Сабақ: Химия Сабақ тақырыбы: Спирттер. Біратомды және көпатомды спирттер Мектеп: «№19 орта мектебі» кмм

Көпшілігі істей алады: Тақырыпты талқылайды, Химиялық теңдеулер, химиялық теңдеулерді теңестіру дағдылары одан әрі қалыптасады.

Кейбірі істей алады: Химиялық элементтердің «С» деңгейлік тапсырмалармен жұмыс жүргізеді.

Спирттің гидроксил тобындағы сутек атомының орнын белсенді металдар баса алады:

2R- OH + 2 Na 2R – ONa + H₂

2C₂ H₅ OH+2Na 2C₂ H₅ONa +H₂

Натрий этилаты

Металл туындыларын алкоголяттар деп атайды.

C₂H₅ONa + H – OH C₂H₅ОН + NaОH

Алкоголяттар қатты заттар, гидролизге оңай ұшырайды:

C₂H₅OH – HООС – СН₃ C₂H₅О – ОС – СН₃ + H₂ О

зтил сірке сірке қышқылының

спирті қышықылы этил эфирі (этилацетат)

Сұрақ-жауап

Ертеде бір патшаның есігінің алдына лашын құсы дән тастап кетеді. Оны уәзірлеріне беріп ескертеді. Ол өсімдік болып жайқалып өседі. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі. Үш – төрт жылдан кейін жеміс береді, таң қалады, күтеді. Күзге таман әдемі мөлдір жемісті жеп көруге жүрексінеді. Сонан соң патшаның әмірі бойынша шыны ыдысқа салып қойып, біраз күнен кейін көріп, одан да мөлдір сұйық пайда болғанын көрген уәзірлер патшаға көрсетеді. Паиша тұтқында жатқан бір сорлыны әкеліп, соған ішкізеді. Бір кесе ішеді, екіншісін береді. Үшіншісін сұрап ішеді. Соңында ән салады. Бейжай күйге түседі. Ең соңында патшаның тағын сұрайды. Шаршап қалжырап ұйықтап кетеді.Ертеңіне әлгіні шақырып сұрағанда, рахатқа батқандығын айтады. Сона патша ішіп, ең алғаш «Патша шарабы» шыққан екен деседі. Оқушылар ол сұйықтың не екенін, оның ағзаға әсерін айтып өтеді.

2.Метил спиртінің алынуы

- ағашты құрғақ айдау арқылы алға

- жоғарғы температурада , катализатор қатысында

СО₂ + 3Н₂ ----- СН₃ ОН + Н₂ О

- өнеркәсіпте синтез газынан ( көміртек оксиді мен сутек қоспасы)

СО + 2 Н₂ -----СН₃ ОН

«Метанол» кілт сөзіне ассосация құру (қолданылуы )

1.Этил спиртінің қасиеттері

2.Этил спиртінің алынуы

-целлюлозаны гидролиздеу

(С₅ Н ₁₀О₅)_п + Н₂ О ------ С₂ Н₅ ОН

• 
  жемістерді (глюкозаны) ашыту
  

Жұмбақ

2.Спирттер дегеніміз не? 2.сірке қышқылының этил эфирі

3.Спирттердің жалпы формуласы ? 3.спирт молекуласынан су молекуласының

бөлінуі

5.Оттекті органикалық қосылыстардың құрамына 5. мыс оксидімен тотығып, альдегид түзуі

қандай элементтер кіреді ? және мыс оксидінің қызыл түске өзгеруі

6.Этил спирті мен сірке қышқылы әрекеттескенде 6.көмірсутек радикалымен байланысқан

қандай күрделі зат түзіледі? гидроксотобы бар органикалық заттар

7.Спирттерге тән сапалық реакция қандай? 7.оттекті, оттексіз және қаныққан,

қанықпаған

8. Спирттерді тотықтырғанда қандай заттар 8. көміртек, оттек, сутек

түзіледі?

1.Этонол әрекеттесетін металды көрсетіңіз?

А) қорғасын ә) кальций

Б) мыс в) никель

2.Этил спирті тотыққанда мынадай альдигед түзіледі

А) құмырсқа ә) сірке

Б) пропион в) май
3.С₂Н₅ – О – С₄ Н₉ Формуласы мен берліген жай эфир.

А) диэтил ә) этилпропил

Б) этил бутил в) пропилбутил

4.Массалық үлесі 10 200 г пропоиол – 1 ерітіндісі, массасы неше грамм натрииймен әрекеттеседі.

А) 23,2 г ә) 46,4 г

Б) 92,8 в) 94,5

5.2,24 л сутегі алу үшін меаталл натриймен әрекеттесетін этил спиртінің массасы (г)

А) 2,3 ә) 5,6 б) 9,2 в) 9,9

6.15 г 1 – прапанол 9,2 г металл натриймен әрекеттескенде, натрий пропинаттының мынадай массасы түзіледі (г)

А) 11,5 ә) 20,5 б) 23,4 в) 25,5

Терминдер