Ауыр иондар реакциясы классификациясы
лекция Ауыр ионның ядромен әсерлесу процессін сипаттау
жүктеу/скачать 232,52 Kb.
|
Ауыр иондар реакциясы классификациясы
Азот (1)-1
| 7 лекция
Ауыр ионның ядромен әсерлесу процессін сипаттау Массасы (маб) болатын бөлшек Е кинетикалық энергиямен (МэВ) қозғалған кездегі жылдамдығын төмендегі өрнектен табуға болады: (1.13) Әдетте ядродағы нуклонның кинетикалық энергиясы 30 МеВ айналасында болады. Осыдан нейтронның ядродағы жылдамдығы шамамен -қа тең. Оттегідегі нуклонның орбитасы шамамен . Онда нуклонның орбита бойымен бір айналуына шамамен уақыт кетеді. Сондықтан ядролық әсерлесудің сипаттық уақыт бірлігі ретінде нуклонның ядродағы қозғалу уақыты , яғни мәні қабылданған. Екі соқтығысушы ядроның әсерлесу радиусы R аумағында болу уақытын өзара әсерлесу уақыты деп атайды. Екі ядроның өзара әсерлесу сипаты осы уақытқа байланысты анықталады. Жақын және бетпе бет әсерлесу реакцияларының уақыттары тура ядролық реакциялармен салыстырғанда анағұрлым ұзақ. Сондықтан мұндай ұзақ уақыттарда құрама ядролар пайда болуы мүмкін. Құрама ядроның өмір сүру уақыты атқылаушы ионның әсерлесу аумағы (R) - нан өту уақытымен салыстырғанда өте үлкен. Өте жоғары қозу энергиясына ие құрама ядро гамма кванттар, жеңіл бөлшектер шығарып ыдырап кетуі немесе екі үлкен қалдыққа бөлініп кетуі мүмкін. Соңғы уақыттарда ашылған реакцияның жаңа типі-диссипативті реакциялар (терең серпімсіз реакциялар) құрама ядро мен тура ядролық реакциялар аралығына жатады. Бұл реакциялардың негізгі сипаттары:
Бұрыштық таралуы өте анизотропты, қысқа уақытта әсер етеді; Кинетикалық энергия және бұрыштық моментке қатысты күшті диссипативті. Атқылаушы ион мен нысана ядро арасындағы үлкен массалы бөлшектермен алмасуы. Белгілі бір шарттар кезінде тура ядролық реакциялар диссипативті реакцияларға алмасады. Қандай да бір ядролық реакцияның болу ықтималдығы осы реакцияның қимасы арқылы сипатталады. Ал барлық мүмкін арналардың ықтималдығы толық қимамен анықталады. Әдеттегі екібөлшекті А(а,b)B реакция үшін толық қима төмендегі өрнекпен анықталады: (1.14) мұндағы - екі бөлшектің өзара ядролық әсерлесуінен кейін пайда болған бөлшектер саны, - атқылаушы ион интенсивтілігі (бірлік бетке бірлік уақытта ұшып келіп жатқан бөлшектер саны), - нысанада ядродағы әсерлесуге түскен ядролар саны. Қиманың өлшем бірлігі –барн (1барн ). Эксперименте реакция ықтималдылығы жүктеу/скачать 232,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|