Белгілерді сипаттау. Программадағы операторды символдармен (әріптер, сандар, аралас символдар) белгіп қоюға болады. Сонда Паскаль программаның кез-келген жерінен осы операторға оралып оны кезектен тыс орындай берді. Белгіні сипаттау бөлімінде былай көрсетеді:
label: 10, 200, aaa, bbb, 500; Мұнда label түйінді сөзінен кейін программа ішінде кездесетін белгілер көрсетілген. Белгісі бар гоператорға өту үшін goto түйіндес сөзі қолданылады. Мысалы: goto 200; 200-деген белгісі бар операторға өтеді. Бұл оператор (200) программаның қай бөлігінде (ортасы, соңы, бас жағы) тұрса да бәрі-бір.
Тұрақтыларды сипаттау. Программада тұрақтылар өз мәнімен (5, 14, 13.5...) немесе оған қойылған атау арқылы беріледі. Осы атау арқылы оны программаның кез-келген жерінде қолдана береміз. Сипаттау бөлімінде тұрақтылар const түйіндес сөзімен беріледі. Жазылу түрі:
Const atay1=мән, atay2=мән2, atay3=мән,...
Const p=3.14, e=1.6E-19, max=10000,...
Айнымалыларды сипаттау. Паскаль-программада қолданылатын айнымалылардың атауларын сипаттау бөлімінде var түйінді сөзінің көмегімен көрсетеміз.
Жазылу түрі (пішімі):
var айнымалылар тізімі: типі;
мысалы: var i, j, k:integer;
x, y:real; name: string; т.с.с.
1. тақырып
program атау;
2. сипаттау бөлімі
var айнымалылар: тип;
3. операторлар бөлімі
begin
операторлар;
end.
Шығару операторы. Нәтижені немесе кез-келген ақпараттыэкранға шығару үшін write немесе writeln қарапайым операторлары қолданылады.
Енгізу операторы. Мәліметті немесе кез-келген ақпараттыкомпьютерге енгізу үшін read немесе readln қарапайым операторлары қолданылады.
ЕСЕП: Берілген бүтін х, у екі санның қосындысын экранға кәдімгі жазуға ұқсас етіп шығаратын программа жазыңыз.
program esep01;
var x,y:integer;
begin
write(‘Екі бүтін сан енгізіңіз ’);
read(x,y);
write(x,’+’,y,’=’,x+y);
end.
T
U
R
B
O
P
A
S
C
A
L
T
U
R
B
O
P
A
S
C
A
L
S
N
O
C
S
E
S
R
E
G
I
N
E
P
E
A
T
R
O
C
E
D
U
R
E
Y
R
R
A
T
R
I
N
G
A
S
E
N
D
I
B
R
A
R
Y
Герон формуласын қолданып үшбұрыштың ауданын табатын программа құрыңдар. Мұндағы 3см , 5см, 7см. Математикалық жолын шешіңдер.
