15. Антидиуретикалық гормон: құрылысы және биологиялық әсерлері.
АДГ яғни антидиурездік гормон деп немесе вазопрессин деп аталады. Молекулалық массасы 1100Д ға жақы, 9 амин қышқылынан тұратын, бір дисульфидтік байланыс арқылы байланысқан пептид.
АДГ гипоталамус нейрондарында, бастапқы түрі препрогормон түрінде синтезделіп, 9 ольджи аппаратына түседі, онда прогормонға айналады. Нейросекреторлы грануллалар құрамында, прогормон түрінде гипофиздің артқы бөлімінің жүйке ұштарына жеткізіледі. Гранулалардың тасымалдануы кезінде прогормонның жетілуі жүріп, нәтижесінде жетілген гормон және тасымалдануы ақуыз- нейрофизинге ыдырайды. Жетілген гормон және нейрофизин бар гранула гипофиздің артқы бөлімінде акңсондардың кеңілтілген ұштарында сақталып, сәйкес сигналдар түскенде қанға бөлінеді.
АДГ бөлінуіне сигнал болатын, натрий иондары концентрациясының жоғарылауы және жасушадан тыс сұйықтықта осмостық қысымның артуы. Суды аз ішкенде, қатты терлегенде және тұзды тамақты көп ішкенде осмолярлық өзгеріске сезімтал, гипоталамус осморецепторлары қандағы осмостық қысымның жоғарылағанын тіркейді. Жүйкелік импульстер пайда болады, олар гипофиздің артқы бөліміне жеткізіледі, АДГ гормон бөлінеді. Жүрекалды барорецептордің сигналына жауап ретінде де АДГ бөлінуін айтарлықтай өзгертеді.
