Әдебиеттік оқу. 4-сынып. Тақырыбы: Бата. Мақсаты

а) білімділік:Бата туралы әңгімелеп бере отырып ,батаның түрлерін, батаның қасиетін ұғындыру.

ә) дамытушылық: ойлау,сөйлеу қабілетін шыңдау, белсенділігі мен қызығушылығын арттыру.

б) тәрбиелік: еңбекқорлыққа,батаны өмірде қолдана білуге, бата беріп үйренуге баулу,имандылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.

Бала көбелек туралы мультфильм сценарии құрастырып жазу немесе сурет топтамасын сал.

-Бала Көбелек бейнесі арқылы жазушы қандай ой айтпақ?

- «Өмір бойы аспанда қалықтап жүріп, жерге әсте түспес едім» деген сертінде тұра алды ма?

- Бала Көбелек нені аңғара алмады?

- Көбелекке қандай мақал айтар едіңдер?

Кез-келген жыл мезгілінде ойнауға болатын табиғи зат. (Асық)

Сәби қаз-қаз баса бастағанда жасалатын ғұрып. (Тұсау кесу)

Мол болсын деп тіленетін түс. (Ақ)

-«Бата»дегенді қалай түсінесіңдер?

Бата не үшін беріледі?

Батаны кімдер береді?

Бата туралы білетінімізді ортаға салып көрейік.

Махмут Қашқаридың қанатты сөзіне назар аудару.

Бата түрлерімен бірге танысайық. Мұғалім түсіндірмесі: Бата. 5 минут

• 
  Бата қазақ халық ауыз әдебиетінің қандай түріне жатады?
  

Батаның негізі үш түрі бар:

Ақ бата;

Теріс бата;

Серттесу (Баталасу);

Ақ бата – шын жүректен шыққан ізгі тілек, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан

өсиетнама, Аллаһ Таға-ладан мейірім-шапағат сұрау, қазақтың қасиетті тұмары. Ақ батаның негізгі мақсаты – ағайынның бір-біріне деген мейірім-шапағатын, сүйіспеншілігін білдіру, бірін-бірі ынтымақ-ырысқа, береке –бірлікке шақыру, үлкен-кішінің жолын ашу, келешекте жүзеге асырылатын мақсат, мүдделерді белгілеу.

Теріс бата – қарғыстың қатты, жазаның өте ауыр түрі. Мұндай батаны әке-шешесі сенімін ақтамай, үлкен ұятқа қалдырып, әулетін, ата-тегін масқаралаған, өздеріне қолы, тілі тиген, дінін, тілін, Отанын сатқан, жауыздық, ауыр қылмыс, кешірілмес күнә жасаған баласына қолдарын теріс жайып тұрып бата берген.

Серттесу батасы (Баталасу) – құдалықта, серт пен уәдеде, елшілікте, ел арасындағы маңызды үлкен шараларда жасалатын жол. Ол – хан, ақсақалдар, билер алдында, аруақ орнында да жасалып, қол алысылып орындалатын ғұрып. Оны бұзу, яғни, «бата бұзу» – қарғыспен тең. Қазақ баталасуды – елдіктің, тектіліктің, азаматтық асиеттің белгісі деп таниды.

Іштей оқып мәтіндерді әр топ.Әр топ 3 сұрақ дайындаймыз.

Бейнежазбадан «Қыз Жібек» фильмінен үзінді, теріс батаны,ақ батаны, көрсету. 2-3 минут

ІҮ. Жаңа сабақ:

• 
  Ал, балалар бүгінгі сабақта қандай батамен танысатынымызды білгілерің келе ме?
  

1. 
   Мәнерлеп оқимын.
   
2. 
   Түсініксіз сөздерді түртіп алу.
   
3. 
   Сөздік жұмысы.(Дәптерге жазу)
   

Пұл- табыс, ақша

Қауқар – күш,

Пенде - жан, адам

Өңі – түр-тұрпаты

4. 
   Мәтінді бөліктерге бөлу, ат қою. (Дәптерге)
   

Кестемен жұмыс: 3 мин

І топ ---Бата сөзіне ассосиация құру

ІІ топ--- Өз ойынан бата құрау

ІІІ топ-------көрініс көрсету.(дастархан басындағы бата)

Әр топты қалған 3топ бағалайды.
ҮІ. Сабақты бекіту. 3 минут

- Суға, отқа тасталған ақша мен үшінші рет отқа тасталмақшы болған ақшаның айырмашылығын бала қалай бағалады?

- Оқиға кейіпкерлерінің әрекеттеріне баға бер.

- Егер сен баланың әкесінің орнында болсаң, Мәселені қалай шешер едің?

ҮІІ. Кері байланыс (рефлексия) 1 минут

Ертегі – өлеңнің негізгі ойына сай мақал-мәтел жаз.
ҮІІ. Үйге тапсырма: 1 минут

1. Мәнерлеп, түсініп оқу, әңгімелеу.

2. Өзіңе ұнаған бата жаттау.

ҮІІІ.Қорытындылау. 1 минут

Бата тыңдау.(бейнежазба)