Үйге берілген тапсырма

Үйге берілген тапсырма:

• § 37 Техникалық талшықты дақылдар мен дәрілік өсімдіктер (мазмұнын айту). Жалпы өсімдіктерге мақал-мәтел жазу (дәптерге түсіру).

Биологиялық диктант

• №1 ... дақылдар дегеніміз-кез келген мүшелерімен өндіріске керекті шикізат алуға болады. Техникалық дақылдардан ..., ..., ... т.б. қажетті заттар алынады. Техникалық дақылдардың ..., ..., ... қасиеттері бар.

Биологиялық диктант

• №2 Үпілмәлік – көпжылдық сүттіген тұқымдас ... дақыл. Биіктігі -... метр. Бірінші жылы сабағының биіктігі ...-... сантиметрге жетеді. Гүлшоғыры - .... Жемісі - .... Отаны - .... Үпілмәлік тұқымында ...-...% май болады.

Биологиялық диктант

• №3 Үпілмәлік майы металлургияда, ..., ..., ... өнеркәсіптерінде пайдаланылады. Қазақстанда бір түрі ... ... Іле, Күнгей Алатауларында таралған біржылдық өсімдік. Үпілмәлік майы жеуге жарам..., медицинада ... қолданады.

Биологиялық диктант

• №4. ... – құлқайыр тұқымдасқа жататын біржылдық, шөптекті өсімдік. Оның жапырағы, гүлдері ... болады. Күлтесі - ... түсті. Жемісі - .... Бұйдакендір сабақтарында ...-...% талшық бар. Отаны - ....

Биологиялық диктант

• №5. Қазақстанда өсетін 6 мыңнан астам өсімдіктердің ... - дей түрі дәрілік өсімдіктерге жатады. ..., ..., ..., ... және өзге де дәрілік өсімдіктер бар.

Биологиялық диктант

• №6. Жалбызтікен – құлқайыр тұқымдас ... пішінді, ... см-ге дейін бойлап өсетін сабағы бар көпжылдық өсімдік. Ұзындығы әр түрлі ...-... см, сағақты, ара тісті жапырақтары сабаққа ... орналасады.

Биологиялық диктант

• №7. Жалбызтікен тамыры - ... шикізат, оның құрамында ...%-ға дейін крахмал, ...%-ға дейін қант, сондай-ақ ..., ..., ... бар. Тамырдың ... %-ға жуығы сілемейлі – шырышты заттан құралатындықтан, емдік қасиеті соған негізделеді.

2 бөлім. Өсімдіктер дүниесін қорытындылау мақсатында «Өсімдіктер» сөзжұмбағын шешеміз.

Ақпанның он сегізі. §38 Жануарлар түрінің сан алуандығы. Жануарларды жіктеу.

• Жануарлар туралы түсінік.
• Жануарларды жіктеу, жүйелеу.
• Карл Линнейдің жануарларды негізгі жүйелік топтарға жіктеуі.
• Қазақстандағы жануарларды зерттеу тарихы.

Қазіргі кезде жануарлардың 1.5 миллионнан астам түрі бар. Көп жануарлар түрі жер бетінде жойылып бітті. Омыртқасыздардың саны 1 млн-нан асады. Олар сан алуандылығымен ерекшеледі. Соншама жануарларды жіктеп, жүйеге келтіру керек.

• Жүйелеу - – ғаламшарда жойылып кеткен және қазіргі кезде кездесетін барлық жануарларды белгілі бір тәртіпке сәйкестендіріп, ретке келтіру.
• Жіктеу – жүйелеу тобындағы реттелуді ескеріп, бүкіл жануарларды ерекшеліктеріне сәйкес топтастыру.

Жануарлар дүниесінің екі тармағы бар

• Біржасушалы жануарлар Көпжасушалы жануарлар
• Денесі бір ғана жасушадан Ағзасында жасушалар көп
• тұрады. Сондықтан оларды болады. Олар әр түрлі қызмет
• қарапайым жәндіктер деп атқарады.
• атайды
• Жасушалардың бір тобы ішкі және сыртқы ортадан тітіркендіргіш әрекетін қабылдап, сезімталдық білдіреді. Енді бір тобы дыбыс тербелісін қабылдап, талдау арқылы есту жүйесінің негізін құрайды. Кейбір жасушалар тобы қорғаныш қызметін атқарады.

Жануарлар дене құрылысының ортақ белгісі бойынша

• Омыртқасыздар Омыртқалылар
• (жәндіктер) (жануарлар)

Б.з.д. V-IV ғасырларда ғалымдар жануарларды жүйелеп, жіктеуге ерекше назар аударды. Ежелгі грек ғалымы Гиппократ сол кезде белгілі жануарларды тіршілік ететін ортасына байланысты жіктеді. Грекияның ұлы ойшылы Аристотель жануарларды аңдар, құстар, балықтар, киттер, бунақденелілер деп негізгі топтарға жүйеледі.

• Жануарларды жүйелеуде швед ғалымы Карл
• Линней білгірлік танытты. Сондықтан ол жануар-
• ларды жүйелеудің негізін қалаушысы болып санал-
• ды. К. Линней ағзаларға қосарлы атаутізім беруді
• ұсынды. Ағзаларға жіктеу кезінде туыстық екі
• атау қосарлы атаутізім деп аталады.
• Түр-жер ғаламшарындағы тіршілік атаулыларды
• жүйелеудегі негізгі өлшем бірлік. Бір түрде бірнеше
• дарақтар болады.
• Жануарларды жіктеудің мынадай сызбанұсқасын
• ұсынды:
• Түр → туыс → тұқымдас → отряд → класс → тип → жануарлар дүниесі.

Жануарлар дүниесі – ең жоғары деңгей, ал ең төменгі деңгейдегі табиғи құрылымның түр екенін аңғарамыз.

• Жануарлар мен өсімдіктерді жүйелеу негізінен алғанда ұқсас

Қазақстандағы жануарларды зеттеу тарихы

Шытырман ойынындағы “Т” және “С” әріптерін пайдаланып, цифрлар реті бойынша жануарлар классификациясын торкөздерге толтырыңдар.

Жұмбақ

• Күндіз қоректенгенде,
• Зат жинайды денеге,
• Түнде қоректенгенде,
• Заттар жейді ол неге?
• Өсімдік пе, жәндік пе?
• Айтшы мұнда не сыр бар?
• Бір жасушалы, талшықты
• Бұл қай жәндік балалар?
• ( Жасыл эвглена )

Үйге тапсырма:

• §38 оқу. 163 беттегі А, В, С деңгейлік сұрақтарға жауап беру.