Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Шығыс Қазақстан облысының Төтенше жағдайлар департаменті

ШҚО ТЖД оқыту орталығында жоспардағы 455-тің орнына 481 адам оқытылды. Бұл жоспардың 105 % құрайды. Төмендегі санаттардың тыңдаушылары оқытудан өткізілді:

селолық округтердің әкімдері -55/44;

АҚ бастықтары -55/31;

а/ш АҚ бастықтары -30/30;

АҚ штаб бастықтары -25/49;

қызметтердің бастықтары – 30/35;

АҚ құралымдарының командирлері -40/29;

бала бақшалардың меңгерушілері -15/25;

БӘД оқытушылары – 55/48;

сабақ топтарының басшылары - 85/79;

сауықтыру лагерлерінің бастықтары – 20/48;

қамту саласы кәсіпорындарының бастықтары – 20/21;

қауіпті нысандардың мамандары -25/42.

Семей қаласы ТЖБ насихат, дайындау және оқыту бөлімінде жоспардағы 303-тің орнына 331 адам оқытылды, бұл жоспардың 109 % құрайды.

Ай сайын облыс нысандардың, мекемелерді мен кәсіпорындарының АҚ және ТЖ штаб бастықтарына (қызметкерлеріне) көмек көрсету жөнінен әдіскерлік жұмыс жүргізіледі. АҚ және ТЖ құжаттарын жасау, сондай-ақ еңбек ұжымдарымен жекелеген тақырыптарға сабақ өткізу жөнінен көмек көрсетіледі.

Бірінші жартыжылдықта мұндай жұмыс «ШҚО бойынша экономикалық және сыбайласқан қылмыстармен күрес департаментінде», «ШҚО ІІД», «МСБ-2», «ШҚМТУ», «ШҚМУ»,«Защита элеваторы», «Кругозор» МЦКТ, «Н.Ә.Назарбаев зияткерлік мектебінде», «Жылу жүйелері» АҚ, «ШҚ ӨЭК» АҚ, Риддер қаласының білім беру бөлімінде, «ҚТЖ ҰК» АҚ Шығыс бөлімшесінде, «Өскемен ЖЭО», Ұлан ауданының әкімдігінде, «Қазгидромет» ШҚ филиалында жүргізілді.

Басшылық құрамды оқытудың нәтижелері туралы жүйелі түрде облыстық ТЖК төрағасына ақпарат жіберіліп тұрады.

Бүкілдүниежүзілік Азаматтық қорғау Күнін мерекелеу жөніндегі іс-шаралар өткізілді. АҚБ мамандары ШҚО ТЖД оқу орталығында қала мектептерінің оқушылары үшін ашық есік күндерін, оқу мекемелерінде АҚ және ТЖ бойынша ашық сабақтар өткізді. ҚР Қызыл Жарты Ай қоғамының ШҚ филиалының қызметкерлерімен бірлесіп «Зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету» деген тақырыпқа Өскемен қаласы колледждерінің арасында жарыс өткізді. «Жас құтқарушылар класы» клубында балаларды оқыту жөніндегі жұмыс жалғастырылды. 2013 жылғы қаңтар айынан бастап жас құтқарушылармен «Қысқы кезеңнің күтпеген нәубеттері», «Құлақтандыру дабылдары», «Жер сілкінісінен қорғану», «Тірі қалудың психологиялық аспектілері», «Зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету» тақырыптарына 7 сабақ өткізіліп, сұрақтар тәжңрибе түрінде пысықталды.

Құжаттары дайындалып, төмендегідей кешенді тексерулер өткізілді:

Абай ауданында 13-17 мамырда;

Бесқарағай ауданында 20-24 мамырда;

Жарма ауданында 3-7 маусымда.

Мына тақырыптарға штабтық жаттығулар өткізілді:

көктемгі кезеңнің ТЖ жою бойынша 22 қаңтарда;

табиғи өрттерді жою бойынша 27 наурызда;

террористік актілер кезіндегі ТЖ жою бойынша 29 наурызда;

сейсмикалық қауіпті аудандарда жер сілкінісі орын алғанда 28 мамырда.

2013 жылдың 1 жартыжылдығына арналған оқу-жаттығулар мен жаттығулар жоспары 101%-ға орындалды. Барлығы облыс бойынша (жоспар / іс жүзінде):

кешенді оқу-жаттығулар – 31/31;

командалық-штабтық оқу-жаттығулар – 158/158;

объектілік жаттығулар – 150/197;

тактикалық-арнайы оқу-жаттығулар - 54/64;

сейсмикалық жаттығулар – 707/713;

сел жаттығулары – 426/411;

апаттық жағдайлар бойынша жаттығулар – 643/656.

ТЖ және барлық оқиғалар туралы шұғыл ақпарат жинау ұйымдастырылған.

Белгіленген мерзімдерде – апта сайын пысықталған ақпарат белгіленген нысан бойынша Дағдарыс орталығына жолданады. Сонымен қатар, Департаменттің басшы құрамы үшін апта сайын шұғыл ақпарат дайындалады, онда өткен жылмен салыстырғандағы ТЖ бойынша көрсеткіштер, сондай-ақ өрттер мен оның салдары бойынша жинақ кестелер көрсетіледі.

Жинақталған шұғыл ақпарат негізінде барлық құрылымдық бөлімшелерге ай сайын осы кезеңде орындалуы міндетті шаралар көрсетілуімен өрт бойынша талдау, туындаған ТЖ бойынша талдау жолданады.

Мемлекеттік басқару органдарын, ұйымдарды, тұрғындарды шұғыл ақпараттандыру мақсатында туындаған ТЖ, олардың туындау қаупі бойынша ақпарат тәулік бойы 98 аккредиттелген БАҚ-қа, ақпараттық агенттіктерге, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекеттік мекемелердің ресми сайттарына жіберіледі.

Тұрғындарды ТЖ туындау қаупі туралы Ксэл, Алтел ұялы байланыс операторларына СМС мәліметтері арқылы хабардар ету жалғасуда.

Ақпараттық-талдау жұмысын жетілдіру мақсатында БАҚ-қа жіберілетін мәліметтер мониторингі туралы, ШҚО ТЖД қоғамдық Кеңесін құру туралы 2 бұйрық дайындалып, шығарылды.

Аталған жұмыс бойынша тәжірибелік көмек көрсету үшін аудандық бөлімшелерге жұмыс жоспарын әзірлеу, ақпараттық-анықтамалық кәртішкелерді толтыру бойынша әдістемелік нұсқаулар әзірленді. Бөлім қызметкерлері Ұлан ауданының ТЖБ, Глубокое ауданының ТЖБ, Риддер қаласының ТЖБ-да ақпараттық- талдау жұмыстарын жүргізулуіне тақырыптық тексеру жүргізді.

ҚР ТЖМ, ШҚО ТЖД веб-порталын, облыс әкімінің сайтын аналитикалық және есептік материалдарымен толтыру бойынша бақылау жүзеге асырылады.

ҚР ТЖМ Алқасы, Ведомствоаралық комиссия, түрлі деңгейдегі селекторлық, есептік мәжілістерге басшылықтың қатысуы үшін 19 материал дайындалды. Ақпараттық-талдау жұмысының мәселелері 2013 жылғы Департамент бастығы жанындағы Кеңесте қарастыруға енгізілді. Бірінші Кеңесте ақпараттық-талдау жұмысының мәселелері, хаттамалық шешімдердің орындалуы қаралды.

Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар бойынша жергілікті атқарушы органдармен өзара әрекеттестікті ұйымдастыруды нығайту бойынша жұмыстар жүргізілуде. Аталған жұмысты бақылау мақсатында жергілікті атқарушы органдарға, ұйымдарға ұсынылған ақпараттар бойынша тоқсан сайынғы жинақ ұйымдастырылды. Бүгінгі күні 431 ақпарат жолданды.

Қазақстан Республикасы ТЖ министрінің 2011 жылғы 18 наурыздағы № 99 «Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың классификаторын және төтенше жағдайлардың ақпараттық-анықтамалық кәртішкелерінің құрылымын бекіту туралы» бұйрығының талаптарына сәйкес туындаған ТЖ Бірыңғай дерекқор базасын кезең-кезеңмен құру мақсатында ТЖ есепке алу кәртішкелерін құру бойынша бұйрық дайындалды. Бүгінгі күні «ӨС ж АҚЖҚ» ММ 66 кәртішке, СҚҚ 6 кәртішке, ШААШҚЖ 1 кәртішке, АМО 1 кәртішке, ӘАҚҚ 3 кәртішкесі тоқсан сайынғы түзетулерімен құрылды. ТЖ бойынша 1930 ақпараттық кәртішке толтырылды..

Аумақ, акваторий қауіпсіздігінің төлқұжаттары, ТЖ қаупінің 2013 жылға арналған каталогы түзетіліді. Көшкін -, сырғыма,-, сел - жүру учаскелерінің 2013 жылға арналған төлқұжаттары түзетілді.

Бөлінген қаражаттың шеңберінде ШҚО ТЖД сайтын жаңарту жұмысы жүргізулуде.

ТЖ бойынша облыстық комиссиясының 2013 жылға арналған жоспарын пысықталды. Есептілік кезеңде ТЖАБ қалалар мен аудандардың 2013 жылға арналған ТЖК жоспарын ұсыну бойынша жазбаша өтінімдер беріп, сондай-ақ ҚР ТЖМ ТЖАД 2012 жылдың 13-16 ақпаны аралығында тақырыптық тексеру барысында анықталған кемшіліктерді жою мақсатында ТЖК жоспарына ҚР ТЖМ Алқасының 08.07.2011 жылғы № 7 қаулысының 7.2 тармағын, ҚР ТЖМ Алқасының 29.04.2010 жылғы № 5 қаулысының 15.2 тармағын енгізу бойынша хаттар жіберді.

2013 жылғы 27 наурыздағы және 21 маусымдағы ТЖОК отырыстарына құжаттар дайындады.

ТЖ комиссия отырыстарында келесә мәселелер қарастырылды:

- гиротехникалық құрылыстардың жағдайлары туралы;

- кел, сырғыма, тасқын қаупі туралы;

- орман мен дала өрттерінен аумаұтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету туралы;

- суға шомылу кезеңінде облыс су қоймаларында азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

- облыстың қорғау ғимараттарының жағдайлары туралы;

Облыстың хабарлау жүйелерінің жағдайлары туралы.

Облыстың қалалық, аудандық ТЖ бойынша комиссия отырыстарын жоспарлау мен қткізуге бақылау ұйымдастырылған. Бүгінгі таңдағы жағдай бойынша комиссияның хаттамалық шешімдерін орындау 70% аса құрайды.

2013 жылдың 1 жартыжылдығында ШҚО ТЖД бастығы жанындағы Кеңестің 2 отырысы 2013 жылдың 11 ақпанында және 13 мамырда өткізіліп, ШҚО ТЖД 2013 жылға арналған бекітілген жұмыс жоспарына сәйкес мәселелер қарастырылды. Өткізілген отырыстардың қорытындысы бойынша Кеңес шешімі бар хаттамалар дайындалып, орындау және жұмыста қолдану үшін ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелеріне жолданды. Сондай-ақ хаттамалар Кеңес шешімін орындауға бақылау жасау үшін ШҚО ТЖД ІББ-ге жолданды.

2013 жылдың өткен мерзімінде өткізілген дөңгелек үстелдер.

1. Өскемен, Семей қалаларының кәсіпкерлері, ірі базар, сауда орындарының иелерімен өткізілген дөңгелек үстел отырысына қатысты. Онда Қазақстан Республикасының «Өрт қауіпсіздігі туралы» заңының 25- бабын сақтау және өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері қаралды.

2. Өндірістік бақылау мәселесі бойынша мына тақырыпқа дөңгелек үстел отырысы өткізілді: «Жарылғыш материалдарды пайдалануға байланысты жұмыстарды жүргізгенде қауіпсіздікті және жарылғыш материалдарының сақталуын қамтамасыз ету» және «ҚР ТЖМ жару ісі бойынша Кеңес шешімдерінің орындалуы туралы». Отырыста қатысқандар: ШҚО ТЖД ТЖ ж ӨҚ бойынша МББ бастығы, бөлім бастықтары және Басқарманың бас мамандары, қызметі жарылғыш заттар мен материалдарға қатысты кәсіпорындардың басшылары, бас мамандары. Дөңгелек үстел отырысына ШҚО ТЖД ҰҚК департаментінің, ШҚО бойынша ішкі істер департаментінің, «ӨҚТҒЗО» АҚ өкілдері де қатысты.

3. Мемлекеттік тілдің қолданылу және даму мәселелері қарастырылған Шығыс Қазақстан облысы бойынша Өскемен қаласы гарнизонының әскери сотының дөңгелек үстел отырысына қатысты.

4. 27-29 наурызда СҚҚ басшылығы құтқару станцияларының бастықтарымен және қалалар және аудандардың оқу - профилактикалық жұмысы бойынша әдіскерлерімен жиын - семинар дайындап, өткізді.

Өнеркәсіптік қауіпсіздігі мәселелері бойынша Техникалық Кеңес отырыстары үнемі өткізіледі. Ағымдағы жылдың өткен кезеңінде 8 Кеңес өткізіліп, бақылаудағы кәсіпорындардың 31 басшысының есебі тыңдалды.

2013 жылдың бірінші жартыжылдығында Шығыс Қазақстан облысы бойынша соттарда 148 сот талқылауына қатысты.

Кәсіби даярлық мектебінде ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелері және ведомстволық бағынысты мекемелері қызметкерлеріне қолданыстағы заңнамалар бойынша түсінік беруге қатысты 12 сабақ жүргізілді, конспектілер дайындалды.

Нормативтік-құқықтық және әдістемелік базаны жетілдіру

2013 жылдың бірінші жартыжылдығында Шығыс Қазақстан облысы бойынша соттарда 178 сот талқылауына қатысты.

Қызметкерлерге құқықтық жалпы оқыту өткізуге үлкен көңіл аударылады. 2013 жылы жеке құрамдармен 22 сабақ өткізілді. Бөлімшелер қызметін құқықтық қамтамасыз ету және құқықтық жалпы оқуды жүзеге асыру үшін ШҚО ТЖД басқарма аппаратында және бөлімдерде «ЗАҢГЕР» анықтамалық құқықтық жүйе орнатылған, ол заңдылық базасындағы барлық өзгерістерді біліп отыруға мүмкіндік береді. Құқықтық бөлімінің қызметкерлері ШҚО ТЖД және ШҚО ТЖД «ӨСжАҚЖҚ» ММ барлық бөлімшелеріне олардың қызметтері бойынша туындайтын мәселелер бойынша құқықтық көмек және кеңес береді. Осы бағыттағы жұмыстар жалғасуда және қызметтегі басым бағыттардың бірі болып табылады.

ШҚО ТЖД құқықтық қамтамасыз ету бөлімімен ШҚО ТЖД бойынша 131 бұйрық жобасына және ШҚО ТЖД «ӨС ж АҚЖҚ» ММ бойынша 123 бұйрық жобасына құқықтық сараптама жүргізілді.

«ӨС ж АҚЖҚ» ММ Кәсіби даярлық мектебінде бөлімшелердегі жауынгерлік дайындық деңгейін анықтау үшін жаңадан келген қызметкерлер электрондық тестілеу тәсілімен кіру бақылауынан өтеді. Оқушылардың барлық санаттарына арналған мемлекеттік және орыс тілдеріндегі электрондық тестілеу бағдарламалары жасалған. Сонымен қатар Мектеп тыңдаушыларына арналған 20 оқыту плакаттары дайындалды. Жүйелі түрде электрондық кітапхана базалары кеңейтілуде.

Радио алмасуды жүргізу нұсқаулығы мен Зырян, Риддер, Семей, Өскемен қалалары әкімдерінің кезекші қызметтерінің кезекші операторларының нұсқаулықтары әзірленді.

Кадрлармен жұмыс, адам ресурстарын басқару, оқыту, біліктілік көтеру

Бүгінгі таңда ШҚО ТЖ департаментінде қызметкерлердің штаттық саны 297 адамды құрайды, оның ішінде 128 әкімшілік мемлекеттік қызметшінің лауазымы, 26 әскери лауазым және 143 Өртке қарсы қызмет қызметкерлерінің лауазымы. Қазіргі уақытта Департаментте әкімшілік мемлекеттік қызметшілердің 17 бос орны, Өртке қарсы қызмет қызметкерлерінің 1 бос орны бар.

2013 жылдың басынан бастап:

- Өртке қарсы қызмет қызметкерлерінің лауазымына 19 адам, оның ішінде ауыстырумен - 11, жаңадан қабылданғандар - 8 адам;

- әскери қызмет лауазымына 2 адам қайта аттестаттау тәртібімен қабылданды.

Шығыс Қазақстан облысының Төтенше жағдайлар департаментінің «ӨС ж АҚЖҚ» ММ штаттық құрам саны 2143, оның ішінде орта және аға басшы құрамнан - 474, кіші басшы құрамнан - 1595, азаматтық қызметшілер -74. Жинақталмау 13 бос орынды, оның ішінде 6- аға және орта басшы құрамын, 1 кіші басшы құрамын және 6 азаматтық қызметшілерді құрайды. 2013 жылдың басынан 84 адам: оның ішінде 17-і ауыстыру арқылы, 67 адам жаңадан қабылданды.

СҚҚ жалпы штаттық саны 106 адам, жинақталуы 105 адамды (99,1%) құрайды, 1 бос орын бар.

ШҚО ТЖД және ШҚО ТЖД «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі» ММ қызметкерлерінің аттестациялары кесте бойынша өткізіледі. 2013 жылы әкімшілік мемлекеттік қызметтен 45 қызметкер кесте бойынша аттестациядан өтуге жатты. 21 қызметкер аттестациядан өтіп, аттестация комиссиясының оңды қорытындысын алды.

Шығыс Қазақстан облысының Төтенше жағдайлар департаменті мен Шығыс Қазақстан облысы Төтенше жағдайлар департаментінің «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі» ММ барлық қызметкерлері 2013 жылғы 5 наурызға дейінгі мерзімде жеке қосымша құн салығы бойынша кірістері туралы декларацияны тапсырды.

ШҚО ТЖД 2011 жылғы 18 мамырдағы № 86 бұйрығына сәйкес Сыбайлас жемқорлыққа қарсы 2011-2015 жылдарға арналаған салалық бағдарламаны жүзеге асыру бойынша ШҚО ТЖД 2011-2015 жылдарға арналған шаралар жоспары бекітілді. Осы Жоспарға сәйкес психологиялық қызмет ШҚО ТЖД 2009 жылғы 03 қарашадағы № 205 бұйрықпен бекіткен сыбайлас жемқорлық сипатындағы құқық бұзушылыққа жол беру мүмкіндігі бар ШҚО Төтенше жағдайлар департаментінің лауазымдарының тізімдеріне сәйкес қызметкерлерді анықтау бойынша жұмысты жалғастыруда.

Кадр қызметінің, облыс бөлімшелерінің үгіттеу жұмыстары нәтижесінде 2013 жылғы 12 маусымдағы жағдайы бойынша Қазақстан Республикасы ТЖМ КТИ түсу үшін мектептердің 62 түлегі ниет білдірді. АӘДК нәтижелері бойынша 26 үміткер жарамды болды, БҰТ нәтижелері бойынша 8 үміткер өту балын жинады. АӘДК өткен және өту балын жинаған үміткерлердің 15 жеке істері Қазақстан Республикасының ТЖМ КТИ жіберілді.

Ағымдағы жылдың есептілік кезеңінде Департамент және ШҚО ТЖД «ӨС ж АҚЖҚ» ММ бойынша Республикалық орталылықта біліктілікті арттыру курсынан 6 қызметкер, Қазақстан Республикасы ТЖМ Көкшетау техникалық институты біліктілікті арттыру факультетінде 6 қызметкер оқудан өтті. Белорусь Республикасының ТЖМ Біліктілікті арттыру және қайта даярлау институтында 5 қызметкер оқыды. Өткен кезеңде қайта даярлау және біліктілікті көтерудің өңірлік орталығына 16 қызметкер жолданды, Қазақстан Республикасы ТЖМ «Өнеркәсіп қауіпсіздігінің ұлттық ғылыми-техникалық орталығы» АҚ Шығыс филиалында оқығандар жоқ.

ШҚО ТЖД-ның 1 қызметкері Ресей ТЖМ ӨҚМҚ Санкт-Петербург университетінің сырттай бөлімін тамандады, ал 1 қызметкер Ресей Федерациясының ТЖМ Мәскеу қаласындағы Азаматтық қорғаныс академиясында оқиды.

ҚР ТЖМ 2009 жылғы 1 қыркүйектегі № 209 бұйрығымен бекітілген, ҚР ТЖМ орталық аппараттың құрылымдық бөлімшелері, ведомствалары, аумақтық органдары мен ведомстваға қарасты ұйымдарының жоғарғы және басшы лауазымдарына жоғарылау үшін кадрлар резервтерінің жұмыстарын үйлестіру мен ұйымдастыру ережелеріне сәйкес, 2012 жыл қорытындысы бойынша Департаментте жоғарлауға басшы кадрлары резервіне 44 қызметкер енгізілді. ШҚО ТЖД «Өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметі» ММ жоғарылатуға арналған резервте 104 қызметкер тұр.

Қажетті кәсіби шеберлікті, дене-күш дайындығын және моральдық - жігерлік қасиетті қалыптастыруды қамтамасыз ету мақсатында спорттық іс-шараларды өткізуге көп көңіл бөлінеді.

Бұқаралық мәдени-спорттық іс-шараларының жылдық жоспарына және Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің республикалық және халықаралық негізгі жарыстарына сәйкес Қарағанды қаласында Қазақстан Республикасы ТЖМ ҚР ТЖМ 5-қысқы спартакиадасы ұйымдастырылып өткізілді, онда ШҚО ТЖД құрамасы 1 орын иеленді. 2013 жылғы 13-15 наурыз аралығында ҚР ТЖМ Петропавловск қаласында ҚР ТЖМ 5-ші қысқы спартакиаданың шешуші жарыстарында өтті, онда ШҚО ТЖД құрама тобы 1 жалпы орын алды.

Өскемен қаласында 2013 жылдың маусымның 1-14 маусым аралығында ҚР ТЖМ бесінші жазғы спартакиядасы өтті, онда ШҚО ТЖД құрама қомандасы 2 жалпы командалық орынды иеленді. Өрт-құтқару спорты бойынша Қазақстан Республикасының ТЖМ чемпионатында ШҚО ТЖД споршылары 2 орын алды.

Жеке құрамның моральдық - этикалық және адамгершілік тәрбиелеу бағдарламасын жүзеге асыру үшін қоғамдық жұмыстардың өткізілуіне ерекше көңіл аудару қажет.

Шығыс Қазақстан облысы Төтенше жағдайлар департаментінде белгілі жұмыстар үнемі өткізіліп, жетілдіріліп отырады. ШҚО ТЖД ардагерлер Кеңесі белсенді жұмыс істейді. Ардагерлер ұйымының қатарында 569 ардагер бар, олардың 7-еуі Ұлы Отан соғысының ардагерлері, 63 тыл жұмысшылары. Ардагерлер Кеңесі өздерінің күнделікті жұмыстарын кадрлық жұмыс бөлімі, Шығыс Қазақстан облысы Төтенше жағдайлар департаментінің ведомстволық бағынысты ұйымдарымен бірлесе атқарады. Ардагерлер барлық мерекелік іс-шараларға шақырылады, бөлімшелердің жеке құрамына ардагерлермен кездесулер өткізіледі.

Департамент бастығының бұйрығымен ШҚО ТЖД жанында қоғамдық Кеңес құрылды.

Бөлімшелердің қызметіне бақылауды жүзеге асыру мақсатында ШҚО ТЖД 2013 жылға арналған бақылау-тексеру іс-шараларының бекітілген жиынтық жоспарына сәйкес Шемонаиха ауданының ТЖБ кешенді тексеру, Семей қ. ТЖБ мен Бесқарағай ауданының ТЖБ тақырыптық тексеру, ШҚО ТЖД МӨББ МӨББ және «ӨC ж АҚЖҚ» ММ бақылау тексеру жүргізілді.

Тексеру актілерінде бұзушылықтар белгіленіп, анықталған бұзушылықтарды жою бойынша іс-шаралар жоспарын ұсыну, атқарылған жұмыс туралы есеп беру мерзімдері бекітілді. ІББ және ІБ ж АД жүргізген бақылау-тексеру іс-шараларының нәтижелері бойынша ТЖ басқармалары мен бөлімдері бастықтарының есептері аппараттық кеңестерде, облыстық мәжілістерде, Департамент бастығы жанындағы кеңестерде тыңдалды.

2013 жылы азаматтар өтініштері мен прокуратура ұйғарымдары бойынша 7 қызметтік тергеу жүргізіліп, 3 қызметтік тергеуде фактілер расталған жоқ. Қызметтік тергеу нәтижелері бойынша 8 қызметкер тәртіптік жазаға тартылды – ескерту – 3; қатаң сөгіс – 5 .

ШҚО прокуратурасының заңдылық бұзушылықтарын жою туралы ұйғарымдары, ШҚО бойынша ҚР БП ҚС ж АЕКБ қаулылары және бақылау-тексеру іс-шараларының нәтижесі бойынша қызметтік тергеу жүргізусіз тәртіптік жазаға (39-ескерту, 11- сөгіс, 1-қатаң сөгіс) 51 қызметкер тартылды.

2013 жылдың бірінші жартыжылдығында мемлекеттік бөлімшелермен 20, соның ішінде ҚР ТЖМ ІБАД мен ТЖжӨҚМБК- мен 2 тексеру жүргізілді.

- Облыс, қала, аудан прокуратуралары -16;

- ҚР БП ҚС ж АЕКБ – 2;

-ҚР ТЖМ -2.

ІББ ШҚО ТЖД бастығы жанындағы Кеңес шешімдерінің орындалуын бақылайды. Құрылымдық бөлімшелер тапсырмаларды орындау мерзімдерін ұзарту туралы және бекітілген тәртіпте бекітілген мерзімде жетекші қарарымен тапсырмаларды бақылаудан алу туралы қызметтік жазбалардың көшірмелерін ұсынады. Бұзушылықтарға жол берілген жоқ.

Тоқсандық, жартыжылдық, жылдық жұмыс қорытындысы бойынша облыстық кеңестер өткізіледі. Кеңестердің шешімдерін орындау бойынша іс-шаралар жоспары дайындалады. Белгіленген нысан бойынша белгіленген мерзімде барлық құрылымдық бөлімшелер орындау туралы есептер ұсынады. ІББ Департамент бастығы атына орындалған тапсырмаларды бақылаудан алу туралы қызметттік жазба ұсынады.

ІББ ІБ ж АД жіберілген барлық жүргізген тексеру актілерін сол сияқты бұзушылықтарды анықтап жою мақсатында барлық құрылымдық бөлімшелерге мәлімет үшін жолдайды. Ішкі бақылау бөлімі Департаменттің барлық құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелеріне актіні зерделеу туралы, кешенді және тақырыптық тексеру барысында анықталған ұқсас бұзушылықтарды жою бойынша іс-шаралар жоспарын ұсыну, көрсетілген жоспарды белгіленген мерзімде белгіленген тәртіпте орындау бойынша есеп беру туралы нұсқаулар беріледі. Іс-шаралардың жиынтық жоспары және есеп Департамент бастығына ұсынылып, бекітіледі. Тексеру актілері ШҚО ТЖД аппараттық кеңестерде талқыланады.

ҚР ТЖМ Алқасының қаулыларын оқып зерделеу үшін барлық құрылымдық бөлімшелерге жолданады. Алқа қаулыларын орындау бойынша іс-шаралар жоспары әзірленіп, Департамент бастығының орынбасарымен келісіледі, Департамент бастығымен бекітіледі. ҚР ТЖМ Алқасының 18 қаулысы бойынша тапсырмалар бақылауда тұр.

Мемлекеттік рәміздерді орналастыру, оларды Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 2 қазандағы «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Ту, Мемлекеттік Елтаңбасын орналастыру тәртібін бекіту туралы» № 873 қаулысына сәйкес оларды ауыстыру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Әнұраны мәтінін орналастыру бойынша іс-шаралар тұрақты түрде жүзеге асырылады. Қаржының бөлінгеніне байланысты Қазақстан Республикасының «Мемлекеттік сатып алулар» туралы заңнамасына сәйкес құрылымдық бөлімшелерге таратылатын Мемлекеттік рәміздер сатып алынады. Мемлекеттік рәміздер қатаң түрде талаптарға сәйкес орналастырылды.

Қаржыландырудың бекітілген жиынтық жоспарына сәйкес Департаментке 2013 жылдың 5 айында 315053,5 мың теңге мөлшерінде сома қарастырылған, оның 298915,9 мың теңге игерілді, ол 95% құрайды.

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі бекіткен ҚР ТЖМ Шұғыл жоспарының 37-тармағына сәйкес, сонымен қатар көршілес мемлекеттердің шекаралық аймақтарының бірігіп әрекет ету жоспарын орындау аясында, төтенше жағдайлардың алдын алу бойынша бірігіп қызмет ету кезінде шекаралық мемлекеттермен ТЖ және АҚ органдарының аймақтық басқармаларының күштері мен құрылымдарын үздіксіз басқару және ұйымдастыру, шекаралық аймақтардағы апаттық-құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргізу, шекаралас мемлекеттердің ТЖ және АҚ органдарының аймақтық басқармаларының құтқару құрылымдары, шұғыл топтағы лауазымдық тұлғалардың бірігіп қызмет етуі мақсатында 2013 жылдың 21-22 ақпан аралығында байланыс құрылғылары және телекоммуникация жүйесінің қолданылуымен «Шекара (Граница) – 2013» табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ алдын алу жүйесінің аймақтық басқармасын ұйымдастыру бойынша бірлескен штабтық жаттығу өткізілді.

ҚР ТЖМ Алқасының 2010 жылғы 22 қазандағы № 17 қаулысын орындау үшін, 2009 жылы өтелген, 2012 жылы түзетілген, келісілген жене бекітілген, шекаралас аумақтарда трансшекаралық ТЖ қаупі мен туындауы кезіндегі Алтай өлкесі бойынша Ресей ТЖМ Бас басқармасы және Алтай Республикасы және Шығыс Қазақстан облысы ТЖ департаментінің өзара әрекеттесу жоспарлары, ШҚО ТЖД жұмыс тобымен 2013 жылғы 22-28 сәуір аралығында Ресей Федерациясына барған сапар барысында түзетіліп келісілді.

Қазақстан мен Ресейдің аумақаралық ынтымақтастығы шеңберінде Шығыс Қазақстан облысы Төтенше жағдайлар департаментімен 2013 жылғы 16 мамырда «Семей орманы» мемлекеттік орман табиғи резерваты» ММ Морозовка филиалының Полянка орманшылығы шекарасының аумағында өрт-тактикалық жаттығу өткізілді.

Орман өрттерін сөндірумен байланысты трансшекаралық сипаттағы төтенше жағдайларды жою бойынша өрт тактикалық оқу-жаттығуға Алтай өлкесі бойынша РФ ТЖМ бастығының орынбасары ішкі қызметтің полковнигі П.Н. Тютюниктің және РФ Алтай өлкесінің өңірлік басқармасының орманды қорғау бойынша бөлімінің бастығы В.А.Зверовтың басшылық етуімен шекаралас аумақтарының РФ Алтай өлкесінің орман басқармасы, Алтай өлкесі бойынша РФ ТЖМ ММ бөлімшелері қатысты.

2013 жылғы 20 мамырда Департамент қызметкерлері ДИПЕКО 7 бағдарламасын жүзеге асырудың 1 кезеңін талқылау бойынша жұмысына қатысты.

2013 жылғы мамыр айынының 14-19 аралығында ҚР ТЖМ Көкшетау техникалық институтының базасында «Шаруашылық объектілерінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері» атты {алықаралық-ғылыми семинардың жұмысына қатысты.

Семинарға белсене қатысқаны үшін Өртке қарсы нормалау бөлімінің бастығы өртке қарсы қызметтің подполковнигі К.В. Боровиков ТЖ министрінің бұйрығымен ынталандырылды.

Барлығы ағымдағы кезеңде 1210 сөз сөйленді, оның ішінде: радио бойынша-633 материал, теледидар бойынша-167 бейнематериал, баспасөзде 410 мақала жарық көрді.

ҚР ТЖМ, ШҚО ТЖД, ақпараттық агенттіктер сайттарына, сондай-ақ қала және аудан әкімдіктері сайттарының «ТЖ» айдарына қаладағы, аудандардағы шұғыл жағдайлар туралы, бөлімшелерде өткізілген іс-шаралар туралы материалдар күнделікті мемлекеттік және орыс тілдерінде жолданады. ҚР ТЖМ, ШҚО ТЖД, ақпараттық агенттіктер сайттарына 370 мақала жіберілді.

Интернет қорын кең ауқымда пайдалану үшін ҚР ТЖМ бөлімшелері қызметін жариялауда Баспасөз қызметінің қызметкерлері әлеуметтік желілерде жұмыс атқарылады. Twitter мен YouTube аккуантарында тіркелген.

2013 жылы ТЖ министрлігінің және облыстық әкімдіктің қолдауымен «Қазақстан-Өскемен» арнасында, сонымен қатар облыстық кабельді жүйесінде (КТВ-6, 31 арна Семей, Алва ТВ, Зырянвск ТВ телеарналарында) маусымды ТЖ алдын алу бойынша бейнероликтерді үнемі көрсету ұйымдастырылды. Бүгінгі күні «Назар аударыңыз, су тасқыны», «Табиғи өрттер», «Суға түсу маусымындағы судағы қауіпсіздік», «Терек мамықтары», «Жазғы демалыстар» атты материалдар көрсетілді.

ТЖ кезіндегі қауіпсіздік шаралары жайлы 103456 дана жаднама, толық түсті А2 форматындағы 2333 дана плакат шығарылды.

Департамент қызметкенрлері ТЖ алдын алудағы өзекті мәселелер бойынша «Қазақстан-Өскемен» арнасындағы 14 тікелей эфирге қатысты.

2013 жылы ШҚО ТЖД қызметкерлерімен ермексаздан «Қарлы борасын, онда әрекет ету» атты 4 мультипликациялық фильмдер жасалды.

Жыл басынан бастап ШҚО ТЖД баспасөз қызметінің видео кешенінде мына тақырыптар бойынша 4 видеофильмдер жасалды: «Саламатты Қазақстан» Диагностикалық пойызы», «Халықаралық өрт-тактикалық оқу-жаттығулары», Ресей «Ка-226Е» вертолетының презентациясы», «Шығыс аймағы бойынша ҚР ТЖМ V жазғы спартакиядасы».

Мамыр айында барлық аудандарда өрт сөндіру бөлімдері базасында оқушылар арасында жас құтқарушылар жасағы жарыстары өткізілді. Өскемен қаласында жарыстар 2-ӨСБ базасында «ШҚО Қызыл Жарты ай қоғамының» белсене қатысумен өткізілді.

Өскемен қаласы ТЖ басқармасы қызметкерлерімен балалар үйлері мен қала интернаттары балаларымен жұмыстар жүйелі түрде ұйымдастырылған. Семей қаласы ТЖБ қызметкерлері жыл сайын арнайы жабдықталған үгіт автобустарымен ауыл мектептерін аралау арқылы акция өткізеді. 2013 жылдың 15 шілдесінде ШҚО ТЖД «Жас құтқарушылар мектебі» командасы Беларусь Республикасындағы ТМД елдері жас құтқарушыларының слетіне қатысады.

Өскемен және Семей қалаларының өрт -техникалық орталықтары арқылы балалармен жұмыс белсенді жүргізілді. Бүгінгі таңда орталықтарда 1000 аса адам қамтылған 18 экскурсия өткізілді

ТЖ департаментінің бастамасымен үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу үшін, ТЖ кезінде әрекет ету шараларын үйрету үшін жергілікті бюджеттен 2 400 000 теңге бөлінді.

Жоспарлау және есеп беру жүйесін жетілдіру

ҚР ТЖМ 2013 жылға арналған Операциялық жоспарының негізінде Департаменттің 2013 жылға арналған жоспары жасалып, ТЖ министрімен бекітілді. ШҚО ТЖ департаментінің жоспары негізінде ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелерінің жоспарлары әзірленіп, ШҚО ТЖД бастығымен бекітілді. Жоспарлардың орындалу мониторингі бекітілген мерзімде жүзеге асырылады.

Бөлімшелердің жұмыс жоспарларының орындалуына мониторинг жүйесі ұйымдастырылған. Тоқсан сайын құрылымдық және ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелер бекітілген нысанда есептерін тапсырады, соның негізінде ШҚО ТЖД жұмыс туралы есебі дайындалады.

2013 жылдың 1 ақпанында ШҚО ТЖД № 24 «Шығыс Қазақстан облысы Төтенше жағдайлар департаментінде Электрондық құжат айналымның бірыңғай жүйесін енгізу туралы» бұйрығы шығып, қағаз түріндегі көшірмесіз тек электрондық форматта ведомствоаралық құжат айналымға сақталу мерзімі 10 жылдық құжаттар есепке алынған құжаттар тізбесі және істер номенклатурасы бекітілді. Жоғарыда аталған бұйрықтарға сәйкес ШҚО ТЖД барлық құрылымдық бөлімшелерінде ЭҚАБЖ жұмыс істей бастады. Құжаттамалау қағидаларының сақталуымен ШҚО ТЖД істер номенклатурасына сәйкес ҚР ТЖМ орталық аппаратына хат-хабар қағаз түріндегі нұсқасыз жіберіледі.

2013 жылдың 14 маусымы жағдайына ҚҚ ж МТДБ 1 923 қызметтік құжат тіркелген, заңды тұлғалардың өтініштері – 1 600, жеке тұлғалардан – 143 өтініш, ҚПҮ белгісі бар құжаттар – 82. 3 363 шығыс құжаты тіркелді, «ҚПҮ» белгісі бар 72 құжат орындалды. Құжаттың орындалуын бақылау күнделікті жүзеге асырылады. Есеп беру кезеңіне құжаттардың орындалу мерзімі бұзылған жоқ.

Жеке және заңды тұлғалардың өтініштері бойынша кәртішкелерін ай сайынғы түсіру және «Жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарастыру туралы» 1-ОЛ нысанындағы тоқсан сайынғы статистикалық есеп ШҚО ТЖД бойынша ЭҚАБЖ арқылы қалыптастырылады, ал ШҚО ТЖД ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелері жоғарыда аталған есепті «Тұлғалардың өтініштерін есепке алу» атты автоматтандырылған ақпараттық жүйеде қалыптастырып, ШҚО ТЖД-ға ұсынады. Жинақтық түсіру және есеп ҚР БП ШҚО бойынша ҚС ж АЕКБ-ға бекітілген мерзімде ұсынылады.

2013 жылдың 22 қаңтарында ШҚО ТЖД Орталық сараптамалық комиссиясының (бұдан әрі ОСК) 2013 жылға арналған жұмыс жоспары дайындалып, бекітілді. Жоспарға сәйкес 2013 жылдың 1 жартыжылдығында 26 ақпанында ОСК бірінші отырысы өткізілді. Хаттамасы дайындалып, орындалу және жұмыста басшылыққа алу үшін ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелеріне жіберілді. ӨСК екінші отырысын өткізу 2013 жылдың 26 маусымына жоспарланған. Отырыс жүргізу тәртібі дайындалды.

ШҚО ТЖД бастығының 2013 жылғы 01 наурыздағы бұйрығымен ШҚО ТЖД ведомстволық мұрағатына 2010-2011 жылдардағы істерді тапсыруды қамтамасыз ету бойынша жұмыс тобының құрамы және істерді тапсыру кестесі бекітілді, соған сәйкес 2013 жылдың 11 наурызынан бастап ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелерінен құжаттар қабылданады. Есеп беру кезеңіне ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелерден тұрақты сақталатын, уақытша сақталатын және жеке құрам бойынша құжаттар қабылданды.

ШҚО ТЖД номенклатурасы «ШҚО мемлекеттік мұрағат» КМК келісілді, 2013 жылғы 22 қаңтарда ШҚО ТЖД бастығымен бекітілді. ҚР ТЖМ нұсқауына сәйкес қағаз түріндегі көшірмесіз, тек электрондық форматта жасалатын ведомствоаралық құжат айналымына жататын, сақталу мерзімі 10 жылдық құжаттары есепке алынып, ШҚО ТЖД бастығының 2013 жылғы 01 ақпандағы № 24 бұйрығымен қайта бекітілді. 2013 жылға арналған істер номенклатурасының көшірмелері дайындалып, ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелеріне жіберілді. Сонымен қатар ШҚО ТЖД ОСК 2012 жылғы 15 қарашадағы № 4 хаттамасымен келісілген ШҚО ТЖД қалалар мен аудандардың ТЖ басқармалары мен бөлімдерінің Үлгілік және Тұрпатты істер номенклатурасы дайындалды, Шығыс Қазақстан облысының сараптамалық - тексеру комиссиясының 2013 жылғы 16 мамырдағы № 9 хаттамасымен, ШҚО ТЖД бастығымен 2013 жылғы 27 мамырда бекітілді. қазіргі уақытта ШҚО Мемлекеттік мұрағатына келісуге табысталды. Үлгілік және Тұрпатты істер номенклатурасы ТЖ басқармалары мен бөлімдеріне нақты істер номенклатурасын дайындау үшін берілді.

2013 жылғы 14 маусым жағдайына ШҚО ТЖД ведомстволық мұрағатымен құрылымдық бөлімшелерге жұмыс үшін 154 іс берілген, құрылымдық бөлімшелердің ауызша өтінімі бойынша құжаттардан 211 үзінді мен көшірме дайындалды.

2013 жылдың жартыжылдығы ішінде ай сайын құжат айналымында мемлекеттік тілдің қолданылу деңгейіне бақылау жүзеге асырылды, бұл мемлекеттік тілді дамыту бойынша жұмыстың басты бағытының бірі болып табылады, Қазақстан Республикасында тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру бойынша іс-шаралар жоспарын орындау, мемлекеттік тілде құжаттарды сауатты орындау бойынша құрылымдық бөлімшелер мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің қызметкерлеріне кеңестер берілді. Мемлекеттік тілде орындалған 652 парақтағы құжаттарға редакциялық - лингвистикалық сараптама жүргізілді.

Құрылымдық бөлімшелердің бастықтарымен және қызметкерлерімен тікелей орындарда іс жүргізу барысында мемлекеттік тілді қолдану бойынша ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелерде түсіндіру жұмысы жүргізілді, мемлекеттік тілде өздігінен іс жүргізе алатын қызметкерлер тізімі жасалды, атқарылған жұмыс қорытындылары басшылыққа жеткізілді. ШҚО ТЖД бастығының 2013 жылғы 01 ақпандағы №23 бұйрығымен ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелерінде мемлекеттік тілдің қолданылуын қамтамасыз етуге жауапты тұлғалар тағайындалды.

ШҚО ТЖД ҚҚ ж МТДБ мемлекеттік тілге жауапты маман жеке бөлмемен, компьютермен жабдықталған (ШҚО ТЖД барлық компьютерлерінде қазақ шрифті бар, мемлекеттік тілдегі мәтіннің орфографиясын тексеру бағдарламалары жоқ, екі компьютерде «Сөзкөмек 40 BIMASH» лицензиялық сөздігі, «Kazdikt» электрондық сөздігі орнатылған).

2013 жылдың 22 қаңтарында ШҚО ТЖД «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы» Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын жүзеге асыруды бақылау бойынша тұрақты жұмыс істейтін комиссия (бұдан әрі ТЖК) жұмыс жоспары бекітілді. 2013 жылдың 20 ақпанында мемлекеттік тілді оқыту бойынша курсты ұйымдастыру және қызметкерлердің сабаққа баруын бақылау мәселелері қарастырылды. Отырыс хаттамасы орындау және жұмыста пайдалану үшін ШҚО ТЖД құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелеріне таратылды.

2013 жылы ШҚО ТЖД қызметкерлерін оқытуға -864 мың теңге бөлінді.

Бөлімшелердің ұсынған мәліметтеріне сәйкес мемлекеттік тілді оқытуға жататын қызметкерлердің саны анықталды. Қызметкерлердің білімдерін анықтау және оларды деңгейлері бойынша топтарға бөлу бойынша оқыту ұйымдарымен алдын ала жұмыстар жүргізілді. Мемлекеттік тілді оқыту бойынша қызметтерге арналған 2013 жылғы 26 ақпандағы № 24, 2013 жылғы 28 ақпандағы № 27, №28, № 29, №30, № 31 келісімшарттардың және «Қызметкерлерді мемлекеттік тілге оқыту туралы» ШҚО ТЖД 2013 жылғы 07 наурыздағы № 50 бұйрығының негізінде мемлекеттік тілге оқыту басталды, облыс бойынша барлығы 2013 жылы мемлекеттік тілді 49 адам оқуда.

2013 жылдың 4 ақпаны мен 9 ақпаны аралығында ҚҚ ж МТДБ қызметкері Шығыс Қазақстан облысының тілдерді дамыту басқармасы ұйымдастырған «Ілеспе аударма теориясы мен тәжірибесі» атты біліктілік арттыру курсынан өтті.

Осылайша 2013 жылдың бірінші жартыжылдығында Департамент жоспарланған барлық іс-шаралардың кешені атқарылды, олардың дер кезінде және сапалы орындалуы ТЖ және оқиғалардың жағымсыз салдары бойынша көрсеткіштің төмендеуіне ықпалын тигізді.

Алайда, объективті талдау көрсеткендей, облыс аумағында әлі де адамдар құрбан болуда, оның ішінде өрттегі балалар өлімінің 3 фактісі (Семей-1, Бородулиха -1, Зырян -1) тіркелді.

Су тасқынына байланысты авариялық-құтқару жұмыстарын өткізу кезінде жергілікті атқарушы органдары құралымдарының (Глубокое, Ұлан, Катонқарағай аудандарында) авариялар салдарын жоюға дайын еместігі анықталды. Ұқсас жағдайлар табиғи зоналардағы өрттердің қайта жануы мен сөндіруді ұйымдастыру кезінде де анықталады. Бүгінгі таңда табиғи зоналардағы өрттердің қайта жануы мен сөндіруге «ӨСжАҚЖҚ» ММ 32 бірлік техникасы, 144 жеке құрамы және барлығы -3 бірлік техникасы, ұйымдастырылған тұрғындардың 10 адамы қатысты.

Атқарылған жұмысты, анықталған кемшіліктерді, ТЖ маусымдылығын назарға ала және қорытындылай келе 2013 жылдың 3 тоқсанында орындауы басымды негізгі іс-шаралар:

1. 
   ҚР ТЖМ Операциялық жоспарын, ҚР ТЖМ Алқа қаулыларын, Министрлік басшылығының нұсқаулары мен тапсырмаларын, Департаментің жұмыс жоспарын толық және бұлжытпай орындау.
   

3. Жергілікті атқарушы органдар, мемлекеттік мекемелер, қоғамдық

бірлестіктермен тығыз әрекеттесе отырып, өртте адамдардың құрбан болуының алдын алу бойынша жұмысты жалғастыру.

4. 
   Авариялық-құтқару құралымдары, объектілердің өртке қарсы мемлекеттікемес құралымдары және мемлекеттік мекемелермен нақты әрекеттестікті ұйымдастырып, олардың дайындығына бақылау жасау.
   

6. Суға шомылу маусымында облыстағы су айдындарында адамдардың