Дүниетану пәні

Тері тазалығы – адам денсаулығының кепілінің бірі. Ыстық сумен және сабынмен жуынған жағдайда ғана теріні түрлі микробтар мен лас нәрселерден айықтырып, тазартуға болады. Адам терісінің ең өсімтал бөлігі – шаш пен тырнақ. Ол адамның миын күн сәулесі мен суықтан сақтайды. Әр шаштың өзінің өмір сүру мерзімі бар. Шаш сырт көзге өз қалпын сақтап тұрғанға ұқсағанмен, шын мәнінде күніне 100 тал шаш түсіп, 100 тал шығып отырады. Шашты аптасына 1 рет жуған жөн. Өте суық күндері бас киімсіз шығуға болмайды. Қолдың тырнақтарын аптасына 1 рет алса, аяқ саусақтарының тырнақтарын екі аптада бір рет немесе айына бір рет алады. Тері құрғап, жарылып кетпеуі үшін, әсіресе, суық күндері арнайы жақпа майларды жағып жүрген дұрыс. Таңертен тұғаннан кейін беті-қолды жуып, күтінген жөн. Асханаға барарда, тамақтанбас бұрын қолды сабындап жуу керек. Мектептен, далада ойнап келгеннен кейін де бірден қол жуу қажет.Тері зақымданған кезде, йод немесе үлкендердің көмегіне жүгініп таңғышпен таңу қажет. Теріні күюден сақтау қажет. Ал күйген жағдайда, қаздың майы өте шипалы. Теріге аллергия шыққанда, тері дәрігеріне қаралған дұрыс.

Суық күндері тұмаудан, әр түлі жұқпалы аурулардан бетперде кию арқылы қорғана аламыз.Табиғи жолдармен: лимон шырыны, сарымсақ, бал тәрізді құрамы дәрумендерге толы тағамдармен түрлі дертке қарсы тұра аламыз. Үйде ата-анамыз үнемі тазалықты уағыздайды. Тұмау кезінде, көпшілік орындарда сақтанып жүру. Тіпті, тұмауға қарсы екпе салғызуға болады.Ауырған адамның тыныс алуы нашарлайды, жұмыс істеуге зауқы болмайды, тәбеті жойылады. Бұл кезде дәрігердің көмегіне жүгіну қажет.

Оқушылардың күн кестесіне қойылатын гигиеналық талаптар. Балалардың күн кестесіне тазалық сақтау, ас қабылдау, таза ауада дем алып, ауа жұту, дене шынықтыру, ұйықтау, мектепте және үйде сабақ оқу, еңбек ету (үй шаруасына көмектесу, мектеп ауласында, ауыл шаруашылығында еңбек ету), қосымша сабақтар мен үйірмелерге қатысу сияқты оқушының күнделікті өмірі жатады. 

Үйдегі күн кестесінде баланың тазалық сақтау дағдыларының қалыптасуына көп көңіл бөлу керек. Оқушы ұйқыдан тұрған нан кейін таза жуынып, тісін тазартып, даладан келген сайын, ас ішерде және ас қабылдағаннан соң қолын тазартып жууға, аузын шаюға дағдыландыру керек. Мектептен қайтқан соң оқушы киім ауыстырып, жуынып, асын ішеді. 

«Салауатты өмір сүру дегеніміз – тазалық сақтап, дене тәрбиесі және спортпен шұғылдану.» 
Бала тәрбиесіне қазақ халқы ерте кезден көңіл бөліп, баланың ақыл - ойының, дене бітімінің дұрыс қалыптасуына ерекше көңіл бөліп отырған. Бұған дәлел қазақтың спорттық ойындары. Жас кезінен бастап балаларға дұрыс тәрбие беріп, асық атып, атқа мініп, теңге іліп, бәйгеге шауып, күреске түсіп өскен жастар шымыр да шыныққан, епті де икемді болғанын білеміз. 
Қазіргі уақытты өткен кезеңмен салыстыра алмайсың. Себебі уақыт өте көптеген өзгерістер өмірге енді. Тіпті бала тәрбиесіне жаңаша көзқараспен қараймыз. Қазіргі таңдағы қоғамдағы жат қылықтар жастарға кері әсерін тигізуде. Жастар арасындағы темекі, ішімдікке еліктеушілік, тіпті нашақұмарлық та дендеп бара жатқандай. Қазіргі ғаламдық жаңару кезінде компьютерге тәуелділік мәселесі де қосылып отыр. Қызығушылықпен істеген істің арты немен тынарын да түсінбей істеп опық жеуі мүмкін. 

Қазақ халқы « тәрбие басы - тал бесік» деп бекер айтпаса керек. Жат әрекеттерге қарсы тәрбиені отбасы ошақ қасынан бастаған жөн. Ал одан кейінгі балабақша, мектепте, арнаулы оқу орнында, жоғарғы оқу орнында дұрыс тәрбие бере отырып өмірге бейімдеп қалыптастыруымыз қажет. Қазіргі таңдағы мемлекетіміздің негізгі мақсаты қоғамда салауатты өмір салтын қалыптастыру. 

Бүгінгі күнде қазақтың ұлттық ойындары кең орын алуда. Аударыспақ, тоғызқұмалақ, батпан көтеру, көкпар тарту, арқан тарту, теңге ілу, қыз қуу, қазақша күрес, орамал тастамақ, сақина салу,алтыбақан, тақия тастамақ деген сияқты ойындар қайта жаңғыруда. «Толағай», «Жүзден жүйрік», «Шытырман», «Ойлан, тап!» топтық ойындары кең белес алуда.