Неотомизм
– орта ғасырлық діни философ
Фома Аквинскийден
бастауын алған
әдіснамалық бағыт. Бұл ағымның ерекшелігі – сана объективтігін мойындайды.
Бірақ мұның астарында сыр бар: сана неотомистер үшін діни догмаларды дәлелдеу
мен шіркеудің адамдарға болған ықпалын күшейте түсу құралы ретінде ғана қажет.
Ғылыми білімдердің адамдар өміріне жан-жақты, берік енуін мойындаудан,
неотомистер ортағасырлық Ф.Аквинский идеяларын осы заман жағдайлары мен
талаптарына сәйкестендіре қолдануға мәжбүр болып отыр. Алайда олар
танымында дүние екі талай: заттасқан және рухани. Заттасқан болмыс- ең төмен
деңгейлі, өлі, мақсаты мен мәні жоқ дүние – оны зерттейтін ғылым. Эмпирикалық
деректерді жинауға бағдарланған ғылым дүние мәнін ашуда қауқарсыз, себебі ол
мән Алланың қолында. Сондықтанда анайы шындық, неотомистердің пікірінше,
Жаратқан ақылымен ғана танылады, оның аяны арқасында ғана пенде санасына
қонады.
Адам – екі тарапты, қосарланып жүретін заттасқан және рухани дүниеден
тұрады. Соңғысы жоғары құндылық ретінде танылып, тұлғаның адамгершілік
сипатын көрсетеді. Бұл адамға мәңгі өмір берген Алла тартуы.
Неотомистер мектептің шектен тыс ақыл-ойға тәуелділігін (рационалдығын)
сынап, оны баланың санаға дейін тума берілген астарын қалайтын табиғи
мүмкіндіктерін (сүйіспеншілік, бақыт, еркіндік пен өмір мәнінің негізі) жадтан
шығарғандығымен айыптайды. Сондықтан барша оқу және тәрбие жүйесі баладағы
Алладан дарыған санаға дейінгі ұмтылысты дамытуға бағытталуы қажет.
XIX-XX ғ.ғ. тоғысында химия, биология және т.б. жаратылыстану
ғылымдарының өрістей дамуымен философия сахнасында жаңа –
Достарыңызбен бөлісу: |
