Құрлықтың флоралық аудандасуы
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
Құрлықтың флоралық аудандасуы
Оқулық Клиникаға кіріспе (2), АҚЖ-33,Абаева Балнұр,3-есеп КиК
| Непентес
\ Nepenthes – Nepen — thaceae\ тұқымдасы шығыс бөліктерде кездеспейтін – неотропикалық бормелия тұқымдасына ұқсас. Сағақтары арқылы басқа өсімдіктерге жармасып, кішкентай қоржындары арқылы насекомдарды қорытатын асқазан шырын бар. Непентес өсімдіктері Мадагаскар жерінен әрі кездеспейді: олар Ганга, брахмапутра джунглиясының, тропикасының ормандарының – Үлкен Зонд, Филиппин аралдары, Үнді – қытай, Жаңа Гвинея, солтүстік Австралия жерлерінде өседі. Таралу орталығы – Малезия 70 – ке тарта түрлері бар. Африка, Азия тропика жеріндегі халық шаруашылығында үлкен маңызы бар – банан \ Musaceae \ тұқымдасы. Банан 15 м биік болып келеді. Ұзында жалпақ – 4м жапырағы бар шөптесін өсімдік. Жемісі – 60% ұн тәріздес дәмі бар заттан, 16% қант, 5,6% крахмал, майларынан тұрады. Банан жемісінен – банан ұнын, мармелад, шырын, банан шарабын, өзін сол күйінде де тамаққа пайдаланады. банан шарабын, өзін сол күйінде де тамаққа пайдаланады. Банан оңтүстік Азиядан д егенде жорамал бар. Ал, бірақ ертедегі египеттіктер де әртүрлі сорттары өсірілген плантациялары болған. Тропикалық Америкада да 100 ге тарта сорттары өседі. Пальма өсімдігінің кейбір түрлері палеотропикалық: пальма тени \ Corypha\, кариота \ Coryota\, арека \ Areca\, нипа \ Nipa\, Борасова пальмасы эндем ротанг пальмасы шырмауық тәріздес лиан 400 м. Шырмалып оралып созыла береді. Малезия, Индия жерінде ал, жалпы тропикалық Африкада аз кездеседі. Эндем палеотропикалық өсімдік – имбир \ Zinqibera-ceae\ тұқымдасы халық шаруашылығында техникалық, тамақтық \имбирь, кардомон, дәрмене тамыр\ ролі ерекше. Имбирь тұқымдасы Америкадағы Канн \сцитамин -\ тұқымдасына жатады өсімдігіне ұқсас. Африка, Азия ы л ғ а л д ы гилеясындағы керемет өсімдіктердің бірі – орхидей . Малезияда орхидея өкілі \апастазия-\ дұрыс гүл қоршауымен, 3 жеміс беретін аталығының болуымен ерекшеленеді. Целогинэ \ Coeloqyne\, дендроби \ Dendro-bium\, ангрэкум \ Anqraecum\, бульбофилл тропикада – эндем ароидты түрлері де көп. Көпшілігі эпифитті өсімдіктер тропикалық ареалдың мәнінде, сәнінде келтіріп тұрған осы өсімдіктер. Палеотропикадағы облысқа анализ жасай келе, оның географиялық орналасуы \тропика\ тарихы және қазіргі жағдайын ескере отырып 5 флористикалық тармаққа \подоблысқа\ бөлінеді: 1. Үндіафрикалық 2. Мадагаскар 3. Малезия 4. Жаңа Зеландия. 5. Санвич аралдары немесе Гавай. 1. Үндіафрика тармағы – Африка континентіндегі Сахарадан бастап оңтүстіктегі Оранж өзеніне дейін Азияда – оңтүстік батыс Аравия, Үндістан түбегі. Тар шөлінен бастап батыста ш ығ. Үндіқытайға дейін созылып, Солтүстіктегі Гималаймен қоршалған болып есептеледі. Палеотропикалық өсімдіктер оңтүстік Америка, оңтүстік Азияға қарағанда – сиректеу, кедейлеу, ал жас жағынан бірдей. Бор, үштік дәуірден қалыңда, құйқалы Гвинея, Конго тропикалық орман өсімдіктері сақталған, 13000 түт түрі, бұршақ , пальма, ананас, стеркулия, панданус басқада Африка тұқымдастар өседі. Африка тропика ормандарында биіктігі – 80 м келетін гигант, тамыр тіреуіштерінің болуымен ерекшеленетін Макаранги өсімдігі, халық шаруашылығында сүрегі, жемісі кеңінен пайдаланылады. Пальма рафии шырыны шарап жасауға пайдаланылады \ Elaecis quineensis\ — пальма майы алынады. Ливия кофесінің отаны \ Coffea liberica\, өте улы өсімдіктер \ Erythro-phloeum quineense\ бұл өсімдіктердің қабығында жүрекке әсер е тетін улы зат бар. Биік банандар, бамбук, эпифит, эндемді өсімдіктер мүйіз жапырақты папоротник, кактус рипсалис шырмауық \лиа\ өсімдіктер арасында өседі. Европада кездесетін өсімдіктерде Африка Жерорта теңізіне жақын жерлердегі өсімдік түрлері де кездеседі. Африкада арша, оңтүстігіндегі ареалы экватордан асып кеткен. Солтүстікте қылқанжапырақты өсімдіктер кездеседі, ал оңтүстікке Ньясса көліне қарай қылқан жапырақтылардың басқа түрі – каллитрис \ Callitrisi\ өседі. |