ПОӘК 042-18 13. / 03 2014 №2 баспа 11. 09. 2014 ж

жүктеу/скачать 3,78 Mb.

бет	4/5
Дата	18.03.2017
өлшемі	3,78 Mb.
	#11950

1 2 3 4 5

Тыныс алу

Есудің ақырғы кезеңінде білектер белсенді түрде ішке қарай бағытталады және алдыға, иектің астына, шынтақтарда ішке қарай ұмтылады. Нәтижесінде малтушының басы және иығы су бетіне шығады және кеуде алдында қолдарды біріктірген кезде ол қарқынды және терең демді ауызымен тартады. Көздер алдыға және төмен қарайды, суға шағын бұрыштан.

Орынды іркілістен кейін суға бірқалыпты және ұзақ ауызбен және ішінара мұрынмен дем шығару жүреді.

Су бетіне ауыздың келесі пайда болуында жаңа дем алу үшін өкпені шұғыл күшейту және толықтай босатады.

Аяқ қозғалысы

Қазіргі спорттық брасс жүзу стилі қолданбалыдан аяқтың күрделі жұмысымен ажыратылады.

Алдыға қарай жылжу судан күрделі бұралмалы жолдан аяқпен артқа итерілу арқылы жүзеге асады. Ал аяқты түзелету және біріктіру бір уақытта дерлік өтетіндіктен, біртұтас қозғалысқа түйіседі, және де жамбас жұмысы сирақты және табанды озады, ол бірнеше шыбық тәрізді сипатталады.

Аяқ-қолдармен есу ұлғайған кезде түзу қалыпты, ыңғайлы бірқалыпты қалыпты сақтау қажет.

Малтушы су бетіне иекті шығарған кезде және дем шығаруды ұлғайтқанда аяқтар біртіндеп тізеде бүгіле бастайды.

Дем алу кезінде, бір уақытта бірқалыпты тізеде бүгілуіме жалғасады, табан сәл жан-жақтарға ажыратылады.

Дем алу жалғасқаннан кейін, қолдың білегі алдыға қарай қозғалғанда, жамбас және тізе буындарының бүгілу жылдамдығы ұлғаяды, табан жамбас деңгейінде бөксеге қарай қозғала бастайды.

Малтушының басы суға кіргізгенде аяқ барынша иілген қалыпқа жетеді: тізелер жан-жақтарға ажыратылады, бірақ малтушының фронталды жазықтығынан шықпайды, өкше бөкседе. Бұл түрткі үшін бастапқы жағдай.

1. б. қ. — бассейннің түбінде тұрып, қабырғаға қырмен және оған қолмен сүйену, аяқтар иық деңгейінде, аяқ ұшына шет жаққа бұрылу шаршағанға дейін, п барлық табанда отырып тұру, тізені шет жаққа бұру және табанды еденнен алмай;

2. алдыға көптеп секіру екі аяқта, өкшелер бірге, аяқ ұшы бөлек, қол белде («пингвиндар»);

3. жартылай отырудан жоғарыға қарғып секіру тура солай аяқ б.қ., алғашқы жаттығудай;

б. қ. — арқада жатып бортқа қолмен тірелу, аяқты қозғалтқандай сынай таныту, брасспен жүзгендіктей; б. қ. — кеудеде жатып бортқа қолмен тірелу, аяқтармен қозғалыстар жасау, брасспен жүзген сияқты;
кеудеде сырғу, қолдар алдыға созылған, аяқтармен брасспен қозғалыстар (қозғалыстың 2-3 топтамасы);
тура сол, алғашқы жаттығу сияқты, бірақ арқада сырғу, қолдар белде;
брасспен аяқтардың қозғалыстарымен жүзетін тақта көмегімен жүзу және онсыз (қолдар алдыда, қолдар белде).

10 – Апта

19-20. Теория: Спорттың әлеуметтік функциялары

Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: «топ-спин» сол жақ пен оң жақтан ұру тәсілі, оқу ойыны;

- қозғалыста ракеткамен және доппен жаттығу – адыммен, жүгіріспен, жүгірісте ракетканын әр түрлі жақтарымен және ракетканың екі жағымен кезектестіріп жонглеру; тура сол бірақ бұрылыста, жүгірістін бағыттын өзгертумен, адыммен, доппен жүгірісте, ракетканың ойын жазықтығының үстіне жатып;

- ракеткамен допты сол және оң жақпен жаттығу қабырғасының жанында ұру, үстел қасына қойылған стол жартысынан немесе жаттығу қабырғасынан – топтамалы (дәлдікке дөп түсу) соққылар, бірреттік соққылар;

- стол үстінде доп бойынша ұру, жаттықтырушынын, серіктесінін, тренажеромдын ыңғайлы лақтырумен (қағып алу);

- сол және оң жақтан соққыны байланыстырып қабырғасының жанында ұру, столға қасына қойылған үстел жартысынан немесе жаттығу қабырғасынан, доп бойынша, жаттықтырушынын, серіктесінін ыңғайлы лақтырумен (қағып алу);

Аяқ жұмысының негізгі тәсілін меңгеру. Қарапайым доппен және ракеткамен жаттығуды меңгергеннен кейін, жеңіл соққылардың тәсілдерін үйренуге ауысуға ұсынады:

- негізгі позициялардан соққы жасаудың қалпын үйрену және жасағандай сыңай таныту – аяқ қалпын, дененің бұрылысын, қолмен сермеудің түрін, денеге байланысты қолдын қалпын, ракетканын қалпын, білек, иық белдеу, иық;

- әр түрлі жылдамдықта көп рет соққы қимылын допсыз, доппен тор жанында қайталау (алдымен - баяу, сосын - жылдам);

- бір соққы түрімен (тек оң жақтан немесе тек сол жақпен) жаттықтырушымен (серіктеспен) үстелде ойнау, содан кейін оң және сол жақтан соққыларын байланыстыру; үстел үстінде соққылармен еркін ойын.

Доп бойынша үстелде соққы жасау тәсіілн меңгеру.

б) баскетбол: қарама – қарсылық әдіс – тәсілі, оқу ойыны;

Мақсаттары:

1. Қалқаннан секіріп кеткен допты қағып алуды үйрету.

2. Допты жүргізгеннен және тоқтағанан кейін бір қолмен себетке жоғарыдан секірісте лақтыру тәсілін жетілдіру.

3. Екі ойыншының (алдыңғы және артқы сызықтарда) әрекеттестігінің тактикасын жетілдіру: шабуылда, тосқауылда, қорғаныста, ауыстыруда.

Құрал - жабдық — баскетбол доптары.

Дайындық бөлімі.

Сабақты ұйымдастыру. Әр түрлі жүру (аяқ ұшында, өкшеден, қиылысқан аяқтармен, қол бастын артында, арқа артында) әр түрлі жүгіру (қол бастын артында, арқа артында, белде, иыққа, бағытты өзгертумен, тоқтаумен)

Жалпы дамытушылық жаттығулар. Бағанада төрттен қозғалыста орындалады:

1. Қолдарды иық буындарында алдыға, артқа айландыру.

2. Отырған қалыпта, оң жақ артта, әр бір есепте аяқ қалпын ауыстыру.

2. Отырған қалыпта, оң жақ шет жаққа қарай, әр бір есепте аяқ қалпын ауыстыру.

4. Денені 4 есептен оңға, солға айналдыру.

алдыға қарай ию, қолдың саусақтарымен аяқтың ұшына жететіндей.

5. Жатқан қалыпта денені көтеру.

6. Алдыға қарай иілу, қолдың саусақтарымен аяқтың ұшына жететіндей.

7. Бір уақытта қолдарды сілтеумен денені жан-жаққа ию .

8. Орында тұрып секіру. Әр бір төртінші секіріс 360º айналумен.

9. Жеңіл жүгіріс.

Негізгі бөлім.

I. Қалқаннан секіріп кеткен допты қағып алуды үйрету.

1. Айналысушылар қабырғадан 2 м арақашықтықта орналасады, әр біреуінде доп. Допты жоғарыға лақтырады, оны секірісте ұстап алып және қабырға лақтыру және т.б.

2. Орналасу тура солай. Қабырғаға топтамалармен лақтыру.

3. Айналысушылар жұптармен қабырғада 2 м және де бір бірінен 3-4 м арақашықтықта орналасады , секірісте қабырғаға лақтыруды орындау, серіктесі жаққа допты жіберу.

4. Екі жақтан бағана бойынша қалқан астындағы бұрыштан 2-3 м арақашықтықта орналасады. Бір бағанадан допты қалқанға лақтырады, ол себетке тимей қарама-қарсы жаққа түсетіндей. Басқа бағанадан секірісте тигізетіндей доптарды лақытыруды орындайды. Жаттығуды орындап, айналысушылар бағананнын қарама-қарсы жағынын ауысады.

II. Допты жүргізгеннен және тоқтағанан кейін секірісте себетке лақтыру тәсілін жетілдіру.

Айналысушылар себет санына байланысты топтарға бөлінеді және допты жүргізуді кезектесіп, келесі тоқтаумен және бір қолмен жоғары қарай секірісте допты лақтырумен орындайды. Жаттығуды орындау нұсқалары:

а) жүргізу себетке түзу орындалады, себеттен шет жаққа, жүргізу бағытын өзгертумен;

б) лақтыру алаңның әр түрлі нүктелерден, себетке әр түрлі бұрыштардан орындалады.

Жаттығу жарыстық әдіспен өткізіледі алдын ала келісілген нүктелерден белгілі көлемге дейін тигізу.

III. Тосқауыл және ауысу тактикасын жетілдіру.

1. Айналысушылар әр бір топқа 4 адам бөлінеді (екі шабуылшы, екі қорғаушы). Бір шабуылшы алдыңғы сызықтың ойыншынын, ал екіншісі - артқы сызықтың ойыншысының орын алады. Доп алдыңғы сызықтың ойыншысына беріледі, артқы сызықтың ойыншысы тосқауылды орындайды. Алдыңғы сызықтың ойыншысы себетке шабуыл жасайды. Қорғаушылар, ауысуды орындай отырып белсенді қарсылықты көрсетеді. Доп себетке салынбаса, жұптар рөлдермен ауысады. Себетке салынса, рөлдер ауыспайды.

2. Бір себет ойыны 2х2 тура сол әрекеттестікті орындаумен

3. Бір себет ойыны 4х4 тура сол әрекеттестікті орындаумен.

IV. Айыппұл допты лақтыру тәсілін жетілдіру.

Айналысушылар себет санына және айыппұл доптарды лақтыруға байланысты топтарға бөлінеді. Бірнеше рет қатарынан допты себетке тигізген жеңеді.

V. Оқу ойыны

Ойындағы тапсырмалар: Алдынғы және артқы сызықтағы ойыншылар арасындағы шабуылда тосқауылды орындау. Қорғалуда ойнағанда ауысуды қолдану.

Қортынды бөлім.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

Денені көтерумен бір уақыта ішті уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; қолдың бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол бұлшықеттері үшін жеңілдетілген жаттығулар; қол білегіне арналған жаттығулар; кеуде бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске және қолға жаттығулар; мойын бұлшықеттеріне жаттығулар және омыртқа корсетінің бұлшықеттеріне жаттығулар; пресске бір уақыта арқаны уқалайтын жеңілдетілген жаттығулар; сыртқы жамбас бұлшықеттеріне жаттығулар; үстінгі жамбастың бүйір жағына жаттығулары; ішкі жамбас бұлшықеттеріне, бұлшықеттеріне; иық белдеуінің жоғарғы және төмен бұлшықеттеріне; трицепске; үлкен кеуде бұлшықеттеріне және қолға; мойынға және иыққа; жамбастың артқы бұлшықеттері (кезек бойынша екі аяқпен бір уақытта); жамбастың артқы бұлшықеттері; қолдың бағыттаушы бұлшықеттері; іш бұлшықеттеріне салмақ түсірумен қолдың бағыттаушы бұлшықеттері.

1) Қозғалыстағы және бір қалыптағы ЖДЖ

2) Іш бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 10-15 рет аяқтарды сермеп қозғалту;

- "римдік орындықта" 2 дейін 15 кеудені көтеру;

- 10-12 реттен гантельдермен кеудені оң, сол жақтарға бұру.

3) Арқа бұлшықеттері үшін:

- гантельдермен 6-8 реттен алдыға қарай иілу;

- білдекте 10-12 реттен денені жазу;

- гантельдерді көлбеу тарту.

4) Кеуде бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 2 х 10 - 6 реттен гантельдерді жайлап көтеру;

- 45 градус бұрышта жатқан қалыпта гантельдермен 2 х 12 - 8 реттен қолды екі жаққа ашу;

- «Көбелек» тренажерында 2х12 - 8 рет қолдарды қиыстыру;

5) Иілгіштіке және сымбатқа жаттығу.

Бозбалалар

1. Бастапқы қалып – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен алып және оны кеудеге көтеріп, гірді жоғары көтеру. Асықпай гирьді екі қолмен көтеріп, гір жоғары әрқашан көтеріліп тұру керек. Қайталау 3-6 рет.

2. Б.қ. – ең бойынша аяқ алшақ. Гірді екі қолмен алып және арқаға қою, гірдің денесі жауырында жаттатындай. Ақырын алдыға еңкейю, арқаны бүкпей. Аяқтар тік, иілгенде жамбас артқа шегінеді, бас түсірмеу керек. Қайталау 4-7 рет.

3. Б.қ. – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен кеудеге денемен жоғары алу. Терең барлық табанға отыру, денені бірет алға ию, басты тік ұстау. Ақырын қарқында. Қайталау 5-8 рет.

4. Б.қ. – тура сол. Гірді екі қолмен тұтқасынан көтеру. Гірді еденнен көтеріңкіреп, онымен аяқтардың арасынан сілтеп, қарқынмен арқаны түзету, түзу қолдармен оны жоғары бастан лақтыру. Бұл ретте жартылай отыруға болады. Жылдам қарқында. Қайталау 6-12 рет.

5. Б.қ. – тура сол. Гірді екі қолмен тұтқасынан көтеру. Арқа мен денені түзулетіп, қолды иіп және гірді иыққа алындар, сосын ақырын оны еденге қоясын. Қайталау 7-10 рет.

6. Б.қ. – тура сол. Гір арнаулы тартқышта басқа асысады. Аяқтар алшақ. Қолдармен тізеге тіреліп, мойынды және денені бүгіп және түзулеп, гірді еденге қойып және тағы да жоғары көтеріп. Ақырын қарқында. Қайталау 3-9 рет.

7. Б.қ. – ең бойынша аяқ алшақ. Гірді екі қолмен тұтқасынан көтеру, астымен жоғары қарай. Арқаның және қолдың екпінді қозғалысымен жоғары гірді көтеру бас үстінен гірдің денесінің төмен. Гір жоғары еденге перпендикуляр көтерілу керек және сіздің кеуденізге жақындатуға тырысу керек. Гірді асықпай түсірініз, аяқты және денені бүгіп. Қайталау 3-9 рет.

8. Б.қ. – аяқтар бірге. Гір бір қолмен алып және оны жамбасқа сал. Аяқты бүгіп, тізені жоғары көтеріндер, гір жамбаста тұрдындай етіп. Гірді аяқтардың күшімен ғана көтеруге тырысындар, гірді жамбаста қолмен ұстап тұрып. Қайталау 6-8 рет әр бір аяқта.

9. Еденге отырырындар, аяқтарды шет жақтарға созындар. Гірді аяқтардың арасында қойындар және оны екі қолмен тұтқасынан көтеріндер. Қолдарды бүгіп, гірді кеудеге денемен жоғары қарай қой және денені біресе оңға, біресе солға бұр. Аяқты жылжытпай. Ақырын қарқында.Қайталау 5-8 рет.

10. Б.қ. – тура сол, алғашқы жаттығудағыдай. Гірді екі қолмен тұтқасынан көтеріндер. Гірді астымен жоғарыға аудар, тұтқасына қойып және оны 2-3 секундта осы қалыпта ұстап тұру керек. Орташа қарқында. Қайталау 8-14 рет.

г) жүзу: бросспен жүзу тәсілін үйрену мен жетілдіру.

Аяқ қозғалыстарының көмегімен жүзуге арналған тақтамен және онсыз (қолдар алдыда, қолдар жамбаста) брасспен жүзу.
11–Апта

21-22. Теория: Дене тәрбиесімен өз бетінше жаттығудың негізгі әдістері.

Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: «топ-спин» сол жақ пен оң жақтан ұру тәсілі, оқу ойыны;

- стол үстінде доп бойынша ұру, жаттықтырушынын, серіктесінін, тренажеромдын ыңғайлы лақтырумен (қағып алу);

Доп бойынша үстелде соққы жасау тәсіілн меңгеру.

б) баскетбол: қарама – қарсылық әдіс – тәсілі, оқу ойыны;

Мақсаттары:

1. Қалқаннан секіріп кеткен допты қағып алуды үйрету.

Құрал - жабдық — баскетбол доптары.

Жалпы дамытушылық жаттығулар. Бағанада төрттен қозғалыста орындалады:

1. Қолдарды иық буындарында алдыға, артқа айландыру.

2. Отырған қалыпта, оң жақ артта, әр бір есепте аяқ қалпын ауыстыру.

2. Отырған қалыпта, оң жақ шет жаққа қарай, әр бір есепте аяқ қалпын ауыстыру.

4. Денені 4 есептен оңға, солға айналдыру.

алдыға қарай ию, қолдың саусақтарымен аяқтың ұшына жететіндей.

5. Жатқан қалыпта денені көтеру.

6. Алдыға қарай иілу, қолдың саусақтарымен аяқтың ұшына жететіндей.

7. Бір уақытта қолдарды сілтеумен денені жан-жаққа ию.

8. Орында тұрып секіру. Әр бір төртінші секіріс 360º айналумен.

9. Жеңіл жүгіріс.

Негізгі бөлім.

I. Қалқаннан секіріп кеткен допты қағып алуды үйрету.

2. Орналасу тура солай. Қабырғаға топтамалармен лақтыру.

II. Допты жүргізгеннен және тоқтағанан кейін секірісте себетке лақтыру тәсілін жетілдіру.

а) жүргізу себетке түзу орындалады, себеттен шет жаққа, жүргізу бағытын өзгертумен;

б) лақтыру алаңның әр түрлі нүктелерден, себетке әр түрлі бұрыштардан орындалады.

Жаттығу жарыстық әдіспен өткізіледі алдын ала келісілген нүктелерден белгілі көлемге дейін тигізу.

III. Тосқауыл және ауысу тактикасын жетілдіру.

2. Бір себет ойыны 2х2 тура сол әрекеттестікті орындаумен

3. Бір себет ойыны 4х4 тура сол әрекеттестікті орындаумен.

IV. Айыппұл допты лақтыру тәсілін жетілдіру.

V. Оқу ойыны

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

1) Қозғалыстағы және бір қаплыптағы ЖДЖ

2) Іш бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 10-15 рет аяқтарды сермеп қозғалту;

- "римдік орындықта" 2 дейін 15 кеудені көтеру;

- 10-12 реттен гантельдермен кеудені оң, сол жақтарға бұру.

3) Арқа бұлшықеттері үшін:

- гантельді 6-8 рет алдыға қарай иілу;

- білдекте 10-12 реттен денені жазу;

- гантельдерді көлбеу тарту.

4) Кеуде бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 2 х 10 - 6 реттен гантельді жайлап көтеру;

- 45 градус бұрышта жатқан қалыпта гантельдермен 2 х 12 - 8 реттен қолды екі жаққа ашу;

- «Көбелек» тренажерында 2х12 - 8 рет қолдарды қиыстыру;

5) Иілгіштіке және сымбатқа арналған жаттығу.

Бозбалалар

1. Бастапқы қалып – ең бойынша аяқ алшақ. Алдыға қарай еңкейіп, бір қолмен алып, жоғары көтеру. Еденнен гірді көтеріп алып, гірді артқа аяқ, арқаның және аяқтың екпінді қозғалысымен гірді алдыға және жоғары көтеру бас үстінен, қол түзу қалыпта. Жылдам қарқында. 6-8 рет

2. Б.қ. – тура сол. Гірді екі қолмен тұтқасынын қырынан алындар. Гірді үстіге қарай кеудемен көтеру, арқаны иіп артқа қарай иілу. Орташа қарқынмен. 6-8 рет.

3. Б.қ. – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен алып және арқаға қою, гір жауырынға қою. Ақырын барлық табанға отырындар. Арқаны тік ұстауға тырысындар, бас түсірмеу керек. 8-10 рет.

4. Б.қ. – еденге отырырындар, аяқтарды шет жақтарға созындар. Гірді аяқтардың арасында қойындар. Екі қолмен тұтқасынын қырынан көтеріндер, оны астымен үстіге қарай көтер, қолды түзу ұстап. Ақырын қарқында.10-12 рет.

5. Б.қ. – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен астын төменге қаратып көтеру. Асықпай қолдарды бүгіп, гірді астыға қарай қаратып кеудеге тарту. Денені тік ұстап. 8-10 рет.

6. Гір арнаулы тартқышта басқа іледі. Б.қ. – аяқтар алшақ, қолдар белде. Асықпай басты көтеру және түсіру, дененің қалпын өзгертпей. 8-10рет.

7. Б.қ. – еденге отырырып, аяқтарды шет жақтарға созындар. Гірді арқаға қойып, екі қолмен ұстап тұру. Асықпай алдыға қарай еңкею. 6-8 рет.

8. Б.қ. – аяқтар бірге. Гірді кеудеге қойып екі қолмен үстіге қарай көтеру. Иіліп, кезек-кезек сол және оң аяқты бүгу. Орташа қарқында. 8-10 рет әр бір аяқта.

9. Б.қ. – аяқтарды түзу қойып арқада жату. Гірді кеудеге қойып екі қолмен үстіге қарай көтеру. Қолды иіп, гірді кеудеге қарай тарту. 8-10 рет.

10. Б.қ. – аяқ алшақ, отырып бір қолмен гірді тұтқасынан үстіге қарай тарту. Гірді тұтқасынан айналдыру және 2-3 сек. Оны осы қалыпта ұстап тұру; бос қолмен тізеге тірелуге болады. Орташа қарқын. 14-16 рет.

г) жүзу: бросспен жүзу тәсілін үйрену мен жетілдіру.

1. Қолдар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

2. Аяқтар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

3. Толық координацияда жүзу
12 – Апта

23-24. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: ойынның әдіс – тәсілі, «маятникпен» беру тәсілі, оқу ойыны.

Доппен жонглеру. Доппен және ракеткамен жаттығулар:

- оң (сол) қолмен допты еденге, серіктесіне, қабырғаға лақтырып, оны сол және оң қолмен жоғарыдан және төменнен ұстап алу, бір қолдан екінші қолға допты лақтыру, допты жоғарыға лақтырып екі қолмен, бір қолмен ұстау;

- доппен әр түрлі жонглеру түрлері, «қармаққа» байланып ілінген ракетканын оң, сол жағымен, екі жақпен кезектестіріп допты лақтыру, қабырға ракетканын оң, сол жағымен, екі жақпен кезектестіріп лақтыру;

Қозғалыс комбинация тәсілінің бір немесе екі нұсқасын үйрету.

- сол жақтан тірек + сол жақтан шабуыл соққысы;

- қиылыс (топтамасы) + жазу;

- жақын аймақтан шабуыл соққысы + орта аймақтан шабуыл соққысы;

- сол жақтан қию + сол жақтан тірек;

- жоғарыдан айналыстан және диагональ бойынша, үстелдің орта сызығынан оң жақтан қарама-қарсы соққыны сол жақтан екпінді беру;

- жоғарыдан айналыстан оң жақтан екпінді беру, сол жақ бұрыштан сол жақ тірек соққысы;

- оң жақтан екпінді беру + оң жақтан бір шабуылшы соққы (қарсылас соққыны тірекпен орындайды);

- үстел жартысыннан (орталық аймақ) оң немесе сол жақтан қиылысқа қарсы оң жақтан жазу.

Оқу ойыны.

б) баскетбол: шабуылдағы ойынның әдіс – тәсілі, оқу ойыны;

Мақсаттары:

1. Әрекеттестік тактикасы жетілдіру – «кішкентай сегіздік».

2. Тез арада жарып өткенде және сандық көпшілікте әрекеттестікті оқытудың тактикасын жетілдіру.

Құрал - жабдық — баскетбол доптары, скакалка.

Дайындық бөлімі.

Сабақты ұйымдастыру. Әр түрлі жүру (аяқ ұшында, өкшеден, бір уақытта қол қозғалыстарымен), кәдімгідей жүру, жартылай отырып тұрып, еденді қол саусақтарымен тигізу, белгісі бойынша – толық отырумен тоқтау, келесі белгі бойынша – алдыға қарай ұмтылу.

Скакалкамен жалпы дамытушылық жаттығулар:

1. Бас үстінен қолдармен артқа қарай серпілу, скакалка төртке бүктетілген.

2. Қолдармен артқа серпілу, арқаның артынан төрт рет бүктелген.

3. Серіппелі отырып тұру, қолдар скакалкамен алдыға.

4. Аяқ бөлек бастапқы қалыптан, қолдар скакалкамен бас үстінде, денені жан-жақтарға ию.

5. Бастапқы қалыптан аяқ бөлек, қолдар жан-жақтарға, арқаның артында скакалка, денені оңға, солға айландыру.

6. Отырған қалыптан, аяқтардың астында скакалканы өткізіп – бастапқы қалыпқа қайту.

7. Әр түрлі скакалка арқылы секірістер (екеуімен түрткімен, оңда, солда, аяқтан аяққа, ең көп айландыру арқылы, қос шиырумен).

8. Жеңіл жүгіріс, жүріс.

Негізгі бөлім.

I. Әрекеттестік («кіші сегіздік») тактикасын жетілдіру.

Жаттығушылар 3 адамнан топтарға бөлінеді және әрекеттестік («кіші сегіздік») орындайды. Алдын-ала кесілген белгілерге бойынша келесі әрекеттерді орындау:

а) себетке жақындау кейінгі тосқауылдан ойыншымен допты себетке лақтыру;

б) ойыншыға себеттің астына допты беру, тосқауылдан кейін ашылған;

в) себетке шабылды аяқтау тосқауылдан алысқа лақтыру.

2. Топтарда 6 адамнан (үш шабуылшы, үш қорғаушы) белсенді қарсыластықпен «кіші сегіздікті» орындау.

II. Тез арада жарып өткенде және сандық көпшілікте әрекеттестікті оқытудың тактикасын жетілдіру («допты тапсыр және шық», «қиылысу»).

1. Жаттығушылар 3 адамнан топтарға бөлінеді, екі шабуылшы, бір қорғаушы. Алдыңғы сызықтан шабуылшылар, «допты тапсыр және шық» және «қиылысу» әрекеттестіктерін қолдану, қарама-қарсы себетке допты лақтыруға тырысу, бір қорғаушының қарсылығын жеңу. Допты тигізбесе, онда шабуылшы қорғаушымен орындарын ауыстырады.

2. Тура сол, бірақ топтарда 5 адамнан (үш шабуылшы, екі қорғаушы).

III. Айыппұл допты лақтыруды орындау тәсілін жетілдіру.

Әр бір айналысушының доп бар. Мақсат – әр біреуімен себетке тигізу (3 айыппұл лақтыру). Доп лақтырғанан кейін өз бетінше допты жинап алып және допты келесі лақтырғанға дейін басқарып қайтып оралу. Кім тапсырманы бұрын орындады сол жеңеді.

IV. Екпінмен оқу ойыны жылдам жарып өтуді қолданумен.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

1)Ақырын жүгіру 10-15 мин.

1) Қозғалыстағы және бір қалыптағы ЖДЖ

2) Іш бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 10-15 рет аяқтарды сермеп қозғалту;

- "римдік орындықта" 2 дейін 15 кеудені көтеру;

- 10-12 реттен гантельдермен кеудені оң, сол жақтарға бұру.

3) Арқа бұлшықеттері үшін:

- гантельді 6-8 рет алдыға қарай иілу;

- білдекте 10-12 реттен денені жазу;

- гантельдерді көлбеу тарту.

4) Кеуде бұлшықеттері үшін:

- жатқан қалыпта 2 х 10 - 6 реттен гантельді жайлап көтеру;

- 45 градус бұрышта жатқан қалыпта гантельдермен 2 х 12 - 8 реттен қолды екі жаққа ашу;

- «Көбелек» тренажерында 2х12 - 8 рет қолдарды қиыстыру;

5) Иілгіштіке және сымбатқа арналған жаттығу.

Бозбалалар

1. Бастапқы қалып – аяқ алшақ. Гірді бір қолмен иыққа көтеру. Асықпай гірді бас үстіне жайлап көтеру. Денені артқа қарай еңкейтпеуге тырысу. Қайталау 3-6 рет.

2. Б.қ. – ең бойынша аяқ алшақ, гірді арқаға қою, екі қолмен ұстап тұру. Оңға және солға қарай иілуді орындау. Аяқтар түзу, дене бір жазықтықта қозғалтуға тырысу. Қайталау 6-8 рет.

3. Б.қ. – негізгі тұрыс (аяқ бірге). Гірді өзінің өкшесінің артына қою. Отыру, қолдарды төмен-артқа тарту, гірді тұтқасынан алу. Аяқты түзулетіп, тұру, гірді өзінің артынада ауада қалқыған қалыпта ұстап тұру. Қайталау. 8-10 рет. Орташа қарқында.

4. Б.қ. – аяқ алшақ. Гірді екі қолмен жоғарыға көтеру. Гірмен түзу қолдарды алдыға қарай түсіру, гірдің денесі сіздің тоқпан жілікте жаттындай. Гірді түсірген кезде бірет артқа қарай шегін. Қайталау 4-6 рет. Ақырын қарқында.

5. Б.қ. – аяқ алшақ. Отыру, бір қолмен гірді тұтқасынын астын төменге қарай алу, екінші қолдың алақанымен тізеге сүйену. Гірмен қолды иыққа бүгу; сосын, аяқты, денені түзулету, гірді иықтың жанына ұстап тұру. Қайталау 6-8 рет әр бір қолда. Ақырын қарқында.

6. Б.қ. - тізеде тұрып, қолдармен сәл еденге сүйеніп. гір арнаулы тартқышта басқа қарай апару. Басты 10-12 рет көтеру және түсіру. Ақырын қарқында

7. Б.қ. – еденде отырып, аяқтарды шет жақтарға созындар, гір аяқтардың арасында қою және оны екі қолмен тұтқасынын астын жоғарыға қарай алу. Түзу қолдармен гір жоғарыға денесін төмен көтеру. Қайталау 8-10 рет. Ақырын қарқында

8. Б.қ. – аяқ алшақ. Әр бір қолға гірді алу. Серіппелі жартылай отырып тұруды орындау, гірлерді алдыға және артқа тербеу. Басты түсірмеу, сәл алдыға еңкейу. Қайталау 14-16 рет. Орташа қарқында.

9. Б.қ. – еденге отыру, аяқтарды шет жақтарға кең созу, гір бір аяқтын сырт жанына салу және оны екі қолмен тұтқасынын қырынан алу. Түзу қолдармен гір жоғары бас үстінен көтеру, денемен жоғары, денені түзулетіп, сосын гір төмен түсіру және оны еденге басқа аяқтын жанына қою. Аяқтар тік ұстау. Қайталау 8-10 рет. Ақырын қарқында

10. Б.қ. - негізгі тұрыс. Гірді бір қолмен бас үстінде жоғарыға көтеру (кез келген әдіспен). Бірте-бірте аяқтарды бүгіп, еденге отыру, бос қолмен сүйеніп және әр кезде гірді көтерілген қолда ұстап тұрып. Сосын гірмен тұру. Қайталау 6-8 рет. Ақырын қарқында.

г) жүзу: бросспен жүзу тәсілін жетілдіру;

1. Қолдар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

2. Аяқтар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

3. Толық координацияда жүзу

Спорт түрлерінен қортынды нормативтерді тапсыру.
13, 14 - апта

25-28. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: шабуылда және қорғаныста ойынның әдіс – тәсілдері, оқу ойыны;

Доппен жонглеру. Доппен және ракеткамен жаттығулар:

- ракеткамен оң жақтан және сол жақтан допты ұру жаттығу қабырғасының жанында, үстел қасына қойылған стол жартысынан немесе жаттығу қабырғасынан – топтамалы (дәлдікпен дөп түсу) соққылар, бірреттік соққылар; Оқу ойыны.

Қозғалыс комбинация тәсілінің бір немесе екі нұсқасын үйрету.

- сол жақтан тірек + сол жақтан шабуыл соққысы;

- қиылыс (топтамасы) + жазу;

- жақын аймақтан шабуыл соққысы + орта аймақтан шабуыл соққысы;

- сол жақтан қию + сол жақтан тірек;

- жоғарыдан айналыстан оң жақтан екпінді беру, сол жақ бұрыштан сол жақ тірек соққысы;

- оң жақтан екпінді беру + оң жақтан бір шабуылшы соққы (қарсылас соққыны тірекпен орындайды);

- үстел жартысыннан (орталық аймақ) оң немесе сол жақтан қиылысқа қарсы оң жақтан жазу.

Оқу ойыны.

б) волейбол: шабуылда және қорғаныста ойынның әдіс – тәсілдері, оқу ойыны;

Құрылу, баянат қабылдау, қатысушыларды тексеру.Сабақтың мақсаттарын хабарлау. Орында айналу. Әдеттегідей жүріс, белгі бойынша тоқтау, айналма бұрылу және қарама-қарсы бағытта жүру,

1. Әдеттегідей жүріс, түзу және иілген қолдармен ауқымды қозғалыстар серіппелі және алдыға қарай ұмтылыс қозғалыстармен қолды артқа апару, саусақтарды жұдырыққа жұмылдыру.

2. Әр түрлі бастапқы қалыптардан (орыннан және қозғалыстан) иықтармен жоғарыға-төменге, алдыға, артқа қозғалыстар, ауқымды қозғалыстар иықтармен жасау.

3. Қолды білек буындарда бүгу және жазу және білекпен ауқымды қозғалыстар жасау, қол саусақтарын қиылысқан және түйіскен қалыпқа алдыға, жан-жақтарға, жоғарыға әр түрлі қозғалыстармен тіркескен (жүріс, жылжымалы жүріс).

4. Жоғарғы және төменгі стартан 10-20 м жүгіру бет жақпен алдыға, қырмен алдыға, арқамен алдыға, иілген аяқтарда жылдам қозғалу. Тура сол, бірақ жылжымалы қадамдармен қозғалу оң және сол жақ қырмен алдыға, бет жақпен алдыға, арқамен алдыға, екі адымдап және алдыға қарай ұмтылу.

5. Алаңың аймағы жағалай жүгу. Белгіге бойынша бағананың соңғы тұрған қадамдарын жылдамдатады және бағананы азып өтеді, алдыға қарай жүгіреді. Сосын келесісі озып өтуді бастайды және т. б. Жүгіруден басқа озып өтуде басқада қозғалыстын әдістері қолданылады.

6. Қабырғаның таянып тұрып, бір уақытта және кезектескен қолдың бүгу және жазу білектік буындарды мейлінше сырт жаққа бүгу (алақандар қабырғада саусақтармен жоғарыға қарай орналасады, жан-жақтарға, төмен, саусақтар бірге немесе бөліп қою, қабырғадан арақашықтық ақырындап ұлғаяды). Тура сол, бірақ қабырға саусақтармен сүйену.

7. Әр түрлі бастапқы қалыптардан қолдар бас артында, саусақтар тіркескен, қолдармен басып, басты алдыға ию, мойын бұлшықет кернеуінен қарсылық көрсетіп; басты көтеру және оны артқа ию, қолдармен қарсылық көрсетіп.

8. Жауырында тұрған қалыптан түзу аяқтармен әр түрлі бағытқа алдыға, артқа қозғалыстар жасау; бір уақытта және кезек-кезек тіземен маңдайға тигенше дейін аяқтарды бүгу.

9. Бір аяқта тұрып, екіншісі алдыда, өкшені бүгу және жазу, өкшемен ішке және сыртқа ауқымды қозғалыстар жасау; Тура сол бір уақытта қолдың саусақтарын қиылыстырып және жазу, қолдардың ауқымды қозғалыстары.

10. Әр түрлі бастапқы қалыптардан (бір және екі аяқ тұрып, иілген аяқтарда алдыға қарай ұмтылуда) аяқ ұшында тербелісте серіппілу.

Негізгі бөлім

I. Екі қолмен допты жоғары беру

1 Жұппен берілістер (алғашқы сабақтардан тапсырмалар).

2. Қозғалыста шеңбер бойы жүгіргенде және жылжымалы қадамдармен өз алдынан беру – барлық ойыншылар өз алдынан берілісті кезек-кезек орындайды (ойыншылар берілісті орындайды және қайтады, оның орынына келесісі шығады және т.б.)

II. Екі қолмен астыдан допты қабылдауға үйрету – 25 мин.

1. Оң немесе сол жақ аяқпен алдыға қарай ұмтылу. Еденнен толтырылған допты алу және түзу қолдармен алдыға, жоғарыға, өз алдынан лақтыру.

2. Қолдарда толтырылған доппен қозғалыстан кейін тоқтап қатты алдыға қарай ұмтылу және де астыдан алдыға, жоғарыға және артқа лақтыру.

3. Допты астыдан қабылдау, тордың жоғарыға жағына бауда ілінген, алдыға-жоғарыға, орында тұрып және үйретілген әдіспен қозғалғанан кейін.

4. Допты астыдан қабылдау, тор жанындағы серіктесімен жұптасып лақтыру. Айналысушылардың назарын қабылдау кезінде қолдар шынтақтарда бүгілмеу керектігіне, ал қабылдаудағанда жұдырықпен емес тоқпан жіліншіктіктін білек буындарымен екендігіне аудару маңызды.

III. Түзу шабуылшы соққыға үйрету «кезең бойынша»

1. Теннистік (хоккей) допты тор арқылы оң жақ және сол жақ қолмен орыннан секірісте және екпіннен лақтыру.

2. Теннистік доптың екпінді секірісте ұстап алу.

3. Теннистік допты жоғарыға қарай және «шабуылшы соққы» арқылы торға лақтыру (басында жайғана секірісте, жұппен).

4. Шабылшы соққы резеңке амортизаторланған доп бойынша (сур. 54).

IV. Волейболдың оқу ойыны. Қортынды бөлім

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

Дайындық бөлімі:

Б.қ. – аяқ алшақ, қолдар төменге, білекті құлыптау:

1 – аяқ ұшына тұру, қолдар жоғарыға, алақанды сыртқа шығару;

2 – барлық табанға түсу және оң аяққа отырып тұру, біраз солға иілу;

3 – солға бұрылып қолды астыға түсіру;

4 – б.қ.

Тура сол басқа жаққа.

Б.қ. – тұрып:

1 – оң жақ аяқтың ұшына солға қиылыстырып салу, қолдарды өз алдына қиылыстыру;

2 – оң жақпен адым жасау, қолдар жан-жақтарға, сол қол жаққа тартылу;

3 – оң қол жаққа тартылу;

4 – үшінші есепте.

Тура сол басқа жаққа.

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек, қолдар жан-жақтарға:

1 - оң жаққа айладырумен оң аяқтың аяқ ұшын алдыға бүгу, көлденең алдыға иілу, қолдар алдыда;

2 – б.қ.;

3 – отырып тұрып оң жаққа иілу, сол қолды арқанын артына шынтақпен жоғары бүгу, ал оң қолды – шынтақпен төмен;

4 – б.қ.

Тура сол басқа жаққа.

Б.қ. – аяқ ұшында тұрып:

1 - сол аяқты бүгіп және оңды өкшеге түсіріп, сол тізені оң жаққа бұру, денені және сәл иілген қолдарды солға бұру;

1 – б.қ.;

3 – есепті 1 басқа жаққа қайталау;

4 – б.қ.

Б.қ. – тұрып. Аяқтар бөлек, қолдар белде:

1 – аяқ ұшына көтерілу, сәл тізені бүгу;

2 – өкшелерді солға бұру, оларды еденге түсіру, тізені түзулету;

3 – аяқ ұшына көтерілу, сәл тізені бүгу;

4 – өкшелерді оңға бұру, б.қ. қайту;

Тура сол басқа жаққа

Жүгіріс және түрлі нұсқаларда секірістер.

Негізгі бөлім

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек, қолдар белде.

1 - оңға айналдырумен басты артқа қарай еңкейту, шынтақтарды артқа жіберу, бүгілу;

2 - б.қ. қайту, басты алдыға қарай еңкейту, шынтақтарды алдыға шығару.

Тура сол басқа жаққа.

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек.

1 - оң жақ аяқты бүгу, аяқ ұшына көтеру, оң жақ иықты көтеру (онымен құлаққа тартылу);

2 – б.қ.;

3 - 4 – 1-2 есепті қайталау;

5 - оң жақ аяқтты бүгу, аяқ ұшына көтеру, оң жақ иықты жоғарыға;

6 – б.қ.;

7 - 8 – 5-6 есепті қайталау.

Тура сол басқа аяқпен басқа жаққа

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек, қолдар алдыға, алақан бірге.

1 - оң аяқты бүгіп, дененің солға айналдыру, қолдар алақандармен өзіне қарай иілген, қозғалыстарды төмен жалғастырып, оларды алдыға қарай түзулетіп;

2 - б.қ. қайту, қолдармен алдыға қарай иілу;

3 - 4 – тура сол басқа жаққа.

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек.

1 – оңға айналдырумен көлденең алдыға иілу, қолдар алдыды;

2 - серіппелі 1 есепті қайталау;

3 - 4 – еденді саусақтармен жанасқанша дейін еңкею, қолды ауыстыру және денені доға бойынша алдыға, солға, және б.қ.

Тура сол басқа жаққа.

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек, қолдарды иыққа.

1 – денені оң жаққа ию, қолдарды оңға көлденең түзелету;

2 – б.қ.;

3 - жартылай отырып тұрып 1 есепті қайталау, тізені шет жақтарға;

4 – б.қ.;

5 – солға 1 есепті қайталау;

6 – б.қ.;

7 – оңға 1 есепті қайталау;

8 – б.қ.;

Тура сол басқа жақпен бастау.

Б.қ. – тұрып, аяқтар бөлек, сол қол шет жаққа, оң - арқаның артына.

1 – сол қолды жоғарыға және төменге көтеру, денені оңға еңкейту, қол бас артында көлденең;

2 – сол қолды төмен түсіріп және оны жан-жақты қозғалту, солға денені еңкейту, қол көлденең;

3 – оң жаққа айналумен оң аяққа отыру, көлденең алдыға иілу, қолдар алдыда, түзу қолдарды арқаның артына біріктіру, иілу;

4 - серіппелі 3 есепті қайталау;

Тура сол басқа жақпен иілуді бастау.

Б.қ. – тұрып.

1 - 2 - сол аяқпен алдыға қадам жасау;

3 - 4 - сол жақ аяқта жартылай отырып тұрып оң жақты алдыға сермеу;

5 - 7 - оң аяқпен үш артқа қадам жасау;

8 – б.қ.;

Тура сол басқа аяқпен.

Б.қ. – аяқтар бөлек жартылай отырып тұру, тізе шет жаққа, қолдардар жамбаста.

1 – жамбасты оң жаққа шығару, оң аяқты аяқ ұшына;

2 - оң аяқты өкшеге түсіру, жамбасты сол жаққа шығару, сол аяқты аяқ ұшына;

3 - 4 – 1есепті қайталау.

Тура сол басқа аяқпен.
Б.қ. – аяқтар бөлек жартылай отырып тұру, тізе шет жаққа, қолдардар жамбаста.

1 - аяқтың қалыпын ауыстырмай, тізені біріктіру;

2 – б.қ.;

3 - бой түземей, аяқ ұшына көтерілу тізе шет жаққа;

4 – б.қ.

Жүгіріс және секірістер. Әр түрлі көріністердегі секірістер орындалады.

Бозбалалар

3*5 штангаларды жатқан қалыпта жайлап көтеру
3*5 тартылулар
3*5гантельді жатқан қалыпта жайлап көтеру
3*5 көлбеу Т – штангасн тарту
3*5 гантелдерді отырған қалыпта жайлап көтеру
3*5 бір қолмен гантелдерді көлбеу көтеру
3*5 француздық жайлап көтеру
3*5 бицепстерге көтеру

г) жүзу: бросспен жүзу тәсілін үйрену мен жетілдіру.

1. Қолдар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

2. Аяқтар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

3. Толық координацияда жүзу

Қортынды нормативтерді тапсыру
15 –Апта

29-30. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру.

а) үстел теннисі: жұппен қорғаныста және шабуылда ойынның әдіс - тәсілдері, оқу ойыны;

Доппен жонглеру.

Қозғалыс комбинация тәсілінің бір немесе екі нұсқасын үйрету.

- сол жақтан тірек + сол жақтан шабуыл соққысы;

- қиылыс (топтамасы) + жазу;

- жақын аймақтан шабуыл соққысы + орта аймақтан шабуыл соққысы;

- сол жақтан қию + сол жақтан тірек;

- жоғарыдан айналыстан оң жақтан екпінді беру, сол жақ бұрыштан сол жақ тірек соққысы;

- оң жақтан екпінді беру + оң жақтан бір шабуылшы соққы (қарсылас соққыны тірекпен орындайды);

- үстел жартысыннан (орталық аймақ) оң немесе сол жақтан қиылысқа қарсы оң жақтан жазу.

Оқу ойыны.

б) волейбол: ойынында блок қою тәсіл, оқу ойыны;

Негізгі бөлім

I. Екінші беріліс доппен

Допты берілген бағытынағы 5—3—4, 6—2—4, 5—3—2 аймақтарға ойыншылардың қозғалуы.

II. Қорғану әрекеттері

1. Нұсқаушылар тапсырмасы бойынша допты төменгі және жоғарға түзу берістен қабылдау және 3 мен 2 аймақтарға беру. Екі беріліс 3 аймақтан 4 мен 2 аймақтарға, ал 2 займақтан 3 және 4 аймақтарға.

2. Жұптарда. Допты қабылдауды кезектестіруі: жоғарыдан, төменнен, жоғарыдан құлау.Сосын допты әр түрлі реттілікте жібереді, осы үш допты қабылдау түрлері үшін: ойыншы допты қабылдау әдісін дұрыс таңдап алу және оны жақсы орындау қажет. Қабылдау үшін допты беріліспен және соққымен бағыттап жіберу.

3. Тордан және тордан тойтарылған допты астыдан қабылдау. Ойыншылары шабуыл сызығынан кейін бағанаға торға бет жағымен орналасады. Қарама-қарсы жақта шабуыл аймағынын торына жақын нұсқаушы доппен тұрады.

Нұсқаушы допты лақтырады және беріліспен оны тор арқылы жібереді, ол тордың тура жанына түсетіндей етіп. Бағанадағы біріншісі торға қарай жүгіріп шығады және доп астыдан қабылдайды. Қабылдағанан кейін доп шабуыл аймағына түсу керек. Допты қабылдау кезінде қолдар түзу болуы керек, иықтарды артқа апару керек, доп астынан терең «отырып тұру» сипатталады. Осы арада қабылдау жұмылдырылған білектің сырт жағымен ( бас бармақ жағымен) орындалады. Волейболшыларға айту керек, доп тордан түрліше ыршып түседі, ол 123 тордың қай жеріне түседі соған тәуелді: жоғарғы жаққа неғұрлым биікірек, соғұрлым онын алаңға құлауы қатты. Осы жаттығуды алдынғы жаттығу сияқты орындау керек, нұсқаушы 3 аймақтың бас бір жағында ойыншылармен болады және допты торға қарай бағыттап жібереді.

III. Шабуылдағы жеке дара тактикалық әрекеттер. Алдынғы сабақтардағы жаттығуларды қайталау.

IV. Волейбол оқу ойыны. Қортынды бөлім

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

1. Түзу қолды алдыға, жоғарыға, жан-жақтарға, артқа, бір уақытта, кезек-кезек, дәйекті түрде, тура сол ретличкалық түрден ауырлық түсіріп; тура сол, серіктесінің қарама- қарсылығын жеңіп, резеңке дәкеті көтеру.

2. Қолдарды бүгу және жазу:

а) тұрып, отырып, жатып қолдарды баяу және жылдам бүгу және жазу.

б) гантелдермен, толтырылған доптармен бүгу және жазу, осындада серіктесінің қарама-қарсылығын жеңіп.

3. Қолдармен ауқымды қозғалыстар жасау.

4. Түзу қолдармен серпілу және алдыға қарай қозғалыстар жасау – біреуі алдыға, екіншісі артқа; және басқалар.

5. Статистикалық қалыптардан жаттығу:

а) ұстап қалу (қолдарды гантелмен, гірлермен жан-жақтарға, алдыға, артқа)

б) 30°,60°,90°° және 150° бұрыштарда таянып жатқан және қолдар иілген қалыпта 10-20 сек. аралығында тұру.

в) 30°,60°,90° және 150° бұрыштарда таянып ілініп жатқан және иілген қолдарда ілініп тұрған қалыпта 10-20 сек. аралығында тұру.

6. Қол және иық белбеу бұлшықеттерің босаңсытуға арналған жаттығулар:

а) босаңсытылған қолдар бұлшықетттерін еркін сілку.

б) қолды жоғарыға көтеру қалпынан (бұлшықеттерге күш салу) білек, иық белдеу және барлық қолдың қолдың төмен түсірумен бұлшықеттерін босаңсыту.

в) қолдың және иық белдеу бұлшықеттерге күш салу, кейінгі алдыға қарай иілумен және бұлшықеттерді босаңсыту.

Бозбалалар

2*10 штанганы жатқан қалыпта жайлап көтеру
2*10 тартылулар
2*10 гантельді жатқан қалыпта жайлап көтеру
2*10 көлбеу Т – штангасн тарту
2*10 гантелдерді отырған қалыпта жайлап көтеру
2*10 бір қолмен гантелдерді көлбеу көтеру

г) жүзу: бросспен жүзу тәсілін жетілдіру. Бұрылу, бастау тәсілдері.

1. Қолдар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

2. Аяқтар көмегімен үзіндісін жүзіп өту

3. Толық координацияда жүзу

Брасспен жүзу әдісінде айналу жарыстың шарты бойынша көптеген шектеулері бар. Малтушы екі қолмен бір уақытта бассейннің қабырғасын тигізу керекке. Білекті және иықты бір деңгейде орналастыру қажет. Сырғу аяқталғанан кейін малтушыға су бетіне шыққанша аяқпен және қолдармен бір қозғалыстан орындауға рұқсат етіледі, және де екінші қол қозғалысын бастар алдында бас су бетіне шығу керек. Осы ережелердің біреуін бұзса онда төреші бұрылыстарды техникалық қателік ретінде қарайды, және де малтушы қашықтықтан алынып тасталады.

Брасста бұрылуды орындауда спортшы жүзіп келу кезеңінде бассейннің қабырғасын қолдармен, сәл иілген шынтақ буындарынымен тигізу. Айландыруды орындау үшін, малтушыға ыңғайлы жаққа аяқтар бүгу және денемен айналмалы қозғалыстар жасау керек. Бастапқы бөлігінде, білекпен бассейннің қабырғасының сүйеніп, малтушы иықтарын судың бетінен сәл көтеріңкірейді. Бұл айналмалық қозғалысды жылдамырақ бастауға септігі тиеді. Соңғы үшінші айналу тірексіз қалыпта орындалады, және де қойылым кезінде қабырғаға тоқтау иықтар су бетінде болады немесе су түбіне батырылған, ал қол түзу қалыпқа келеді, алдыға созылған – қалыпқа жақындайды .

Түрткінің бастапқы бөлігінде қолдар толықтай бой түзейді, бас қолдар арасында немесе олардан төмен қалыпты қабылдайды, дене көлденең қалыпқа қайтады. Түрткіні аяқтағанан кейін және 3-4 м дейін сырғып, дененің жылдамдығы жүзудің орта жылдамдығына жетпегенше дейін, малтушы қолдармен есу қозғалыстарын орындайды.

Бірінші қолдармен брасспен есу, тура солай және старттан кейін сияқты, тік жазықтықта және білек ұзындығының траекториясы шектеусіз рұқсат етіледі. Сондықтан брасспен жүзушілер , осындай қозғалыстың артықшылықтарын пайдаланады, екі қолмен бір уақытта ұзын мықты есуді орындайды, содан кейін сырғу үшін кішігірім кідіріс ұстайды. Содан кейін қолмен және аяқтармен даярлаушы қозғалыстарды бір уақытта орындайды, аяқтармен тебеді, ал сосын екінші рет қолдармен еседі, соңында малтушының басы су бетінің бойында көріну керек.

16 – Апта

31-32. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: шабуылдағы ойынның әдіс – тәсілі, оқу ойыны.

Доппен жонглеру.

Қозғалыс комбинация тәсілінің бір немесе екі нұсқасын үйрету.

- сол жақтан тірек + сол жақтан шабуыл соққысы;

- қиылыс (топтамасы) + жазу;

- жақын аймақтан шабуыл соққысы + орта аймақтан шабуыл соққысы;

- сол жақтан қию + сол жақтан тірек;

- жоғарыдан айналыстан оң жақтан екпінді беру, сол жақ бұрыштан сол жақ тірек соққысы;

- оң жақтан екпінді беру + оң жақтан бір шабуылшы соққы (қарсылас соққыны тірекпен орындайды);

- үстел жартысыннан (орталық аймақ) оң немесе сол жақтан қиылысқа қарсы оң жақтан жазу.

Оқу ойыны.

б) волейбол: қорғаныста ойынның (блок қою) әдіс – тәсілі, оқу ойыны.

Сөлемдесу, сабақтың мақсатының хабарлау. Қарапайым жүріс, аяқ ұшында, жартылай отырған қалыпта. Тапсырманың белгі бойынша орындау, екі қолмен допты бергендей сынайтаныту және аялдау, жоғарыға екі аяқпен серпіліп секіру.1. Бағытты өзгертумен жүгіру (бағаналапды аяналып жүгіру, толтырылған доптармен немесе жаттығушылар саптық бағана бойынша қозғалады).

2. Аяқтарды алшақ қою қалыптан, қолдар арқаның артында, саусақтарды бірге қиыстыру, түзу қол артқа сермеу: тура сол, бірақ аяқ ұшына тұру, отырп тұру.

3. Әр түрлі бастапқы қалыптардан, орында және қозғалыста (отырғанда, жүгіргенде) тез түзу қолдарды алдыға қарай қиыстыру түйіскен қалыпқа дейін және олар жан-жақтара ажырату, артқа қарай серіпіліс қозғалыс жасау.

4. Әр түрлі бастапқы қалыптардан алдыға қарай иілу, артқа, жан-жақтарға; денені айналдыру, аяқтарды бірге қоспай; бұрылыстармен иілу.

5. Аяқтарды иілген отырғанда, түзу қолдармен артқа сүйену, қолды және аяқты орыннан қозғалпай, иілу, жамбасты жоғарыға көтеру.

6. Тұрып, аяқтар алшақ, қолдар алдыға – сыртқа қарай, оң аяқтың сермеп сол қолқа аяқ ұшын тигізу, тура сол сол аяқпен оң жаққа; тура сол қиылысқан аяқтармен кезектескен адыммен жүру; тура сол тірелген аяқта секіру; тура сол аяқтың астында алаққанды шапалақтау.

7. Бастапқы қалып алдыға ұмтылу, қолдар әр түрлі бастапқы қалыптарда, иілген аяқтарда отырып тұрып серіппілу.

8. Отырып таянған қалыптан, алдыға-жоғарыға иілу, таянып жату қалпына ауысу (еденге қолдарының жанасқанда қолдар бүгу).

9. Қолдарда алдыға қарай қозғалу, аяқтарды серіктес жіліншіктабан буындарды ұстап тұрады.

10. Білекті (өзіне қарай) сырт жаққа бүгу және жазу, толтырылған допты екі қолмен бетке қарай ұстап тұрып (волейболда доптың жоғарыға берудің қозғалыс ақырғы кезеңді елестетеді).

11. Әр түрлі ауыспалы қозғалыстар допты лақтырумен және толтырылған допты ұстап алумен байланыстырлған. Осындай жаттығулар физикалық сапаның дамуымен қатарлас кейінгі волейбол добымен тапсырманың меңгерудіжеңілдетеді, көбінесе, волейболшының әр түрлі қозғалыстарының ауысуына байланысты. Ойыншының 6—3—4 аймақтарында орналастыру; 6—3—2. Лақтыруды бағыттау бұл ретте 6 аймақтан 3 аймаққа, 3 аймақтан 4 аймаққа, 4 аймақтан 6 аймаққа. Лақтырғанан кейін ойыншылар қайда өздері допты лақтырды сол бағанаға ауысады.

I. Қорғаныста ойынау тактикасы.

Жаттығуды орындау барысында оқытушы әр бір волейболшымен жеке дара жаттығады. Допты әр түрлі бағыттарға жіберіп және әртүрлі жылдамдықпен, ол айналысушыларда тактикалық шеберлікті тәрбиелейді. Біз осы арада алдымен допты қабылдау әдісінің таңдай алу шеберлігі туралы айтамыз, әрдайым допты қабылдап алу әдісі орындауға даярлығын, нұсқаушының әрекеті бақылағыштық және болжағыштық ықтималдылығы: ол соққы немесе лақтыруды орындау ("айла-қулық") және допты қайда бағыттауға болады. Оқытушы 2-3 сабақтың ішінде барлық айналысушыларды тексеру керек.

II. Жоғары және төмен тік беру

Дәлдікке допты лақтыруы бірінен кейін бірін 10 жоғары және 10 төмен лақтыру. Жұптарда орындалады.

II. Шабуылшы соққы

1. 4, 3, 2 аймақтардан жекелей лақтырып шабуылшы соққысы.

2. 2 аймақтан артқа допты беру, бас үстінен шабуылшы соққы

III. Волейбол оқу ойыны.

Төрелік тәжірибесі. Айналысушылар кезекке бойынша кездесулерге төрелік етеді.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

1. Басты және дене артқа жан-жақтарға қарай ию, аяқ және қолдардың ретликалық бастапқы қалпы.

2. Басты және денені оңға және солға айландыру. Айландыруды аяқтар алшақ және аяқтарды алшақ қойып отырған қалыпта жасау ыңғайлы. Қолдың бастапқы қалпы – белде, жан-жақтарға, бас артында, арқанын артында.

3. Басты және денені оңға және солға қарай ауқымды қозғалыстар жасау.

4. Жатқан қалыпта және артқа қарай жатқан қалыпта, тізеде таянып тұрған қалыпта денені бүгу және түзеу.

Статистикалық қалыптардан жаттығу:

а) 90°,60° аяқтарды ілінген және таянып тұрған 5-15 сек. аралығында ұстап қалу.

б) ілінген және таянып тұрғып аяқтармен жүкті ұстап тұру.

в) түзу арқамен иілу, қалыпты 10-15 сек. аралығында ұстап қалу.

Дене және мойын бұлшықеттерін босаңсытуға арналған жаттығулар.

а) аяқтар алшақ тұрып алдыға иіліп дене және мойын бұлшықеттерін босаңсыту.

б) алдыға иіліп - дене және мойын бұлшықеттеріне күш салу және сосын оны босаңсыту.

в) отырған, тізеде тұрған, жатқан қалыптан - дене және мойын бұлшықеттерінің босаңсыту.

Бозбалалар

Бағдарлама №1 – бағдарлама №2 алмасады

Иықта штангамен ұмтылу: 2 Х 6-8

Отырып тұру: 1 Х 20

Тренажерда аяқтың жазу: 1 Х 4-6

Тұрып, аяқ ұшына көтерілу: 2 Х 4-6

Отырып, аяқ ұшына көтерілу: 2 Х 4-6

Бағдарлама №2 – бағдарлама № 1 алмасады

Отырып тұру: 2 Х 6-8

Иықта штангамен ұмтылу: 2 Х 6-8

Тренажерда аяқтың жазу : 1 Х 4-6

Тұрып, аяқ ұшына көтерілу: 2 Х 6-8

Тренажерда аяқ ұшына жайлап көтерілу: 2 Х 4-6

г) жүзу: жүзудің спорттық тәсілдерін жетілдіру

1) кеудеде крольмен жүзу

2) арқада крольмен жүзу

3) брасспен жүзу

4) судағы ойындар

17 – Апта

33-34. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: жұппен қорғаныста мен шабуылда ойынның әдіс - тәсілдері, оқу ойыны;

- үстел үстінде доп бойынша ұру, серіктесінін ыңғайлы лақтырумен (қағып алу);

Үстел үстінде доп бойынша соққы тәсілін меңгеру. Оқу ойыны.

б) волейбол: блок қою тәсілі, оқу ойыны;

Негізгі бөлім

I. Екінші беріліс доппен

Допты берілген бағытынағы 5—3—4, 6—2—4, 5—3—2 аймақтарға ойыншылардың қозғалуы.

II. Қорғану әрекеттері

III. Шабуылдағы жеке дара тактикалық әрекеттер. Алдынғы сабақтардағы жаттығуларды қайталау.

IV. Волейбол оқу ойыны. Қортынды бөлім

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

1. Аяқты көтеру және түсіру:

а) тұрған, отырған, жатқан қалыптардан – аяқты алдыға қарай, артқа, жан-жақтарға көтеру (ақырын және тез);

б) тура сол амортизаторлардың қарсылығының жеңуімен немесе аяқпен жүк көтеру.

2. Аяқты бүгу және жазу:

а) тұрған, отырған, жатқан қалыптардан аяқты алдыға қарай, артқа, жан-жақтарға көтеру.

б) екі және бір аяқта жартылай отырып тұру және отырып тұру, қолдармен тіреліп және тірексіз (аяқ ұшында және барлық табанда);

в)тура сол жүкпен.

г) алдыға, артқа, жан-жақтарға қарай ұмтылу.

д) отырып, алдыға қарай ұмтылып, аяқтар ең бойынша алшақ қалыпта серіппелі қозғалыстар;

е) орында секірістер.

3. Тұрған, отырған, жатқан қалыптардан табанмен және аяқпен ауқымның қозғалыстар.

4. Тұрған, отырған, жатқан қалыптардан аяқтарды алдыға, артқа, жан-жақтарға сермеу.

5. Аяқ бұлшықеттің босаңсытуында арналған жаттығу:

а) из положения стоя, сидя и лежа- поднимание ноги, встряхивание с расслаблением мышц и опусканием ее;

а) тұрған, отырған, жатқан қалыптардан аяқтарды көтеру, сілкумен бұлшықеттің босаңсытуымен және оның түсіру;

б) отырған, жатқан қалыптар аяқтарды босаңсытуы;

в) отырған және жатқан қалыптардан аяқ бұлшықеттерінің ең көп кернеуі және оларды кейінгі босаңсытумен.

Бозбалалар (айналма жаттығу)

Кранчи (іштің прессі) 1Х15
Тренажерда 1Х 12 аяқты жазу (жамбастан)
Тұрып 1Х 12 жайлап көтеру (иықтан)
Гиперэкстензия 1Х 12 (арқаның төменгі жағы)
Аяқ ұшына 1 Х 20 көтерілу (сирақ)
Жатқан қалыпта штанганы 1 Х 12 жайлап көтеру (кеуде)
Білекті бүгілулер 1Х 12 (тоқпан жілік)
Тренажерда 1 Х 12 аяқты бүгу (жамбасқа иілу)
Брусьтарда денені көтеру 1 Х 10 (трицепс)
Гантельдермен шет жақтарға 1 Х 12 қолдың жазу (иықтар)
Сгибания рук со штангой стоя (бицепсы) 1 Х 10
Тұрған қалыпта штангамен 1Х 10 қолды бүу (бицепстер)
тренажерда отырып (арқа) белге тарту 1Х 10
Орындықта жатып гантельтермен 1 Х 10қолдың ажырату (кеуде)
Отырып тұру 1 Х 10 (аяқтар)
Трицепсті 1 Х 10 жазу (трицепс)

г) жүзу: бросспен жүзу тәсілін жетілдіру. Бұрылу, бастау тәсілдері.

1) Қолдар көмегімен брасспен жүзу

2) Аяқтар көмегімен брасспен жүзу

3) Брасспен толық координацияда жүзу

4) Сөреден, судан старт
18 – Апта

35-36. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: жұппен қорғаныста және шабуылда ойынның әдіс - тәсілдері, оқу ойыны;

- үстел үстінде доп бойынша ұру, серіктесінін ыңғайлы лақтырумен (қағып алу);

Үстел үстінде доп бойынша соққы тәсілін меңгеру. Оқу ойыны.

б) волейбол: блок қою тәсілі, оқу ойыны.

1. Бағытты өзгертумен жүгіру (бағананы аяналып жүгіру, толтырылған доптармен немесе жаттығушылар саптық бағана бойынша қозғалады).

7. Бастапқы қалып алдыға ұмтылу, қолдар әр түрлі бастапқы қалыптарда, иілген аяқтарда отырып тұрып серіппілу.

9. Қолдарда алдыға қарай қозғалу, аяқтарды серіктес жіліншіктабан буындарды ұстап тұрады.

I. Қорғаныста ойынау тактикасы.

II. Жоғары және төмен тік беру

Дәлдікке допты лақтыруы бірінен кейін бірін 10 жоғары және 10 төмен лақтыру. Жұптарда орындалады.

II. Шабуылшы соққы

1. 4, 3, 2 аймақтардан жекелей лақтырып шабуылшы соққысы.

2. 2 аймақтан артқа допты беру, бас үстінен шабуылшы соққы

III. Волейбол оқу ойыны.

Төрелік тәжірибесі. Айналысушылар кезекке бойынша кездесулерге төрелік етеді.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

1. Басты және дене артқа жан-жақтарға қарай ию, аяқ және қолдардың ретликалық бастапқы қалпы.

3. Басты және денені оңға және солға қарай ауқымды қозғалыстар жасау.

4. Жатқан қалыпта және артқа қарай жатқан қалыпта, тізеде таянып тұрған қалыпта денені бүгу және түзеу.

Статистикалық қалыптардан жаттығу:

а) 90°,60° аяқтарды ілінген және таянып тұрған 5-15 сек. аралығында ұстап қалу.

б) ілінген және таянып тұрғып аяқтармен жүкті ұстап тұру.

в) түзу арқамен иілу, қалыпты 10-15 сек. аралығында ұстап қалу.

Дене және мойын бұлшықеттерін босаңсытуға арналған жаттығулар.

а) аяқтар алшақ тұрып алдыға иіліп дене және мойын бұлшықеттерін босаңсыту.

б) алдыға иіліп - дене және мойын бұлшықеттеріне күш салу және сосын оны босаңсыту.

в) отырған, тізеде тұрған, жатқан қалыптан - дене және мойын бұлшықеттерінің босаңсыту.

бозбалалар

Иық Кеуде Кеуде бұлшықеттері

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (алақанды соғу)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (қолдардың тығыз орналасу)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (үнділік жайлап көтеру)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (тізерлеп)

Толтырылған доппен денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (қиындатылған нұсқа)

Толтырылған доппен денені жатқан қалыптан қолмен көтеру

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (бір қолда)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (қолдарды алшақ қойып)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру

Пресс Іш прессі

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (орындықта)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (тізеден көтерілу)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру

Денені көтеру (орындықта)

Денені көтеру

Тізені кеудеге көтеру (орындықта)

Подъем коленей к груди (жақтауда)

Тізені кеудеге көтеру

Аяқты көтеру (жақтауда)

Аяқты көтеру

Іш қисық бұлшықеттері

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (орындықта)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (тізеден көтерілу)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру

Тізені кеудеге көтеру (қырға қарай)

г) жүзу: бросспен суда жүзу тәсілін жетілдіру. Бұрылу, бастау тәсілдері.

1) Қолдар көмегімен брасспен жүзу

2) Аяқтар көмегімен брасспен жүзу

3) Брасспен толық координацияда жүзу
19 – Апта

37-38. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру :

а) үстел теннисі: ойын тәсілін жетілдіру, оқу ойыны;

Оң жақтан шабуыл соққысы. диагональ бойынша және тік, жақын аймақтан (көмекші тәсіл: орта аймақтан үстел ортасына) және қыр жақ позициядан соққыны орындау тәсілі. Соққы күшіне байланысты әлсіз және күшті соққы деп ерекшелену керек. Доптың ұшу жылдамдығы мен жеделдігі жоғары.
Тірек. Тірекпен сол жақ диагональ және тік бойынша, біртіндеп соққының күшін күшейтуге үйрету. Қозғалыста үстел жартысыда сол жақ тірек. Соққы ырғағын басқаруға назар аудару.
Қию. Жылдам және баяу қиылысты үйрету. Қозғалыста қиылысты орындау тәсілін меңгеру. Біртіндеп ұшу траекториясын төмендету және допты айналдыруды көбейту. Қиылысты (жылдам - баяу) орындаудың ырғағын меңгеруге тырысу, көбінесе сол және оң жақтан қиылысты байланыстырып сол жақтан қиылысты үйрету.
Жазу. Қозғалыста қыр жақ позициядан, тік және диагональ бойынша төменгі бұрылыстан доп бойынша.
Бөгет жасау. шабуыл соққысы + бөгет жасау стилінеде ойнау, қозғалыста диагональ бойынша және төмен траектория бойынша тік және бірқалыпты оң-сол жақтан бөгет жасауды меңгеру.
Допты беру. Төменгі оң жақтан бұрылыстан жазу арқылы допты беру және допты қабылдау.
Допты қабылдау. Жоғарғы бұрылыстан шабуылшы соққы мен итеру көмегі арқылы допты қабылдау.

8. Қозғалыс. Бір адымдық, жылжымалы, кезектестіріп қозғалу әдістерін жағдайға сәйкес дұрыс қолдану мен орындауға үйрету.

б) волейбол: қорғаныста ойынның (блок қою) әдіс – тәсілдері, оқу ойыны;

Негізгі бөлім

I. Екінші беріліс доппен

Допты берілген бағытынағы 5—3—4, 6—2—4, 5—3—2 аймақтарға ойыншылардың қозғалуы.

II. Қорғану әрекеттері

2. Жұптарда. Допты қабылдауды кезектестіруі: жоғарыдан, төменнен, жоғарыдан құлау. Сосын допты әр түрлі реттілікте жібереді, осы үш допты қабылдау түрлері үшін: ойыншы допты қабылдау әдісін дұрыс таңдап алу және оны жақсы орындау қажет. Қабылдау үшін допты беріліспен және соққымен бағыттап жіберу.

III. Шабуылдағы жеке дара тактикалық әрекеттер. Алдынғы сабақтардағы жаттығуларды қайталау.

IV. Волейбол оқу ойыны. Қортынды бөлім

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Арқа Омыртқаны түзеткіш

Арқаны бүгу (тірекпен)

Арқаны жазу (сүйеніш жақтауда, қолдар баста)

Арқаны жазу (сүйеніш жақтауда)

Аса кең арқа

Тартылу (тар кері ұстау)

Тартылу (тар ұстау)

Тартылу (кең ұстау)

Аяқ Сирақ

Аяқ ұшына көтерілу (бір аяқта)

Аяқ ұшына көтерілу

Аяқ ұшына көлбеу көтерілу

Жамбас бұлшықеттері

Алдыға қарай қойылған аяқпен отырып тұру

Алдыға қарай ұмтылу

Отырып тұру

Жамбасты айналдыру

Жамбастын артқы бұлшықеттері

Отырып тұру

Жамбасын ішкі жақтары

Алдыға қарай қойылған аяқпен отырып тұру

Алдыға қарай ұмтылу

Жатқан қалыпта аяқты бұру

Отырып тұру

Жамбас тік

Алдыға қарай қойылған аяқпен отырып тұру

Алдыға қарай ұмтылу

Отырып тұру

Бозбалалар

Кранчи (іштің прессі) 1Х15

Тренажерда 1Х 12 аяқты жазу (жамбастан)

Тұрып 1Х 12 жайлап көтеру (иықтан)

Гиперэкстензия 1Х 12 (арқаның төменгі жағы)

Аяқ ұшына 1 Х 20 көтерілу (сирақ)

Жатқан қалыпта штанганы 1 Х 12 жайлап көтеру (кеуде)

Білекті бүгілулер 1Х 12 (тоқпан жілік)

Тренажерда 1 Х 12 аяқты бүгу (жамбасқа иілу)

Брусьтарда денені көтеру 1 Х 10 (трицепс)

Гантельдермен шет жақтарға 1 Х 12 қолдың жазу (иықтар)

Тұрған қалыпта штангамен 1Х 10 қолды бүу (бицепстер)

Тренажерда отырып (арқа) белге тарту 1Х 10

Орындықта жатып гантельтермен (кеуде) 1 Х 10 қолдың ажырату

Отырып тұру 1 Х 10 (аяқтар)

Трицепсті 1 Х 10 жазу (трицепс)

г) жүзу: жүзудің спорттық тәсілдерін жетілдіру.

«Төбешіктен» өту, негізгі (қысқа немесе ортамен) қашықтық қайталап жүзіп өтуден құралатын.

Қортынды нормативтерді тапсыру.

20 – Апта

39-40. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру :

а) үстел теннисі: ойын тәсілін жетілдіру, оқу ойыны;

Оң жақтан шабуыл соққысы. диагональ бойынша және тік, жақын аймақтан (көмекші тәсіл: орта аймақтан үстел ортасына) және қыр жақ позициядан соққыны орындау тәсілі. Соққы күшіне байланысты әлсіз және күшті соққы деп ерекшелену керек. Доптың ұшу жылдамдығы мен жеделдігі жоғары.
Тірек. Тірекпен сол жақ диагональ және тік бойынша, біртіндеп соққының күшін күшейтуге үйрету. Қозғалыста үстел жартысыда сол жақ тірек. Соққы ырғағын басқаруға назар аудару.
Қию. Жылдам және баяу қиылысты үйрету. Қозғалыста қиылысты орындау тәсілін меңгеру. Біртіндеп ұшу траекториясын төмендету және допты айналдыруды көбейту. Қиылысты (жылдам - баяу) орындаудың ырғағын меңгеруге тырысу, көбінесе сол және оң жақтан қиылысты байланыстырып сол жақтан қиылысты үйрету.
Жазу. Қозғалыста қыр жақ позициядан, тік және диагональ бойынша төменгі бұрылыстан доп бойынша.
Бөгет жасау. шабуыл соққысы + бөгет жасау стилінеде ойнау, қозғалыста диагональ бойынша және төмен траектория бойынша тік және бірқалыпты оң-сол жақтан бөгет жасауды меңгеру.
Допты беру. Төменгі оң жақтан бұрылыстан жазу арқылы допты беру және допты қабылдау.
Допты қабылдау. Жоғарғы бұрылыстан шабуылшы соққы мен итеру көмегі арқылы допты қабылдау.

8. Қозғалыс. Бір адымдық, жылжымалы, кезектестіріп қозғалу әдістерін жағдайға сәйкес дұрыс қолдану мен орындауға үйрету.

б) волейбол: ойынның әдіс-тәсілдерін жетілдіру, оқу ойыны;

Негізгі бөлім.

I. Волейболшылардың техникалық-тактикалық дайындығы

1. Ойыншыларды орналастыру бойынша және алаң бойынша қозғалуының жаттығулары.

2. Көп рет баскетболдың (футболдың) добын қабырғаға қарай лақтыру және ұстап алу.

3. Толтырылған допты бет жақтан екі қолмен қашықтыққа лақтыру (волейболшылардың тұрысынан). Жаттығуды жарыс түрінде өткізуге болады.

4. Қолдармен таянып жатыпқан қалыпта. Қолдарда шеңбер бойынша оңға (солға) қозғалу, аяқтың ұшы орында. Тура сол, бірақ оңға және солға қозғалу, бір уақытта «жылшымалы қадамдарды» қолдар мен аяқтармен орындау.

5. Таянып жатыпқан қалыптан қолды бүгу және жазу (алақандар саусақтармен алдыға қарай, ішке қарай, сыртқа қарай қойылған), тура сол, бірақ қолдың саусақтарымен тірелу.

6. Тіземен тірелген қалыпта, қолдар жан-жақтарда, алдыға қарай құлау,

таянып жатқан қалыптан иілген қолдарда және бастапқы қалыпқа қолдың түрткісімен оралу.

7. Бір уақытта солға шұғыл бұрылу; тура сол, сол жақ аяқпен оңға қарай айналу (әр бір жаққа қатарынан бірнеше рет).

8. Кеудеде жатқан бастапқы қалыптан, қолдарды жазу және аяқтарды артқа бүгу, иілу, аяқ ұшымен желкеге тигізуге тырысу .

9. Арқада жатқан бастапқы қалыптан түзу аяқты жоғарыға көтеру, оны қолдармен ұстап алу және серіппеліп өзіне қарай тарту.

10. Тіземен тірелген тұрыстан, қолдар бастың артында немесе белде, өкшелерге отырған қалыпқа ауысу және бастапқы қалыпқа қайту.

1. Жұпттық берілістер — алдынғы сабақтардын тапсырмасы. Өз алдынан беру, 360° айналу және серіктесіне беру.

2. Жүргізушімен ортада айналыммен берілістер — орыннан және қозғалыстан жылжымалы қадамдармен.

3. «Қабырғы эстафета» алдынғы сабақтардан.

4. Ойыншылар тура жаттығуда сияқты орналасады.

5. Жаттығу тура солай өтеді, бірақ алаңның екі жағындада. 4 аймақта ойыншы жоғарғы берілістен допты тор арқылы 6 аймаққа жібереді, ойыншы допты «қабылдайды», оны 3 аймаққа жібереді және т. б. Тор арқылы берілістен кейін ойыншы қарама-қарсы алаңға 6 аймаққа ауысады.

II. Төменгі түзу беруге үйрету

1. Алдыңғы сызықтан беру алаң аймағы бойынша ережені сақтай отырып (5 сек. ішінде берілісті жасау)

Ойыншылар беріліс орынына шығады және нұсқаушының ысқырығынан кейін (көмекші — алаңның келесі жағында) берілісті орындайды.

Бос ойыншылар алаңда орналасады және допты екі қолмен жоғарыдан қабылдайды, сосын оны өзінің берілісінің кезегін күтуші ойыншыларға лақтырады.

III. Дайындық және оқу ойындары

Алдынғы сабақтардың дайындық ойындары, бірақ төрт доппен. Тордың жанынан допты жоғарғы берілістен беруге болады .

Волейболдың оқу ойыны. Доп жоғарғы берілістен ойынға енгізіледі. Бірінші берілістердің барлық 3 аймаққа қарай жібереді, 3 аймағы ойыншы екінші доп берілісін айтылмыш кезде қай аймаққа бет жағы қойылған сол аймаққа жібереді (4 немесе 2). Тор арқылы допты тек алаңның ортасына ғана емес, сонымен қатар оның аймағына жіберуге керек — сыртқы және бүйір сызықтарына.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Бұлшықеттердің икемділігін дамыту үшін жаттығулар кешені

Әр бір жаттығу 3-6 рет орындалады.

Бастапқы қалып (б.қ.) — аяқ арасы алшақ тұрыс, қолдар жоғарыға. Әр бір 1-4 есептен баспен алдыға, артқа, солға, оңға, июді бірқалыпты жасау.

Б.қ. — аяқ арасы алшақ тұрыс, қолдар жан-жақтарға. Әр бір есептен білекпен аяналымдық қозғалыстар жасау. 1-4 - алдыға, 5-8 — артқа.

Б.қ. — аяқ арасы алшақ тұрыс, қолдар жан-жақтарға. Әр бір есептен білекпен аяналымдық қозғалыстар жасау. 1-4 - алдыға, 5-8 — артқа, қолдарды шынтақта бүкпей.

Б.қ. — аяқ арасы алшақ тұрыс, қолдарда гимнастикалық таяқша, скакалка немесе орамал (қолдардың арасындағы арақашықтық иық деңгейінен кеңірек болуы қажет). Түзу қолдарды жоғары қарай бас үстіне көтеру және иық буындарын бұру, сосын б.қ. қайтару. Жаттығу біртіндеп қиындатылады, қолдар арасындағы арақашықтықты ұлғайтады (5-10 рет).

Б.қ. — аяқ арасы алшақ тұрыс, қолдарда белде. 1-3 есепте – оң қол жоғарыға, денені серпелі солға ию, 4 – б.қ., 5-8 есепте – оңға.

Б.қ. — аяқтар иық белдеуі көлемінде тұрыс - диірмен. 1-2 есебінен – оң жақ, сол жақ аяққа денені серіппелі ию, 3 - б.қ. қайту (иілгенде қол саусақ ұшымен немесе алақанмен еденге тигізуге тырысу керек, аяқты тізеде бүкпеу керек).

Б.қ. — аяқ арасы алшақ тұрыс, қолдарда белде. 1-4 есепте – денені оң жаққа, 5-8 — солға (жаттығу бірқалыпты орындалады) айналдыру.

Б.қ. — оң жақ қырмен тіреке тұру (орындық), оң қолмен тірекпен ұсталу. Сол аяқты алдыға сермеу (5-10рет), артқа (5-10 рет), жан-жаққа (5-10 рет). Сосын басқа қырмен бұрылу және жаттығу басқа аяқпен жалғастыру (сермелетін аяқтын тізесін бүкпеу керек, арқа түзу). Біртіндеп мөлшерді ұлғайту 30 ретке дейін.

Б.қ. — бет жақпен тірекке қарай тұру, түзу қолдармен орындықтың артына тіреліп (төсектін, терезе алдына). 1—3 есепте — денені серіппелі алдыға қарай ию (қолдар түзу, арқа бүгілген), 4 — б.қ. қайту

Б.қ. — отырып аяқ алшақ (мейлінше кеңірек), арқа тік. 1 есебінде — денені оң жаққа аяққа ию, 2 — сол жаққа, 3 — алдыға, 4 — б.қ. қайту

Б.қ. — отырып аяқ бірге, қолдар артта. 1-3 есепте — денені серіппелі алдыға қарай ию , 4 — б.қ. Кеудемен тізеге тигізуге тырысу керек — аяқтар түзу.

Б.қ. — отырып аяқ бірге, қолдар артта. 1-3 есепте — жамбасты асықпай еденнен көтеру (білек және табанға тіреліп), мейлінше көп иілу, 4 — б.қ.

Б.қ— отырып аяқ бірге, қолдар артта. 1 есепте — жамбасты еденнен көтеру, білек және табанға тіреліп. 2 — серіпеллі қозғалыстар, аяқтарды тізеде бүгіп (бөксемен өкшеге тигізуге тырысып, қолдар түзу).

Б.қ. — арқада жатып, қолдар дененің жағалай. Оң аяқты жоғарыға көтеру, оны қолдармен ұстап алу. 1-3 есепте — аяқты денеге бірқалыпты тарту, 4 — б.қ., 5 — тура сол, бірақ басқая аяқта.

Б.қ. — иілген қолдарда таянып жатқан қалыпта. 1-4 есептен — ақырындап қолдарды жазу, алғашында бас көтеру, сосын кеудені — мейілінше көп бүгілу (жамбасты еденнен көтермеу). 5-8 есепте — б.қ.

Б.қ. — тізерлеп отыру, қолмен өкшені ұстау. 1-4 — тізеге тұру, омыртқада мейлінше көп бүгілу керек (қолдармен өкшені ұстауға тырысу керек), 5-8 — б.қ

Б.қ. — тізерлеп тұрып, қолдар жан-жаққа. 1-2 есепте — оңға қарай отыру, қолдар солға, 3-4 — б.қ. қайту, 5-8 — басқа жаққа.

Б.қ. — отырып аяқ бірге, қолдарбелде. 1-2 — терең отыру, қолдар жан-жаққа (өкшені еденнен көтермеу), 3-4 — б.қ

Бозбалалар

Иық Кеуде Кеуде бұлшықеттері

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (алақанды соғу)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (қолдардың тығыз орналасу)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (үнділік жайлап көтеру)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (тізерлеп)

Толтырылған доппен денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (қиындатылған нұсқа)

Толтырылған доппен денені жатқан қалыптан қолмен көтеру

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (бір қолда)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру (қолдарды алшақ қойып)

Денені жатқан қалыптан қолмен көтеру

Пресс Іш прессі

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (орындықта)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (тізеден көтерілу)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру

Денені көтеру (орындықта)

Денені көтеру

Тізені кеудеге көтеру (орындықта)

Подъем коленей к груди (жақтауда)

Тізені кеудеге көтеру

Аяқты көтеру (жақтауда)

Аяқты көтеру

Іш қисық бұлшықеттері

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (орындықта)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру (тізеден көтерілу)

Отырған қалыпта денені кезектесіп көтеру

Тізені кеудеге көтеру (қырға қарай)
г) жүзу: жүзудің спорттық тәсілдерін жетілдіру

Негізгі әдіспен қашықтық және үзіндінін қайталап біртіндеп жүзіп өту, қайталаудан қайталауға дейін, жылдамдықты ұлғайту дейін.
Қортынды нормативтерді тапсыру
21– Апта

41-42. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: ойын тәсілін жетілдіру, оқу ойыны;

Оң жақтан шабуыл соққысы. диагональ бойынша және тік, жақын аймақтан (көмекші тәсіл: орта аймақтан үстел ортасына) және қыр жақ позициядан соққыны орындау тәсілі. Соққы күшіне байланысты әлсіз және күшті соққы деп ерекшелену керек. Доптың ұшу жылдамдығы мен жеделдігі жоғары.
Тірек. Тірекпен сол жақ диагональ және тік бойынша, біртіндеп соққының күшін күшейтуге үйрету. Қозғалыста үстел жартысыда сол жақ тірек. Соққы ырғағын басқаруға назар аудару.
Қию. Жылдам және баяу қиылысты үйрету. Қозғалыста қиылысты орындау тәсілін меңгеру. Біртіндеп ұшу траекториясын төмендету және допты айналдыруды көбейту. Қиылысты (жылдам - баяу) орындаудың ырғағын меңгеруге тырысу, көбінесе сол және оң жақтан қиылысты байланыстырып сол жақтан қиылысты үйрету.
Жазу. Қозғалыста қыр жақ позициядан, тік және диагональ бойынша төменгі бұрылыстан доп бойынша.
Бөгет жасау. шабуыл соққысы + бөгет жасау стилінеде ойнау, қозғалыста диагональ бойынша және төмен траектория бойынша тік және бірқалыпты оң-сол жақтан бөгет жасауды меңгеру.
Допты беру. Төменгі оң жақтан бұрылыстан жазу арқылы допты беру және допты қабылдау.
Допты қабылдау. Жоғарғы бұрылыстан шабуылшы соққы мен итеру көмегі арқылы допты қабылдау.

7. Бастапқы қалып алдыға ұмтылу, қолдар әр түрлі бастапқы қалыптарда, иілген аяқтарда отырып тұрып серіппілу.

9. Қолдарда алдыға қарай қозғалу, аяқтарды серіктес жіліншіктабан буындарды ұстап тұрады.

I. Қорғаныста ойынау тактикасы.

II. Жоғары және төмен тік беру

Дәлдікке допты лақтыруы бірінен кейін бірін 10 жоғары және 10 төмен лақтыру. Жұптарда орындалады.

II. Шабуылшы соққы

1. 4, 3, 2 аймақтардан жекелей лақтырып шабуылшы соққысы.

2. 2 аймақтан артқа допты беру, бас үстінен шабуылшы соққы

III. Волейбол оқу ойыны.

Төрелік тәжірибесі. Айналысушылар кезекке бойынша кездесулерге төрелік етеді.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар
Иық буындарының қозғалшықтығы үшін жаттығулар

Тұрған қалыптан жаттығу орындалады.
1. Қолдар жоғары. Қолдарды артқа 8 рет ырғақты алып барасыңдар, сосын қолдың бұлшықеттерін 15-20 с. бойы 4-6 топтамасынан босаңсыту.
2. Қолдар жан-жақтарға. Қолдармен алдыға және артқа ауқымды айландыру ларды орындау. 10-12 рет.

3. Қолдар жоғары. Ауқымды қозғалыстарды орындау, крольмен және арқада жүзу сияқты. 10-12 рет әр бір бағытта.

4. Түсірілген қолдарда екіге бүктелген секірме немесе гимнастикалық таяқ, білек арасында 70-80 см. арақашықтық. Қолдарды жоғарыға көтеру және сосын түсіру, секірмені сәл созғызып (айналдыруды жасау), сосын қолдарды бастапқы қалыпқа қайтару. Қолдарды бүкпеуге және мейлінше жақын ұстап қалуға тырысу керек 10-12 рет.

5. Түзу қолдарды орындықтың арқасына салу. Алдыға қарай иілу, иіліп, түзу арқамен, мейлінше төмен. 8 рет 4-6 топтамаға дейін.

6. Қолдарды артқа апару – біреуін иыққа, екіншісін – арқа артына, саусақтармен ұстап қалу, қолдарды асықпай тартындар, сосын қолдың қалпын ауыстырыдар.

35. Жамбас буынның қозғалшықтығы үшін жаттығу.

1. Бастапқы қалып — тұрып. Алдыға қарай ұмтылу, оң жақ иіген аяқ алдыда, ал түзу сол жақ – артта. қолдар жоғарыға. Серіппелі отырып тұру орындалады, артта аяқты бүкпей. Әр бір 8 есептен ауқымды айналулар жасаныздар және жаттығуды жалғастырындар. 32—40 рет. Әсері мықты болады, егер алдыда тұрған аяқты орындық үстіне қойса.
2. Б.қ. — тура сол. Аяқты бүгіндер және үш рет тізені қолдармен кеудеге тартындар. Әр бір аяқта 8—10 рет.
3. Б.қ. — тура сол. Аяқты сермеу: алдыға және артқа, жан-жақтарға. Әр бір бағытта 8—12 рет.
4. Б.қ. Арқада жатып немесе отырып. Аяқты алдыға қарай сермеу — жоғарыға, басқа қарай. Әр бір аяқта 8—10 рет.
5. Б.қ. — тұрып, аяқтарды орындық арқасына қою. Тартылып тұрған аяққа серіппелі иіліндер, сосын — тірекке. Әр бір аяқта 4 немесе көптеген рет.
6. Б.қ. — тұрып, аяқтар жан-жақтарға апару. Аяқпен үлкен тербеліс амплитудасы бір және басқа бағытта ауқымды қозғалыстар жасау. Әр бір аяқта 12—16 рет.
7. Б.қ. — іште жатып. Аяқты бүгіндер, қолдармен сирақ-табан буындарынан ұсталу керек және түзу аяқтарды артқа апаруға тырысу қажет (аяқтарды түзу жазу). Серіппелі орындау 6—8 рет қатарынан, 3—4 топтама бойынша.
8. Б.қ. — тұрып , түсірілген қолдарда секірме немесе гимнастикалық таяқ. Аяқты бүгініз және оны алдыға қарай жылжытыныз, секірмеден жоғары, сосын артқа. Әр бір аяқта 8—10

Бозбалалар

Арқа

Шаршағанға дейін астың ұстаумен арқа турникте тартылады 3х

Көлбеу штанганы тарту 2х6-8
Қатты тарту 2х5-6

Трицепс

Экстензии, жатып гантельдамен 2х2-12

Жіппен блокта астыға жайлап көтеру 2х8-12
Кері ұстаумен блокты астыға жайлап көтеру 1х12-5

Жатқан қалыпта жайлап көтеру 2 Х 12.

Иіліп тұрып, штанганы белге тарту 2 Х 12.

Бас жақтан штанганы жайлап көтеру 2 Х 10.

Тұрып қолдарды бүгу 2 Х 10.

Көлбеу орындықта жатып жайлап көтеру.

Горизонталды орындықта жатып жайлап көтеру.

Брусьтарда жалпақ артпен қолдарда денені көтеру.

Кеуде.

Орындықта көлбеу жатып жайлап көтеру 4х6-8
(әр бір жақындағанын соңына екеу қосылады жылдамтылады )
Брусьтарда тартылу жалпақ негатипен тірекпен 2х6-8
(үлкен салмақты пайдалану дұрыс болады, бір рет қайталау үшін)
Жатқан қалыпта жартылай 2х5-6 жайлап көтеру
(Бір қайталаудан көп жасау үшін үлкен салмақ пайдалану!)

Крос жарысына қатысушы 1х10-12

(Соңында екі күшейтілген жақындауды қолдану)

г) жүзу: жүзудің спорттық тәсілдерін жетілдіру

1) кеудеде крольмен жүзу

2) арқада крольмен жүзу

3) брасспен жүзу

4) судағы ойындар
Қортынды нормативтерді тапсыру
22 –Апта

43-44. Теория: Болашақ кәсіби мамандарды кәсіби – қолданбалы дене дайындығы (КҚДД), оның мақсаты мен міндеттері. Тандалған спорт түрлерінің тәсілдерін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: ойын тәсілін жетілдіру, оқу ойыны;

Оң жақтан шабуыл соққысы. диагональ бойынша және тік, жақын аймақтан (көмекші тәсіл: орта аймақтан үстел ортасына) және қыр жақ позициядан соққыны орындау тәсілі. Соққы күшіне байланысты әлсіз және күшті соққы деп ерекшелену керек. Доптың ұшу жылдамдығы мен жеделдігі жоғары.
Тірек. Тірекпен сол жақ диагональ және тік бойынша, біртіндеп соққының күшін күшейтуге үйрету. Қозғалыста үстел жартысыда сол жақ тірек. Соққы ырғағын басқаруға назар аудару.
Қию. Жылдам және баяу қиылысты үйрету. Қозғалыста қиылысты орындау тәсілін меңгеру. Біртіндеп ұшу траекториясын төмендету және допты айналдыруды көбейту. Қиылысты (жылдам - баяу) орындаудың ырғағын меңгеруге тырысу, көбінесе сол және оң жақтан қиылысты байланыстырып сол жақтан қиылысты үйрету.
Жазу. Қозғалыста қыр жақ позициядан, тік және диагональ бойынша төменгі бұрылыстан доп бойынша.
Бөгет жасау. шабуыл соққысы + бөгет жасау стилінеде ойнау, қозғалыста диагональ бойынша және төмен траектория бойынша тік және бірқалыпты оң-сол жақтан бөгет жасауды меңгеру.
Допты беру. Төменгі оң жақтан бұрылыстан жазу арқылы допты беру және допты қабылдау.
Допты қабылдау. Жоғарғы бұрылыстан шабуылшы соққы мен итеру көмегі арқылы допты қабылдау.

I. Екінші беріліс доппен

Допты берілген бағытынағы 5—3—4, 6—2—4, 5—3—2 аймақтарға ойыншылардың қозғалуы.

II. Қорғану әрекеттері

III. Шабуылдағы жеке дара тактикалық әрекеттер. Алдынғы сабақтардағы жаттығуларды қайталау.

IV. Волейбол оқу ойыны. Қортынды бөлім

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Омыртқаның қозғалшықтығы үшін жаттығу

1. Бастапқы қалып — тұрып. Серіппелі иілу алдыға қарай – төменге, алақанды еденге тигізуге тырысындар. 7—8 рет 4—5 топтама кезегінен.
2. Б.қ. — еденде тұрып. Серіппелі алдыға қарай иілу, маңдаймен тізеге тигізуге тырысып. 8—12 рет 3—4 топтама кезегінен.
3. Б.қ.— н.т. Отырындар, білектерді еденге қойындар. Оларды еденнен көтермей, аяқтарды түзулетіндер, басты түсіріндер, сосын қайтадан бүктендер, б.қ. 10—12 рет қайтындар.
4. Б.қ.— арқада жатып, шынтақты еденге қойындар. Шынтақпен тіреліп, омыртқаның кеуде бөлігінде иіліндер, осы қалыпта 3—5 с. тоқтап қалындар 8—12 рет.
5. Б.қ. — арқада жатып. Аяқтарды бүгіндер, табан еденде, білекті иықтан алшақ еденге қою керек. Денені асықпай көтеру, аяқ-қолды бүгу, «көпір» жасандар). 6—8 рет.

Гимнастикалық таяқпен жасалатын жаттығу кешені 46

Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқ бастың артында. 1. – Сол аяқты артқа, таяқты үстіге, иілу. 2. – Солға иілу. 3. – Бойды түзеу, таяқты үстіге қарай. 4. – Б.қ. тура сол бірақ келесі жақа. 5 - 6 рет қайталау.

2. Б.қ. – аяқтар алшақ орналасқан, таяқ астында соңына дейін. 1 – 3. – Сол қолды жоғарыға, серіппелі оңға иілу. 4. – Б. қ. Тура сол бірақ басқа жаққа. 5 - 6 рет қайталау.

3. Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқ артты астында. 1 – 2. – Алдыға қарай иілу, таяқты артқа еденге қою. 3 – 4. – Бойды түзеу. 5 – 6. Алдыға қарай иілу, таяқты алу

7 – 8. – Б.қ. 7 - 8 рет қайталау.

4. Б.қ. – аяқтар алшақ орналасқан, таяқ үстіде. 1 – 3. – Артққа қарай еңкейю, таяқты сол қолға, еденге еркін тигізу. 4. – Б. қ. Қайталау 4 - 6 рет.

5. Б.қ. – іште жатып, екі соңынан таяқ астыда арқаның артында.

1 – 2. – Ақырын майыстыру, қолдармен тік таяқты ию. 3. – Ұстап. 4. – Б.қ. 4 – 6 рет қайталау.

6. Б.қ. – арқада жатып, қолдар алдыда, таяқ көлбеу. 1 – 2. – қолдар ортасынан аяқ өткізу. Таяқ артта (жауырынжа тұру). 3. – Ұстау. 4. – Б.қ. 4 – 6 рет қайталау.

7. Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқтың бір басы сол қолда, екіншісі еденде табанның сол жағында. 1. – таяққа тіреліп, сол аяққа отыру, оң жақ аяқты тік созу («пистолет»). 2. – Б. қ. Тура сол басқа аяқта. 4 – 6 рет қайталау.

8. Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқ тік тұрады және оны қолмен ұстап тұру 1. – Таяқтты жіберу, сол аяқпен одан айналу. 2. – Таяқтты ұстап алу – б. қ. Тура сол оң жақ аяқпен. Қайталау 4 - 6 рет.

9. Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқ бастың артында – присед, палка под коленями. 1 – 3. – Қолды шынтақта бүгу, тұру. 4. – Б.қ. Қайталау 4 - 6 рет.

10. Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқ бастың артында – негізгі тұрыс, таяқ алдыда. 1. – Таяқты үстіге лақтыру. 2 – 3. – Отыру, таяқты екі қолмен ұстап алу. 4. – Б.қ. Қайталау 4 - 6 рет.

11. Б.қ. – негізгі тұрыс, таяқ астыда. 1. – Таяқтан алдыға секіру. 2. – Таяқ үстінен артқа секіру б.қ. Қайталау 4 - 6 рет.

Бозбалалар

Арқа

Шаршағанға дейін астың ұстаумен арқа турникте тартылады 3х

Көлбеу штанганы тарту 2х6-8
Қатты тарту 2х5-6

Трицепс

Экстензии, жатып гантельдамен 2х2-12

Жіппен блокта астыға жайлап көтеру 2х8-12
Кері ұстаумен блокты астыға жайлап көтеру 1х12-5

Жатқан қалыпта жайлап көтеру 2 Х 12.

Иіліп тұрып, штанганы белге тарту 2 Х 12.

Бас жақтан штанганы жайлап көтеру 2 Х 10.

Тұрып қолдарды бүгу 2 Х 10.

Көлбеу орындықта жатып жайлап көтеру.

Горизонталды орындықта жатып жайлап көтеру.

Брусьтарда жалпақ артпен қолдарда денені көтеру.

г) жүзу: жүзудің спорттық тәсілдерін жетілдіру

Берілген қарқынмен е қашықтық жүзіп өту (біркелкі, үлкен, большой, барлық күшке шамалас және барлық күшпен), сосын белсенді демалу және үзіндіні «қашықтық қарқынында» жүзіп өту.

23 - Апта

45-46. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: ойын тәсілін жетілдіру, оқу ойыны;

б) волейбол: қорғаныста ойынның (блок қою) әдіс – тәсілдері, оқу ойыны;

7. Бастапқы қалып алдыға ұмтылу, қолдар әр түрлі бастапқы қалыптарда, иілген аяқтарда отырып тұрып серіппілу.

9. Қолдарда алдыға қарай қозғалу, аяқтарды серіктес жіліншіктабан буындарды ұстап тұрады.

I. Қорғаныста ойынау тактикасы.

II. Жоғары және төмен тік беру

Дәлдікке допты лақтыруы бірінен кейін бірін 10 жоғары және 10 төмен лақтыру. Жұптарда орындалады.

II. Шабуылшы соққы

1. 4, 3, 2 аймақтардан жекелей лақтырып шабуылшы соққысы.

2. 2 аймақтан артқа допты беру, бас үстінен шабуылшы соққы

III. Волейбол оқу ойыны.

Төрелік тәжірибесі. Айналысушылар кезекке бойынша кездесулерге төрелік етеді.

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Жұппен гимнастикалық таяқпен жасалатын жаттығулар кешені

1. Б.қ.– бір-біріне бет жақпен тұрып, таяқ алдынғы жақтын астыда. 1. – Сол аяқпен бір уақытта сермеу, таяқ жоғарыға. 2. – Б. қ. Тура сол басқа аяқта. 4 – 6 рет қайталау.

2. Б.қ. – бір-біріне арқамен тұру, таяқ бас үстінен жоғары. 1. – Сол аяқпен бір уақытта алға қарай ұмтылу. 2. – Б. қ. Тура сол басқа аяқта. 4 – 6 рет қайталау.

3. Б.қ. – А – аяқтар иық деңгейінен кеңірек, таяқ жауырында. Б артта тұрып, аяқ иық көлемінде, шынтақта бүгілген қолдармен таяқты ұстау. 1 – 3. – А – солға қарай иілу; Б – таяқты ақырын басу, иілуге септігі тиеді. 4. – Б. қ. 4 – 6 рет қайталау .

4. Б.қ. – бір-біріне түзу аяқтармен арқамен отыру, таяқ жоғарыда. 1. – А – алдыға қарай иілу; Б, аяқты бүгіп, табанмен еденге тіреліп, иықтарға жату А. 2. – Б.қ. 4 – 6 рет қайталау.

5. Б.қ. – А іште жатып, таяқ жауырында, қолдар бас артына иілгеп қысылған, саусақтар қиыстырылған; Б аяқ арасы алшақ тұрыс алдыға иілу, таяққа ұсталып. 1 – 2 . – А ақырындап артққа қарай еңкею, Б таяқты жеңіл жоғары тарту. 3 – 4. – А ақырындап б.қ. түсу; Б біраз таяқты ұстап тұру. 4 - 6 рет қайталау.

6. Б.қ. – А арқада жатып, таяқ жауырында, қойылған, саусақтар қиылыстырылған; Б аяқ бөлек, иілгенде, таяқты екі қолмен. 1 – 2. – Б таяқты жоғары тарту және А аяқты көтеру (қыздар – отырған қалыпқа дейін). 3 – 4 – б.қ. 4 – 6 рет қайталау.

7. Б.қ. – бір-біріне бет жақпен аяқ алшақ тұрып, аң жақ қол алдыға – жоғарыға қарай, сол жақ алдыға – төменге қарай, таяқты ұстау, серіктестер арасында тік орналасқан. 1. – бір уақытта отыру. 2 – 3. – А серіктесінің қолынан таяқты бұрып шығару, Б бірқалыпты қарсылық. 4. – Б.қ. 4 - 6 рет қайталау.

8. Б.қ. – А арқада жатып, таяқ горизонталды алдыда; Б бас жақтан қолдармен таяққа тіреліп таянып жату. 1. – А – қолдар түзу, Б шынтақта қолдарды бүгу. 2. – А – қолдар түзу, Б қолдарды жазу. 3. – А қолдарды бүгу, Б – қолдар түзу. 4. – Б.қ. 4 - 6 рет қайталау.

9. Б.қ. – бір-біріне арқамен тұрып, таяқ горизонталды жоғары. 1 – 2. – А, алдыға қарай иіліп, арқаға көтеру Б. 3 – 4. – Б қолдармен таяққа тірелген еденде тұрыста артқа айналуды орындау. 4 – 6 рет қайталау .

10. Б.қ. – А – аяқ алшақ, таяқ горизонталды өз алдына екі қолдармен бел деңгейінде сол жақтан бір басынан ұстау; Б, таяққа қарсы тұрып, сол қолды иыққа қояды А, оң жақ таяқты ұстайды, сол жақ қолмен иыққа тіреліп А. 1 – 2. – Б секірісті орындайды, аяқтарды бүгіп, таяқ арқылы.

11. Б.қ. – бір-біріне бет жақпен үш – төрт адым арақашықтықта тұрып. Екі қолмен горизонталды таяқты төменнен жоғарыға қарай лақтыру; тура сол келесі қолмен; тура сол – тік қалпын әрдайым сақтайтындай таяқты лақтыру. 30 – 50 сек. аралығында орындау.

А әріппімен бір студенттің әрекетті сипатталады, Б әріпімен– басқа.

Гимнастикалық таяқты ұстаудың негізгі әдістері:

1. Екі қолмен ұстау: соңына; ортасына; бір қолмен ортасына, екінші қолмен соңын.

2. Екі қолмен ұстау: соңына, ортасына.

Екі және бір қолмен ұстау таяқтын кез келген жерінен болуы мүмкін.

Білектің әр түрлі қалпынан ұстау:

а) жоғарыдан (таяқты төменге қарай қалпынан, білектің сыртқы жағы алдыға қарай бағытталған

б) төменнен (таяқты төменге қарай қалпынан, қол саусақтары алдыға қарай бағытталған);

в) аралас (бір қол жоғарыда, басқасы төмен);

г) қарама-қарсы (астыдан ұстағап қолды ішке қарай бұрғанда шығады, мысалға бұрғанда).

Таяқтың негізгі қалыптары:

1. Таяқ иыққа. Оң жақ білекпен бір басынан таяқты ұстау (сұқ саусақпен және бас бармақпен) оң жақ иықта. Осы бастапқы қалыптан таяқ бастапқы қалыпқа төменге ауысады (сол қолмен бос жағынан ұстау). Жүгіріп қозғалғанда таяқты иыққа қарай емес «қолға» ұстау ұсынылады (орта тұсынан ұстау).

2. Таяқпен«еркін». Гимнастиқалық білтек «еркін», таяқтын сол жақ соңы сол жақ аяқ ұшынын жанында еденге тиеді.

3. Таяқ астыда. Қолдар түсірілген, таяқ жамбасқа қысылған және аяқ жағынан ұстайды.

4. Таяқ алдыда. Таяқты иық деңгейінде түзу қолдармен аяқ жағынан ұстау. Палку держат за концы на высоте плеч прямыми руками.

5. Таяқ кеудеде. Таяқ аяқ жағынан иық деңгейінде иілген қолдармен ұсталады.

6. Таяқ жауырында. Таяқты аяқ жағынан бас артында иілген қолдармен ұстайды, жауырынға тигізіп.

7. Таяқ жоғарыға (бас үстінде). Таяқты аяқ жағынан түзу қолдармен ұстау.

8. Таяқ баста. Қолдар таяқ басты жоғарғы жағынан тиетіндей етіп иілген.

9. Таяқ бас артында. Таяқты аяқ жағынан мойын деңгейінде иілген қолдармен ұстау.

10. Таяқ арт жақтан төмен (арқа артында). Таяқты аяқ жағынан түзу қолдармен ұстайды, арт жақтан жамбасқа тигізіп.

11. Таяқ алдыда аралас баспен. Оң жақ жоғары, сол жақ төмен, таяқ денеге параллель.

Таяқтың қалпы аралық:

1. Таяқ алдыға – төменге қарай. Таяқты аяқ жағынан алдыға қарай, иілген қолдар 45 градус бұрышта алдыдан төмен ұстайды.

2. Таяқ алдыда – жоғарыға қарай. Тура сол, қолдар 45 градус бұрыштан алдыға – жоғарыға.

Бозбалалар
Кеуде. Көлбеу орындықта жатып жайлап көтеру 4х6-8

(әр бір жақындағанын соңына екеу қосылады жылдамтылады )

Брусьтарда тартылу жалпақ негатипен тірекпен 2х6-8
(үлкен салмақты пайдалану дұрыс болады, бір рет қайталау үшін)
Жатқан қалыпта жартылай 2х5-6 жайлап көтеру
(Бір қайталаудан көп жасау үшін үлкен салмақ пайдалану!)
Кроссқа қатысушы 1х10-12
(Әр бір жақындағанын соңына 2 жылдамтылуды пайдалану).

Иық Қолдарды көлбеу 3х6, 12,20 ажырату (Трисет)

Иекті төменгі блокта 1х15-20 жартылай тарту

(Салмақты пайдалану, сендер дұрыс орындап небәрі 4-5 қайталай аласындар)

г) жүзу: жүзудің спорттық тәсілдерін жетілдіру

Негізгі әдіспен қашықтық және үзіндінін қайталап біртіндеп жүзіп өту, қайталаудан қайталауға дейін, жылдамдықты ұлғайту дейін.

24 – Апта

47-48. Тандалған спорт түрлерінің тәсілін оқыту мен жетілдіру:

а) үстел теннисі: ойын тәсілін жетілдіру, оқу ойыны;

Оң жақтан шабуыл соққысы. диагональ бойынша және тік, жақын аймақтан (көмекші тәсіл: орта аймақтан үстел ортасына) және қыр жақ позициядан соққыны орындау тәсілі. Соққы күшіне байланысты әлсіз және күшті соққы деп ерекшелену керек. Доптың ұшу жылдамдығы мен жеделдігі жоғары.
Тірек. Тірекпен сол жақ диагональ және тік бойынша, біртіндеп соққының күшін күшейтуге үйрету. Қозғалыста үстел жартысыда сол жақ тірек. Соққы ырғағын басқаруға назар аудару.
Қию. Жылдам және баяу қиылысты үйрету. Қозғалыста қиылысты орындау тәсілін меңгеру. Біртіндеп ұшу траекториясын төмендету және допты айналдыруды көбейту. Қиылысты (жылдам - баяу) орындаудың ырғағын меңгеруге тырысу, көбінесе сол және оң жақтан қиылысты байланыстырып сол жақтан қиылысты үйрету.
Жазу. Қозғалыста қыр жақ позициядан, тік және диагональ бойынша төменгі бұрылыстан доп бойынша.
Бөгет жасау. шабуыл соққысы + бөгет жасау стилінеде ойнау, қозғалыста диагональ бойынша және төмен траектория бойынша тік және бірқалыпты оң-сол жақтан бөгет жасауды меңгеру.
Допты беру. Төменгі оң жақтан бұрылыстан жазу арқылы допты беру және допты қабылдау.
Допты қабылдау. Жоғарғы бұрылыстан шабуылшы соққы мен итеру көмегі арқылы допты қабылдау.

Негізгі бөлім

I. Екінші беріліс доппен

Допты берілген бағытынағы 5—3—4, 6—2—4, 5—3—2 аймақтарға ойыншылардың қозғалуы.

II. Қорғану әрекеттері

III. Шабуылдағы жеке дара тактикалық әрекеттер. Алдынғы сабақтардағы жаттығуларды қайталау.

IV. Волейбол оқу ойыны. Қортынды бөлім

в) ЖДД: атлетикалық сапаларды жетілдіру;

қыздар

Флекторды жайлап көтеру жаттығуы:

Гантелды гимнастикамен шұғылдануды бастаушылар арналған кешен. Гантелдің салмағы 1-3 кг , айналысушының жасына және күшіне тәуелді.

Жаттығу 1.

үзу қолдарды жан-жаққа-жоғарыға көтеру, бір уақыттыа аяқ ұшына тұру. Қолдарды жоғары көтергенде - дем алу, түсіргенде – дем шығару. Орташа қарқында. Қайталау 15-20 рет.

Жаттығу 2. Қолдарды жан – жаққа көтеру - жоғары, алдыға түсіру- төмен. Қолдарды жан – жаққа көтергенде - дем алу, түсіргенде – дем шығару. Орташа қарқында. Қайталау 15-25 рет.

аттығу 3. Денені алдыға ию, аяқтарды бүкпей. Алдыға иілген кезде – дем шығару, түзелгенде – дем алу. Орташа қарқында. Қайталау 10-12 рет.

Жаттығу 4. Шынтақ буындарында кезектестіріп қолды бүгу. Терең және қарқынды тыныс алу. Орташа қарқында. Оң және сол қолдар үшін 30—40 рет қайталау.

Жаттығу 5.Түзу қолдарды жан-жақтарға ажырату, бір уақытта аяқ ұшына көтеріліп. Қолдарды ажыратқан кезде — дем алу, қосқанда — дем шығару. Орташа қарқында. 15—25 рет қайталау.

Жаттығу 6. Аяқ ұшына отырып тұру, қолдар иыққа. Отырғанда — дем алу, бой түзегенде — дем шығару. Орташа және жылдам қарқында. 20—50 рет қайталау. Жаттығуды аяқтап, 30—45 сек. жай жүру және бірнеше тыныстық жаттығулар жасау.

Жаттығу 7. Аяқты сермеу, оған байланған гантелмен. Орташа қарқында. Оң және сол аяқтар үшін 20—50 рет қайталау.

Жаттығу 8. Боксерды түзу соққылармен ұрғандай сынай таныту. Орташа және жылдам қарқында. Оң және сол қолдармен 20—35 рет қайталау.

Жаттығу 9. Денені жан – жақтарға ию қолды қолтыққа тарту — «насос». Денені оңға қарай игенде — дем алу, солға қарай иілгенде – дем шығару. Орташа қарқында. Әр бір жаққа 10—20 рет қайталау.

аттығу 10. Отырған қалыптан денені түсіру, гантельдер иықта. Артқа иілгенде — дем алу, бой түзегенде — дем шығару. Орташа қарқында. 10—20 рет қайталау.

Жаттығу 11. Жатқан қалыпта денені көтеріп тарту (орындықтарды). Қолдарды бүкенде — дем алу, жазғанда — дем шығару. Ақырын және орташа қарқында. 8—15 рет қайталау.

аттығу 12 "Отыншы". Қолдарды жоғары көтергенде — дем алу, түсірген кезде — дем шығару. Орташа қарқында. 15-25 рет қайталау.

Жаттығу13. Аяқ ұшына көтеріліп қолдарды жан-жаққа қою. Орташа және жылдам қарқында. 15—20 рет қайталау.

Жаттығу14. Тыныс алуды орнату және босаңсытуды қозғалыста орындау.

Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені
umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы
umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған

жүктеу/скачать 3,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5