АрманғА ҚУҒан жетер

Шөп шабуда колшалғы пайдаланылсын. Ішкі ре­сурстарды пайдалану, колхозга кемінде 15 шалгы-орак табу міндеттелді.

Ауданда 28 колхоз бар. Аудан негізінен мал шаруашы- лығымен айналысады деп есептеледі. Алайда, аудан басшылары мал шаруашылыгының жайьга білмейді. Олар қойылган сүрақтардың бірде-біреуіне жауап бере алмады.

Ауданда мал ш^руашылығын өркендету жөніндегі жүмыска айырықша назар аудару, мал союға қарсы шешуші күрес жүргізу, малды тек аудандык жер бөлімі бастығының жөне аға зоотехниктің рүқсатымен сою, сойылган малга арналған есеп кітабын жүргізу үсынылды.

• 
  21 сағат 30 минут. Лебяжі. КП/б/К Павлодар облыстык обкомымен, Шнырев жолдаспен колхозшылардьщ міндетті өнім тапсыруын белгілеу төртібі жөніндегі мөселе бойынша телефон аркылы сөйлесу.
  

• 
  Сағат 12. Катермен Ертіс өзенінен өтіп, Шығыс Қазакстан облысына жүріп кеттік.
  
• 
  12 сагат 30 минут. Еңбекшілер депутаттары Жаңасемей аудандык Советінің атқару комитеті.
  

Аупарткомга кірерде есік жанында үйілген сүйектерді көрдік. Одан жагымсыз иіс мүңкіп түр. Көптеген қүстар мен шыбын оның айналасында быжынап жүр. аупартком көп уакыт біз мінетін жылкы іздеді. Біз аупарткомға келгенімізде, олардың өзірлігі осындай еді.

Аудан территориясы үлкен. Онда 46 колхоз бар. Алайда көлік жок. Аудан басшылары көліктің жоқтығынан колхоздарга өте сирек барады.

Ауатком бөлмелері лас. Барлык столдарға сия төгілген. Шкафтарды кір баскан, олардың үстінде саргайған кагаздар жатыр.

• 
  Сағат 15. Жаңасемейден Семейдегі Түрксіб темір жолы бастыгының орынбасары Куликов жолдаспен телефон аркылы сөйлесу.
  
• 
  Сагат 18. Семей облысы Шар ауданы Карпов сельсоветінің “Пролетарка” колхозы.
  

Колхоздын 390 гектар егістігі бар, онын 220 гектары тары. МТС “Пролетарка” колхозына кызмет көрсетпейді. Бүл колхозда 30 семья бар. Мектеп бар, онда 18 бала окиды. Оның 12-сі орыс тілінде, қалгандары казак тілінде окиды. Колхоз территориясында күлаган үйлер өте көп.

Аудан басшыларының назары “Пролетарка” колхозының шаруага кырсыздык жайына аударылган. Аудандагы біркатар колхоздардың казірдің өзінде түкым себу жоспарын орындаганы анықталды. Басшылар енді осы колхоздын жоспарды орындауын күтуде.

Колхоздарда егісті жоспардан тыс жүргізуге нүскау берілді. Бүл үшін колхозшылар мен аудан басшыларынын барлык назарын көктемгі егіс жүмыстарына аударып, барлык адамдарды егінжайга жүмылдыру үсынылды.

• 
  сагат 30 минут. Шар станциясы КП/б/К аудандык комитеті. Аудан басшыларымен, сондай-ак аупартком секретары Смирнов жолдаспен жөне облыстык аткару комитеті председателінің орынбасары Айманов жолдаспен кездесу.
  

Аудан территориясы үлкен. Онда 46 колхоз бар. Алайда көлік жок. Аудан басшылары көліктің жоқтығынан колхоздарга өте сирек барады.

Ауатком бөлмелері лас. Барлык столдарға сия төгілген. Шкафтарды кір баскан, олардың үстінде саргайған кагаздар жатыр.

• 
  Сағат 15. Жаңасемейден Семейдегі Түрксіб темір жолы бастыгының орынбасары Куликов жолдаспен телефон аркылы сөйлесу.
  
• 
  Сагат 18. Семей облысы Шар ауданы Карпов сельсоветінің “Пролетарка” колхозы.
  

Колхоздын 390 гектар егістігі бар, онын 220 гектары тары. МТС “Пролетарка” колхозына кызмет көрсетпейді. Бүл колхозда 30 семья бар. Мектеп бар, онда 18 бала окиды. Оның 12-сі орыс тілінде, қалгандары казак тілінде окиды. Колхоз территориясында күлаган үйлер өте көп.

Аудан басшыларының назары “Пролетарка” колхозының шаруага кырсыздык жайына аударылган. Аудандагы біркатар колхоздардың казірдің өзінде түкым себу жоспарын орындаганы анықталды. Басшылар енді осы колхоздын жоспарды орындауын күтуде.

Колхоздарда егісті жоспардан тыс жүргізуге нүскау берілді. Бүл үшін колхозшылар мен аудан басшыларынын барлык назарын көктемгі егіс жүмыстарына аударып, барлык адамдарды егінжайга жүмылдыру үсынылды.

• 
  сагат 30 минут. Шар станциясы КП/б/К аудандык комитеті. Аудан басшыларымен, сондай-ак аупартком секретары Смирнов жолдаспен жөне облыстык аткару комитеті председателінің орынбасары Айманов жолдаспен кездесу.
  

8. 
   Сагат 22. Семеймен Павлодар жөне Семей облыста- рындагы көктемгі егістің барысы туралы телефон аркылы сөйлесу. 25 майга дейін Павлодар облысында түкым себу жоспары 60,5 пайызга орындалганы анықталды.
   

• 
  Сағат 3. Жарма ауданының орталығы - Георгиевна селосына келдік. КП/б/К аудандық комитеті. Аупартком секретары Миронов жолдас, аупартком председателі Алексеев жолдас.
  

• 
  Сағат 10. Аупарткомның бюро мүшелерімен, ауаткомның бөлім меңгерушілерімен, МТС директор- ларымен және оның саяси бөлімдері бастықтарымен аудаңдагы көктемгі егістің барысы жөніндегі мәселе бойьшша мөжіліс. Мөжіліске 30 адам қатысты. Оның 5-еуі казак, олардың ішіндегі біреуі өйел - Ахметжанова Мемлекеттік банк бөлімшесінің басқарушысы.
  

Аудан басшылары ауданда жүмыста кідіріс, дамылдау жок деп сендіруде. Ал іс жүзінде аудандык активтін барлығы ортальщта екені, егінжайдй не болып жатканынан хабарсыз екені сезілуде. Мөжілісте 3 адам сөйлейді, бүдан сон Ондасынов сөйледі (сөздің тексті бар).

• 
  10 сағат 45 минут. Семейдегі Карасев жолдаспен телефон арқылы өңгіме болып, одан облыстардағы көктемгі егістің барысы жөніндегі хабар алынды (аудандык актив жиналысына катыскан - Совнарком мен КП/б/К Орталык Комитетінің Жарма ауданы бойынша уөкілі Жаңбыршин жолдас).
  

• 
  сағат 30 минут. Телефон аркылы КП/б/К Көкпекті аудандық комитетінің секретарымен аудандағы көктемгі егістщ барысы және Ертіс өзенінен өту мәселесі жөнінде сөйлесу.
  

• 
  Сағат 12. “Алтайзолото” жөндеу зауытының цехында болдық.
  
• 
  Сағат 13. Аупартком секретары Миронов, ауатком председателі Алексеев жөне облыстық атқару комитеті председателінің орынбасары Айманов жолдастармен әңгімелесу.
  

8. 
   сағат 20 минутта ТТТығыс шеңбер жолымен Өскемен каласына жүріп кеттік.
   

19. 
    Сағат 17. Жаңаөскемен сельсоветіне - Ертіс өзенінің сол жағына келіп жеттік.
    
20. 
    18 сағат 30 минут. Катермен Ертіс өзенінен өттік. Рысбеков, Ухов, Айманов және облыстык дөрежедегі баска да жолдастармен кездесу.
    
21. 
    Сағат 18. Өскемен қаласы - облатком. Онда Рысбеков, Гузарский, Ухов, Сиротин, Гуков, Костров және баскалары катысып отыр.
    
22. 
    18 сағат 30 минут. Ертіс ГЭС-інің құрылысын араладық.
    

11. 
    Сағат 10. Оңдасынов жолдастың сайлаушылармен кездесу үшін, Өскеменнен Бүктырма жөне Зырян қалаларьша келдік. “Коммуна”, “Қызыл тау” колхоздарына және Бүқтырмада кездесуге арналған жиналыстар өткізілді.
    

1. 
   Сағат 9. Өскеменнен Семейге облпартком секретары Рванцев, облатком секретары Гузовский жөне Гуков жолдастармен бірге жүріп кеттік.
   
2. 
   Сағат 10. Алтай күрылысының алаңдарын аралау. Гуков жолдаска аралап шығып, Алтай күрылысының одан өрі карай жүмысын жүргізу жөніндегі өз үсыныстарын беру тапсырылды.
   
3. 
   10 сағат 30 минут. Жол бойында егістерді карап шықтық. Егістің шығымы жаксы. Агротехника канагаттанарлык жағдайда.
   
4. 
   Сагат 11. Белоусовка селосы - руда баскармасы, директоры Петров, бас инженері Ильченко жолдастар, Шахта бастығы Шахназарян, техникалық жетекші Доброседов.
   
5. 
   11 сагат 30 минут. Шахтаға түсіп, Соколов жолдас бригадир болып істейтін солтүстік батыс штрегінің жөне Летов жолдас бригадир болып істейтін оңтүстік штрегінің забойшыларына бардык- Сол жерде Кошканева жолдас машинист болып істейтін депоны араладык. Ол зарядтау жөнінде түсінік берді.
   

Шахтадагы үшінші горизонтта 205 метр терендікке дейін түстік. Забой жанында забойшылар Соколов, Летовпен, шахтаның жөне баска да еңбеккерлермен өңгіме өткіздік. Шахтадан рудалардьщ үлгілері (үлгілерді караңыз) альшды.

Шахтага Рванцев, Гузовский, Гуков, Прозоров, аупартком секретары Петров жолдаспен, техникалық кезекші Доброседовпен, Шахназарян жөне Ильящен- колармен бірге бардык. Шахтадан шыққан сон, душ қабылдадық.

6. 
   Сагат 14-те Белоусов кен-байыту фабрикасының қүрылысын араладьщ.
   
7. 
   14 сагат 20 минут. Ертіс мыс балқыту зауытыньщ директоры Петухов жолдас. Зауытта рудадан мыс алуга дейінгі барлык жүмыс процесін қарап шыктық.
   

Зауытты, оның цехтарын аралап болтан сон, асханасынан түстендік. Асханадагы дастаркан мөзірі 17 түрлі тагамнан, оның ішінде көкөністер де бар. 5 түрлі тамақ жөне газды су іштік. Сүттің қүны небөрі 7 сом. Зауыттың үлкен косалкы шаруашылыгы бар. Асханага кажетті азык-түлік негізінен содан алынады.

8. 
   Сагат 17. Предгорное.
   
9. 
   Сагат 21. Шемонаиха - аупартком Курков және аупартком председателі Воронцев жолдастармен кездесу.
   

• 
  21 сағат 30 минут пароммен Үлбі өзенінен өту.
  

егілді. Оның өр гектарынан 250-300 центнерден өнім алу көзделуде.

Қант қызылшасының алқаптарында ауыл шаруашылыгының зиянкестері - бізтұмсықтардың, бүргелердің пайда болғаны айтылды.

• 
  Сағат 22. Ново-Шульба аупарткомының секретары Миронов жолдаспен, Семей обкомының секретары Субботин жолдаспен телефон аркылы өңгімелесу.
  

Пар айдауға, шоп оруға, қант кызылшасын жөне басқа дакылдарды өндеп, күтімге алуға, сондай-ак жаңа егін жинау науканына әзірленуге барлык назарды аударуға нүскау берілді. Осьшдай есеппен өрбір колхозға әрбір жүмыс объектісі бойынша мерзімі мен гектарлар саны көрсетілген жоспар берілді. Ауданның барлык активі осы жүмыстарға байланысты колхоздарға жіберілсін.

• 
  2 сағат 30 минут. Семей қаласынан жүріп кеттік.
  
• 
  Сағат 15-те Павлодардағы Армянов жолдаспен облыста көктемгі егістід барысы туралы сөйлесу.
  
• 
  Сағат 18. Сауда Комиссарының орынбасары Сараев жолдасты Семейдегі тері илеу зауытында жүмысшыларды тамақтандыру орнын ашуды үйымдастыру мәселесі бойьшша кабылдау.
  

Сараев жолдаска Семейдегі Осташков мемлекеттік тері илеу зауытындағы тамактандыру орнының дастаркан мөзірін тексеріп, заңсыздыктар аныкталған жағдайда кінәлілерді кылмыстык жауапка тарту мақсатында, материалды тергеу орындарына беру тапсырылды.

8. 
   сағат 30 минут. Материалдарды өзірлеп болған сон, Алматыға жүре беруге келісім берілген Артамонов жолдасты кабылдау.
   

• 
  19 сағат 30 минут. Подсевалов жолдасты эвакуацияланған көсіпорындардағы (хабарламаны қараңыз) жұмыс барысы мөселесі бойынша қабылдау.
  
• 
  Сагат 20. Баранов жолдасты кабылдау.
  
• 
  Сагат 18. Демарский жолдасты жөне Павлодар облыстык өнеркөсіп одагының председателі Циперштейн жолдасты кабылдау.
  
• 
  20 сагат 30 минут. Орталык жондеу шеберханасыньщ бастыгы Афанасьев жолдас жөне Ертіс өзенінде салынып жаткан көпір кұрылысының бастыгы Вязгин кабылданды.
  

• 
  Сагат таңертеңгі 8. “Талапкер” колхозы - бригада мүшелерімен жиналыс өткізілген eric бригадасы. Колхоз артта қалгандардың бірінен саналады. (Көрсеткішті қараңыз).
  

Колхозда eric жоспары 1630 гектар. 8 июньге дейін 716 гектарга тұкым себілген немесе жоспардагыньщ 43,2 пайызы (мөліметті караңыз).

Колхоз председателі Байтеміров. Жиналыста көктемгі егістің барысы туралы хабарлама жасалды. 45 адам катысты. Қабыланов, Аймұқашева (сауыншы), Қожамбаева жолдастар сөз сөйледі. Олар өздерінің қанша еңбеккүн тапкандарьш білмейтінін айтты. Олардың пікірінше, істеген жүмысы үшін тапқан еңбеккүндерінің жартысы гана төленеді. Колхозда жауапкершілік өбден төмендеген. Колхозшылардың еңбек кітапшалары болганымен, олар оны ешкашан көрмейді. Ешқандай көрсеткіш жоқ. Колхозшылар колхозда төртіп орнатылуын талап етеді. Сонда гана жүмыс жақсы жүреді.

Соңынан Оңдасынов соз сөйледі.

Жиналыс казак тілінде отті.

• 
  Сагат 19-да Михайлов МТС-інің шеберханаларын араладьщ. Аула іші лас. Металл сыньщтары барлык жерде шашылып жатыр, тот баскан, оларды ешкім жинамайды. “Мүнда иелік етерлік ешкім жок екен” деген өсерде боласыз. МТС директоры Ледянов жолдас мүның бәрін байкамаган сыңай танытады. Бүл кемшіліктің бөрін жоюга оның күш- жігері жетіспейтіні аңгарылады.
  

• 
  Сағат 8. Катерге мініп, Ертіс өзенімен Павлодар каласына жүріп кеттік.
  
• 
  8 сагат 30 минут. Катердегі акауға байланысты “Кругленький” аралында амалсыз тоқтау. Катер ауыстырылды.
  

• 
  сағат 30 минут. Өзен ағысымен жүріп отыру. Ертіс өзеніндегі дауыл мен толқындарға байланысты амалсыз аялдау.
  

8. 
   16 сағат 40 минут. Қайырга отырдық. Сол себепті моторшылар суға түсіп, катерді көтеріп шығаруға мәжбүр болды.
   

19. 
    сагат 30 минут. Долон селосы. Ертіс өзенінде катты жел түрып, толқындар тайдай тулады. Катерге су кіре бастады. Катер сагатына - 30-40 километр орнына небәрі 5-10 километрден гана жүре алады. Катермен бүдан өрі карай жүру тиімсіз деп танылды.
    

11. 
    Сагат 2-де Павлодар каласына келдік.
    
12. 
    2 сагат 30 минут. Армянов, Қойшыбаев, Котышев, Тельнов жэне баскаларды кабылдау.
    

11. 
    Сагат 11. Облыстьщ байланыс баскармасьшьщ бастыгы Хасигалиев жолдас Семейден 2 июнь күні сагат 18-де жене үшінші июньде 18 тракторшы мен 8 механиктің косымша жіберілгенін хабарлады.
    
12. 
    Сагат 12. КП/б/К Павлодар облкомы. Тальнов, Горячковский, Таллаев жэне баска жолдастарды кабылдау.
    

мыспен дөнекерлеп, оның суды өткізетіні, өткізбейтіні тексеріліп, одан соң, сымға түтікшеден 1-миллиметр жуан- дау арнайы үштык кигізіліп, бөрі де радиатордың калабына кигізіледі. Әрбір түтікшеге нак осылай жасайды. Барлық түтікше орналастырылып, радиатор бекітілген соң, пайдалана беретін болады.

Максим Горький атындағы МТС жүмысшылары да радиаторды нак осындай төсілмен пайдалануды игерген.

Боголюбов жөне Жүсіпов жолдастарға МТС-терді қалпына келтірудің осындай төсілдерін үйрену үіпін Семей облысының МТС-терінен адамдар жіберуге тапсырма берілді.

• 
  21 сагат 30 минут. Максим Горький МТС-і аумағын- дағы Федоров селосы. МТС директоры Загородский, облыстык жер бөлімінің бастығы Тальнов, облыстык астык дайындау мекемесінщ бастығы Чередниченко жөне СССР Астык дайындау басқармасы бастығының орынбасары Лукашевич жолдастармен кездесу.
  

• 
  Сагат 16-да Федоров селосынан Качиры селосына жүріп кеттік.
  
• 
  Сагат 3. Качиры селосы.
  
• 
  Сагат 7-де Павлодар селосына келіп жеттік.
  
• 
  Сагат 13. КП/б/К обкомы.
  
• 
  Сагат 20. Васьковский жолдасты кабылдау.
  
• 
  Сагат 23. Совнаркоммен - Загавельев жолдаспен жөне Семеймен - Баранов жолдаспен телефон аркылы сөйлесу.
  

8. 
   Сагат 1. КП/б/К Павлодар обкомының бюросы.
   
9. 
   Сагат 5. Шнырев жолдасты кабылдау.
   
10. 
    Сагат 10. Шнырев, Хасыргалиев жолдастарды кабылдау.
    
11. 
    Сагат 12. Тальнов жолдасты кабылдау.
    
12. 
    Сагат 13. Су шаруашылыгы Хальщ Комиссариатынын өкілі Рыбников жолдасты, облыстык денсаулык сактау бөлімінен Голубенконы, облыстык сауда баскармасынан Беспаловты, Мемлекеттік жоспарлау комитетінен Ахметовті кабылдау.
    

• 
  Сагат ..-де Павлодар каласынан Семей каласына жүріп кеттік.
  
• 
  Бесқарағай ауданыньщ орталығы - Семиярка сел осы. Березовский, Бекенов, Семкин жэне баска жолдастармен кездесу.
  
• 
  Сагат 12. Ббскарагай аупарткомыньщ бюросы. Онда ауданда көктемгі егістен соң кідіріс, ырғалып-жырғалыс сезілетіні, басшылардың алкаптың канша бөлігі парға косылганын, оларда егіске күтім жасау туралы нақты мөліметтің жоқ екені атап көрсетілді. Березовский, Семкин жолдастарға парға, егістің күтіміне жөне егін жинау науканына шүғыл түрде барлык назарды аударуға нүсқау берілді. Ауданда осы жүмыс жолға койылған сон, Семкин жолдастың Алматыға жүруіне болады.
  
• 
  Сағат 15. Беген учаскелік орман шаруашылығы - орманшы Шихов жөне орман шаруашылыгының кызметкерлеріне жеке егісі үшін жер бөлінуін өтінеді. Ондағы максаттары - жер бөлінген жагдайда мемлекетті орман шаруашылығы кызметкерлері үшін үн бөлуден босату. “Бүл мәселе бойынша ойланьш көреміз” деген жауап кайтарылды. Әрбір еңбеккердің жеке егісі үшін дөнді дакылдар егуіне бір гектар картоп пен көкөніс егуіне бір гектардың ширегі берілген жагдайда бүган келісуге болады. Оларга жер берілсе, мемлекеттен үн берілмейді.
  

• 
  Сагат 4-те Семейге жүріп кеттік.
  
• 
  Сагат 12. Субботин, Жүсіпов, Баранов жолдастарды кабылдау жөне Семейдегі фабрикаларды аралау.
  
• 
  Сағат 17. Өскеменмен - Рысбеков жолдаспен сөйлесу. Оган пар жырту, егіске күтім жасау жөне егін жинау науқанына өзірлік жүмыстары туралы мөлімет беру тапсырылды. Осы жүмыстарга барьпппа назар аударылсын.
  
• 
  Сагат 20. Облыстык атқару комитеттері председа- тельдері мен председательдер орынбасарларымен мөжіліс өткізу.
  
• 
  Сагат 21. КП/б/К обкомы.
  
• 
  22 сагат 30 минут. Алматыга жүріп кеттік.
  

жолдастарды кабылдау.

14 июнь сагат б-да Алматыга келіп жеттік.

(ҚазССРОМА. 1137-цор, 11-тізбе, 17 -іс).

Қаз ССР Халық Комиссарлары Кеңесінің Төрағасы

Н.Оңдасыновтың 1942 жылғы 5 — 27 тамыз

аралығында Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан және Қызылорда облыстарына іс-сапары кезіндегі жұмыс

КҮНДЕЛІГІ

1942 жылгы 5 - тамыз

• 
  Таңғы сағат 7-де темір жол көлігімен Алматы қаласынан шықты.
  
• 
  23 сағат 30 минутта Жамбыл каласына келді.
  

жолдастарды кабылдады.

Ткаченко мен Көлкенов жолдастарға 6-тамызға облыста астык жинаудың аяқталғандығы жөніндегі толык мөліметтерді, аудандар бойынша астық жинаудың аякталғандығы жөніндегі мәліметтерді әзірлеу жөне астықты “Астык дайындау” мекемелеріне жеткізу жөнінде жоспар .жасау тапсырылды.

Яковлев жолдасқа облыстағы комбайндардың жүмыс жайын тексеру жөне оларға талдау жасау жөніндегі тапсырмаберілді.

• 
  Таңғы сағат 7-де машинамен Еңбекшілер депутаттары облыстык кеңесінің атқару комитетінің төрағасы Кәлкеновпен жэне КПбК облыстык комитетінің хатшысы Бектөлеевпен бірге Жамбыл ауданының колхоздарын аралау үшін жолға шықты.
  
• 
  Таңғы сағат 8. “Еңбек” колхозының бидай кырманы. Бидай бастыруда аттың көмегі, желге үшырған кезде күрек қолданылады. Қырманда таразы, камыс шатыр, өртке арналған шелек жөне басқа қажетті жабдықтар бар. Астықтың беті жабылмаған, ашык аспан астьшда жатыр.
  
• 
  8 сағат 30 минутта “Еңбек” колхозының егінжайын араладық, “Еңбек” колхозы Қараөзек ауылдық кеңесінің төрағасы, өрі “Еңбек” колхозыньщ парторгымен кездесу болды.
  

Ысырапты дереу жою шараларын колдануға нұскау берілді.

• 
  Таңғы сағат 9. Жамбыл ауданы, Осинск ауылсоветінің “Жетітөбе” колхозы. Колхоздың төрағасы Мақұлбеков жолдас, ауылсоветінің төрағасы Сүгіров жолдас.
  
  
  Каталог: uploads -> files
  files -> Гүлсім Оразалықызы оржановтар әулеті қазақ МҰнайының ардақтылары «Қазақ мұнайының ардақтылары»
  files -> Гүлсім Оразалықызы Нұртас Оңдасынов туралы естеліктер
  files -> Шахмардан есенов
  files -> Конкурса научных работ среди школьников «turan-junior-2016» Секция «Физика, техника, науки о земле и космосе»
  files -> «Қазақ мұнайының а р дақтылары»
  files -> Ізтілеуова салтанат далбайқызы
  files -> Махамбет қай жылы туғАН? Тұрлыбай Бақыт Серікқызы
  files -> ҚазақТЫҢ хас батыры -аттила (еділ батыр)
  
  
  
  жүктеу/скачать 2,98 Mb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: