Остеология – сүйекті зерттейтін ғылым. Қаңқа
жүктеу/скачать 0,74 Mb. Pdf көрінісі
|
остеолог --2
‘Ћ ђгббЄЁ© п§лЄ ЋѓЌ 11 Є« бб
| Суйектердің ңартаюы
. Қартайғанда сүйек жүйесі едəуір өзгеріске ұшырайды. Бір жағынан, сүйек габақшалары санының азайып, сүйектің босауы (остеопороз) байқалады, екінші жагынан, сүйек өсіндісі (остеофиттер) түрінде сүйектің артық пайда болуы жəне буын шеміршегшде, байламында жəне сіңірлерінің сүйекке бекитін жерінде ізбестену жүреді. Осыған сəйкес сүйек-буыи аппаратының қартаюының рентгендік суреті мынадай өзгерістерден құралады, оларды патоло-гиялық белгілер деп түсінбеу керек. 1. Сүйек заты солуына байланысты өзгерістер: 1) остеопороз (рентгенограммада сүйек мөлдірлеу көрінеді); 2) буын бастарынын деформациясы (дөңгелек пішінінің жоғалуы, жиектерінің “мүжілуі”, “бүрыштар” пайда болуы). 2. Сүйекке жанаскан дəнекер тінді жəне шеміршекті түзілістерде ізбестің артық мөлшерде жиналуы; 2) сіңірлердің бекіген жерлерінде ізбестену əсерінен кедір-бүдырдың көбеюі; 3) сүйек осінділері байламдардың сүйекке бекитін жерлерінде ізбестенуі салдарынан түзілетін остеофиттердің болуы. Бұл сипатталган өзгерістер, əсіресе омыртка мен саусақтарда айкын байқалады. Қаңқаның баска бөлімдеріндс негізгі қартаюдың уш рентгсндік белгісі байкалады: остеопороз, сүйек кедір-бұды-рының көбеюі жəне буын саңылауының тарылуы. Біреулерде қартаюдың бұл белгілері ерте (20-40 жаста), басқаларда кештеу (60-70 жаста) білінеді. Сүйек жүйесінің онзогенезі туралы баяндалған жалпы деректерді корыта келе, тек мəйіт материялын зерттеуге карағанда рентгенмен зерттеу қаңканың дамуын жұмыс ісгеп тұрған кезінде тсреңірек зерттеуге мүмкіндік береді деуге болады. Соның өзшде бірқатар қалыпты морфологиялық өзгерістер байкалады: 1) негізгі жəне қосымша сүйектену нүктелерінің пайда болуы, 2) олардың бір-бірімен бітісіп өсуі; 3) сүйектің қарттық инволюциясы. Сипатталған өзгерістер сүйек жүйесінің жасқа байланысты қалыпты өзгерістерінің көрінісі болып табылады. Демек, “норма” дегенді ересек адаммен ғана шектемей, оны қайсыбір бірыңғай тип деп карастыру керек. Бүл ұғымды барлық жасқа да колдану қажет. Сүйектің дамуы қанайналым жүйесіне де тығыз байланысты. Бірінші сүйектену нүктесінің пайда болуынан бастап синостозданудың аяғына дейінгі бүкіл сүйектену үрдісі қантамырлардың қатысуымен жүреді, олар шеміршекке өтіп, оның бұзылып, сүйек тінімен алмасуына жəрдемдеседі. Соның өзінде сүйек табакшалары тиісті қантамыр үшін орталық өзегі бар остеондар түзе отырып, қантамырларының айна-ласына белгілі бір ретпен орналасады. Демек, сүйек қантамырлардың айналасында пайда болады Артериялар мен веналардың жүретін жолы мен маңайында сүйектерде тамыр өзектері мен жүлгелсрдің түзілуі осымен түсіндіріледі. Туғаннан кейін сүйектену мен онын өшуі де қанмен қамтамасыз етілуге тығыз байланысты. М Г. ІІривестің зерттеулері көрсетксндей, сүйектің жас келуіне карай өзгеруінің кан арнасының тиісті өзге-рістеріне байланысты бірнеше кезеңдер болады. Сүйектердің пішіні мен күйіне шікі ағзалар да əсер етеді, олар үшін сүйектер өзектер, жүлгелер, шүңқырлар жəне т. б. түзеді. Қанка мен ағзалардың түзілуі эмбрионнан басталады Олар даму барысында бір- біріне əсер етеді де, ағзалар мен олар жайгасатын орындар бір-біріне сəйкестенеді, мысалы, кеуде торы мен өкпе, жамбас астауы мен оның ішіне жайғасқан ағзалар, бассүйек пен ми жəне т. б. Бүкіл қаңқаның дамуын осы тұрғыдаи қарастыру керек. жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|