14-дәрістің тақырыбы :Биосфера туралы тұсінік.Қоршаған ортаны ластау қөздері. Экология және қауіпсіздік. Дәрістің жоспары: 1. Биосфера және техносфера. 2. Қоршаған ортаны ластау қөздері. 3.Экология және қоршаған ортаны сауықтыру жолдары. Адам өміріне қауіпті заттарды пайдаланатын және өндіретін объектілер бір жерге шоғырлануда. Бұл объектілердегі авария салдарын осы заманғы зақымдау құралдарын қолдану салдарымен салыстыруға болады. Чернобыль АЭС-індегі оқиғаларды, Армениядағы, Нефтегорскідегі, Шығыс Қазақстандағы жер сілкіністерін және басқа төтенше жәйттарды талдау бейбіт уақыттағы жағдайда адамдардың қауіпсіздігі мәселесіне басқаша тұрғыдан қарауға мәжбүр етеді.
Республика аумағында атом энергетикасы, химия өнеркесібі объектілері мен өзге де объектілер орналасқан, мұндағы авариялар адам құрбандықтарымен, материалдық залалмен қатар елеулі экономикалық салдарға да ұшырату мүмкін. Осы жағдайлар мемлекеттік, әскери және шаруашылық органдары тарапынан АҚ мәселелеріне, халықты сенімді қорғау мен шаруашылық объектілерін сақтау, басқару жүйесінің мүлтіксіз жұмыс iстеуі жөніндегі міндеттерді шешуде жаңа ұстанымдарды қажет етеді.
Радиация мен химиядан қорғау шаралары Халықты радиация мен химиядан қорғау шаралары әдетте бырыңғай АҚ шараларының кешені ретінде қарастырылады, ол мыналарды қамтиды:
халық пен АҚ құрамаларын; қорғаныс, панаханадағы ауаны сүзу және айдау құралдарымен;
радиациялық барлау приборларымен (ДП-5В, ИМД-5, ИМД-21);
химиялық барлау приборларымен (ВПХР, ППХР, КӘУЗ) мөлшерiн анықтайтын индикаторлық түтікшелермен, аспалы газталдағыштармен (АГП-1);
дозиметрлік бақылау приборларымен (ИД-1, ИД-11, ДП-22В, ДП-24) қамтамасыздандыру;
радиациялық және химиялық ахуалды анықтау мен бағалауы;
азық-түлiктiң, судың, мал мен өсiмдiктiң зақымдануына жол бермеу және оларды заласыздандыруды;
радиоактивтік және химиялық зақымдану жағдайында халықты қорғау режимдерін әзірлеуді;
жердегі, ғимараттағы радиация дозасының қуатын, сондай-ақ судың, азық-түліктің улы затпен ластануын анықтау үшін халықтың “Мастер-1”, “Сосна”, “Белла” тұрмыстық дохеметрлерін пайдалануды; радиоактивтік ластану және химиялық зақымдану салдарын жоюды.
