| 2. Ом заңы. Өткізгіштердің кедергісі және өткізгіштерді жалғау.
Неміс физигі Георг Ом 1827 жылы тәжірибеден мынадай заңды ашқан: біртекті металл өткізгіштегі ток күші өткізгіштегі кернеудің түсуіне тура пропорционал:
(4)
Сыртқы күш әсер етпейтін өткізгішті біртекті дейді. Формуладағы R-ді өткізгіштің электрлік кедергісі дейді.Кедергінің шамасы өткізгіш формасына , мөлшеріне және материалына /неден жасалғанына/ байланысты. Мысалы, біртекті цилиндр формалы өткізгіштің кедергісі мына формуламен анықталады:
(5)
Мұндағыl - өткізгіш ұзындығы, S -оның көлденең қимасының ауданы, - өткізгіштің меншікті кедергісі. СИ жүйесінде кедергі [Ом], меншікті кедергі [Ом·м]мен өлшенеді.
Көптеген металдар үшін меншікті кедергі температураға байланысты сызықты заңдылықпен артады:
(6)
мұндағы -меншікті кедергі, -Цельсий шкаласы бойынша температура.
Көптеген металдар үшін , (6) қойғанда:
(7)
мұнда Т=273+t0Кельвин шкаласы бойынша температура.
Кедергілері болатын өткізгіштердің жалпы кедергісі оларды өзара жалғау әдістеріне байланысты болады.
Егер олар параллель жалғанған болса, жалпы кедергіні мына формуладан табуға болады:
(8)
Егер олар тізбектей жалғанған өткізгіштердің жалпы кедергісі жеке кедергілердің қосындысына тең болады:
(9)
Тұйықталған электр тізбегінде ток көзінің белгілі электр кедергісі болады, оны r - ішкі
Достарыңызбен бөлісу: | 
