Қазақ тілінде емес мектептердегі «Қазақ тілі» пәнінен оқу жүктемесінің бөлінуі

Оқыту орыс тіліндегі мектептерде «Қазақ тілі» пәнін оқыту кіріктірілген білім беру бағдарламасы бойынша іске асырылады.Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес әзірленген. 6-сыныпта оқу процесі Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2017 жылғы 25 қазандағы №545 бұйрығымен бекітілген «Негізгі орта білім беру деңгейінің 6 сыныпқа арналған «Қазақ тілі» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасымен (оқыту орыс тілінде) жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың бастамасымен «100 нақты қадам» Ұлт жоспарын іске асыру аясында ЭЫДҰ елдерінің стандарттары негізінде адам капиталының сапасын көтеруге бағытталған білім беру саласындағы 5 қадам жоспарланған. Оның 3-уі жалпы орта білім беру жүйесіне қатысты.

76-қадам. 12 жылдық білім беруді кезең-кезеңімен енгізу, функциялық сауаттылықты дамыту үшін мектептегі оқыту стандарттарын жаңарту. Жоғары сыныптарда жанбасылық қаржыландыруды енгізу, табысты мектептерді ынталандыру жүйесін құру.

79-қадам. Білім беру жүйесінде - жоғары сыныптар мен ЖОО-ларда ағылшын тілінде оқытуға кезең-кезеңімен көшу.

89-қадам. «Нұрлы Болашақ» ұлттық жобасын әзірлеу және жүзеге асыру. Мектептік білім берудің қолданыстағы оқу бағдарламаларына «Мәңгілік ел» құндылықтарын енгізу.

Қазақ тілінде емес мектептердегі «Қазақ тілі» пәнінен оқу жүктемесінің бөлінуі:

6-сынып – аптасына 5 сағат, барлығы – 170 сағат;

«Қазақ тілі» пәнін оқытудың мақсаты – қоғамдық ортада қазақ тілінде қарым-қатынас жасау мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін коммуникативтік дағдылардың негізін қалыптастыру және тілдік нормаларды қолдануға, сауатты жазуға үйрету.

Қойылған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттердің шешілуі көзделеді:

- тілдік дағдыларды (айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым) дамыту;

- қазақ тіліндегі сөздік қорды үздіксіз дамыту әдістерін меңгерту;

- тұрмыста, қоғамдық орындарда, мәдени орталарда қазақ тілінде қарым-қатынас жасау қабілеттері мен дағдыларын дамыту;

- қазақ тілінде меңгерген білім, білік, дағдыларын күнделікті өмірде өз бетінше қолдануға дағдыландыру;

- шығармашылықпен жұмыс істеуді, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту.

Қазақ тілі пәнін оқыту процесі тыңдалым, оқылым, жазылым, айтылым әрекеттері арқылы ұйымдастырылады. Оқу процесінде жүйелі түрде жүргізілетін сөздік жұмысы, әңгіме тыңдау, оқу, мәтінмен жұмыс жасау, жағдаяттық тапсырмалар орындау, постерлермен жұмыс істеу, сахналық қойылым дайындау оқушылардың сөздік қорын жетілдіреді.

Бастауыш сыныптардағы қазақ тілі пәнін оқытуда оқушылардың жас ерекшеліктері мен қоршаған ортаны қабылдауға қатысты психологиялық жай-күйі ескеріледі.

«Қазақ тілі» пәні бойынша оқушылардың білім, білік дағдыларына қойылатын талаптар «Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті» (CEFR) деңгейлерін (А1, А2) негізге алып айқындалған және әр деңгейдің соңында күтілетін нәтижелер берілген.

Пәннің маңыздылығы қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесімен және ойды түсінікті жеткізуді мақсат тұтатын коммуникативтік бағытымен дәйектеледі. Өзге тілде білім алатын бастауыш сынып оқушысын қазақ тілін сөйлесім әрекеті арқылы мәдениетаралық қатысым құралы ретінде меңгертуді көздейді. Қазақ тілін оқыту Қазақстан Республикасының қоғамдық-әлеуметтік, ұлттық, т.б. ерекшеліктерін ескере келе, тілді үйретудің тиімді әдіснамасын жетілдірудің жолын айқындайды. Тілді меңгертудің өркениетті елдердің тәжірибесі мен отандық озық дәстүрлер үйлестіріліп, тілдерді оқытудың жаңа бағыттары белгіленді:

1. 
   Білім беру үдерісінде оқытудың алуан түрлі интерактивті әдістерін қолдану. Диалогтік және рефлексивті технологияларды қолдану оқушылардың жоба және зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруымен сабақтасады.
   
2. 
   Білім беру үдерісін ұйымдастырудың барлық инновациялық тәсілдемелері оқытуды қарым-қатынас моделіне айналдырады.
   

1) тілді оқушылардың күнделікті тұрмыс-тіршілігіне сәйкес оқыту;

2) кіріктірілген білім беру – ортақ тақырыптарға қатысты ұғымдарды барлық пәндерде және оларға қатысты лексикаларды тілдік пәндерде қатар меңгерту;

3) қарапайымнан күрделіге ұстанымы басшылыққа алынады және сөздерді, сөйлемдерді қайталату арқылы білім алушылардың қазақ тілінде сөйлеп, есту, дыбыстау аппараттарын және сөзді дұрыс айту қабілеттерін арттыру;

5) оқушының психологиялық қауіпсіздігі. Мұғалім білім алушылардың ауызекі сөйлеуде жіберген кемшіліктерді қате деп қабылдамайды. Педагог сөйлемді басқаша айтып, дұрыс үлгіні көрсетеді. Сонымен қатар, мұғалім оқушыларға үнемі қолдау көрсетіп, мадақтау тәсілдерін қолданады;

6)сөйлеу формасы мен мазмұнының маңызы.Педагог оқуүдерісінде қимыл-қозғалысты, ым-ишараны, көрнекі құралдарды кеңінен пайдаланады.