Әліпбек ардақ ЗӘуірбекқызы жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру
-кесте - Жеткіншектердің салауатты өмір салтын қалыптастыруда
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жеткіншектердің салауатты өмір салтын қалыптастыруда эстетикалық құндылықтардың мазмұны
- 1- сурет - Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру моделі
- 2 - к есте - Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру компоненттері мен өлшемдері, көрсеткіштері мен деңгейлері
- Компоненттері Өлшемдері Көрсеткіштері Деңгейлері
- Эмоционалдық-мотивациялық
- Іс-әрекеттік
- Деңгейлер
- Эксп.дейін
1-кесте - Жеткіншектердің салауатты өмір салтын қалыптастыруда эстетикалық құндылықтардың сипаттамасы
Эстетикалық құндылықтар арқылы жеткіншектердің салауатты өмір салтын қалыптастыру негізінің сұлбасын айқындап, оны жинақтау үшін модель құрастыру қажеттігі туындайды. Модельдеу жүйесі, жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтардың қажеттілігіне деген көзқарасын байытуға, әсемдікті әрекетінде қалыптастыруға мүмкіндік береді. Оны 1-сурет арқылы көруге болады.
Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру Міндеті Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастырудың мазмұны мен жүйесін жасау Принциптері, қағидалары Табиғилық, жас және дара ерекшеліктерін ескеру, салауаттандыру. Әсемдік – саулық негізі, Өмір сұлулығы – денсаулық, Жаны саудың – тәні сау Мазмұны Құралдары, факторлары Әдіс-тәсілдері Жеке тұлғаның санасын қалыптастыру, іс-әрекетті ұйымдастыру әдістері, ынталандыру әдістері, әңгімелесу, сауалнама, байқау, пікірталас және тест Формалары, түрлері Пән мазмұны арқылы, сабақтан және мектептен тыс жұмыстар, арнайы шығармашылық клубтар Нәтижесі  
Эстетикалық талғам - Эстетикалық сезім - Эстетикалық мұрат - Эстетикалық мәдениет - Эстетикалық пікір, баға Эстетикалық қабылдау - Эстетикалық көзқарас -
Талғамы жоғары, талғампаз Сұлу, сымбатты, көрікті Үлгілі, өнегелі, пікір тұту өнері, қабілетті Мәдениетті, алғыр ойлы, шешен тілді Әсемдік бойынша шешім қабылдап, өзіндік баға беруші Табиғат өнер, спорт түрлерін, сұлулықты танушы Әсемдік туралы өз көзқарасы бар тұлға
Оқу үрдісінде және сыныптан тыс жұмыстар арқылы жеткіншектердің салауаттылығын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру үрдісінің мазмұны Салт-дәстүр, әдет-ғұрып (бесік, бесік жыры т.б. ), дене шынықтыру және спорт, шешендік өнер, ән-күй, би өнері және табиғат Эстетикалық құндылықтарды бағалай білетін, сақтай алатын, салауатты өмір салты қалыптасқан тұлға 1- сурет - Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру моделі Жеткіншектік кезең – қиын, өтпелі, әрі бетбұрыс кезеңі деп сипатталуына егер, педагогтар мен ата-аналар тарапынан олардың эстетикалық құндылықтарды дұрыс бағалай білуге және сақтай білуге бағыт-бағдар, кеңес беріп отырса, онда олардың дамуы психологиялық-физиологиялық жағынан өз үйлесімін табатыны сөзсіз. Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру компоненттері, өлшемдері, көрсеткіштері мен деңгейлерін анықтадық (2-кесте). Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру эксперименті үш кезеңде (анықтау, қалыптастыру, қорытындылау) өткізілді. Тәжірибелік-педагогикалық жұмыс Оңтүстік Қазақстан облысы, Шымкент қаласындағы №65, 46, 39 гимназия мектептерінде, сондай-ақ, Қазығұрт ауданы, Абай орта мектебі, Бәйдібек ауданы, Ш.Уәлиханов атындағы орта мектепте жүргізілді. Эксперимент үш кезеңде өткізілді, экспериментке барлығы - 350 оқушы, бақылау тобына 250 оқушы қатысты. Эксперименттік-тәжірибе жұмысының анықтаушы кезеңінде эстетикалық құндылықтар негізінде жеткіншектердің салауаттылығын анықтау мақсатында алдымен бойында қалыптасқан диссертацияда толық мазмұндалған салауатты өмір салтын қалыптастырудың танымдық-мазмұндық, эмоционалдық-мотивациялық, іс-әрекеттік компоненттері бойынша айқындалды. Қалыптастыру экспериментінде жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру туралы білімдерін көтеру мақсатында біздің жасаған әдістемені негізге ала отырып, жеткіншектердің салауатты өмір салты жайындағы білімдерін тереңдету және жетілдіру жолдары қарастырылды. Қалыптастыру экспериментінің бірінші кезеңінде – жеткіншектердің жас ерекшеліктеріне сай, меңгеруге тиісті білім мазмұнын анықтау, пәндер мазмұнына қосымша толықтырулар енгізу. Мәселен, 5-9 сыныптарға 1997 жылдан бастап енгізілген «Салауаттану» пәні, оның да мақсаты – оқушылардың салауатты өмір салты мен салауаттану ұстанымдары негізін игеруін, салауатты мүдделерге гигиеналық дағдысын және сауықтыру әдістерін іс жүзінде қолдануын қалыптастыру болып табылады. Сондай-ақ, «Технология» пәнінің де жас жеткіншектерімізді салауаттылыққа тәрбиелейтін тұстары өте көп және осы пәннің кейбір тарауларына қосымша тақырыптарды «салауаттану» пәнімен байланыстыра отырып, толықтырулар енгізуді ұйғардық. «Салауатты өмір салты – әсемдік тәрбиесінің негіздері» факультативтік курсы эксперимент жүргізілген мектептерімізде жеткіншектердің салауатты өмір салты жайындағы дүниетанымы кеңейіп, зерттеу жұмысымыздың нәтижесі оң көрсеткіштер бергендігін байқатты.
Қалыптастыру экспериментінің екінші кезеңінің мақсаты – оқу-тәрбие үрдісінде жеткіншектердің сезімдік-эмоционалдық жағдайына әсер ете отырып, эстетикалық құндылықтар негізінде салауатты өмір салтын қалыптастыру. Оқушылардың «салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар арқылы қалыптастыру көп жағдайда сыныптан тыс жұмыстар арқылы жүргізілетіндіктен, біз «Эстетикалық құндылықтар негізіндегі салауатты өмір салты – ұлттық тәрбиенің тірегі» жобасын жасап, оны жүзеге асыруды ұйғардық. Аталған жобаның мақсаты – ұлттық тәрбиенің тірегі - эстетикалық құндылықтар негізіндегі салауатты өмір салтын жеткіншектердің бойында қалыптастыру. Жобаның негізгі міндеттері: - денсаулығы мықты, эстетикалық талғам зор, салауатты жеткіншектерді қалыптастыру; - жеткіншектердің бойында саналы ғұмырды сақтап қалу үшін әртүрлі жағдайлардағы қауіпсіз мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру және өз денсаулығына зиянды әдеттерге бейімделуіне қарсы тұруға үйрету. - жалпы білім беретін мектеп мұғалімдерінің, педагог-психологтардың, жеткіншек-оқушылардың және олардың ата-аналарының салауаттылық жайындағы теориялық білімдерін кеңейтіп, оны практикалық өмірмен ұштастыру. Аталған жобаның мазмұны мынадай үш бағыттан тұрады:
Мақсаттық бағдарламаның мақсаты - саналы ғұмырды сақтап қалу үшін әртүрлі жағдайлардағы қауіпсіз мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру және өз денсаулығына зиянды әдеттерге бейімделуіне қарсы тұруға үйрету. Бағдарламаның негізгі қағидасы – тамызығын тапсаң, тас та жанар. Бағдарлама ұстанымы – ереже ұсынғанша, өнеге ұсын. Үшінші бағыт: «Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру» оқу-әдістемелік құралы - жалпы білім беретін мектеп мұғалімдеріне, педагог-психологтарға, жеткіншек-оқушыларға және олардың ата-аналарына арналады. Қалыптастыру экспериментінің үшінші кезеңінде – жеткіншектердің салауатты өмір салтын әсемдік дүниесін сақтай білу арқылы қалыптастыру. Мақсаты – эстетикалық құндылықты салауаттылықпен тығыз байланыста қарастыра отырып, өмір салтының мәніне айналдыру. Бұл кезеңде сыныптан тыс жұмыстарда жеткіншектермен және олардың ата-аналарымен жан-жақты шығармашылық жұмыстардың формалары – әңгімелесу, диспут, іскерлік ойындар, дөңгелек үстел, баяндама және т.б. әдіс-тәсі жүргізілді. Мұндағы негізгі ұстанымдар – жеткіншектердің жас және дара ерекшеліктерін ескеру табиғилық, салауаттандыру, әсемдік – саулық негізі, өмір сұлулығы – денсаулық, жаны саудың – тәні сау. Әдіс-тәсілдері – жеке тұлғаның санасын қалыптастыру, іс-әрекетті ұйымдастыру әдістері, ынталандыру әдістері, сауалнама, байқау, пікірталас және тест. Педагогикалық тәжірибелі-эксперименттің қорытындылау кезеңінде оқу-тәрбие үрдісінде жоспарланған іс-шаралар толық жүргізілген соң, зерттеу тақырыбы бойынша әңгімелесу, сауалнама, байқау, пікірталас және тест қайта өткізіліп, эксперименттік іс-тәжірибе алғашқы анықтау кезеңіндегі тәсілдермен салыстырылып тексерілді, оның нәтижелері пайыздық көрсеткіштермен өңделді. Жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру бойынша жүргізілген тәжірибелік-эксперимент жұмысының қорытынды нәтижелері 4-кестеде берілген. 4-кесте – Тәжірибелік-эксперимент жұмысының қорытынды нәтижелері (эксперимент басы және соңы %)
Педагогикалық тәжірибелік-эксперименттің қорытынды нәтижесі арнайы бағытталған жеткіншектердің салауатты өмір салтын қалыптастыруға айтарлықтай ықпал еткенін айғақтайды. Егер анықтау экспериментінің барысында, жеткіншектердің салауатты өмір салты жөнінде білімінің ең жоғары көрсеткіші экспериментке дейін 44 пайыз болса, эксперименттен кейін - 50,8 пайызға өсті, орта деңгейі - 25,4 пайыздан - 30,5 пайызға көтерілді, ал төменгі деңгейі экспериментке дейін - 30,5 пайыздан -18,5 - ке төмендеді. Сонымен қалыптастыру экспериментінде жеткіншектердің салауатты өмір салтын эстетикалық құндылықтар негізінде қалыптастыру туралы білімдерін көтеру мақсатында біздің жасаған әдістемені негізге ала отырып, жеткіншектердің салауатты өмір салты жайындағы білімдерін тереңдету және жетілдіру жолдары қарастырылды. Педагогикалық тәжірибелік-эксперимент жұмысы эстетикалық құндылықтар негізінде жеткіншектердің салауатты өмір салтын қалыптастыру болжамының, моделінің, оның өлшемдері мен көрсеткіштерінің, деңгейлерінің дұрыстығын, жеткіншектерді (5-9 сынып оқушылары) жас ерекшеліктеріне сәйкес, құндылықтар арқылы оқыту мен тәрбиелеудің мазмұны мен жүйесінің тиімділігін дәлелдеді. Каталог: docs docs -> Рефераты қызылорда, 2013 ж docs -> Ұлы пайғамбар ( с. ғ. с.) ұлықталған ғибратты кеш Наурыздың 11-і, қасиетті жұма күні Елордамыздағы Конгресс-Холл сарайында «Нұр Астана» docs -> "Псюхе" ұғымы келесі мағынаны білдіреді docs -> C мінез-құлық d санадан тыс docs -> Бердіқожа назгүЛ бердіқожақызы зейнолла Шүкіров өлеңдерінің жанрлық, көркемдік ерекшеліктері docs -> Анықтама басылымдар 070(574) Қ 17 Қазақ телевизиясы docs -> Мадиева жансая қойшыбайқызы абай Құнанбаев, Мұхтар Әуезовтің шығармаларындағы педагогикалық идеяларының сабақтастығы docs -> Сабақ Мұхтар Әуезов «Біржан сал Абай ауылында» docs -> Мұражай-қорық коллекцияларына жаңадан алынған бұйымдар (ақын Төлеу Көбдіковтің 140 жылдығына орай) «Әдебиетті дарынды тұлғалар жасайды. Ал тұлғаны жарататын халық» жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||