Әсірелеу Әсірелеу, гипербола (грек, hyperbole - күшейту) - әдебиеттегі көркемдеу тәсілдерінің бірі, әр түрлі құбылыстарды немесе белгілі бір нәрсені шамадан тыс асыра суреттеу тәсілі. Әсірелеу - әдеби тілдің көркемдігін ғана емес, бейнелілігін, әсерлілігін арттырын, құбылтудың бір түрі. Көне эпостык жырларда, фольклорлық туындыларда жиі кездеседі. “Көп түкірсе – көл болады” деген мақал, “Көзінің жасы көл болды” деген мақал түкірік пен көз жасын өте асырып айтып тұр. Енді біз Мұқағали өлеңдерінен мысал келтірсек: Күлетін еді бір демде, Күлетін еді күллі әлем, Дариға жеңгем күлгенде. Дариға жүрек шөлдеді Шөлдеді бірақ өлмеді, Сұңқардай еді жердегі, Аққудай еді көлдегі. Жолбарыс бақай білегі, Құлан жон жанның бірі еді, Бұл шумақтарда Дариғаның бейнесін әсірелеп, күшейтіп отыр. Мысалы «Сұңқардай еді жердегі», «аққудай еді көлдегі», «жолбарыс бақай білегі», «Қос уыс бұрым арқада, қос жылан болып жүреді», «құлан жон жанның бірі еді» деген өлең жолдарында Дариғаны әсірелеп, құбылтып отыр. - «Сенің көзің түпсіз терең тұңғиықтан жаралған» деген ақынның өлеңі тұнған әсірелеу.
- Сенің көзің түпсіз терең тұңғиықтан жаралған,
- Сонда жатыр менде жүрген орындалмас бар арман.
- Сенің жүзің көкте күннен, жерде гүлден нәр алған,
- Шашың сенің - жан баспаған жапандағы қара орман.
- Қас-кірпігің қарлығаштың қанатындай қап-қара,
- Үлбіреген жүзіц сенің ақ жібек пе, мақта ма?!
Достарыңызбен бөлісу: |
