Ономастикалық хабаршы №1 (31) 2016

9

ХАБАРШЫ

Ономастикалық

логиялық  тұрғыдан  зерделей  зерттеп,  мән-мағыналары  көпшілікке  түсініксіз, 

тіптен мүлдем белгісіз атаулардың құпия сырын ашу көпшілік қауымды қызық-

тыра түсері сөзсіз. Осымен бірге жер-су аттарының қолданылу аясы, оның қо-

ғам дық қызметі, мемлекеттік мәні де келелі мәселе екені белгілі.

2012 жылғы Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Жолдауында белгіленген «Қазақ ті-

лі  және  тілдердің  үштұғырлығы»  басымдылығында  белгіленген  іс-шараларға 

елі міздің  мыңдаған  елді  мекен,  өзен-су,  т.б.  атауларын  қазақ,  орыс,  ағылшын 

тіл дерінде сауатты таңбалау алға қойылды. Осы жұмысты бірізділенген стан-

дарттық жүйеге енгізудің ғылыми принциптерін айқындау мақсатымен ономас-

тика бөлімі  2013-2015 жылдарға жоспар - ланған  «Қазақстан Республикасының 

ономастикалық атауларын ұлттық және халықаралық стандарттаудың ғылыми 

принциптері» атты жоспарлы жұмысты дер кезінде аяқтау барысында қажырлы 

еңбек етуде. Ономастика бөлімінің қызметкерлері күні бұрын ойластырып қойыл-

ған ұлы мақсат – аса қажетті еңбекті орындауға жұмыла кіріспек. Ол мақсат – 

елі міздің Тәуелсіздігінің 25 жылдық мерекесіне «Қазақстан Республикасының 

топонимдері. Топонимия Республики Казахстан» атты көлемді еңбекті тарту ету.

1990-2015  жылдар  аралығында  мемлекеттік  ономастика  комиссиясы  тара-

пынан  жүздеген  тарихи  атаулар  қалпына  келтіріліп,  жұмысшы  кенттері  мен 

ауыл,  село,  теміржол  бекеттерінің  атаулары  өзгертіліп,  кейбір  нысана  аттары 

жаңадан аталып, олардың орысша транскрипцияларының түзетілуі жайындағы 

тұжырымдамалары  негізінде  Президент  Жарлықтары  және  Үкімет  қау лыла-

рымен бекітілді. Олар бұл кітапта тұтас қамтылып, өзгеріссіз берілмек.

Елбасы  Н.Ә.Назарбаевтың  2012  жылғы  «Егемен  Қазақстан»  газеті  бетінде 

С.Абдрахмановқа берген сұхбатында, кейіннен жарық көрген «Өмір өткелдері» 

атты  кітабында  жер-су  атаулары  жайында:  «Қазақстандағы  барлық  жер  атау-

ла рының  сөздігін  шығарып,  қай  атау  қандай  жағдайда,  қандай  мағынамен 

қойылған, ол сөздің түпкі төркіні қандай болған дегенді ғылыми тұрғыдан анық-

тап көрсету керек. Жеріңе қойылған ат еліңнің ұрпақтарға қалдырып кеткен хаты 

сияқ ты ғой», деуі өте орынды ойтолғам. Өйткені, жер-су атаулары – халық тілі 

мен мәдение - тіміздің кемел байлығы, мәңгілік тарихи жәдігері, асыл мұрасы. 

Ана тіліміз бен ұлттық тарихымыздың сыр-сипатын, халқымыздың этномәдени 

құбылыстарын тереңдей зерделеп зерттеу үшін де аса маңызды, өте қымбат та 

бағалы дерек көзі екені даусыз.

Олай  болса,  А.Байтұрсынұлы  атындағы  Тіл  білімі  институты  ономастика 

бө лі   мінің қызметкерлері Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың бұл тапсырмасын бұлжыт-

пай орындауға, барша күш-жігер, білімін салып кірісуге сақадай-сай екендігін 

білдіреді.

жүктеу/скачать 1,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: