Сабақтың тақырыбы: Цитоплазма. Эндоплазмалық тор мембраналы оргоноид

К. Портердің еңбегі туралы тереңірек білім беру;

2. Жасушада плазмалемманың атқаратын қызметі қандай?

3. Пиноцитоз дегеніміз не?

III. Жаңа сабақтың барысы:

Жоспар:

Цитоплазманың құрамы, оны зерттеудегі К. Портер еңбегі .

Эндоплазмалық тордың құрылысы мен жасуша тіршілігіндегі маңызы.

Эндоплазмалық тор мен Гольджи жиынтығының (аппаратының) байланысы.

Органикалық заттар бейорганикалық заттар

Нәруызлар,майлар,көмірсулар, Су, микроэлементтер, макроэле-

Азоттық негіздер, аминқыш- менттер, тұздар, (катиондар,

Қышқылдар, ферменттер, АТФ аниондар)

Трабекула жүйесі

Мембраналы органоидтер Мебранасыз органоидтер

Эндоплазмалық тор, митохондрия, Рибосома, вакуль, жасуша орталы-

Гольджи жиынтығы, пластидтер, т.б. ғы т.б.

Кейбір органоидтер	Құрылысы	Қызметтері
Цитоплазма	Жасушаның ішкі сұйықтығы, торлы заттар- дан тұрады. Ядро мен органоидтері бір орында ұстайды.	1.Ядро мен органоидтер- ді байланыстырады. 2.Тасымалдау қызметін атқарады.
Эндоплазмалық тор	Қуыстар мен өзектерден тұрады.	1.Жасушаға қоректік заттардытасымалдайды. 2.Нәруыз, май және көмірсу реакцияларын тездетеді.

IV. Қорытынды: 1. Кестені толтыру, 2. Тақырыптың соңында берілген тапсырмаларды орындап, сұрақтарға жауап беру. Тақырыптың түйінін конспект түрінде жазу.

V. Бағалау .

VI.Үйге тапсырма беру: Цитоплазма органоидтері эндоплазмалық тор жиынтығын оқу.

25.10.2014

2. Гольджи жиынтығының атқаратын қызметі.

3.Эндоплазмалық тор, гольджи жиынтығы және лизосоманың арасындағы байланыс туралы не білесіңдер?

III. Жаңа сабақтың барысы:

Жоспар:

Митохондрияның зерттелуі.

Митохондрияның құрылысы мен құрамы .

Митохондрияның негізгі атқаратын қызметі.

15.11.2014

2. Жасушаның тіршіліктегі рөлі қандай?

3. Өсімдік жасушасындағы вакульдердің қызметі қандай?

III. Жаңа сабақтың барысы:

Жоспар:

Ядро, ядроның құрамдас бөліктері.

Хромосома, құрылысы, маңызы.


Тіршілік формалары



Жасушасыз

Жасушалы



Прокариоттар (ядросы жоқтар)

Эукариоттар (ядросы барлар)

Көк жасыл балдырлар, Жоғары сатыдағы өсімдіктер,

бактериялар жануарлар, біржасушалы және

көпжасушалы балдырлар,

саңырауқұлақтар, қарапайымдар. Тірек конспект


Ядро



Құрамы және құрылысы



Ядор қабықшасы

Ядро шырыны



Тесіктері бар



Сыртқы

Ішкі

Еріген заттар



Органикалық заттар, нәруыздар, РНҚ

Бейорганикалық заттар, су, минералды тұздар



Ядрошық



Хросомалар



Ядроның ішіндегі дөңгелек дене



Нәруыздан тұрады


IV. Қорытынды: Ядро жасушаның барлық тіршілік процесін басқарады. Ядросыз жасуша тіршілік ете алмайды. Жасуша – организмнің ең кіші бөлігі, тірі организмде жүретін барлық тіршілік процестері жасушада жүреді.

V. Бағалау.

VI.Үйге тапсырма: Ядроның құрылысы мен қызметін оқу.

1.11.2014

Қозғалу органоидтеріне организмдердің әсері

Эукариоттық жасушалардың ерекшеліктерінің бірі цитоплазмасында түзілістерінің дамуы цитоқаңқа элементтерінің сыртқы цитоплазмалық мембраналарымен және ядро қабықшаларымен байланысы.

Қозғалыс органоидтері жануарлар дүиесінде көп таралған. Бұл органоидтер организмдерді үнемі қозғалысқа келтіріп отырады. Мұндай органоидтерге сұйық ортада қозғалуға бейім және әртүрлі бұлшықет жіпшелері және т.б. жатады. Жануарлардың тіршілігінде цитоқаңқаның қызметі жоғары. Цитоқаңқа элементтері сыртқы цитоплазмалық мембраналармен және ядро қабықшасымен тығыз байланысты. Кейбір жасуша типтерінде мысалы: қарапайымдарда цитоқаңқа элементтері бүкіл тіршілік циклі бойы жақсы сақталады. Олардың цитоплазмада тұрақты орны бар, және оларды микроскоппен немесе лупамен көруге болады.

25.11.2014

Сабақ тақырыбы: Вирустар және фагтар. ЖИТС-тің (жүре пайда болған иммундық тапшылық синдромы) вирусы. Оның құрылысы мен тіршілігінің ерекшеліктері.

2. Ядро мен эндоплазмалық тордың арасында қандай байланыс бар?

3. Пластидтер нешеге бөлінеді? Олардың бір – біріне алмасуы қандай құбылысқа негізделеді?

III. Жаңа сабақтың барысы:

Жоспар:

Вирустардың зерттелуі, олардың ерекшелігі.

Вирустармен зақымдалу процесі.

Вирустар арқылы таралатын ауру түрлері.

• 
  Вирустардың ерекшелігі.
  
• 
  Тірі организмдер денесінен тысқары жерде қоректенбейді, тыныс алмайды, көбеймейді.
  
• 
  Тіршілігін тек тірі организм денесіне енген соң ғана бастайды.
  
• 
  Вирус жасуша ішіне енген соң, жасушаішілік паразитке айналады, қарқынды көбейеді, басқа жасушаларды зақымдайды.
  

• 
  Вирус құрылысындағы ерекшелік.
  
• 
  Жасушасыз тіршілік иесі.
  
• 
  Қатты қабықшасы оны қолайсыз жағдайдан сақтайды.
  
• 
  Қатты қабық ішінде нуклеотид немесе ДНҚ бар.
  
• 
  Вирустық өсіндісі бар.
  

• 
  Вируспен зақымдану процесі.
  
• 
  Вирус өсінділері көмегімен иесіне жабысады.
  
• 
  Қожайын жасушаның қабығын ерітіп жібереді – бактериофагтар.
  
• 
  Вирус нуклеотиді немесе ДНҚ-сы жасуша ішіне өтеді, қабығы сыртта қалады.
  

Вирус түскен жасуша өзінікі емес, вирустың ДНҚ-сын синтездейді. Осылайша көптеген жаңа вирустар синтезделеді. Бұл процесс литикалық цикл деп аталады.

29.11.2014

2. Д.И.Ивановский мен Ф. Туорт еңбектерінің құндылығы неде?

3. Вирустар туралы не білесіңдер? Олар басқа жасушаларда қалай дамиды?

III. Жаңа сабақтың барысы:

Жоспар:

ЖИТС вирусы, тіршілігі, қауіптілігі.

ЖИТС-тің алдын алу шаралары.

Вирус арқылы таралатын аурулар.

Вирустардың ғаламшарда өлі және тірі материяның арасында «шекаралық» жағдайда тіршілік ететін жасушасыз тіршілік формасы деген ойды оқушылармен талдауға болады. Содан кейін вирустардың зерттелуіндегі маңызды кезең Францияда (Монтонье) және АҚШ-та(Галло) (1993-1994) ЖИТС вирусы бөлініп алынды.

Вирустардың басқа тірі организмдер сияқты жүйелеу қажеттілігі туындады. Ғалымдар вирустарды құрылысына қарай қарапайым және күрделі деп екі топқа бөліп қарады.

АИВ – адамның иммундық тапшылық вирусы. ЖИТС – жере біткен иммундық тапшылық синдромы. Вирусты аурулардың алдын алу шараларына вакцина салдыру, иммуномодуляторлар, интерферон преператтарын қолдану, т.б. жатады.