Бағдарламасы «Аcтрономия»

Семей

Алғы сөз

2.1 «Физика» кафедрасы отырысында

отырысында

Университететің Оқу-әдістемелік Кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған

4 11.09.2013 ж. № 1 басылым ОРНЫНА ЕНГІЗІЛІП ОТЫР

1.1 Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер:

Байланыс ақпараты – оқу ғимараты №3, кабинет №304

Сабақ өткізу орны – дәрісхана № 303, 307,306

Берілген пән бойынша кредиттер саны - 3

олардың өту ерекшеліктерін, негізгі ұғымдарды, физикалық шамаларды, олардың

математикалық жазылуларын, өлшем бірліктерін, тәжірибелік әдістердің

негіздерін және өлшеу нәтижелерін өңдеу туралы мағлұматтар беру.

игеруі қажет:

негізгі құбылыстарды, олардың өту ерекшеліктерін, негізгі ұғымдарды, шамаларды, олардың математикалық жазылуларын, өлшем бірліктерін; тәжірибелік әдістердің негіздерін және өлшеу нәтижелерін өңдеуді; астрономия заңдарын нақты астрономиялық есептерге қолдануды, құралдармен жұмыс істеуді;

ұға білуі қажет:

негізгі астрономиялық құбылыстарды, олардың табиғатта байқалуын және техникада қолданылуын, математикалық сипатталуын;

меңгеруі қажет:

астрономиялық приборлармен жұмыс істеуді, астрономияның нақты есептерін шығаруды және оны физика заңдарымен байланыстыра білуді;

Курсты оқығаннан соң студент мынаны істей білуі қажет:

- астрономиялық құбылыстың физикалық механизмін аша білуі, - статистикалық әдісті қолдана білуі;

- құралдармен және жүйелердің негізгі параметрлерін өлшеу әдістерімен

жұмыс істей білуі;

- процесс сипаттамаларын өлшей білуі, өлшеу нәтижесін бағалай білуі,

компьютерді қолдана білуі және өлшеу нәтижесінің статистикалық өңдеуінің нәтижесін ала білуі; молекулалық физика және термодинамика есептерін шығара білуі.

1.6 Курс пререквизиттері:

1.6.1 оптика

1.7 Курс постреквизиттері:

1.7.1 Атомдық физика, ядролық физика
2 Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу

1 кесте

№ т/б	Тақырып атауы	Сағаттар						Әдебиет
		Дә ріс	ЗС	ПС	ОБӨЖ	БӨЖ
1.	Астрономия пәні, қысқаша даму тарихы. Астрономия тараулары	1					3, Б.5-7; 18,Б.7
2.	Сфералық астрономия негіздері. Аспан сферасында нүктелер мен сызықтар	1	3		3		5,Б.6 ; 18, Б.5-7
3.	Астрономиялық координат жүйелері. Кульминация.	1		1			7, Б.35-49; 18, Б.8-10
4.	Күннің көрінерлік қозғалысы. Эклиптикалық координата жүйесі.	1	3	1			7, Б.52-64; 18, Б. 33-43
5.	Планеталардың жылдық қозғалысы. Жыл мезгілдерінің алмасуы және климаттық белдеулер.	1					5, Б.106-114; 18, Б. 43-51
6.	Уақытты өлшеу бірліктері. Уақыт тендеуі. Уақыттың атомдық стандарты.	1		1			6, Б.116-127; 18, Б. 59-70
7.	Күнтізбенің пайда болу және даму тарихы. Жұлдызды каталогтар, жұлдызды аспан картасы.	1					4, Б.95-105;
8.	Бұрыштық өлшеулер жүргізу құралдары.Универсальды құрал.	1	3	1	2,5		1, Б.129-3; 18, Б.70-72
9	Әлемнің құрылымы туралы көзқарастың дамуы. Әлемнің геоцентрлік, гелиоцентрлік жүйесі.	1
10	Күн жүйесінің құрылысы. Тәуліктік параллакс. Жылдық параллакс, жарық абберациясы.	1		1			5, Б.106-114; 18, Б. 43-51
11	Айдың жұлдызға және Күнге қатысты көрінерлік қозғалысы. Ай фазалары.	1			3		5, Б.16-34; 107-135
12	Аспан механикасының негіздері. Планеталардың қозғалыс заңдары.	1		1		35	3, Б.186-194;
13	Астофизика құралдары мен әдістері. Оптикалық телескоптар .	1	3	1			2, Б.76-101;
14	Радиоастрономияның құралдары мен әдістері. Радиотелескоптар.	1					1, Б.118-135;
15	Күн жүйесінің физикасы. Күннің негізгі сипаттамалары. Күн энергиясының көздері.	1		1	2		4, Б.386-398 ;
16	Күннің ішкі құрылымының моделі. Күн активтілігінің циклділігі.	1		1
17	Планеталар және олардың серіктері.Планеталардың физикалық қасиеттері, негізгі сипаттамалары.	1		1
18	Жер және оның құрылымы. Жер құрылымы жайында қазіргі көзқарас. Магнитосфера. Жердің радиациялық белдеуі.	1		1
19	Кіші планеталар, олардың ашылу тарихтары. Кометалар.	1			3
20	Метеориттер, олардың классификациясы. Зодиактық жарық.	1
21	Жұлдыздардың негізгі сипаттамалары. Жұлдыздарға дейінгі арақашықтықты анықтау әдістері. Парсек. Жарық жылы.	1	3	1
22	Жұлдыздардың спектрі және спектрлік классификациясы. Герцшпрунг-Рессель диаграммасы.	1		1	3
23	Жұлдыздардың түрлері. Пульсарлар және нейтронды жұлдыздар. «Қара құрдым».	1
24	Жұлдыздардың галактикалық орналасуы. Жұлдызды статистиканың әдістері. Құсжолы.	1		1	3
25	Галактиканың массасы, ядросы. Күннің галактикалық орбитасы. Галактиканың спиральды құрылымы.	1
26	Галактикадан тыс астрономияның негізі. Хаббл бойынша галактикалардың классификациясы.	1
27	Галактиканың спектріндегі қызыл ығысу. Хаббл заңы.	1
28	Космогония негіздері. Метагалактика. Кұн жүйесінің космогониясы.	1			3	32,5
29	Космология негіздері мен мәселелері. Галактикалар эволюциясы жайындағы гипотезалар.	1
30	Кеңейтілген Ғалам проблемасы. Критикалық тығыздық. Хаблл тұрақтысы.	1
	БАРЛЫҒЫ:	15	15	15	22,5	67,5

3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Астрономия курсын оқыту өзара байланысты бес форманы қажет етеді: дәріс, практикалық (семинар), зертханалыө жұмыс, ОБӨЖ-оқытушының білім алушымен өздік жұмысы, және БӨЖ – білім алушының өздік жұмысы.

Дәрістер конспектілері материалды игеруге негіз болып табылады. Дәрісте конспект жазуға әрбір студент міндетті. Конспектті оқулықтардан және оқу құралдарынан алынған материалмен толықтырып, жазып алған өте пайдалы. Конспектті лектор беретін кеңестер кезінде де толықтыруға болады. Практикалық (семинар) сабағына дайындалуда келесі қажет болады: практикалық сабақтың тақырыбына сәйкес оқу құралдардан және дәріс материалы бойынша ұсынылған теориялық материалдарды зерттеу; практикум немесе нақты әдістемелік нұсқаулардан жұмыстың мазмұнымен, қажетті құралдар, карточкалар, сабақ жоспарларын, күнтізбелік жоспар жасау; зертханалық сабақта студенттер берілген тақырып бойынша демострациялар мен зертханалық жұмыстарды орындаулары керек. ОСӨЖ және СӨЖ күнделікті және міндетті дайындықты талап етеді, нақты тапсырма бойынша орындалады және күнделікті оқытушымен тексеріледі. Аудиториядан тыс өздік жұмыста студенттер әдебиетпен жұмыс істеп, үй тапсырмасын орындап, практикалық және зертханалық сабақтарға дайындалады.
4 КУРС ФОРМАТЫ

«Астрономия» – 3 кредит.

Курс бойынша 50 минуттық дәріс, 50 минуттық практикалық сабақ, 100 минуттық зертханалық сабақ, 50 минуттық ОБӨЖ аптасына 1 рет болады. Дәрістерге, практикалық, зертханалық сабаққа, ОБӨЖ-ге қатысуға студент міндетті. Себепсіз босатылған сабақтар қайталап оқытылмайды. Жазбаша үй тапсырмалары (ЖҮТ) көрсетілген уақытта өткізілмесе, қабылданбайды, сондықтан студент белгілі бір балын жоғалтады. Практикалық сабақтар студентті өздігінен жұмыс істеуге үйретеді, ойлау қабілетін арттырады, сондықтан сабаққа нұсқаудағы сұрақтарға толық жауап беріп және тәжірибе жүргізу үшін кейбір физикалық ұғымдар мен шамалардың, құбылыстар мент процестердің мәнін анықтамалық кітаптан тауып, физика есептерін шығарып келуі керек. Сол жағдайда ғана тәжірибелік жұмысқа толық қорытынды жасауға болады. Сабаққа дайын емес студент практикалық сабаққа жіберілмейді, қосымша сабақ жүргізілмейді.
5 курс саясаты

Студент пәнді оқып-білу үрдісінде белсенді және өздік қабілеттерін көрсету міндетті, қалып келу, себепсіз сабақтан қалу, дер уақытта жұмыстарды тапсырмау және оқу үрдісінде пассивті болуда баллдарды алу түрінде штрафтар салынады.

Пән бойынша емтихан бағасы модульдар бойынша, межелік бақылау бойынша және соңғы аттестация бойынша (60%) көрсеткіштер мен емтихан нәтижесінің (40%) қосынды балы түрінде қорытылады, қосындысы 100% құрайды.

Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың таратылуы кестеде келтірілген

«Астрономия» пәні бойынша балдардың таратылуы

2 кесте

7. 
   ӘДЕБИЕТ
   

7.1.1. Дагаев М.М и др. Астрономия.- М., Наука.-1983.-384 с.

7.1.2. Мекебаев К.Р., Уразбаева К.Т., Мешетоав Ж.С. Астрономия, оқу құралы.-Семей . Тенгри, 2005

7.1.3. Бекбасаров Н.М. Астрономияға кіріспе. Алматы «Рауан», 1996ж.

7.1.4. Волынский В.А. Астрономия.- М., Наука,1971.

7.1.5. Дагаев М.М. Сборник задач по астрономии.- М., Просвещение.-1980.-128 с.

7.1.6. Бакулин П.И., Конович Э.В., Мороз В.И.Курс общей астрономии.- М., Наука.-1983.-560 с.

7.1.7. Воронцов- Вельяминов Б.А. Сборник задач и практических упражнений по астрономии.- М., Наука.- 1977.

7.2.2. Баулин и др. Курс общей астрономии.- М., Наука.-1983.

7.2.3. Курышев В.И. Практикум по астрономии.- М., просвещение.-1986.- 144с.

7.2.4. Климишин И.А. Астрономия наших дней. - М., Наука.-1980.- 456 с,