Д. С. Адаева, А. Т. Унышева, С. Е. Султанбекова, Г. В. Осиненко
-бөлім. Орман шаруашылығы бақ-саябақ қҧрылысының негізі
жүктеу/скачать 6,18 Mb. Pdf көрінісі
|
2 Ландшафтық дизайн тұжырымдамасының негізгі ережелері
| 1-бөлім. Орман шаруашылығы бақ-саябақ қҧрылысының негізі
ретінде 1.1. Қазақстандағы заманауи «Жасыл» қҧрылыс Кӛгалдандыру – бҧл қалаларда, кенттерде және басқа елді мекендерде жасыл желектерді жасау және сақтау. Кӛгалдандырудың ҥлкен санитарлық-гигиеналық және сәулеттік- әсемдік мәні бар, демалуға және жалпы тҧруға қолайлы жағдай жасауда маңызды рӛл атқарады. Жасыл желектер – ағаштар, бҧталар, кӛгалдар кҥні бойы кӛмірқышқыл газын жҧтып, ауаны оттегімен байытады, оны су жапырақтарымен булау жолымен ылғалдайды (жазда жасыл алқаптардағы ауа ашық жерлерге қарағанда салыстырмалы тҥрде анағҧрлым ылғалды); су жапырақтарымен булану процесінде ауа температурасын тӛмендетеді (жасыл алқаптың ішіндегі ауа температурасы тҧрғын ҥй кварталына қарағанда орташа есеппен 2-3° тӛмен); кӛлік пен ӛндірістік кәсіпорындарда шу азаяды. Жасыл желектер ӛртке қарсы және желден қорғайды (екпенің тереңдігінде 30-50 м-ден бастапқыдан жел жылдамдығы 30-40%-ға дейін тҥседі, ал 120- 240 м қашықтықта жел тоқтайды); қарды, шаңды кідіртеді (жерді ӛсімдіктермен жабу кезінде шаңданатын алаң 20%-ға, 35%-дан 50%-ға, 50%- дан 71%-ға, 65%-дан 95%-ға азаяды). Жасыл желектер адамның кӛру, есту және иіс сезу мҥшелеріне қолайлы әсер етеді. Кӛгалдандыру жаппай мәдени сауықтыру ҥшін қолайлы жағдай жасайды, елді мекендер мен олардың маңайларын сәулеттік тҧрғыдан безендіреді. Елді мекен ішінде жасыл желектерді жоспарлау және қҧру кезінде оларды біркелкі орналастырудан басқа, арнайы жасыл алаңдарды қосу қажет. Кӛгалдандырылған «байланыстармен»: кӛгалдандырылған жолдармен, желекжолдармен, жасыл жолақтармен қамтамасыз етіледі, бҧл аумақ бойынша оттегімен байытылған ауаның ең жақсы таралуына ықпал етеді. Кӛгалдандырудың нысандары кӛгалдандырылатын нысанның сипатына, ауқымы мен ерекшеліктеріне, оның әлеуметтік мәнін ескере отырып, кӛгалдандырудың жалпы жҥйесіндегі орынға сәйкес әртҥрлі сәулет стилінде жобаланады . Мысалы: геометриялық – тҧрақты стильде, онда алқаағаштың барлық аумағы тікелей жолдармен, симметриялы орналастырылған геометриялық фигураларға саяжолдармен бӛлінген; ландшафтық стильде, онда алқаағаштардың жекелеген бӛліктері симметриялы емес, ал кескіндемелік тәртіппен табиғи ормандардың ландшафтына, тоғайға және т.б. ҧқсас. 1-сурет. Геометриялық (тұрақты) стиль 8 Ірі нысандарды жобалау кезінде әртҥрлі стильдерде орналасқан бір архитектуралық тҧтас бӛлікке жиі біріктіріледі. Жобаны жасаумен бір мезгілде жобаны нақты жҥзеге асыру жӛніндегі жҧмыстар, екпелерге тҧрақты кҥтім жасау және оларды қорғау жӛніндегі барлық қажетті іс-шараларды орындау жоспарланып отыр. Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстанға КСРО-дан мҧраға жасыл желектер желісі алынды, ол әзірленген және тиісті кҥтімде салыстырмалы тҥрде кӛп жылдар бойы табысты жҧмыс істеді. Негізінен, қалаларда кӛгалдандыру кезінде терек, ҥйеңкі, қайың, балқарағай, жабайы алма, боз арша мен талдың жекелеген аймақтарында ағаш тҧқымдары пайдаланылды. Кейіннен белгілі болғандай, кӛптеген ағаштарда қажетті кҥтім болмаған кезде, мысалы, қайыңдағы кенелер, суару болмаған жағдайда талдың жаппай кебуі сияқты жанама әсерлер пайда болды. Терек мамығы да жанама әсер болып табылады, бірақ тҥбітпен қала шегін кӛгалдандыруда теректі белсенді пайдаланудың бастапқы кезеңі кезінде аналық теректерін гҥлдеу кезінде анықтау және оны аталық терегімен алмастыру жолымен кҥресу жоспарланған болатын, бірақ мҧндай жҧмыстар жоғары еңбек шығыны мен экономикалық орынсыздыққа байланысты іс жҥзінде жҥргізілген жоқ. Тоқсаныншы жылдары ауыр экономикалық дағдарыс басталды. Жас ел оқиғалардың осындай дамуына дайын емес және мемлекет ішіндегі қызметтің басым бағыттарын қаржыландырумен қамтамасыз ете алмады. Жаппай қҧлдырау, жҧмыссыздықтың ӛсуі, жерді (соның ішінде жасыл кӛшеттері бар) жеке меншікке беру болды, бҧрынғы саябақтардың орнында автотҧрақтар, сауда орталықтары пайда болды, жаңа қҧрылыстар салынды. Ғасырлар тоғысында еліміздің жекелеген ірі қалаларында саябақтар мен демалыс орындарын біртіндеп қалпына келтіру және қайта қҧру басталды. Қазіргі уақытта қайта қҧру аяқталған жоқ, тек қана қарқынды дамып келеді жүктеу/скачать 6,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|