«Баспа қызметіндегі компьютерлік технологиялар»


Сопақша Сопақшаларды жасау «Овал» инструменті көмегімен тікбұрыштар құрылатын ережелер бойынша орындалады. Шеңбер салу үшін Shift



бет7/19
Дата11.02.2018
өлшемі5,9 Mb.
#37518
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   19

Сопақша

Сопақшаларды жасау «Овал» инструменті көмегімен тікбұрыштар құрылатын ережелер бойынша орындалады.

Шеңбер салу үшін Shift батырмасын басулы күйде ұстаңдар.
Көпбұрыш және сынық сызықтар
инструментін («Многоугольник») көпбұрыштар және сынық сызықтар жасауға қолдануға болады.
Көпбұрыш жасау

Көпбұрыш жасау үшін екі әдісті қолдануға болады.



Бірінші әдіс. Көпбұрыш сипаттамалары диалогтік режимде беріледі. Инструменттер палитрасынан «Многоугольник» құралын таңдаңдар. Элемент => Установка Многоугольника командасын орындаңдар. Диалогтік терезе ашылады (Сурет 11), онда сендер болашақ көпбұрыштын параметрлерін беріңдер. Число сторон өрісінде көпбұрыш жақтарының саны - 3-тен 100-ге дейін көрсетіледі. Глубина лучей өрісінде пайызбен көпбұрыштың «сәулелігі» беріледі.

Сурет 11. Көпбұрыш параметрлерін беру
Просморт (Preview) өрісінде көпбұрыш бейнесінің параметрлерін беру үшін модификациялау сызықтарын пайдаланыңдар. Жүгірткіні жылжытып немесе көрсеткіштері бар батырмаларды шерте отырып, сендер тап сол сәтте Просмотр (Preview) терезесінде пайда болып жатқан нұсқаларды көріп отырасыңдар. Көздеген мақсаттарыңа жеткенде ОК батырмасын басыңдар. 12-суретте бірнеше көпбұрыштардың кескіндері және олардың параметрлері берілген. Құрылған фигуралар түсімен, шектеуші сызықтар қалыңдығымен және фонымен де ерекшеленеді.


Сурет 12. Көпбұрыш түрлері және олардың параметрлері:

а — жақтар саны 6, тереңдігі 0;

б — жақтар саны 10, тереңдігі 50;

в — жақтар саны 5, тереқдігі 55.
Меңзерді басу жолағының бос жеріне орнатып, тышқан батырмасын басындар да, оны босатпай, көпбұрышты ойша кірістіргілерің келетін қиялдағы тікбұрыш диагоналы бойымен жылжыңдар. Меңзер соңынан көпбұрыш кескіні де «созылды».

Дұрыс көпбұрыш салу ушін, Shift батырмасын басулы күйі ұстаңдар.
Екінші әдіс. Бұл әдіс көмегімен еркін пішінді тұйық контур алуға болады:



Сурет 13. Еркін пішінді көпбұрыштар
«Көпбұрыш» инструментіне ауысыңдар. Көпбұрыш сүйір ұштарының бірі шамаланған орынға меңзерді орнатыңдар. Тышқан батырмасын шертіп, меңзерді көпбұрыштың көршілес сүйір ұшы тұратын орнына жылжыта беріңдер. Меңзер соңынан екі сүйір ұшты біріктіретін сызық — көпбұрыш жағы (Сурет 14, а) созылды. Қажет нүктеде тышқан батырмасын басыңдар. Меңзерді келесі сүйір ұш орнына жылжытып, тағы да тышқан батырмасын басыңдар. Көпбұрыштың екі сүйір ұшы дайын (Сурет 14, б) деуге болады.Көпбұрыш қүруды бірінші жасалған сүйір ұш контуры тұйықталғанша осылай жалғастыра беріңдер. Тию дәлдігі жөнінде меңзер барынша жақындағанда бастапқы сүйір ұш маңайында пайда болатын тік бұрышты контур мәлімдейді (Сурет 14, в және г).



а) б) в) г)
Сурет 14. Еркін пішінді көпбурыш құру тізбег.
Сынық сызық жасау

Егер көпбұрыш жасау барысында сызылған құрылымнан бас тартсаңдар, ESC батырмасын басыңдар. Егер салынған жақтар саны бірден көп болса, бітпеген көпбұрыш сынық сызық қалпына енеді.




Көпбұрыш және сынық сызықты редакциялау

Көпбұрыштың фоны мен шектеуші сызығының (сынық сызық) түрін өзгерту тікбұрыш жағдайындағыдай жасалады. Көпбұрыш пен сынық сызық пішінін мынадай жолмен редакциялауға болады:

  1. Көпбұрыш (сынық сызық) сүйір ұштарын оның шектерінде екі рет шертіп, ерекшелеңдер.

  2. Қойылған мақсатқа қатысты төменде берілген нұсқауларды пайдаланыңдар:

    • Жаңа сүйір үш косу үшін жақтардың біріндегі қажет нүктені тышқанмен шертіңдер.

    • Көпбұрыш (сынық сызық) пішінін өзгерту үшін тышқан көмегімен оның кез келген сүйір ұшын жылжытындар.

    • Сүйір ұшты жою үшін жойылатын сүйір ұшты шертіңдер.


Бетті қарау

Қазір экрандарыңда басу жолағын тұтастай көріп тұрсыңдар. Объектілерді толық көріп алу үшін экрандағы жарияланымның бейнелеу масштабын өзгерту қажет. Масштабты бірнеше әдіспен өзгертуге болады:



  1. Вид менюін ашып, командалардың бірін таңдаңдар: Увеличить, Уменьшить, Реальный размер, Вписать окно, Монтажный стол және де Масштаб тізімінде ең дәлірек (пайызбен) бейнелеуді таңдап алуға мүмкіндік бар (Сурет 15). «ЬІстық» пернелерге назар аударыңдар, олармен жылдамырақ жұмыс істеуге болады.


Сурет 15. Вид менюі


  1. Егер «Стрелка» инструментімен жұмыс істесеңдер, онда тышқанның оң батырмасын басыңдар. Экранда меню пайда болады, оның ішіндегі тізімнен сендер өздеріңе ең ыңғайлы масштаб таңдауларыңа мүмкіндік бар. Егер Другой вид командасын таңдасаңдар, ішінен кез келген масштабқа тапсырыс жасауға болатын терезе (Сурет 16) пайда болады.



Сурет 16. Масштаб терезесі


  1. Инструменттер панелінен «Лупа» инструментін таңдаңдар. Тышқан меңзері ішінде «қосушасы» бар лупаға айналады. «Лупамен» жұмыс істеудің екі әдісі бар:

    • Тышқан меңзерін үлкейтілуге тиісті орынға апарып, сол жақтағы батырманы шертіңдер. Бейнелеу масштабы үлкейеді. Бұл әдісті 400% максимал масштабқа жеткенше қолдануға болады.

    • Тышқанмен үлкейтілуге тиісті аумақты сызыңдар. Экранның сызылған тікбұрышқа кірістірілген аумағы бүкіл экранға үлкейеді. «Лупамен» масшабты кішірейтуге де болады. Ол үшін CTRL пернесін басып тұрып, сол жақтағы батырманы шертіңдер.

      1. «Лупадан» өзге инструментпен жұмыс істегенде, CTRL пернесін басып тұрып, тышқанның оң батырмасың басыңдар. Осы әрекетті бірнеше рет қайталаңдар. Масштабтың біресе үлкейіп, біресе кішірейгенін көресіңдер. Үлкейгенде масштаб «Реальный размер» мәніне, кішірейгенде «Целая страница» мәніне тең.


Бет бойынша жылжу

«Реальный размер» масштабына өтіңдер. Егер экрандарың онша үлкен емес болса және де алдыңғы жұмыстарда өз беттеріңмен масшабты өзгертуге тырысқан болсаңдар, онда бүкіл бетті көре алмайсыңдар. Манипуляцияларыңның нәтижесінде экраннан «сырғып» кеткен объектілеріңді де көре алмайсыңдар. Алдарыңда - беттің толтырылмаған бөлігі.

«Жоғалған» объектілерді іздеудің бірнеше әдісі бар. Айталық, экранның оң және сол жақтарындагы шектерінде орналасқан айналдыру жолақтары көмегімен іздеу. Айналдыру жолақтарының ұштарындағы көрсеткіштерді шертумен немесе тышқанпен жүгірткіні жылжыта отырып, құрастыру орны экран бойынша қозғалады.

Егер экрандарыңда өткізу жолақтары болмаса, Просмотр => Показать полосу прокрутки командасын орындандар. Егер оларсыз жұмыс істеп үйренген болсаңдар, жолақтарды Просмотр = > Спрятать полосу прокрутки командасы арқылы дәл солай алып тастауға болады.

«Рука» инструменті көмегімен іздеу әдісі. Оны инструменттер палитрасынан таңдап алуға болады немесе ALT пернесін басып тұрып, тышқанның сол жақтағы батырмасын басу керек - меңзер орнына «Рука» кескіні пайда болады. Тышқанның батырмасын босатпай, меңзерді қажет бағытта жылжытыңдар. Оған дейін жасырулы объектілерді ашып, Қолмен бірге құрастыру орны да қозғалады.
Объектіні бұру

PageMaker бағдарламасының кез келген объектісін кез келген жаққа кез келген бұрышта бұруға болады. Объектіні бұру үшін, оны «Стрелка» инструментімен ерекшелеңдер - объект шектеуіштермен ерекшеленеді. Инструменттер панелінде «Поворот» инструментін таңдаңдар. Меңзерді айналасында айналым жасалатын шектеуішке орнатыңдар. Тышқан батырмасын басып, оны босатпай, меңзерді тандалған нүктеден алысырақ «жылжытып қойып», бұрылысты бастаңдар. Неғұрлым меңзерді объектінің шектеуішімен біріктіретін сызық (басқаша айтқанда - рычаг) ұзын болса, объектіні бұру соғұрлым дәлірек орындалады


Бекіту сұрақтары

  1. Объектілердің кандай түрлерін білесіңдер?

  2. Қандай графикалық элементтер бар?

  3. Графнкалық инструменттерді атаңдар?

  4. Әр графикалық инструментті сипаттап шығыңдар?

  5. Бетті қарауды қалай іске асыруға болады?

  6. Объектіні қалай тексеруге болады?


Дәріс 14

Тақырыбы: Adobe PageMaker-де мәтінді енгізу, мәтіндік блоктармен жұмыс істеу. Объектілермен жұмыс істеу тәсілдері
Мақсаты: Adobe PageMaker-де мәтінді енгізу ережелері және мәтіндік блоктармен және объектілермен жұмыс істеу тәсілдерімен таныстыру

Мәтіндік блоктар PageMaker бағдарламасының негізгі үш объектісінің бірі болып табылады. Мәтіндік блокты екі әдіспен:

- пернетақтадан тікелей жарияланымға енгізу;

- мәтін редакторында жасалған дайын мәтінді импорттау арқылы алуға болады.

Бұл бөлімде біз мәтінмен жұмыс істеудің негізгі әдістерін: мәтінді енгізу мен пішімдеуді қарастырамыз. Мәтінмен PageMaker объектісі ретінде жұмыс істеу. Басқа бағдарламаларда жасалған мәтіндерді импорттауды кейінірек «Объектілерді импорттау» тақырыбында қарастырамыз.


Мәтінді пернетақтадан тікелей жарияланымға енгізу
Жаңа жарияланым жасайық. Енді, алдарыңда бос бет тұрғанда, мәтінмен жұмыс істеуге кірісуге болады.

Инструменттер панелінен «Буква» инструментін таңдаңдар.



Мәтін орналасуға тиісті басу жолағының бос жерінде тышқанмен тікбұрыш сызыңдар. Тышқанды босатқанда тікбұрыш жоғалып, жаңа ғана сызылған тікбұрыштың сол жақтағы жоғарғы бұрышында меңзер жыпылықтап қалады. Жыпылықтап тұрған мәтіндік меңзер мәтін енгізілетін орынды көрсетеді. Жоғалған тікбұрыш мәтін енгізу шектерін белгілейді.

Екі абзацтан тұратын төмендегі мәтінді енгізіңдер. Мәтінді енгізгенде мына ережелерді сақтаңдар:

    • жолдардың соңына көңіл аудармаңдар, PageMaker мәтінді бір жолдан бір жолға қалай көшіретінін өзі шешеді;

    • абзацты аяқтау үшін оның соңында ENTER пернесін басыңдар.


Сегіз ферзі туралы есеп
Шахматта ферзі бір катарда, бағанада немссе диагональда тұрған кез келген фигураны «жей» алады. Сегіз ферзіні шахмат тактасында бірін бірі «жей алмайтындай» етіп орналастыру қажет.

Сегіз ферзі туралы есеп классикалық логикалық проблема болғандықтан, логикалық есептер шешуін иллюстрациялау үшін жиі қолданылады.


Енгізілген мәтін басу жолағында дәл өздерің оған белгілеген шектерде орналасты.

Мәтінді экраннан енгізу үшін тікбұрыш салу шарт емес еді. Құрастыру орнының кез келген жерінде мауспен шерту жетіп жатыр. Үнсіздік бойынша мәтін енгізу аумағы басу жолағының шектерімен белгіленеді.


Мәтінді редакциялау

Теру жолағына орналасқан мәтінді редакциялауға болады. Мәтінді басу жолағында редакциялау үшін «Буква» инструменті қолданылады.

Мәтінді редакциялағанда мынадай ережелерді сақтаңдар:

  1. Жасалынып қойған мәтінге символдарды енгізу кез келген басқа мәтіндік редактордағыдай орындалады. Меңзерді қажет позицияға орнатып, мәтінді пернетақтадан енгізу керек.

  2. Символдарды жою үшін BackSpace (меңзердің сол жағындағы символды жою) немесе Delete (меңзердің оң жағындағы символды жою) пернелерін қолданыңдар.

  3. Бірінен соң бірі орналасқан символдар тобын жоюды оларды алдын ала ерекшелеп барып орындаған ыңғайлы.

  4. Мәтінді ерекшелеу үшін төмендегі тәсілдерді қолданыңдар:

    • Мәтін фрагментін ерекшелеу үшін меңзерді оның шегіне — басына немесе соңына орнатыңдар. Кейін маус батырмасын басып, оны босатпай, меңзерді фрагменттің қарама-карсы соңына дейін «сүйрелеңдер». Мәтін қара фонмен ерекшеленді - енді маус батырмасын жіберуге болады.

Дәл осыны пернетақтамен жасауға болады. SHIFT пернесін басып тұрып, меңзерді қажетті бағытта «оңға», «солға», «жоғарыға», «төменге» пернелерімен жүргізіңдер. Мәтін қара фонмен ерекшеленгенде SHIFT батырмасын босатуға болады.

  • Бір сөзді ерекшелеуді оны екі рет мауспен шертіп жылдамдатуға болады. Меңзерді сөздің басы немесе соңына орнатып, басыңдар, кейін екі пернені CTRL және SHIFT басулы күйде ұстап тұрып, «оңға» немесе «солға» көрсеткішін басыңдар.

  • Абзац өз шегінде үш рет шертумен ерекшеленеді.

  • Бүкіл мәтінді ерекшелеу үшін Правка-Выделить все командасын орындаңдар.

Егер мәтінді ерекшелеу дұрыс жасалмаса, теру жолағының кез келген жерін мауспен шертіңдер ерекшелену орындалмайды.

DELETE пернесі ерекшеленген мәтінді жою операциясын орындайды.

  1. Мәтінді ауыстыру екі операциядан - жою және жаңа мәтінді кірістіруден тұрады. PageMaker жасалынатын әрекеттер санын азайтуды ұсынады. Ауыстырылатын мәтінді ерекшелеп, оны жою, ерекшеленуді орындатпау әрекеттерін жасамай-ақ, жаңаны енгізе беріңдер.

  2. Бір абзацты екіге болу үшін меңзерді бірінші абзацтың соңғы символынан кейін орнатып, ENTER пернесін басындар.

  3. Абзацты аяқтамай тұрып жолды аяқтау үшін, меңзерді жолдың соңғы символынан кейін орнатып, SHIFT + ENTER пернелерін басыңдар.

  4. Екі абзацты біріктіру үшін меңзерді бірінші абзацтың соңғы символынан кейін орнатып, DELETE пернесін басыңдар немесе меңзерді екінші абзацтың бірінші символының алдына қойып, BackSpace пернесін басыңдар.

  5. Бос жол енгізу үшін мензерді енгізілетін жолдың алдындагы абзацтың соңына немесе енгізілетін жолдан кейінгі абзацтың алдына қойып, ENTER пернесін басу керек.

  6. Егер өзгертулер дұрыс жасалмаған болса, ең соңғы редакцияны орындатпауға болады. Ол үшін Правка => Отменить редактироеание командасын орындау керек.


Қаріп сипаттамаларын өзгерту
Мәтінді пішімдеумен біз WordPad және Word мәтіндік редакторларында жұмыс істедік. Енді PageMaker бойынша мәтінді безендірумен айналысайық. Бұрынырақ біз «Сегіз ферзі туралы есеп» мәтінін теріп едік.

«Сегіз ферзі туралы есеп» тақырыбын ерекшелеңдер. Қаріп сипаттамаларын өзгерту үшін Текст =>Шрифт командасын орындаңдар. Шрифт гарнитурасының тізімі шығады.

Гарнитура (немесе Шрифт) дегеніміз — белгілі кескін символдарының толық жиынтығы. Барлық қаріптерді екі негізгі топқа бөлуге болады; антиква (кәдімгі) — осы типтің қаріп символдарының тік және көлденең штрихтарының ұштарында керткен таңбалары бар, гротеск (шабылғандар) — керткен таңбасыз қаріптер. Негізінде, керткен таңбаның болуы көздің әріптерді сөзге байланыстыруына көмектесіп, үлкен мәтіндерді оқуды жылдамдатады деп саналады. Керткен таңбасыз қаріптер тақырып безендіруде жиірек қолданылады. Мысалы, Arial — гротеск, ал Times New Roman — антиква.

Осы сәтте орнатылған қаріп аты Гарнитура өрісінің ішінде болады. Егер қаріп атының оң жағында орналасқан көрсеткіші бар батырманы шертсеңдер, компьютерлерінде орнатылған барлық қаріптердің тізімі шығады.

Кегль немесе символдар биіктігі. Кегль пункттермен өлшенеді. Отандық теру жүйесінде бір пункт 0,376 мм-ге тең, англоамерикандық жүйеде 0,353 мм-ге тең. Жасаушының қай қаріпті қай жүйеге икемдегенін ешкім анық білмейді, сондықтан кегль таңдағанда нақты үлгілер басылмаларына сүйеніңдер.

Символ кескіні қалыпты, курсивтік, жартылай қалың, жартылай қалың курсивтік, асты сызылған, сызып тасталған болуы мүмкін. Егер мәтінге инверстік кескін берсек (лат. inverso - «аудару»), символдар қағаз бетінің түсін (әдетте бұлақ түс) қабылдайды. Белгі атының жанында орналасқан төртбұрышты шерту оны қосып-өшіреді. Атының тұсындағы қанатбелгі параметр қосылғандығын мәлімдейді. Кейбір параметрлер бір мезгілде қосылуы мүмкін. Мысалы, жартылай қалың еңкіш қаріп алу үшін Полужирное және Курсив мәндерін белгілеу жеткілікті. Нормальное параметрі тұсындағы қанатбелгі барлық басқа параметрлерді өшіреді.

Интерлиньяж дегеніміз — жолдар арасындағы қашықтық. Үнсіздік бойынша Авто таңдалып, оның мәні абзацтың орнатуларында қойылады (онымен кейінірек танысамыз).

Егер жеке символдарды негізгі мәтін орналасқан деңгейден жоғарырақ немесе төменірек орналастыру қажет болса, өрістің ашылатын Позиция тақырыбындағы тізімге кіріп, Нормальный, Надиндекс, Подиндекс нұсқаларының бірін таңдап алыңдар.

Мәтінді пішімдегенде кейде кіші әріптерді бас әріптерге ауыстыру қажеттілігі туады. Регистр тізімінде әріптердің қажетті регистрін: Прописные, Нормальные (әріптер пернетақтадан енгізілгендегі өлшеміне сәйкес), Капитель (жазылуы бас әріптердікі, өлшемі — кішілердікі) таңдауға болады.

Ширина өрісінде символдар енін өзгертуге болады. 100%-ға теңі қалыпты болып саналады.

Мәтінді кез келген түске, оның ішінде кағаз түсіне де, бояуға болады. Бұл жағдайда әріптерді тек қанық фонда көруге болады. Түс ашылатын Цвет тізімінен таңдалады. Таңдалған түспен бояу интенсивтілігі Оттенок өрісінде беріледі.

Ашылатын Символы тізімінде екі мән бар: На одной строке және Произвольно. Егер ерекшеленген мәтінді (әдетте бұл - сөз) бір жолдан бір жолға көшіргенде бөлшектеуге болмайтын болса, «На одной строке» таңдалады. Үнсіздік бойынша жүйе «Произвольно» командасына шығады. Бұл жағдайда сөзді берілген ережелерге сәйкес бөлуге болады.

Жолдағы символдар тығыздығын өзгерту трекинг деп аталады.

Arial Cyr қаріпін таңдаңдар (Cyr қосылса – бұл қаріп белгілері жиынтығында орыс алфавитінің әріптері бар болғаны). Кегль өлшемін 18 пунктке тең етіңдер. Кескіні — жартылай қалың, асты сызылған. Түсі — Cyan, 100% реңкімен. Символдар ені - 120%. Қалған параметрлерді өзгертусіз қалдырамыз. Мынадай тақырып пайда болуы керек (Сурет 18):
Сегіз ферзі туралы есеп
Шахматта ферзі бір катарда, бағанада немссе диагональда тұрған кез келген фигураны «жей» алады. Сегіз ферзіні шахмат тактасында бірін бірі «жей алмайтындай» етіп орналастыру қажет.

Сегіз ферзі туралы есеп классикалық логикалық проблема болғандықтан, логикалық есептер шешуін иллюстрациялау үшін жиі қолданылады.


Сурет 18. Қаріп сипаттамаларын қолданудан кейінгі тақырып
Абзацтармен жұмыс істеу
Абзац дегеніміз кез келген ENTER пернесін басқаннан кейін пайда болып, абзац аяғының маркерімен аяқталатын мәтін. Абзац сипаттамалары «Буква» инструментінің қатысуымен Текст – Параграф... командасымен беріледі. Параметры абзаца терезесінде орнатылатын абзац сипаттамалары (Сурет 19) төмендегілерге әсер етеді:

  • ерекшеленген абзацтарға;

  • меңзер орнатылған абзацқа;

  • барлық жаңадан жатқан мәтіндерге.




Сурет 19. Параметры абзаца терезесі

Отступы дегеніміз мәтіннің мәтіндік блоктың тік шектерінен ара қашықтығы.

Слева — мәтіндік блоктың сол жақ шегіндегі бос жер.

Абзацный — бірінші жолдағы абзацтың сол жақ шетінен бос орын.

Справа — мәтіндік блоктың оң жақ шетінен бос орын.

Интервалы параграфа дегеніміз абзацтар арасындағы арақашықтықтар.

До — жоғарыда орналасқан мәтін мен абзац арасындағы бос орын.

После — төменде орналасқан мәтін мен абзац арасындағы бос орын.

Мынаны естеріңде сақтаңдар:



  • көршілес абзацтар арасындағы ара қашықтық абзацқа дейінгі және одан кейінгі бос орындардан тұрады;

  • егер абзац жаңа бағанада немесе бетте басталса, До қашықтығы ескерілмейді.

Выравнивание дегеніміз - мәтіннің жол ішінде мәтіндік блоктың тік шектеріне қатысты орналасу әдісі. Оның түрлерімен мәтіндік редакторлармен жұмыс істегенде таныстыңдар.

Влево — мәтін тек сол жақ шеті бойынша тураланады; оң жағы үзік-үзік болады.

Вправо — мәтін тек оң жақ шеті бойынша тураланады; сол жақ шеті үзік-үзік болады.

По центру - мәтін мәтіндік блоктың дәл ортасы бойынша орналасады.

По формату - абзацтың соңғысынан өзге барлық жолдары сол жақ және оң жақ шеттері бойынша тураланған; соңғы жол сол жақтағы шетке қысылған.

Полная — абзацтың барлық жолдары бір мезгілде және оң жақтағы да, сол жақтағы да шеттері бойынша тураланған.

Словарь тізімінде компьютерлеріңде орнатылған тіл сөздіктері тізілген. Олар орфографияны тексеруде және тасымалдарды орналастыруда қолданылады. Линии батырмасын шерту Линии абзаца терезесін ашады (Сурет 20).

Сурет 20. Линии Параграфа терезесі

«Линия над абзацем» және «Линия под абзацем» өрістерінде қанатбелгі қою абзацқа дейін немесе абзацтан кейін сызық қосады (я болмаса екеуін бірдей). Бұл сызықтардың әрқайсысының өз сипаттамалары: стилі, түсі, ұзындығы болуы мүмкін.

Длина линии екі нұсқада ұсынылады:

  • мәтін ені бойынша — сызық ұзындығы мәтіннің бірінші немесе соңғы жолының ұзындығына тең;

  • бағана ені бойынша — сызық ұзындығы мәтіндік блоктың еніне тең.

Отступы сызық ұштары бағана немесе мәтіндік блок шектерінен қандай қашықтықта екенін белгілейді.

Сызықтар абзацтан қандай арақашықтықта орналасуы қажет екенін де көрсетуге болады. Ол үшін Опции... батырмасын шертіп, пайда болған Расположение линии параграфа терезесінде (Сурет 21) қажетті қашықтықтарды таңдап алу керек.



Сурет 21. Расположение линии параграфа терезесі
Объектілермен жұмыс істеу тәсілдері

Үлкен жарияланымдарда теру жолағында бір мезгілде әртүрлі объектілер (мәтіндік блоктар, кескіндер және графикалық элементтер) көп мөлшерде орналасуы мүмкін. Оларды дұрыс ара қашықтықта және жылдам орналастыру, объектінің көшірмесін жасау, топтарға біріктіру және т.б. біз осы бөлімде үйренеміз. Тәжірибе үшін бізге бос жарияланым қажет болады. Pub2 атымен жаңа жарияланым жасандар.
Объектілерді бірінің үстіне бірін қою

Объектілер жартылай немесе толық бірінін үстіне бірі қойыла алады. Мұндай жағдайда олардың орналасу орнына тәуелді болып қалмай («үйіндінің» ең жоғарғы деңгейінде ме әлде көптеген басқа әлементтермен жасырулы ма), кез келген объектілермен жұмыс істей білу керек. Басқа элементтермен жабулы объектіні ерекшелеуден бастайық.



Басқа объектінің астында орналасқан объектіні ерекшелеу үшін CTRL пернесін басып, ерекшеленетін объектінің шекарасында жоғарғы деңгейдің корінетін объектісін мауспен шерту керек. Егер объект бір емес, бірнеше объектілермен жасырылған болса, CTRL пернесі басулы тұрғандағы маус батырмасының әр шертуі томендегі объектілерді ерекшелей береді.

Қажетті объектіні ерекшелеп; оның деңгейін ауыстыруға болады. Ол үшін Элемент – Порядок командасын орындап, қажет деңгейді таңдаймыз(Сурет 22).



Сурет 22. Объектінің деңгейін өзгертуге арналған командалар
Объектілер тобын ерекшелеу

Кез келген операция тек ерекшеленген объектілерге жасалады. Ал егер бірден бірнеше объектіні ерекшелеу (мысалы, олардың өзара орналасуын бұзбай жылжыту) қажет болса ше? Объектілер тобын ерекшелеудің бірнеше әдісі бар.



Бірінші әдіс талап етілетін объектілер тікбұрышты жақтауға сыятындай бір топ кұрғанда қолданылады, бұл жағдайда бөтен объектілер оған толық кіре алмайды.

Мысалы, тікбұрышты, «РаgеМаkеr» мәтінін және көпбұрышты басқа объектілерді қамтымай ерекшелеу қажет. 23-суретте көрсетілгендей, біздің объектілер тікбұрышты жақтауға толық кіріп, қалғандары тікбұрышқа кірмей немесе толық кірмей қалған.



«Стрелка» инструментін осы тікбұрыштың сүйір ұшына орнатындар, бірақ ол жерде бірде-бір объект орналаспауы шарт. Тышқан батырмасын басып, оны босатпай, нұсқағышты диагональ бойынша жылжытыңдар. «Стрелканың» жетегінде пунктирлік контур сабақтасады. Талап етілетін объектілердің бірі контурмен қамтылғанда, батырманы жіберуге болады.



Сурет 23. Объектілер тобын контуры арқылы ерекшелеу

Ерекшелеудің екінші әдісін объектілер жеке тұратын жағдайда қолданады. Әр объект «Стрелка» инструменті көмегімен әдеттегі әдіспен, бірақ басулы CTRL пернесімен, ерекшеленеді. Объект ерекшеленуін орындатпау үшін, оны солай тағы бір рет шерту керек.



Үшінші әдіс сол сәтте бетте және құрастыру орнында орналасқан барлық объектілерді активтендіру қажет болған жағдайда қолданылады. Оны Правка => Выделить все командасы бойынша орындауға болады.

Кейде бұл әдістерді араластыруға тура келеді. Мысалы, объектілер бөлігі 1-әдіспен ерекшеленеді, қалғандары ерекшеленген топқа 2-әдіс көмегімен қосылады. «Түгел дерлік» объектілерді ерекшелеу үшін алдымен 3-әдіс қолданылады, кейін «артық» объектілердің ерекшеленуін оларды SHIFT пернесін басып тұрып мауспен шерту арқылы орындатпайды.

Объектілер тобын ерекшелеуді орындатпау үшін, тышқанмен бос кеңістікті шертіңдер. Бірақ кейде объектілер теру жолағын соншалықты тығыз толтырып тұрады, сол бос орынды табу үлкен проблема болады. Сол кезде Правка => Снять выделение командасын қолданыңдар.
Объектілерді топқа біріктіру

Объектілердің сәтті композициясын бұзып алмау үшін, оларды топтастыруға болады. Топпен біртұтас объект ретінде әрекет жасауға — жылжытуға, өлшемін өзгертуге, буферге көшіруге болады.

Объектілерді топтастыру үшін мына әрекеттерді орындау қажет:


    1. Арасында қалыптастырылган топтар болуы мүмкін осы объектілерді ерекшелеңдер.

    2. Элемент - Группироватъ командасын орындаңдар.

Топтың объектілері редакциялауға ашық. Өзгешелігі — мұндай объектіні ерекшелеу әдісі. Топ ішіндегі объектіні тышқанмен шерткенде, топ тұтас ерекшеленеді. Бір ғана объектіні ерекшелеу үшін, шертуді CTRL пернесін басып тұрып жасау керек. Ерекшеленген объектіні редакциялауға, жылжытуға, бір деңгейден басқасына топ ішінде тасымалдауға болады. Тіпті оны жоюға да болады.

Объектілер тобын тарату үшін мына әрекеттерді орындау қажет:



  1. Топтық объектіні ерекшелеу.

  2. Элемент => Разгруппировать командасын орындау.


Объектілерді көшіру және жылжыту

  1. Алмасу буферін пайдалану. Біз бұрынырақ Paint, WordPad, MS Word бағдарламаларында алмасу буферімен жұмыс істеген едік. Windows бағдарламаларының бәрінде онымен жұмыс істеу принциптері бірдей, сондықтан өз тәжірибелеріңді батыл қолдана берсеңдер болады. Алмасу буферінің командаларын тек қана ерекшеленген объектілерге немесе мәтіннің ерекшеленген фрагментіне қол дануға болады.

Алмасу буферін жылдам пайдалану үшін мынадай пернелер комбинациясын қолданыңдар: CTRL+ С - көшіру, CTRL + X - ойып алу, CTRL + V - буферден кірістіру.

Бір жарияланым ішінде алмасу буфері көмегімен объектілер немесе мәтін фрагменттерінің көшірмелерін жасай аласыңдар және де сол объектілерді басқа орынға, мысалы, басқа бетке немесе тіпті басқа жарияланымға көшіре аласыңдар.



  1. Объектілерді алмасу буферін қолданусыз көшіру. Бұл әдісті көшірмені буферде бар нәрсені өзгертпей, экран шегінде жасау қажет болғанда пайдаланған тиімді.

  1. Объектіні «Стрелка» инструменті көмегімен ерекшелеу.

  2. CTRL + ALT пернелер комбинациясын басып тұрып, объектіні мауспен қажетті жерге «жеткізу». Маус батыр масын босатқанда экраннан ескі орындағы объектіні және оның жаңа орындағы көшірмесін көресіңдер.


Бекіту сұрақтары

  1. РМ-де мәтіндік блок калай жасалады?

  2. Мәтінді редакциялау РМ-де қалай іске асырылады?

  3. Қаріптің қандай сипаттамалары бар?

  4. Қаріп сипаттамаларын өзгерту калай орындалады?

  5. Абзац немен сипатталады?

  6. Абзац сипаттамаларына анықтама беріңдер.

  7. РМ-де мәтінмен жұмыс істеу қалай ұйымдастырылған?

  8. Объектілерді бірінің үстіне бірін қою қалай жүргізіледі?

  9. Объектілерді қалай топтаймыз және бөлектеуге болады?

  10. Объектілер тобының үстінен қандай операциялар жасауға болады?

  11. Объектілерді жылжыту және көшіру қалай жүргізіледі?


Дәріс 15

Тақырыбы: Adobe PageMaker-де кескіндермен және көп бетті жарияланыммен жұмыс істеу
Мақсаты: Adobe PageMaker-де кескіндермен жұмыс істеу әдістерім енжәне көп бетті жарияланыммен жұмыс істеудің тәсілдері және ерекшеліктерімен таныстыру танысу
Бұрынырақ біз PageMaker бойынша Линия, Прямоугольник, Овал, Многоугольник инструменттері кемегімен салынған суреттермен жұмыс істедік. Мұндай суреттер жарияланымды безендіру үшін (мысалы, жақтаулар, көлеңкелер, фон және т.б.) қолданылады. Одан күрделірек кескіндер алу үшін мамандандырылған бағдарламалар - графикалық редакторлар бар. Ең қарапайымы - Windows операциялық жүйесінің қүрамына кіретін Раіnt бағдарламасы.
Кескінді орналастыру

Кескін графикалық редакторда жасалынған (салынған) немесе сканерлеу жолымен алынған болуы мүмкін. Кейін ол графикалық пішімдердің – tif, gif, jpg, bmp, wmf, eps, emf - бірінде сақталады.



Кескінді жарияланымда орналастыру үшін, Файл => Поместить командасын орындаңдар. Диалог терезесі (Сурет 24) пайда болады, онда кескін бар қажетті файлды таңдау керек.


Сурет 24. Жарияланымда орналастыратын файлды таңдау терезесі
Файл таңдағаннан кейін «Открыть» батырмасын басыңдар — файл тандау терезесі жабылып, меңзер кескіннің орналасу пиктограммаларын қабылдайды.

Меңзерді қажетті орынға қойып, тышқанның сол жақ батырмасын шертіңдер. Бетте өздерің таңдаған файлдағы кескін пайда болады (Сурет 24).

Кескін периметрі бойынша төртбұрыш шектеуіштер орналасқан. Олардың болуы сол сәтте кескін ерекшеленгенін, яғни активті екенін мәлімдейді. Егер экрандарыңда объект ерекшеленбеген болса, онда ерекшелеңдер. Объектіні ерекшелеу үшін, объект ішінде тышқанмен шерту жеткілікті. Объектінің ерекшеленуін орындатпау үшін, құрастыру орнының объект шекараларынан тыс кез келген жерінде тышқанмен шерту жеткілікті.


Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені
umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы
umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   19




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет