B) Vierzig.

C) Das vieste.

D) Die vierte.

E) Der vierte.

Wir gehören nicht … dieser Gruppe.

A) mit.

B) bei.

D) an.

Er wollte wissen, ... für die Sauberkeit im Raum sorgt.

A) wenn

B) dass

D) als

"Warum ... Sie seine Sprachkenntnisse ...?" fragte der Schulleiter.

A) haben/unterschätzen

B) hat/unterschätzt

C) hast/unterschätzen

D) habt/unterschätzen

E) haben/unterschätzt

Man erfand diese Maschine vor einigen Jahren.

A) Diese Maschine wurde vor einigen Jahren erfunden.

B) Diese Maschine war vor einigen Jahren erfunden worden.

C) Man erfindet diese Maschine vor einigen Jahren.

D) Diese Maschine ist vor einigen Jahren erfunden worden.

E) Diese Maschine wird vor einigen Jahren erfunden.

Das zum Nachdenken anregende Gemälde hat Lewitan geschaffen.

A) Das Gemälde regt zum Nachdenken. Lewitan hat es geschaffen.

B) Das Gemälde, das zum Nachdenken angeregt hat, hat Lewitan geschaffen.

C) Das Gemälde, das zum Nachdenken anregt, hat Lewitan geschaffen.

D) Das Gemälde, das zum Nachdenken anregen wird, hat Lewitan geschaffen.

E) Das Gemälde, das zum Nachdenken anregte, hat Lewitan geschaffen.

Ich springe hoch, aber mein Freund springt viel ... als ich.

A) hoch.

B) höchste.

C) höher.

D) höchst.

E) höhe.

A) noch.

C) nur.

E) auch.

Der größte See Kasachstans ist …

A) Alakol.

B) Tengis.

C) Selety.

D) Balchasch.

E) Saisan.

НЕМІС ТІЛІ

ПӘНІНЕН СЫНАҚ АЯҚТАЛДЫ

Nous (se coucher) à 10 heures.

A) Vous couchons.

B) Se couchent.

C) Te couches.

D) Me couche.

E) Nous couchons.

Il a déclaré qu’il …dans quelques jours.

A) Reviendrait

B) Est revenue

C) Revient

D) Avait revenu

E) Reviendra

4. Белгілік артикльдің дұрыс нұсқасын тап

… il est entré personne n’était là.

B) Si.

D) Car.

Aimez-vous chanter des …. françaises?

A) Chansons.

B) Chantant.

C) Chanté.

D) Chantons.

E) Chant.

Je ______ la poésie française.

A) Étudies.

B) Fais mes études.

C) Dis.

D) Apprends.

A) dira.

C) a dit.

D) dire.

E) dites.

Je…ferai…cette faute.

A) Ne / personne

B) Ne / personne jamais

C) Ne / plus personne

D) Ne plus / -

E) Ne / jamais

A) Ne suis pas!

B) Ne sera pas!

C) N’es pas!

D) Ne sois pas!

E) Ne soit pas!

Ma soeur achète des fleurs _.

A) blanc

B) blanche

C) blanches

D) bleus

Pablo Picasso est né en… . Il avait 92 ans quand il est mort en 1973.

A) 1880

B) 1881

D) 1883

Quand _ parleras-tu de mon affaire?

A) l’

B) la

D) les

A) Côte.

C) Cultiver.

D) Couvert.

E) Canal.

Je pensais _ la chasse.

A) pour

B) en

D) à

A) Où les enfants reçoivent-ils une bonne instruction?

B) Que les enfants reçoivent – ils?

C) Quelle instruction les enfants reçoivent – ils?

D) Est-ce que les enfants reçoivent une bonne instruction?

E) Qui reçoit une bonne instruction?

Ils se mettent à chanter.

A) Commencent.

B) Finir.

C) Continuent.

D) Proposent.

E) Permettent.

A) Manet.

B) Dégas.

C) Renoir.

D) Picasso.

E) Léonard de Vinci.

A) Voudrions.

B) Aidons.

C) Aimons.

D) Proposons.

E) Pouvons.

A) Je suis venu par la France.

B) Je suis arrivé par avion.

C) Tu regardes par la fenêtre.

D) Je l’ai tenu par la main.

E) Je n’ai été vue par personne.

Vous avez (rencontrer) Anne et Thomas?

- Non, je ne les ai pas (voir).

A) rencontrent vues

B) rencontrez vue

C) rencontrés vu

D) rencontrées voyant

E) rencontré vus

Je ..., si j'avais été invité.

A) étais venu

B) viendrais

C) serais venu

D) suis venu

E) viendrai

A) ne revient pas.

B) ne soit pas revenu.

C) n’est pas revenu.

D) ne reviennes pas.

E) ne reviendra pas.

A) dont.

B) avec lesquels.

C) pour qui.

D) chez lesquels.

E) à laquelle.

A) Montréal est une ville importante de la Canada.

B) Monréal est la plus grande port intérieur du Canada.

C) Montréal est considéré comme une ville francophone.

D) La ville est situé sur une île dans le fleuve Saint-Laurent.

E) Après Paris, Montréal est plus grande ville francophone du monde.