кажеттшшн тугызды.  Бул  кезец Орта гасыр  кезещ  мен  антикалык мэде­

iaae  карастырса,  вркендеу  философиясы  адамды  жогары  кетерд),  онын 
еркшднш  д эр т т еу г е  умтылды;
2)  вркендеу  философиясы 
жаратылыстану
  саласындагы  жепстис- 
термен, география лык жаналыктармен, медицина, математика, табигат ту­
ралы  гылымдармен  тыгыз  байланысты дамыды;
3)  Осы гылымдардыц жет1ст1ктер1 непзш де философия дуниеш жаца, 
naHmeucmiK
 бейнесш  жаскуга тырысты, табигат пен  кудай  б1рл
iri, 
таби­
гат  пен  адамньщ  кудайы  сипаты  идеяларын  непздеуге  умтылды;
4)  Философиялык ой 
внермен
 тыгыз Зшцкще дамыды. Адамныц езгшЩ 
табиги 
Heri3iHe 
оралуы  идеясы  вркендеу 
и а щ в и й  
енерш де 
керш ю  
тап- 
ты.  Адамньщ 
Kyrni 
Кудаймен тен, ол бэрш де игере алады.  Ренессанс ада- 
мы  -  шыгармашылыкпен айналысатын, колынан келмейпш жок адам. Ол 
бэрше кдбшетп, дене сулулыгына да, ой сулулыгына да жете алады.  Адам
- дуниедеп  ец эдемй ец эсем 
TipiuLniK 
етуил (существо). Осы  эстетикалык 
непз  вркендеу  философиясына  ерекше  мазмун 
6epai, 
всем дж ,  Адамныц 
Э с е м д т   аскактатылды.  Тэн  мен  жанныц  сулулыгы  Леонардо  да  Винчи. 
Микеланджело,  Рембрандт  шыгармаларында  суреттелд1,  олар 
ani 
кунге 
дёйш  аса кунды, тецдесаз, бага жетпес дуниелер болып  есептеледк
5)  Ренессанс  философиясына 
гуманизм
  -  адамныц 
тулга  рётчндеп 
кундылыгын, онын еркшджке, бакытка жэне дамуга ие болу  кукын  мой- 
ындайтын  кезкарас  тэн.  Гуманизм антика мен Орта гасырда да болганы- 
мен,  когамдык  козгалыс  ретшде  вркендеу  Дэу1р1нде  калыптасты.  Ерек- 
ш е л т  
-  гуманиспк  философия 
кэЫбй 
философиядан  тыс  калыптасты. 
Акын-жазушылар, галымдар, ритор, педагог, дипломат, саясаткер жэне  тагы 
баска  бшщвд  адамдар  гуманистер  кауымдастыгын  курып,  жаца  гуманис- 
тер 
мэдениетш  жасауга  талпынды.  влар  ездерше  “  философ”  деген  атак 
6epin,  философияга  жаца  Мазмун 
бердо, 
бурынгы  философтарды  философ 
деп  санамады.  Гуманизмнщ  непзш  салушылар: 
Данте Альгиери, Фран­
ческо Петрарка, Колюччо Салютати.
Данте 
Альгиери  (
1265-1321
)  -  итальяндык  Ренессанстыц  астанасы 
Флоренцияда дуниеге  келген акын  жэне ойшыл.  вныц “Кудайы  комеди- 
ясы"  -  гуманиста ойлардьщ бастауы. 
Bip 
жагынан  алып  Караганда,  бул 
ецбек  ортагасырлык христиандык кезкарастар энциклопедиясы,  Кудай 
адам  OMipiHiH басшысы ретанде бейнеленедк Сонымен кзтар, “Кудайы ко- 
медияда” адамныц жер б ет а д еп  
eM ip i, 
кызметй жаца адамныц психологи­
ясы мыкты суретгеледк  Поэмада антикалык образдар, антикалык акындар 
мен  философтар  кеп  кездеседь  Heri3ri  идея  -  “Кудай  даналыгынын 
K epiH icrep iH iH  
бэршен де гажайыбы  - адам”. Адамдардьщ бэршщ табиги 
1 
кабшет! Шрдей, мэселе оны 
жетщщре 
б1луде (енер, гылым, enaipicTe).
55

Данте гуманистерге  куш беруш i болса,  Италиядагы  гуманиста 
K,03F a- 
лыстьщ  непзш   калушы  -  акын  жэне  философ 
Франческо  Петрарка 
(
1304-1374
). Оньщ поэзиясы нда^енессанс МулШшн жацаадамыньщ imKi 
жан  д у н и еа   тамаша  ашылды.  Христиан  дш ш е  сену m i  бола тура ол  схо- 
ластиканы “диалектиканын мылжыцы”, белсенд) адамга кджетЫз ок,ымы- 
стылык деп  сынады, дшбасылардыц данккумарлыгы  мен  нэпакумарлы- 
гын  айыптады,  алгашкы  христиандык  гуманизм  идеясына суйещп  жэне 
антикалык философия  мен  христиан  дшш табыстыруга тырысты.
Осы  багытты  a p i  карай  дамытуга  улес  коскдн 
Колюччо  Салютати 
(1331 -1406)
 болды. Ол е з шыгармаларында Италия калаларыныц когам­
дык  eMipiH  суреттед1,  феодапдык  когамга  карсы  турган  кала  ерк'шшгш 
мадактады. Осы позициясы аркылы оньщ адам ерющигш колдаган кезка- 
расы  кершедь  Тулга  е р к ш д т   мэселес!  оньщ  мэдениет  т!л5  маселесш 
TyciHaipyiHeH 
де айкын байкалады. Дуние, кудай, адам туралы, ш мдй адам- 
гершшюпк кундылыктар дуниесш  гуманистер схоластикалык философия 
категориялары  аркылы  емес,  антика  мифологиясын,  поэзия шёпн колдану 
аркылы жетизуге тырысты. Cалютатидiн ойынша: ез ойьщ жетюзу кукыгьш 
адамньщ  езш е  беру  керек.  Бурынгы  тш  TyciHiKci3  жэне  жат.  Философия­
лык  мэтшдерд1, a c ip e c e   Аристотельдщ  шыгармаларын  кайта аударып, та- 
зарту кажет. Филологиялык жене тарихи комментарий-туспццрмелер текст- 
метмщердщ объективт1к  мазмунын  ашуга мумюндпс бередк
«О ртагасы рлы к ойлаудан  Ренессанска  ету  кезещ 
I
  Николай  Кузанский  (К узанец, 
1401-1464)
  -  оньщ  философиясынан 
ортагасырлык ойлау  мен  гуманизмнщ  б1рл!г1  байкалады,  ce6 c6 i  ол  като­
лик  шфкеущщ кызметкер!  жэне  гуманистер  ушрмесшщ  Myuieci  болды.
Кузанецтщ ойынша, К,удай д ^ е р м ф  Болмыс жэне Болмыстыц калып- 
тасуыньщ мумющ цп.  Ол кудайды танып-бшудщ мумкш екендарй керсе- 
туге  умтылады,  оньщ  бар  екёндщ н  дэлелдеуге  тырыспайды,  кудайдыц 
интеллектуальдк  функциясын  ашу  аркылы  Кудай  угымыньщ мазмунын 
TyciHyre 
болады деп есептейдь 1нжщден “Кудай дун иен 
i 
жаратканда 
6epiH 
елшеп,  санап,  таразыга  салып  жараттьГ  деген  узиццш  кeлтipe  отырыг.. 
Кузанец  жаратылыстану  гылымдарын, 
e c ip e c e , 
математиканы  кудай 
Ы мш де  колданды,  табигаттьщ  ез!  -  арифметика,  геометрия,  музыканы 
пайдаланган  кудайы  шебердщ енерш щ  жршы деп туЫндг
Кудайдыц  жаратушылык  кызмет1мен  6 ip   децгейге  Кузанец  суретшй 
сэулетип,  уста,  токымашы  ж ене  тагы  баскалардыц  eHepiH  кояды,  ею 
енердщ   арасындагы  айырмашылык  туралы  айтканымен,  кудай  ce3i  жа- 
раткан HepceHi адам колы жасаган нэрсеге тецейдь Адамды  кудай-адам, 
творчестволык бастау деп,  ал оныц басты кабщето  - таным деп  карасты-

рады: 
адам  д у н и е а   -  микрокосм,  онда  адамды  коршаган  табигат д у н и е а  
бейнеленед’|, ягни адам ж эне онын акыл-ойы табигат дуниесш е жатады. “Kiuii 
дуние"  -  адамнын 
e3i, 
“улкен дуние”  - универсум, “максима-дуние"  -К удай, 
кудайы  абсолют.  Олар 6ip-6ipiHiH   KeuiipMeci.  Адам  -  “еюнил Кудай”.
Эразм Роттердамский 
(
1469-1536)
  -  католик  ш ф кеуш е карсы багыт- 
талган  христианды к  гуманизм  багытынын  е к р й   жас  кезш де  Н идерлан­
ды 
м о н а ст р в д е  монах  болып,  XV-r.  соны нда Л ондонда  емьр сурдь  К ене 
ф е к  т ш н д е  жазылган кептеген ецбектерд1  латын т ш н е  аударды. 9 з  
шмш 
“Х рист  философ иясы ”  деп   атады,  ол  алгашкы  христиандыктыц  идеяла- 
ры мен идеалдарын кайтадан дамытуга багытталган.  Роттердамский адам­
нын  Йшзл  (Библия)  уагыздарына  суй ен е  отырып,  е й н   сол  жогары  ден - 
гейге  кетере  алатынына сеш м дй  тек  оны  толык менгеру  керек,  дш ге  се- 
нуш ш щ  кейш не 
eTipiK 
ену дуры с ем ес дейш . BipaK, Роттердамский 1нж1лд1 
халыктыц  арасында  таратушы  гана  ем ес,  рационализмд!  насихаттаушы. 
ал  бул  дш и  Ш й щ   кагидаларына  кайшы  келш  отырды.  Осы  ерекш елж  
онын  “Акымактыкты  мадактау”  ("Похвала  глупости” )  ец беп н ен   байка- 
лады.  Heri3ri  тужырымдары:  Адамдардьщ   басым  к е п ш ш п   акымак,тар, 
сондыктан  адам  когамы  акымактыкка  толы,  бэр ш   жасайтын  акымактар 
ж эне акымактардын арасында.  Акымактык к е п ш ш т к ,  уйымдык сипат­
ка ие. Онын к ер ш к т ер ш щ  ец кайгылысы  -  согыс,  ол  христиандар умты- 
луга тш с  1з1г1л1кгт1  жок, eTin  отырады.  Осыныц бэр!  адамдардыц юм, кан­
дай  дэр еж еге  ие  екенш е  карамастан,  акымактык  ауруына душ ар  болып 
отырганын дэлелдеШ й, булардын арасында корелдер мен  папалар д а бар. 
Эразм  бул  кагиданы  Х ристоска  байланысты  да  колданады:  “Х ристиан­
дык  сен1м  акымактыктын  6 ip   Typi  с е к ш и ,  кудайга  акымактардын  унай- 
1
 ыны  кездейсок ем е с”. Ол дш басыларды “маса толы  батпакка”  ж эн е улы 
есамдшке  тецейД1,  акымактык даналыктан  Kyuiri деп   есептейдк
Эразм Роттердамский акымактыкты даналыктан  куш л деп  пайымдай- 
ды. 
C eo eo i, 
сез1мд1к  адам  тэш м ен  байланысты,  сондыктан  ол  адамнын 
басында  жиналган  акыл-ойдан  курдели  ягни,  адамга адам гер ш ш кп  сак- 
тау  киынырак.  0 м
ip 
иррационалды.  Адамныц бакыты оныц адаспауында 
ем ес, 
KepiciHiue, 
адасуында,  даналыкка  акымактыкты  юшкене  болса  да 
араластырып  отыруында.  Бакыт  заттыц 
езще 
ем ес,  адамдардыц  ол  тура­
лы 
niKipiHe 
байланысты. Сол с е б е п п   адам 
eMipi 
курдел
1
, •щ сщ ш аз, еш те- 
ц ен
1
  б1лу  мумкш   ем е с.  Тек  “табигат  кана  адаспайды ”,  ол  адамдарды 
акымактыктан  куткарады,  гажаПып,  керемет куш  жок,  ол тек табигаттыц 
e 3 i, 
б ’фак табигатты д а   танып-б
1
лу  мумкш  ем ес.
Е ркш д
1
к  
м э с е л е а . А дам 
eMipiH 
бастайтын да, аяктайтын да  -  Кудай, 
6ipaK 
ею   ортадагы 
eMip 
агымында  адамга  ер кщ дж   кажет.  Бул  ермцщ к
57

бел гш   6ip  мелшерде:  epiicri  акыл-ой  реттеп  отыруы  кажет.  Шамадан, 
мелшерден кеп ештеце болмауы керек. Роттердамскийдщ ез) д е осы прин- 
ципке  суйендг  Т1л1  ащы  болса да,  сак болды.
Э.Роттердамскийдщ  кагидалары:  “...кез-келген  заттын  eKi  жаты  бар: 
ел1мнщ  артында  eMip,  eMip  - 
ел1м,  эдем}  -  ускынсыз,  байлык  -  ке- 
дейлж,  б?Й
1
мд
1
к  -  надандык...”
Э.Роттердамский  XVI-XVII 
f f
. 
ойшылдарыныц  ш м дер ш е,  a c ip e c e , 
француздыц философ-гуманиа  М иш ель  М онтеньге (
1533-1592
) мыКты 
эсер  e r r i.  H eri3 ri  шыгармасы  -  “Тэж1рибелер” 
(1580).
  Бул  абстрактылы- 
философиялык ецбек  емес, адамга кундел)юп  кажет,  практикалык туын- 
д ы . 
Монтеньд!  Аристотель  мен  Платон  философиясы  кызыктырмайды, 
Аристотель^  ол  TinTi  “схоластикалык  гылымныц  кудайы”  деп  атайды, 
нег1з!нен  скептиктерд!  жогары  багалайды.  Адамды  табигаттыц  белш еп 
р е т ш д е  
карастырган Монтень кундел11сп болмыс, куйбец п рш ш ю т (адам- 
ныц  кшм  кию  мэнер1,  езш   когамдык  жерде  устай  бшу  енер!,  балапар 
т э р б и е а  
жэне тагы баскаларды суреттей отырып, философияны ем1рмен 
салыстырып  байкайды,  oM ipre катысы жок,  бос,  к ет р м е  пшрталастарга 
э у е е т И   ymiH  философияны  сынга  алады:  “менщ  ойымша,  философия­
ныц 
6 i 3 r e  
парасат пен акымактыктыц, каталдык пен кеипр1мдшктщ, адал- 
дык  пен  арамдыктыц  б!рл1п  табигатка  жат,  карсы  деп  y fiperyi  баланыц 
ойыны  секш и”.  Антика  философтарыныц  Heri3ri  кемш ш п  карапайым 
адамныц  кундел1кт1  ем1ршен  алыстыгында  екешнпн  TyciHe  бвдген  Мон­
тень  ез  eMipiHin  жаксы-жаман  жактарын  сараптай  отырып,  адам  ушш  ец 
бастысы -  философиялык ш мдер дамытатын акыл-ойга ж у п н т  кана кой- 
май,  ез  табигатыныц  сураныстарын  да  тыцдай  б1луi  екенш  керсегп:  “6i3 
бетен  ойлар  мен  бшмдерд1  сактап  кана  коямыз.  Оларды  ез  MeHmiriMi3re 
айналдыруымыз кажет. Эйтпесе, 6i3 от isflen  KepmiciHe барып, бетен у йдщ 
отына жылынып, е з уШнде от жагуды умытып  кеткен  адамга уксаймыз”.
Монтень адам eMipiHiH максаты  - табигатка с е н т , жаппылык зац бой­
ынша б1ркалыпты  eMip суру деп  есептейдк  Табиги  зацдарга сэйкес  eMip 
суру  гылымы  ете  киын,  6ipaK адамдык  мш детп  орындаганнан  артык 
ештеце  жок,  адам  е з табигатына карсы  келмеу!  керек.  0л1мд!  карсы  ала 
6inyai де Монтень осы тургыдан уйретедь Оныц ойынша, ел1мнен кашып 
кутылу  мумк1н  ем ес,  ел!м  -  табигат  зацдылыгы,  6ip  ем1рдщ  орнына 
eKiHiuici  келеди  eMip  cyprici  келетш  баска  адамдарга да  орын  босаткан 
жен, ягни ел1мге философиялык тургьщан карау керек.  Монтень бул мэсе- 
л еж ен ш де  Цицеронныц  “пэлсапа согу  -  ел1мге уйрену деген се з” деген 
кагидасын  мойындайды.
Б!зд
1
ц  ойымызша,  Монтень  философиясы  адамга  аса  пайдапы.  Кеп 
адамга  тусшжЫздеу,  карама-карсы  пш рлерге  толы  (Монтень  жазганда-
58

рын кайта-кайта тузетш, толыктырып отырган) “Тэж1рибелерден” eMipre 
кажетп  кунды  кецестер алуга болады.
Ен бастысы  I  Монтень  адамды схоластар  секций  темендетпей,  ант- 
ропоцентристер  сиякты  тым  аскактатпай,  табиш   калпында  карастыра­
ды.  Шынында  да,  адамга  акыл-ойдыц  жетепне 
epin, 
кекке  умтылудьщ 
кажет1 жок. Адам табигатпен уйлеамдй ез мумюндМн багалап 
eMip 
сурсе 
жеткинкв  деп  ойлаймыз.  Орындалмас  арман,  шекс!з  киял,  иллюзиядан 
басы  айналган,  ещ вдщ   мещй  солардан  1здеген  адамньщ  трагедиясынан 
аскан 
K a c ip e T  
жок.  Адам  реалды  максатты  шешуге  умтылганы  жен.
Монтеньнщ каш далары : 
“Мен болсам  кудай  сыйлаган  ем1рд1  суйе- 
MiH...Табигат  мен  уипн  жасаган  нарселерд1  шын  журепммен,  алгыс  айта 
отырып  кабылдаймын,  оньщ сыйына  куанамын,  ардактаймын..."
"0p6ip  адам  -  кайталанбас, ерекше  кубылыс".
“0p 6ip   адам  езш  мулдем  езгерте  алады".
“Ал  мен  не  бшемш?”
"Надандыктан  кутылгьщ  келсе,  оны  мойындау  керек?"
Кайта вркендеу Дэу
1
ршдеп  енер жэне гылым
Кайта 0ркендеу гылымы негашен улкен ею ошакта шогырланды:  1 
)универ- 
ситеттер мен мектептер 
-
  схоластикалык пайымдау басымырак. таж1рибе- 
эксперимент аз;  2) 
cypemiui, 
сэулетии, мустийяер 
шеберханасы  -
  емфДщ 03i 
енерд1 гылыммен. acipece, математикамен уштасгыруга итермелеп отырды.
Кайта 0ркендеу  Д эуipi ойшылдарыньщ 
K e6i 
гылым мен енердщ 6ipHe- 
ше  саласын  6ip  басына  жинаган  тулгалар  ретшде  белгш   болды.  Солар- 
дьщ  6ipi  - 
Леонардо да  Винчи 
(
1452-1519
).  Классикалык  б ш м   алмаса 
да,  аз бет1мен  кеп  окыды,  антика  ш мш   жаксы  таныс  болды,  енер туын- 
дыларын жасау процесшде улы cypermi, ойшыл ретшде калыптасты. Оны 
Ka3ipri  жаратылыстану  гылымыньщ  пионер!  деп  атайды.  Мысалы,  сол 
кездщ езшде-ак ол танк, парашют, шлюз идеяларын жэне тагы баска идея- 
ларды  ойлап  тапты.  Философиялык  ойлары  ез  заманынан  озык  ед'|.  Ар­
найы  философиялык шыгармалар жазбаганымен  жазба  ютапшалары  фи­
лософиялык ойларга толы болды.
1)  Леонардо да  Винчи  таным  npoueciaaeri 
т'эжтрибтщ
  релше  аса 
мэн  бердь  Тэж1рибе  аркылы  етпейтш  гылымдар адасуга  ушырайды деп 
есептеген оньщ ойынша  акикатка жетюзетш бакылау мен кабылдау емес, 
тэж1рибе гана: “Даналык  - тэжгрибенщ кызы”. Леонардо да Винчи соны 
мен 
6 ip re 
теорияныц
  релш  де  багалады:  ‘Тылым  -  аскер  басшысы, 
теж
1
рибе  -  соддаттар”.  Ец басты гылым  -  математика деп туандк
2)  Адам 
eHepi 
мен  табигат  арасындагы  байланысты  Л.Винчи  адам­
ньщ  пайдасына шешедь  Адам  табигатсыз  епггеце  жасай  алмайды, 
6ipaK 
табигаттьщ карапайым материалдарынан курде л i заттар жасауга кабшетп.
59

3)  Адам  жэне Кудай  мэселесш де Л.Винчи адамды Кудайга мейлшше 
жакындатты:  “Энерге байланысты айтсак, 6i3 Кудайдын немерес1м!з деп 
айта аламыз”.
4) Л.Винчи  енерд!  шындыкты танып-бшу куралы  ретшде карастыра­
ды,  ce6e6i  гылым  заттар  дуниесш щ   сандык  жагын  зерттесе,  внер  сапа- 
лык жагын керсетед1 дейд1 жэне енердщ  бастысы  -  сурет енери ол гылым- 
нан  жогары деп  тусшедк
( Николай  К оперник  (
1473-1543
) - поляк астрономы жэне философы, 
вркендеу  дэу1ршде  астрономия  жаксы дамьщы;  оньщ  ce6e6i  тещз  сала- 
сыньщ дамуы ед1. Астрономия 
ры л ы м ы н
 
терецдеп зерттеген Коперниктщ 
басты  ецбеп:  “Аспан  сфераларыньщ  айнапуы”.  Heri3ri  идеясы:  Аристо- 
тель-Птолемей  теориясын  тер1стеу  нем есе  дуниенщ   гелиоцентрист!к 
жуйесш   ашу:
1)  Жер дуниенщ козгалмайтын орталыгы емес, ол езшщ вамен айнапады;
2)  Дуниенщ  ортасы  -  Кун,  Жер осы  Kyaai  айнапады;
3)  Ай  Жердщ cepiri.
Коперник ашкан жацапыктар дуниенщ  жаца бейнесш калыптастыруга 
деген таппыныс  едк
“Дуние  шекс1з,  ол  жер  субстанциясы  жэне  аспан  субстанциясы  болып 
белшбецщ, ягни, жер мен аспанды теологияпык карама-карсы кою деген жок
“Жер аспан денелерш щ  6ipeyi гайа> козгалыс зацдылыктары Жер ушш 
де,  баска  планеталар  ymiH  де  б1рдей.  Козгалыс  планеталардыц  бэрш щ  
калыпты  жагдайы”.
“Денелер езд!пнен  козгалады, козгалмайтын Куш беруш! деген жок*’-
“Кудай  элемдш   механизмд1  жарагушы,  6ipaK   оныц  кейшп 
iciHe 
ара- 
ласпайды”.
“Дуниенщ  абсолютпк  Lueri д е  жок”.
Коперниктщ осындай  революциялык жацалыктары 
Джордано Бруно 
жалгастырды (
1548-1600
).  Оныц философиясыныц басты  категориясы  - 
Uno,  Bipryrac, Жеке.  Uno - болмыстыц космостык иерархиясыньщ жога­
ргы  баскышы  емес,  ол  болмыстыц  ce6e6i  ж эне  заттар  болмысыныц  e3i. 
Бруноныц 
T y c iH ir i 
бойынша,  элем  6ipryrac,  шекыз,  козгалыссыз.  Элем 
жаратылган  емес,  ол  мэцгыцк  eMip  суред
1
  ж эне  жойылып  кете  алмайды, 
жойьшмайды.  Онда езгерю  пен  козгалыс  у здю п з журед1,  6ipaK оныц  e3i 
козгалмайды,  ce6e6i,  езш   e3i  толыгымен  толтырады.  Б
1
ртутаста  мини­
мум  мен  максимум,  кудай  мен табигат сэйкес.  Карама-карсылыктар  мен 
заттардыц  к е п т у р л ш п н д ^ у зш с а з козгалыс  журед1,  ол заттардыц унем1 
езгеру1не экеледк Бруно Элем дегешм1з Кудай, ол уюкздз, дуниенщ ортасы 
Кун емес, Кундер кэп, олар планеталармен 6ipre ез орбиталарымен журш
60

отырады  дейдк  Осы  шеказ,  imki  куштерш  козгалыска 
T y cip in  
отыратын 
универсум  гана  жалгыз.  Ол  жеке  заттардан  турады,  олар  пайда  болмайды 
жэне жогалмайды, 
o ip -o ip m e  
болшедо жэне 
6ip-6ipiM eH  
6ipirefli. 
Брунонын 
дуниедеп барлык нэрселердщ жаны  бар деп есептейдь
Онын пайымдауынша. адам универсум  козгалысыньщ зандарын  зерт- 
теп,  оларга сай  eMip  суруге тырысса,  Кудайдын талаптарын  канагаттан- 
дыру  ушш  сол  ж еткш кп.  Табиги  зандарды  танып-б1лу  адамгершшкпк 
ic.  Бруно  адамнын  акыл-ойына  ш еказ  сенедй  сез1мд1к  танымды  томен 
багалайды,  ce6e6i  ш ек аздж   акыл-ойдын  объектю!  гана,  ол  сез1мнщ 
объекпЫ  бола  алмайды.
Брунонын кагидалары:
“Сен1м  жабайы, дерем   халыктарды  баскару  уинн  кажет”.
"Философиялык дэлелдер карапайым халыктарга емес, б1здщ пайым- 
дауларымызды тусшуге  кабшетп  дана  адамдарга арналган”.  ||
Галилео Галилей 
(
1564-1642
)  -  итальяндык, Ренессанстын дамуын аякхаушы.
Онын гылыми  кызметш  ек!  багытка белуге болады:
1) механика принциптерш, денелердщ козгалысын зерттейтш гылым- 
лы  - 
динамиканы
  дамытты.  Денелердщ еркш  кулауы  зацы,  жылдамдык 
пен удеу туралы туаш ктер  табигаттын таза, физикалык, объективт1 заны 

жүктеу/скачать 6,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: