ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

І. Ұйымдастыру кезеңі

• Сәлеметсіздерме оқушылар!
• Сыныпта кезекші кім?
• Сыныпта кім жоқ?
• Үйге қандай тапсырма берілді?

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

• AI
• PO4 H2 SO4 Na Cl H
• NO3
• K2 CO3
• H2 SіO3
• Br Ag
• Li S
• H2 I Na2 SO4,

Берілген реакцияны аяқтап молекулалық және иондық теңдеулерін жазыңдар:

• NaOH + FeSO4 =
• KCI + MgSO4=

• K2SO4+ BaCI2 =
• NaCI+AI2(SO4)3=

• Na+
• CI-

• Na+
• CI-

Қазанның 15-і Қышқылдар,олардың жіктелуі және қасиеттері.

• .

Мақсаты:

• Қышқылдарға электролиттер тұрғысынан түсінік беру;
• Қышқылдарды әр түрлі белгілер бойынша жіктеу;
• Электролиттік диссоциация тұрғысынан қышқылдардың қасиеттерін оқып үйрену;

Қышқылдар дегеніміз не?

• Құрамында металл атомдарымен орын алмастыруға бейім сутек атомдары және қышқыл қалдықтары бар қосылыстар.
• Сумен әрекеттескенде катион ретінде тек сутек (Н+)немесе оксоний иондарын(Н3О+)түзетін заттар.

Қышқылдардың жіктелуі

Қышқылдардың химиялық қасиеттері

• Диссоциациялануы;
• Индикаторлардың түсін өзгертуі;
• Металлдармен әрекеттесуі;
• Негіздік оксидтермен әрекеттесуі;
• Негіздермен әрекеттесуі;
• Тұздармен әрекеттесуі.

Қышқылдар диссоцияланғанда

• HCl →
• HNO3→
• H2SO4 →
• H3PO4 →

• НnҚалд → Н+ + Қалдn-

• H++ Cl-
• H+ + NO3-
• 2H+ + SO42-
• 3H+ + PO43-

Индикаторлармен әрекеттескенде:

• Ескету! Ерімейтін қышқылдар индикатор түсін өзгертпейді.

1.Негіздермен әрекеттесуі

• Ме(ОН)m + НnҚалд → MenҚалдm + H2O
• негіз + қышқыл → тұз + су

• NaOH + H3PO4→

• Na3PO4 +

• 3

• H2O

• 3

• 3Na+ + 3OH- + 3H+ + PO43- → 3Na+ + PO43- + 3H2O
• H+ + OH- → H2O
• (17-сурет)

• Сілтілермен қышқылдар әрекеттесіп тұз және су түзеді,бұл бейтараптану реакциясы.

• !

2.Металл оксидтерімен әрекеттеседі

• МеxOy + HnҚалд → МеnҚалдy + H2O
• Металл оксиді + қышқыл → тұз + су

• Реакция өтеді, егер нәтижесінде ерімейтін тұз түзілетін болса

• MgO +

• 2

• HCl →

• MgCl2 + H2O

• MgO + 2H+ + 2Cl- → Mg2+ + 2Cl- + H2O
• MgO + 2H+ → Mg2+ + H2O
• (18-сурет)

3.Металдармен әрекеттесуі

• Ме + НnҚалд → МеnҚалдm+ Н2
• металл + қышқыл→тұз + сутек

• 2

• Al +

• 3

• H2SO4 →

• 3

• H2

• Әрекеттеседі, егер :
• Металдардың кернеу қатарында сутекке дейін;
• Реакция нәтижесінде еритін тұздар түзіледі;
• Еритін қышқылдармен

• Al2(SO4)3 +

4.Тұздармен әрекеттесуі

• МеxҚалдy + HnҚалд → HхҚалд + МеnҚалдy
• Тұз + қышқыл → жаңа қышқыл + жаңа тұз

• Li2CO3 +

• H3PO4 →

• Li3PO4 +

• H2O +

• CO2

• 3

• 2

• 2

• 3

• 3

• 6Li+ + 3CO32- + 6H+ + PO43- → 6Li+ + 2PO43- + 3H2O + 3CO2
• 2H+ + CO32- → H2O + CO2

• Реакция өтеді, егер нәтижесінде тұнба, газ немесе әлсіз электролит түзілсе.

Мына теңдеулерді аяқтаңдар:

• Na2CO3 + HCI
• K3PO4 + H2SO4
• Au+H2SO4
• NaOH + HCI
• Fe(OH)3 + HNO3
• Mg + H2SO4
• Жүретін химиялық реакция теңдеулерін жазыңдар

Химиялық формулаларын жазыңдар

• Азот қышқылы-
• Күкірт қышқылы-
• Күкіртсутек қышқылы-
• Тұз қышқылы-
• Ортофосфор қышқылы-
• Көмір қышқылы-

Мына айналулар тізбегіне сәйкес келетін реакциятеңдеулерін жазыңдар:

• С СО2 Н2СО3 СаСО3 СаО

• Ү/Т

• !

• Оқу § 10.
• №6 тапсырманы жазбаша орындау.
• Иондық теңдеулер тақырыбын қайталау.