Физика сабақтарында сандық білім ресурстарын қолдану

Оқу үрдісіндегі маңызды қатысушылардың бірі ретінде заманауи мұғалім өз жұмысында ақпараттық технологияларды үнемі және жылдам жетілдірудің нәтижелерін ескере алмайды. Қазіргі заманғы адамның ғылыми-практикалық қызметі, тұтастай қоғамның ақпараттандыруы мұғалімдердің барлық мектеп пәндеріндегі мазмұны мен оқыту әдістерін қайта қарастырады, оны жаңа ақпараттық жүйелер мен технологиялар арқылы алынған ақпаратты тез арада кеңейтеді және тереңдетеді. Оқытушының кәсіби қызметі цифрлық білім беру ресурстарын пайдаланған кезде қарқынды әрі қызықты болады.

Оқу үрдісіне жаңа компьютерлік технологияларды енгізу арқылы цифрлық білім беру ресурстарын жинақтау және пайдалану мәселесі өзекті болып тұр.[1]

Біздің ойымызша, физика пәнін оқытуда сандық білім беру ресурстарын қолдану бұл тек пайдалы емес, сонымен қатар қажет деп ойлаймыз. Біріншіден, мұғалім жарқын әрі көрнекі түрде сабақты өткізуге мүмкіндігі пайда болады. Кез келген сабақтың негізгі кезеңдерінің бірі - жаңа материалды түсіндіру. Мұғалім мұны оқушыларға түсінікті әрі үғынуға оңай етіп,. балалардағы көрнекі-бейнелі ойлауды дамытады, талқыланатын мәселелерге назар аудару зейінін оңтайландырады. Әр студенттің жеке қасиеттерін ескере отырып, ұжымдық түрде ғана емес, жеке-жеке де жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Сандық ақпараттық ресурстармен сабақ өткізгенде, мұғалім көптеген қосымша материалдарды қамти алады. Интерактивті үлгілерді пайдалану білім беру материалдарын түсіндіру процесін айтарлықтай жылдамдатады және оның сапасын жақсартады. Модельдер мен анимациялар көмегімен қалыптасқан ұғымдар мен құбылыстардың суреттері ұзақ уақыт бойы есте қалады.[4]

Физика пәнін оқытуда сандық білім беру ресурстарын қолдану барысында маңызды аспект - бұл уақытты үнемдеу. Әрине, сабақты жоспарлағанда, тек қана дайын электронды оқулықтармен ғана шектелмей, сондай-ақ интернет-ресурстарды қолдануға болады. Ресурстарды үнемі толықтыра отырып, мұғалім сабақтың кез келген сатысында қолданыла алатын үлкен базаны жинақтайды.

Шығармашылық және зерттеушілік сипаттағы міндеттер оқушылардың физиканы оқуға қызығушылығын арттырады және қосымша ынталандырушы фактор болып табылады. Оқушылар тәуелсіз шығармашылық жұмыс барысында білім алады. Бұл білім компьютер экранында нақты нәтиже алу үшін қажет. Мұндай жағдайларда мұғалім білімді қалыптастырудың шығармашылық үдерісінде көмекші ғана болып табылады.

Барлық мектептерде жеткілікті материалдық ресурстарға ие емес және барлық параллелдердің оқу жоспарына сәйкес физика кабинеттерін қамтамасыз ете алатынын ескермеу мүмкін емес. Физика - эксперименттер мен зерттеулермен тығыз байланысты ғылым. Демек, сабаққа тамаша экспериментальды қосымша болып СБР-ды қолдану табылады. Материалдық көмекпен қатар, қауіпсіздік мақсаттары үшін эксперименттер жүргізудің мүмкін еместігі мәселесі де бар. Компьютерлік модельдер физикалық эксперименттер мен құбылыстарды көрнекі түрде көрсетуге, нақты деректерді байқылаушыдан елеусіз қалдыруға болатын тамаша деректерді шығаруға мүмкіндік береді. Компьютерлік модельдерді және виртуалды зертханаларды пайдалану нақты құбылыстың оңайлатылған моделін бейнелеуге мүмкіндік береді. Бұл жағдайда бірте-бірте үлгіні қиындатып, нақты физикалық құбылысқа жақындататын қосымша факторларды қарастыруға болады. Сонымен қатар, компьютер физика сабағында тәжірибе жүзінде іске асырылмайтын жағдайларды модельдеуге мүмкіндік береді, мысалы, ядролық қондырғының жұмысы немесе сынапты эксперименттер.

Электронды құрылғылар көмегімен жүргізілген сабақтың тағы бір маңызды ерекшелігі - оның интерактивтілігі, диалог, кері байланыс мүмкіндігі. Осы уақытқа дейін мұғалім мен студенттің тікелей байланыстары болған жағдайда ғана бұл мүмкіндік болды. Компьютерде «байланыста» ғана емес, сонымен қатар білім беру ақпаратының көзі болып табылатын мұғаліммен де, оқушымен де кері байланысты қамтамасыз ету мүмкіндігі бар.3

Сандық білім беру ресурстарын пайдалану арқылы физика сабақтарында келесі жұмыс әдістерін қолдануға болады:

1. Эксперименттік зерттеу міндеттері - айнымалы параметрлердің тиісті параметрлерін ауыстыру және графиктің өзгеруін бақылау қажет болатын міндеттер. Әдеттегідей, бұл мәселені шешуге ерекше ынталы студенттер қатысады. Қарапайым болып көрінгеніне қарамастан, мұндай тапсырмалар өте пайдалы, өйткені олар студенттерге компьютерлік эксперимент пен тапсырмалардың аналитикалық шешімі арасындағы тікелей байланысты көруге мүмкіндік береді.

2. Электронды құрылғылрмен кейіннен тексеру арқылы есептелген тапсырмалар -компьютерді пайдаланбай, тапсырмаларды орындау болып табылады, содан кейін алынған жауапты электронды құрылғылрмен тексереміз .

3. Зертханалық жұмыстар - бағдарламаның тиімді ресурстары шығармашылық, зерттеу сипатындағы көптеген зертханалық жұмыстарды орындау үшін ыңғайлы техникалық базаны құруға мүмкіндік береді. Зертханалық жұмыстарды орындаған кезде студент функциялардың графиктерін жасауды, оның қасиеттерін жеке зерттеуде жүзеге асыруға, кейбір заңдылықтарды байқауға тырысуы керек, осыған байланысты өзінің жеке гипотезаларын көрсетіп, эксперименталды түрде олардың жарамдылығын тексереді.

4. Дидактикалық ойындар - ойын материалы ретінде оқу материалы; Ойын техникасы мен жағдайлардың көмегімен мұғалім студенттерді дене белсенділігімен айналысуға шақырады. Ойын барысында зейін, бақылаушылығы және тапқырлығы дамиды.

Соңғы уақыттарда сандық білім беру ресурстары болашаққа деген нақты қадамдар басуда, соның нәтижесі ретінде кеңінен пайда болып және модернизацияланған бағдарламаларды айта кетуге болады.4

Сол секілді жұмыстардың жемісі ретінде виртуалды эксперименттерді шынайы интеграциялау үшін- L-micro компьютерлік өлшеу зертханасын пайдалану болып табылады. Зертхана демонстрациялық эксперимент жүргізуге қызмет етеді. Кешен компьютерлік өлшем бірліктерінен, сенсорлық жүйеден және қосымша жабдықтан тұрады. Компьютер әмбебап өлшеуіш құрылғы ретінде әрекет етеді. Компьютерлік өлшеу зертханасы студенттерге кеңінен дамыған заманауи ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Socrative – оқуты орындарында тестілеу жүргізу үшін арналған онлайн-қызмет. Қызметтің ерекшелігі - мобильдік құрылғыларға арналған қосымшаларды қолдану және студенттерге тіркелу қажеттілігінің болмауы. Мұғалім сайтқа тіркеліп және кіру арқылы қосымшаны пайдаланатын немесе сайтқа кірген кез-келген адамға бірегей коды бар лобби жасайды. Сол рақылы оқытушы тесттер базасын сайтқа немесе қосымшаға енгізу арқылы кез – келген уақытта тесттілеу жүргізе алады.[5]

Plickers - оқушылардың білімін жылдам бағалауға арналған ыңғайлы бағдарлама. Сіз бүкіл сынып сауалнамасын 1 минут ішінде жүргізе аласыз. Сізге қажет нәрсе сыныптағы барлық студенттерге басып шығарылған парақшалар және телефон немесе планшет (студенттерге қажет емес). Әр студенттің өз жеке картасы болады. Plickers оқушы карталарынан QR-кодтарын оқу үшін мұғалімнің планшетін немесе телефонын пайдаланады. Әр студенттің өз карточкасы бар, парақты айналдыру арқылы ол төрт түрлі жауап береді. Қосымша сыныптың тізімін жасайды және оның көмегімен әрбір студент сұрақтарға қалай жауап бергенін анықтауға болады.6

Қорытынды бақылау тесттерін өткізу үшін мұндай жүйе мүмкін емес, себебі оқушылар бір-бірінің жауаптарын қарауға тырысады, бірақ бұл сыныптан жылдам жауап алу үшін тамаша шешім.

Осылайша, сабақта цифрлық білім беру ресурстарын пайдалану осындай оң қасиеттерді атап өтуге мүмкіндік береді:

- студенттердің жеке ерекшеліктерін ескеру;

- оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту;

- тақырыпқа қызығушылықты арттыру. СБР-тары студенттерді оқу үдерісіне тартады, олардың қабілеттерін кеңінен ашуға және ақыл-ой қызметін белсендіруге ықпал етеді;

- бағдарламалық материалдарды сапалы игеруді қамтамасыз ету;

- ақпараттық технологиялар білім туралы ақпаратты ұсыну мүмкіндігін айтарлықтай кеңейтеді.

- СБР білім беру үдерісін басқарудың икемділігін қамтамасыз ете отырып, студенттердің қызметін бақылауды сапалы түрде өзгертуге мүмкіндік береді;