Әдістемелік нұсқаулардың титулдық парағы
жүктеу/скачать 2,01 Mb.
|
дістемелік н с ауларды титулды пара ы
| Температура тікелей өлшенетін шама емес. Оның мәнін өлшеуге ыңғайлы белгілі бір физикалық қасиеттің өзгеруіне байланысты айқындалады,мысалы,жылудың ұлғаюы, электрліктің кедергісі, жылулықтың сәулеленуі және т.б.
«Температура» түсінігінің анықтамасына келесі тұжырымдамалар негізінен келуге болады. Дене температурасын еруші мұз температурасымен сәйкестендіріп,дене температурасы бұл жағдайда 0 оС деп алып,дене көлемі VД мәнін айқындаймыз. Кейін осы денені қайнап жатқан сумен теңестіреміз. Осы жағдайда оған 100 оС –ге тең температурасын қосамыз: , оС (3.5) Осы тәсілмен бекітілген шкаласы Цельсий шкаласы деп аталады. Гей-Люссака заңына сәйес берілген газ массасы өзгермейтін көлем жағдайында температурағаи сай өзгереді: p = po (1+ t), (3.6) мұнда = 1/273,15 – тұрақты көлемдегі қысымның өзгеріс коэффициенті. p – t диаграммада (3.1 суреті) барлық изохоралары t нүктесі бір нүктеде ғана өтеді,келесі шарттан анықталады: 1 + t = 0. Одан t = -1/ = – 273 15 оС. Бастапқы температуралық есепті осы нүктеге ауыстырсақ,біз Цельсия арқылы өтетін шкала температурасынан Кельвин шкаласына көшеміз. Сол себептен, Кельвин және Цельсия шкалалары өзара жай ғана бір – шама жылжытылған: T = t + 273,15, К. (3.7) Қазіргі уақытта:Цельсия шкаласы,жүз градустық температуралық шкала, Кекльвин шкаласы, Кельвин немесе Цельси температуралары деген айтулар қолданылмайды. Халықаралық тәжірибелік температуралық шкаласының 1968ж. (ХТТШ-68) жағдайына байланысты тек екі ғана температуралық шкаланы қолдануға болады: Термодинамикалық,бастапқы екінші термодинамикада негізделген; Халықаралық тәжірибелік 1968 ж., он бір реперлік нүктеде негізделген; Осы шкалалардың Кельвинде немесе градус Цельсийде градуировкалауы. Өлшемі бойынша Цельсия градусы Кельвинге тең: 1 оС = 1 К.Температуралық аралығы Кельвинде және Цельсия градусында білдіріледі: Т = t = 1 К = 1 оС. Газдардың сәйкес кинетикалық теориялары температура бөлек молекулалардың орта кинетикалық энергиясын мінездемі береді. Сана газ термиялық параметрлері аралық байланыс күй-жағдай теңдеуімен айтылады, үшін газ жеке көпшіліктері түрді болады: PV = RT, (3.8) немесе газ көпшілігіне арналған т: PV = т RT. (3.9) Осы теңдеулер Клапейрон теңдеулері ретінде белгілі,бірақ бұрын олар Сади Карно теңдеулері болатын. Пропорционал коэффициенті R меншікті газ тұрақтысы деп аталады(немесе газ тұрақтысы). Меншікті газ тұрақтысының шамасы газ табиғатына байланысты (1 К-гі 1 кг құрайтын барлық газ молекулалардың кинетикалық энергиясын сипаттайды) және келесі формуламен анықталады: R = RM /M= 8314 / М, Дж/(кг·К), (3.10) мұнда RM = 8314 Дж/(кмоль·К) – әмбебаб газ тұрақтысы (1 К температурасындағы 1 кмоль құрайтын барлық газ молекулалардың кинетикалық энергиясын сипаттайды ); М – молярлық масса, кг/кмоль (қатысты молекула массасына санды түрде тең). Газь қоспасы үшін меншік газ тұрақтысы: RСМ = RM /MСМ (3.11) Мұнда MСМ – қоспаның көрінетін молярлық массасы, мынаған тең: MСМ = хк Мк, (3.12) мұнда хк = пк / пСМ – қоспа компонентінің молярлық бөлігі (солярлық бөлігі көлем бөлігіне тең; ауа үшін – хО2 = 0,21, хN2 = 0,79); Мк – қоспа компонентінің «к»-ның молярлық массасы. жүктеу/скачать 2,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|