Сабақтың мақсаты: Білімділік. Оқушыларды модельдеу кезеңдерімен таныстыру

2-сурет. Тербелістерді қосу.

uses graph;

var driver,mode,f1,f2,i,a1,a2,w1,w2:integer;t,fi:real;

begin

setbkcolor(0); randomize;

{a1, a2, w1, w2, fi мәндері кездейсоқ жолмен таңдалады}

for i:=1 to 15 do begin

a1:=random(120)+1; a2:=random(80)+1;

w1:=random(3)+1; w2:=random(13)+1;

fi:=random*1.58;

t:=-2*pi;

while t<=2* pi do begin

f1:=trunc(a1*cos(w1*t));

f2:=trunc(a2*cos(w2*t)+fi);

{Тербелмелі процестер үшін функциялардың графиктерін бір жазықтықта және әр түрлі жазықтықтарда салу}

putpixel(trunc(t*40+315),f1+180,7);

putpixel(trunc(t*40+315),f2+180,13);

putpixel(trunc(t*40+315),f1+f2+180,2);

putpixel(f1+315,f2+180,14);

t:=t+0.01;

end;

setfillstyle(1,7);bar3d(40,410,50,420,5,true);

setfillstyle(1,13);bar3d(190,410,200,420,5,true);

setfillstyle(1,2);bar3d(340,410,350,420,5,true);

setfillstyle(1,14);bar3d(490,410,500,420,5,true);setcolor(4);

settextstyle(0,0,1);outtextxy(53,410,' 1-terbelis 2-terbelis kosyndisi Lissaju figuralari');

readln;

cleardevice;

closegraph;end.

Компьютерде модельдегенде көбінесе кездейсоқ сандар генераторының көмегімен кездейсоқтық элементін қосады. Бұл жағдайда кездей­соқтық мәнді цифрлардың кездейсоқ мәндерінің есебінен есептеулер көлемін қысқартуға мүмкіндік бере отырып, өзін жағымды (позитивтік) фактор ретінде көрсетеді. Кездейсоқ процестерді модельдеу — қазіргі математикалық компьютерлік модельдеудегі күшті бағыт. Көптеген математикалық функциялар жоғары эстетикалық касиеттерге ие екен. Әсіресе SIN пен COS функциялары модельдеу үшін өте ыңғайлы болып шықты. Егер оларды компьютерге енгізіп, олармен манипуляция жасаса, онда нақтылы әлемнің де, нақтылы емес әлемнің де объектілерінің әр түрлі модельдерін алуға болады. Мұндай модельдеу көптеген салаларда, мысалы, әрлендіруде (дизайнда) қолданылады. Модельер-суретші маталардың, түсқағаздардың, кілемдердің суреттерін ойлап табады. Жазғы бау шарбағының қайталанбас суреті бүкіл дүние жүзін қайран қалдырды. Бұл – мұқияттылықты талап ететін біркелкі жұмыс. Бұл мәселені тек компьютер ғана толық мөлшерде шеше алады. Компьютер орындайтын модельдердің көмегімен түрлі оптикалық әсерлерге, пішіндер және бояулар байлығына қол жеткізіледі, суретшілер мен мультипликаторлар колданатын абстрактілі объектілер қиял әлемінің объектілері болып табылады. Мұндай компьютерлік өнердің өз көрмелері болады, онда әр түрлі елдердің программалаушылары өз жұмыстарын көрсетеді.

x= (r1-r) * COS(FI) * COS( (r1-r) / r * FI)

y= (r1+r) * SIN(FI) * COS( (r1+r) / r * FI)

Бұл тапсырманы орындау үшін, тендеуде SIN-ты COS-қа, COS-ты SIN-қа, "+" таңбасын "-" таңбасына және керісінше ауыстырып, әр түрлі жағдайларды үйлестіріп өзгерту жеткілікті.

program _2;

uses graph;

var driver,mode,x,y,r1:integer; fi, r:real;

begin

driver:=detect;initgraph(driver, mode,'c:\bp\bgi');

fi:=0; while fi<=12 do begin

x:=trunc((r1-r)*cos(fi)*cos((r1-r)/r*fi));

y:=trunc((r1+r)*sin(fi)*cos((r1+r)/r*fi));

putpixel(x+315,y+130,6);

fi:=fi+0.001; end;

readln; cleardevice; closegraph;

end.

3. 
   Қорытындылау.
   
   • 
     Модельдеу дегеніміз не?
     
   • 
     Модельдеу неше кезеңнен тұрады?
     
   • 
     Модельдеуді қай салада қолдануға болады?
     

4. 
   Бағалау.