А
А
Ақынның ақылға бірлік, ақылға ынтымақ қылу туралы қағидасының
өзегінен жұрттың мінезін түзеудің мынадай басты жолдары, тетіктері
көрінеді: а) жамандықтан, жалғандықтан, әділетсіздіктен аулақ болу; ә)
жақсылықта, шындықта, әділетте бірігу; б) жамандықты жақсылықпен,
надандықты адамдықпен жеңу, тіл ұстартып, өнер шашу, насихат беру
жолымен жою. Көрсетілген қағидалар жамандықтан, жалғандықтан қашық
болу, жақсылыққа, өнер-білімге, әділетке асық болу туралы ақындық оймен
толысып, кемелдене түседі. Мұндай қасиетті қағида қалыптастыруға, соны
берік ұстауға, оны бірдің емес, көптің игілігіне жұмсауға, өмірі мен өнерін
көптің мінезін түзеу үшін қызмет етуге арнау – Абайға дейінгі ақындардың
қолдарынан келмеген, олардың мүмкіншіліктерінен биік тұрған айрықша
абзал азаматтықтың үлгісі. Адал еңбек етудің орнына ауыз жарымас бірдеңе
үшін біреуге телміріп көзін сатқан жанды, ұрлықпен, қулықпен, зорлықпен
мал тауып жүрген сұмдар мен зұлымдарды, біреуді үркітіп, біреуді
қорқытып тамақ асырап жүрген пәлеқорлар мен жалақорларды жаман
жолдан тыйып, ақ жолға, әділет жолына, ынтымақ пен бірлік, адамшылық
жолына салу үшін, солардың жанын тазартып, ниетін ағарту үшін аянбай
еңбек қылуға, бейнет кешуге адамның асылы ғана тәуекел ете алмақ.
А
А
Абай адамшылықтың қарызы үшін осы мақсат жолында еңбек етті,
бейнет кешті.
Өмірінің белгілі бір кезеңінде ақын көпті, адамның мінезін түземекші
кісінің қолында екі нәрсе болу керек деп білген: бірінші – бек зор
өкімет, жарлық; екінші – есепсіз байлық. Шексіз зор билік ешкімге
Достарыңызбен бөлісу: |
