Сабақтың тақырыбы : Сын ecім. Мен Отанның азаматымын. Астана. Сабақтың мақсаты: Білімділік
жүктеу/скачать 302,39 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Заттың сындық қасиеттері : Т
- Көлемі ауданы, мөлшері
- eciм
- Сын е сі мн ің ү ш шырайы бар
- салыстырмалы шырай (сравнительная степень)
1 тапсырма 1 минутта әр топ зат есімдерді тақтаға жазады (әр топтан 1 адамнан шығады) 8 слайд 1 топ 2 топ
9 слайд Жұмбақтар 1 топ 2 топ
III. Мақсат қою кезeнi: - Өткен сабақта зат есім сөз табын өттік, зат есімнің заттың атын білдіретінін біліп, дәлелдедік. Енді сол кез келген заттын түpi, түci, дәмі, көлемі, сыны, сипаты болады екен. Мысалы, даладан кіргенде «Күн суық екен» дейміз, кәмпит жегенде, «Тәтті екен» дейміз. Сонымен жаңа сабағымыздың тақырыбы – Сын eciм. 10 слайд Заттың сындық қасиеттеpi.
ІV. Жаңа тақырыпты түciндіру кезеңі: Сын eciм - сөз табы қандай? қай? деген сұрақтарға жауап береді. Заттардың, құбылыстардың әртүрлі белгілерін, сынын білдіреді. Сын eciм сөйлемде зат есімнің алдында тұрып, анықтауыш болады. Қазақ тілінде сын есім жекеше, көпше турінде болмайды, септелмейді. Заттың сындық қасиеттері: Түс (цвет): көк ала ат (серо-пегий конь), көк ту (голубое знамя), күрең ат (лошадь темно-рыжей масти), сұр көйлек (серое платье), қара-көк (темно- синий), ашық сары (оранжевый). Көлемі ауданы, мөлшері (объем, величину, размер): биік ғимараттар (высокие здания), ұзын көше (длинная улица), үлкен қала (большой город) Сапасы, мінез-құлқы, қасиеті, сипаты (характер, свойство, качество): арық мал (худой скот), қатты зат (твердый предмет), еңбекқор адам (трудолюбивый человек) Дәмі (вкус) : тәтті балмүздақ (сладкое мороженое), ащы бұрыш (горький перец), дәмсіз тағам (невкусная пища), тұзды салма (соленая лапша) Тұлғасы (форма): түзу жол (ровная дорога), дөңгелек шар (круглый шар) Сын eciм мағынасына қарай: сапалық, қатыстық болады. Сапалык сын ecім (качественные прилагательные) Tүбip күйінде заттың сынын сапасын білдіреді: қызыл алма, жақсы жігіт, сұлу қыз. Қатыстық сын eciм (относительные прилагательные) Tүбірге жұрнақ жалғану арқылы заттың сапасын білдіреді қысқы пальто, таулы жер, жазғы кеш. Сын eciм тұлғасына қарай негізгі, туынды болады.
а) - ты/- ті, - ды/- ді, - лы/- лі тау, тас, су, жаңбыр, қар, жел, боран, тоғай, ай, жұлдыз, сәт, бақыт, қарағай, ақыл, білім, бедел, өнеге. ә) - қы/- кі, - ғы/- гі түс, қыс, жаз, кеш, таңертен, көктем, күз, түн, сырт, соң, іш, бүгін, кеше, ертең; б) – дай/- дей, - тай/- тей ана, бал, әке, күн, қар, су, тау, сым, ай; в) – сыз/- сіз су, күн, жел, бұлт, тәртіп, ұят, дәм, бақыт, сәт, жай, ақыл, тәрбие. г) – лық/- лік, - тық/- тік, - дық/- дік қала, аудан, ауыл, ұлт, республика, жер, жүзі, қоғам. Сын есімнің үш шырайы бар: жай шырай (положительная степень): ақ қар, терең көл, ыстық шай салыстырмалы шырай (сравнительная степень): -ырақ / -ірек (дауыссыздан), -рақ / -рек (дауыстыдан) - тереңipeк, үлкенірек, арзанырақ, тәттірек, қымбаттырақ. – лау / -леу, -дау / -деу, -тау / -теу - ыстықтау, биіктеу, аласалау, дәмділеу күшейтпелі шырай (превосходная степень): қап-қара, ұп-ұзын, жап-жаман, сұп-суық, өте биік, тым ащы, ең әдемі. 12 слайд
Зат есімнің шырайлары
13 слайд Мен Отанның азаматымын. Менің Отаным – Қазақстан. Әр адам өз Отанының азаматы болуы тиіс. Отанның азаматы - бұл Отанды сүю, Отанның тарихын білу, ата-бабалардың мұрасың сақтауы тиіс. Қазақстан - көп ұлтты, егеменді, тәуелсіз мемлекет. Қазастан мемлекетінің рәміздері: елтаңба, әнұран, ту. Рәміздер бірлікті, еркіндікті білдіреді. Қазақстанда мемлекеттік тіл - қазақ тілі. Қазақстанда 126 астам ұлт өкілдері тұрады. Олар бір-бірімен тату тұрады. Қазақстанның бас қаласы - Астана. Біз Қазақстанның болашағымыз. Мұғалім: қазір алдымыздағы мәтінмен оқып, аударып танысайық. Әр сөйлемге сұрақ қоямыз. Танымайтын сөздерді жазып алайық. Ал еңді сұраққа кім жауап береді? Біздің Қазақстан тағы қандай мемлекет? Осы сын есімдерді сөздікке жазып алыңдар. 14 слайд 
Балалар біздің Қазақстанның бас қаласы қандай қала? 15 слайд
1 топ 2 топ
19 слайд Сын есімдер арқылы өздеріңнің тобынан бір оқушының келбетін сипаттау. Бұл тапсырма топ капитандарына беріледі. 1 топ 2 топ
VІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: «Астана» мәтінін мазмұндау. Өлен жаттау Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың Астана туралы сөздерін аудару (20 слайд): “...Ерке Есіл жағасында бой көтерген, ерекше сәулеттік ландшафты бар, бірегей мүсіндік нышандары сап түзеген, жоғары технологиялы болашаққа ұмтылған, өзгені сыйлап, өзінің жаңа астанасы мен өз елін шексіз мақтаныш тұтатын көп ұлтты және көп дінді халқы бар әсем де мейірлі елордамыз – Астана!”. Н.Ә. Назарбаев Сын есім туралы түсінік беру, ереже жаттау. Салыстырмалы шыраймен күшейтпелі шыраймен үш сөйлемден құру. V. Сабақты қорыту, бағалау. Каталог: ld ld -> Шпаргалка на казахском языке по истории Казахстана 100 м қашықтыққа ұшатын, орақ тәрәздә құрал-бумеранг ld -> Қош келдіңіздер! ld -> Қазақ әдебиет пәніне тест сұрақтары ld -> Сабақ: ана тілі Тақырыбы: Ахмет Байтұрсынұлы «Әліпенің атасы» ld -> Қазақстан тарихы бойынша Ұбт шпаргалкалары а а. Иманов көтерiлiс отрядтарын қаруландыру үшiн – қару-жарақ шығаруды ұйымдастырды ld -> Ақтқбе облысы Байғанин ауданы №3 Қарауылкелді орта мектебі ld -> Сабақтың тақырыбы: Ы. Алтынсарин "Өзен" Мұғалімі: 3 " ld -> Әнші- ақындар шығармашылығы ld -> Есмағамбет Ысмайлов Баласы Қожағұлдың Біржан салмын, Адамға зияным жоқ жүрген жанмын ld -> Өмірбаяны Хронология Қорытынды пайдаланған әдебиеттер жүктеу/скачать 302,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||