Эллинизм – эллиндік (батыстық) және жергілікті (шығыстық) белгілердің саяси, экономикалық, мәдени, идеологиялық саллаларда өзара араласып кетуі. Бұл синтез ежелгі Шығыс территориясын грек- македон жаулап алушылығы барысында қалыптасқан тарихи

жүктеу/скачать 3,8 Mb. Дата 01.12.2022 өлшемі 3,8 Mb. #160757

Шахмардан Есенов атындағы мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті Эллинденген мемлекеттер дамуының жалпы заңдылықтары мен өзіндік ерекшеліктері. Эллинденген Египет Дайындағандар: Рахаш Іңкәр Союнова Роза Дендербаев Аңсаған Тоқсанбайқызы Камила Туреханова Меруерт Оқытушы: Едилханова Светлана 2022 жыл Эллинизм термині Эллинизм терминін 1830 жылдары Иоганн Густав Дройсен енгізген. сол кездегі неміс ежелгі дәуірінде. Және бұл терминді ғылыми қолданысқа енгізе отырып, Дройсен тарихтағы мәңгілік сұрақтардың бірін қойды деп ойламады. «История эллинизм» атты еңбегін жазды. Дройсенге дейін біз қазір эллинизм дәуірі деп атайтын уақыт грек тарихының өзіндік ерекшелігі жоқ қарапайым жалғасы деп есептелді. Иоганн Густав Дроисен (1808-1884 ж.ж.) Иоганн Густав Дройсен эллинизмнің әскери-саяси тарихына ерекше көңіл бөлді. Өйткені, ол үшін жаңа Германия империясының құрылу процесіне тарихи ұқсастықтарды табу маңызды болды. Және ол табысты отбасылардың бірігуі қызықтырды әскери жорық, күшті тұлғалар. Әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-мәдени тарихты қозғамады десе де болады. Бірақ Дройсен эллиндік дәуірге сипаттама бере отырып, «эллиндік дәуірдің мәні грек мәдениеті мен шаруашылығының шығысқа таралуына байланысты» деген қорытындыға келді. Александр Македонскийдің шығысқа жорығынан бастап, Же- рорта теңізінің бірқатар бөлігі мен Египет, Кіші және Алдыңғы Азия және оған жақын аймақтар; Орталық Азияның оңтүстік және орта бөлігінен Инда өзенінің төменгі бөлісіне дейінгі елдердің тарихи дамуында эллинистік даму басталды. Эллинизм – эллиндік (батыстық) және жергілікті (шығыстық) белгілердің саяси, экономикалық, мәдени, идеологиялық саллаларда өзара араласып кетуі. Бұл синтез ежелгі Шығыс территориясын грек-македон жаулап алушылығы барысында қалыптасқан тарихи жағдайда мүмкін болды. Ежелгі грек тарихының эллиндік кезеңі б.д.д. ІV ғасырдың соңғы ширегінен басталып, б.д. І ғасырының соңында аяқталады. Птолемейлік Египет Эллиндік Египет, немесе Птолемейлер Египеті (б.з.д. 332 - б.з. 30 ж.) — мемлекет ыдырағаннан кейін Египет аумағында құрылған эллиндік мемлекет. Эллиндік Египеттің астанасы Ніл атырауындағы Александрия (Египет) қаласы болды, ол грек эллиндік мәдениетінің негізгі орталықтарының біріне айналды. Мемлекеттің бірінші билеушісі Диадох Птолемей I өз билігін нығайту үшін хандық дәуірден сақталған жергілікті дәстүрлерді пайдаланып, Птолемей әулетінің негізін қалады. Эллиндік Египет біздің дәуірімізге дейінгі 30 жылы Рим жаулап алғанға дейін өмір сүрді. Мысырды мәдениет пен өнердің орталығына айналдыруды ұйғарып, Птолемей Александрияда әйгілі кітапханасы бар әйгілі Музейдің негізін қалады. Птоломей І-нің ұлы - Птолемей II Филадельф (б.з.д. 285-246 ж.) әкесінің ішкі және сыртқы саясатын жалғастырды. Птолемей I Сотер Эллинистік әлемнің келесі бір мемлекеті – Селевкидтік патшалықтың саяси тарихы да қызулы оқиғаларға толы. Алек- сандр Македонский өлімінен кейін Вавилонды билігіне алған Селевк б.д.д. 312 жылы диадохтардың билікке таласында бұл аймақта өзінің ықпалын нығайтты. Өзінің гүлдену дәуірінде Селевкид мемлекеті Александр Македонскийдің Азиядағы бұрынғы иеліктерінің көп бөлігін қамтыды. Бұл үлкен территорияда әртүрлі экономикалық және мәдени даму сатыда болған әртүрлі этникалық және тілдік қатынастағы халықтар қоныстанды.Селевкілер Александр бастаған қала құрылысы саясатын жалғастырды. Бірақ енді алғашқыда негізі қаланған қалалар мен колониялар және жаңадан салынғандар жаңа полистік мәртебеге ие болды.Негізінде Селевкид мемлекетінің территориясында құрылған көптеген полистерді өзіндік қаңқа, сол державаның қаңқасы ретінде қарауға болады. І Селевк ұлы Антиох І (б.д.д. 280-261) әскерінің державаны нығайтудағы саясатын табысты жалғастырды. Әсіресе ол мемлекеттің шығыс сатраптарына аса көңіл қойды. Бұл жерде жаңа қалалар мен әскери мекендердің негізі қаланып, бұрынғы елді мекендер қалпына келтірілді. Бірақ кейін Селевкидтің саяси негізгі мәселесі батысқа ауысады. Селевкидтер мен Птолемейлер арасында оңтүстік Сирия үшін соғыстар басталады.Орталық биліктен құтылу ниеті б.д.д. ІІІ ғасыр ортасында, династиялық өзара соғыстан басталып, кейін Птолемеймен соғысқа жалғасқан кезеңде жүзеге асырылған болатын. Дәл осы уақытта мемлекеттен Бактрия, Согдиана және Парфия сатраптары бөлінеді.Парфияда қалыптасқан жағдай басында шығыс-иранның Аршакидтер династиясы отырған Парфия патшалығының пайда болуына әкеледі, ал Бактрия мен Согдиана территориясында Грек-Бактриялық патшалық құрылады. АнтиохІІІ Селевкид (б.д.д. 223-187 жж.) Мидия сатрапы Молон мен оның інісі Персия сатрапы Александрдың көтерілісін баса алды.Бұл көтерілістерді басқаннан кейін Антиох ІІІ Шығысқа Индияға дейін үлкен жорық бастайды. Бұл жорықтың мақсаты бұрынғы қол астындағы территоияларға билігін қайта орнату болды. Антиох ІІІ жеңісі формалды сипатта болса да, бұл оның державасының ыдыраушылығын уақытша тоқтатты. Дәл осы б.д.д. 30 жылы Римнің соңғы эллинистік мемлекетті жаулап алуы эллинистік дәуірдің соңы ретінде саналады.Оның әртүрлі бөліктерінің эллинизациялану деңгейінің әртүрлілігіне,жергілікті және эллиндік бастаулардың өзара сіңісу және араласу деңгейінің әртүрлілігіне қарамастан, бұл уақыт экономикалық өркендеудің, дәстүрлі құлдық қатынастардың алыстағы территорияларға таралудың, эллиндік және ежелгі шығыстық әлемнің әртүрлі бөліктерінің саяси, экономикалық, мәдени байланыстарының даму уақыты болды. Оған қоса бұл уақыт саяси және әлеуметтік қақтығыстардың қызу уақыты және жаулап алудан кейін ашық сипатта болған Шығыстағы әлеуметтік қайшылықтардың өсу уақыты болды. Б.д.д. І ғасырдың 30 жылдарындағы жағдайлар Ежелгі Грецияның тарихын осылай аяқтайды. Бұдан кейін ол тек Ежелгі Рим мәдениетінің тарихи даму мазмұнында ғана қарастырылады. Назарларыңызға рахмет! жүктеу/скачать 3,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу: