«Жоғары сынып оқушыларына кәсіби бағдар берудің психологиялық негіздері» тақырыбы бойынша жүргізілген зерттеулер нәтижесінде жоғары сынып оқушылары арасында кәсіби бағдарлау қажетті екенін дәлелдедік. Оған негіз болған келесі қорытындылар: 1. Психологиялық ғылыми-әдістемелік әдебиеттерде психологиялық қызмет көрсету тарихи кәсіби бағдар беруден басталған. 19 ғасырдың аяғында және 20 ғасырдың басында көптеген Еуропа елдері мен АҚШ-та кәсіби бағдар беру және мамандыққа жарамдылықты анықтау зертханалары ашылып, мамандықтың адамдар психофизиологиялық ерекшеліктеріне қоятын талаптарын анықтап, сол талаптарға сай іріктеу жүргізу әдістемелері қалыптасқан.
2. Мамандықтар бойынша ағарту жұмысын жүргізу және кәсіби бағдар беру жұмысының мәні өте терең. Өйткені әр мектеп бітіруші өзінің болашақ мамандығын жекелік психофизиологиялық ерекшеліктеріне сай анықтағанда ғана олар мамандық қызметінде табысты болады. Сондықтан мектеп психологиялық қызметінің міндеттерінің бірі -балаларға мамандыққа баулып оларды кәсіби бағдадарлау болып табылады. Диплом жұмысында кәсіби бағдарлаудың негізгі үш саласы анықталған:
- әлеуметтік ортаның даму ерекшеліктері бойынша қажетті мамандықтарды насихаттау;
- оқушылардың қызығушылығы мен бейімділігін анықтап, сол зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып олардың икемі келетін қызмет салаларын болжамдау;
- мамандық таңдау мотивтерін зерттеп олрадың құндылықтарға сай келетінін талдау.
3. Оқушылардың психофизиологиялық ерекшеліктерін зерттеу барысында балалардьің басым көпшілігінің темперамент типінің доминантасы холерикке жақын екені анықталды. Сонымен қатар олардың мектеп бітіру алдындағы мазасыздануы, невротизмінің көрсеткіші жоғары, байсалдылығы төмен, қозу процесі тежелуден басым болды. Гимназия сыныптары оқушыларының интеллекті жоғары және орта болғанымен олардың коммуникативтік және ұйымдастырушылық қабілеті ортадан төменге жақын болып шықты. Мұның бәрі мектеп бітірушілерге жедел психологиялық көмек керек екендігіне дәлел болды.
4. Кәсіби бағдарлау жұмысының тиімділігін арттыру мақсатымен кәсіби бағдарлау коррекциялық ойындарын қолданып тренинг элементтерін жүргіздік. Ойын барысында балалар көптеген мамандықтарға қойылатын талаптармен танысып, мамандарға қойылатын талаптарды талдады. Диплом жұмысында Т.Р.Нұрмұхамбетованың сабақтарда берген тренингтік ойындарының жеті түрін келтірдік. Оларды қойылған мақсатқа байланысты неше вариантта жасап шығаруға үлгі ретінде пайдалануға болады.
5. Психологиялық қызмет балаларды мамандыққа баулу және кәсіби бағдар беру жұмысын балалар мектеп табалдырығын аттаған күннен бастап жүйелі түрде жүргізу қажет.
