Моноцитарлы-фагоцитарлы жүйенің жалпы сипаттамасы (мфж) 2021 жж Қарағанды медицина унивеситеті Жоспар

Мононуклеарлы фагоцитарлық жасушалар сүйек кемігіндегі прекурсорлық жасушалардан алынады. Бұл прекурсорлар моноциттер мен дендриттік жасушаларға, қанға енетін фагоциттік жасушаларға айналады. Кейбір моноциттер мен дендриттік жасушалар жалпы қан айналымында қалады, бірақ олардың көпшілігі дене тіндеріне енеді. Тіндерде моноциттер макрофагтар деп аталатын әлде қайда үлкен фагоциттік жасушаларға айналады. Макрофагтардың басым көпшілігі тіндердің ішінде қозғалмайтын жасушалар болып қалады, онда олар бөгде бөлшектерді сүзіп, жояды. Алайда, олардың кейбіреулері қан айналымы арқылы және жасушааралық кеңістіктерде жүреді.

• Мононуклеарлы фагоцитарлық жасушалар сүйек кемігіндегі прекурсорлық жасушалардан алынады. Бұл прекурсорлар моноциттер мен дендриттік жасушаларға, қанға енетін фагоциттік жасушаларға айналады. Кейбір моноциттер мен дендриттік жасушалар жалпы қан айналымында қалады, бірақ олардың көпшілігі дене тіндеріне енеді. Тіндерде моноциттер макрофагтар деп аталатын әлде қайда үлкен фагоциттік жасушаларға айналады. Макрофагтардың басым көпшілігі тіндердің ішінде қозғалмайтын жасушалар болып қалады, онда олар бөгде бөлшектерді сүзіп, жояды. Алайда, олардың кейбіреулері қан айналымы арқылы және жасушааралық кеңістіктерде жүреді.
• Мононуклеарлы фагоцитарлық жүйенің жасушалары әр түрлі орналасуына байланысты сыртқы түрі мен атауында ерекшеленеді. Мысалы, дендриттік жасушалар көптеген тіндерде, соның ішінде өкпеде, теріде және асқазан-ішек жолдарында, сондай-ақ бүкіл лимфа жүйесінде кездеседі. Гистиоциттер көптеген тері астындағы тіндерде кездеседі. Купфер жасушалары бауыр синусоидаларын түзеді. Микроглия жүйке тінінде, ал альвеолярлы макрофагтар өкпенің ауа кеңістігінде кездеседі.

Әрбір фагоциттік жасуша микроорганизмдерді, жасушаларды және фрагменттер мен тігіс материалдары сияқты бөгде заттардың ұсақ фрагменттерін сіңіріп, жоя алады. Бірнеше жылжымалы макрофагтар үлкен бөгде денелерді қоршап, бір фагоцитарлық жасушаға біріктірілуі мүмкін. Осылайша, бөгде заттардың фагоцитозына байланысты макрофагтар, моноциттер және дендриттік жасушалар ағзаға енетін зиянды бөлшектерден қорғаудың маңызды бірінші жолын құрайды. Мононуклеарлы фагоцитарлық жүйенің жасушалары иммундық реакцияларға да қатысады, онда оқиғалардың күрделі кешені белгілі бір бөгде затқа бағытталған. Фагоцитоз арқылы макрофагтар бөгде заттардағы антигендерді (беттік молекулалар) анықтайды. Антигендер лимфоциттер деп аталатын ақ қан жасушалары арқылы өтетін иммундық реакцияларды ынталандырады. В лимфоциттері антиденелерді Т лимфоциттерінің көмегімен синтездейді және шығарады. Антиденелер өндірісі өз кезегінде мононуклеарлы фагоциттік жүйе жасушаларының фагоциттік белсенділігін едәуір ынталандырады.

• Әрбір фагоциттік жасуша микроорганизмдерді, жасушаларды және фрагменттер мен тігіс материалдары сияқты бөгде заттардың ұсақ фрагменттерін сіңіріп, жоя алады. Бірнеше жылжымалы макрофагтар үлкен бөгде денелерді қоршап, бір фагоцитарлық жасушаға біріктірілуі мүмкін. Осылайша, бөгде заттардың фагоцитозына байланысты макрофагтар, моноциттер және дендриттік жасушалар ағзаға енетін зиянды бөлшектерден қорғаудың маңызды бірінші жолын құрайды. Мононуклеарлы фагоцитарлық жүйенің жасушалары иммундық реакцияларға да қатысады, онда оқиғалардың күрделі кешені белгілі бір бөгде затқа бағытталған. Фагоцитоз арқылы макрофагтар бөгде заттардағы антигендерді (беттік молекулалар) анықтайды. Антигендер лимфоциттер деп аталатын ақ қан жасушалары арқылы өтетін иммундық реакцияларды ынталандырады. В лимфоциттері антиденелерді Т лимфоциттерінің көмегімен синтездейді және шығарады. Антиденелер өндірісі өз кезегінде мононуклеарлы фагоциттік жүйе жасушаларының фагоциттік белсенділігін едәуір ынталандырады.