Погодин (синяя книга ортопедия) + Копейкин 116-130 арасынан
Модель деп протездік орынның позитивті көрінісін айтады.
Модель түрлері:
Диагностикалық модельдер:
Диагностикалық модельдер жақ сүйектерінен толық анатомиялық қалыптар арқылы алынады және диагнозды нақтылау, әртүрлі өлшеу, сызу, протездің дизайнын таңдау мен зерттеу үшін қолданылады.
Гипстік модельдер:
Гипстік модельдер жұмысшы және көмекші болып бөлінеді:
Жұмысшы модельдер:
Жұмысшы модельдер анатомиялық немесе функционалды қалыптар арқылы алынады. Олар протезді түпкілікті жасауға арналған және оны гипс, цемент, амальгамма, пластмасса, металл немесе олардың комбинациясынан жасауға болады.
Көмекші модельдер:
Көмекші модельдер протезге қарама-қарсы жақ сүйектерінен жасалған және жұмыс барысында жасанды тістер мен протездердегі басқа элементтерді дұрыс орналастыру үшін қолданылады.
Гипстік модель жасау тұрады:
1) Гипс құймасын дайындау.
2) Гипс моделін құю.
3) Қалыптарды модельден ажырату.
4) Модельді өңдеу.
Аралас модель:
Аралас модельдер қатты гипстен, металдан, амалыгамадан немесе цементтен құйылған бөліктерден тұрады , ал негізгі бөлігі гипстен құйылған. Соңғы уақытта өздігінен қатаятын пластмассалар көп пайдаланылады. Жұқа металл қабатымен жабылған модельді алу әдісі жасалады.
Амальгаммалы моделі:
Амальгамма деп жалпы сынаппен металл қорытпасын айтады.
Амальгаммалы модельдері металл салмалар мен жартылай сауыттарды дайындау үшін қажет. Амальгамалардың ерекшелігі:
Олар төмен температурада пайда болу қабілеті. Егер металл ұсақталған болса, оксидтерден жақсы жуылған болса, амальгамация процесі жақсы жүреді, өйткені оксидтер пленкасы сынаптың диффузиясын тежейді. Стоматологиялық тәжірибеде мыс және күміс амальгамалар қолданылады.
Цементті моделі:
Пластикалық салмаларды немесе сауыттарды жасау кезінде үлкен дәлдік, сонымен қатар тірек тістің беріктігі қажет. Бұған фосфатты(силидонт), яғни қалыптың сақинасына құйылатын цементті қолдану арқылы қол жеткізуге болады.
Осы мақсаттар үшін металл материалдарды пайдалану пластикалық протездің түсіне әсер етуі мүмкін.
Металдандырылған модель:
Тегіс және қатты беті бар модельді алу үшін құйманың бетін жұқа мыс пленкамен жабу әдістері қолданылады, ал ол содан кейін модельге өтеді. Бұл әдіс Керр массасынан, Вайнштейннен, гуттаперч массасынан, қабырғадан алынған қалыптардың беттері ток өткізе алатындығына және гальваникалық жолмен қолданылатын металл қабатымен жабылатындығына негізделген.
18.Винирлер, олардың анықтамасы және тағайындалуы, жасау әдістері.
Винир дегеніміз -Фарфор немесе композиттерден жасалған, қалыңдығы 0,5 - 0,7 мм, алдыңғы тістердің ерін бетін жауып тұратын қаптағыш. Винирлер алдыңғы тістердің жарасымдылыгын орнына келтіру үшін, тістің қатты тіндерін сақтай отыра, тістің калпы мен түсін түзету үшін пайдалынады, мысалы, эмаль гипоплазиясы, сына тәрізді ақауда, флюороз кезінде. Рұқсат етілген:
• құрылымында тетрациклин жақпа түсіне ұқсас сары тістер;
• тістердің бетінде кең зақымданулардың болуы;
• эмальдың эрозиялық зақымдануы;
• депульпация кезінде түс өзгеруі;
• флюорозды зақымдану тістері; тістердің сынуы, тұрақты емес пішіннің болуы;
• тістер арасындағы кең саңылаулардың болуы;
Рұқсат етілмеген:
• егер ішкі палатинада эмаль деструктивті процесі болса;
• тістерді өшіру сияқты патологиялық процестің болуы;
• түнгі уақытта тістердің қысылуы (бруксизм);
• әртүрлі жаман әдеттер: тырнақтарды тістеу ,бөтелке қақпақтарын тістермен ашу, жаңғақ қабықтарын тістеу;
• дұрыс емес тістеу;
• егер тіс қатарында бірден 5-6 үлкен артқы тістер болмаса, қолдануға болмайды;
• алдыңғы тістердің жарақаталу қаупінің жоғарылауы, бұл әдетте бокс жаттығуларында болады.
• пломба үлкен аумақты алып жатқан кезде эмаль қабатының шамалы көлемі болғанда
Тән қасиеттері:
• осы өнімдерді орнатқаннан кейін тістер табиғи түс пен жылтырлыққа ие болады, олар ашық ақ түске айналады;
• оңай орнату және тез жасау.
• бұл бұйымдарды орнату бар болғаны 1-2 қабылдау үшін жүргізіледі; препараттау процесі эмальдың жоғарғы аймағында жүргізіледі. Айналдыру қалыңдығы небары 0,3 мм болуы мүмкін;
• фанералар жасалған негіз өткізу қабілеттілігінің жоғарылау деңгейіне ие. Осы себепті платина тістері табиғи тістерден еш айырмашылығы жоқ. Қоршаған тіпті байқамай емес, бұл зубах орнатылған микропротезы;
• жоғары қызмет мерзімі. Фарфор, керамика, композициялық негізден жасалған плиталардың ұзақ уақыт тозуы температураның кенеттен өзгеруіне төтеп беру қабілетіне байланысты қамтамасыз етіледі.
• винирді орнатпас бұрын тіс эмальын қайрау керек болғандықтан, болашақта тістердің қорғаныш қасиеттері төмендейді. Осы себепті оларды қорғау үшін үнемі винирді кию керек;
• егер шпондарды табиғи тістердің құрылымымен салыстыратын болсақ, онда олар өте берік емес. Бірақ егер сіз қажетті күтім шараларын ұстанатын болсаңыз, онда бұл өнімдер ұзақ уақытқа созылуы мүмкін;
• винирді түзету үшін емдеуші дәрігерде үнемі байқалу керек.
Винирлерді жасау әдістерін келесідей жүйелеуге болады:
Қабаттап жағу. Бұл әдіс аясында пластиналар қалыңдығы 0,020-0,025 миллиметр болатын платина фольгасынан жасалады. Фольга гипс моделінде егеуленген тістің айналасында қысылады. Маман модельге керамикалық массаны жағады және оны күйдіреді. Фольга, керамиканы күйдіру процесінде ұстайды, бұл бұрмаланудың және қажетті пішінді жоғалтудың алдын алады. Содан кейін модель тегістеледі.
Құю әдісі (инжекциялық престеу). Бұл технологиямен гипстен жасалған тіс моделіне қажетті пішінді балауыз төсемі жасалады, ол содан кейін шыны-керамикалық ерітіндімен өңделеді және арнайы отқа төзімді массаға оралады.
• Жоғары температураның әсерінен балауыз ериді және вакуумда күйіп кетеді.
• Алынған пластина эмальдың түсіне толық сәйкес келетін түске боялады және жылтыратылады.
Бұл әдіс қарапайым және жоғары берік протез мен керемет эстетикалық әсер алуға мүмкіндік береді.
Компьютерлік модельдеу
Бұл технология қысқа мерзімде науқастың қатысуымен винирді жасауға мүмкіндік береді. Мұны стоматология қымбат жаңа техникамен жабдықталған жағдайда ғана жүзеге асыруға болады.
Модель өндірісінде 3D сканері қолданылады. Мамандандырылған бағдарлама арқылы компьютер протездің пішінін модельдейді және деректерді тікелей фрезерлік құрылғыға жібереді, онда он минут ішінде винир, керамикалық материалдың кәдімгі блогынан шығарылады. Винирлерді тістерге тегістейді, вакуумсыз пеште жылтыратады, бояйды және қажет болған жағдайда тіске бекиді.
Винирді өндірудің ұқсас әдісін қашықтан қолдануға болады. Дәрігер тісті дайындайды және алынған оптикалық әсерді тіс зертханасына жібереді, онда винир жасалып, стоматологияға жіберіледі.
Ұсынылған технологияның басты артықшылығы-тістердегі протездерді фрезерлеу, жабдықтау және бекіту бір уақытта жасалуы мүмкін.
19.Тірек болатын салма үшін Блек бойынша 2 класты қуысты қалыптастыру
Салма үшін арналған қуысқа қойылатын талаптар :
1. Қуыстың кіреберісі оның табанынан кеңдеу болуы үшін оның қарама - қарсы жатқан қабырғаларын девиргирлеу керек ;
2. Қуыстың қарама - қарсы қабырғалары параллель , ал табанына перпендикуляр болулары керек .
3. Тістің қатты тіндерінің сақталуы үшін , қуыстың кіре берісінде фальц жасау керек .
4. Қуыс түбі мен оның қабырғалары шайнау қысымына шыдамды және төзімді болуы керек .
5. Міндетті түрде қуыстың шетінде орналасатын ретенциялық Қосымша алаң қажет . Вертикалды және трансверзалды күш қысымдарынан салма орнынан ығыспауы қажет .
6. Фальц жасау арқылы салманың эмальға тығыз бекуін қамтамасыз ету керек .
7. Дайындалған қуыстың шеті тек эмаль шекарасында ғана емес , міндетті түрде дентинді қамтуы қажет .
Молярлар мен премолярлардағы мезиоокклюзивті тіс қуыстары,дистальдіокклюзивті тіс қуыстары,мезиоокклюзивтідистальді тіс қуыстары 2 ші топ.
Қуыстың шетімен жасалатын еңіс фальц деп аталады.Ол салманың балауыз композициясын қуыстан кіргізіп шығаруда кедергі жасамауы керек.
Блэк бойынша II класты тістің сауытында ақаулар болған жағдайда сау тіндердің бір бөлігін жедел алып тастап, окклюзиялық бетінде қосымша қуыс жасау керек. Негізгі қуыс зақымдану ошағында қалыптасады. Егер бір уақытта екі жанасу бетіне әсер етсе, онда екі негізгі қуысты бүкіл окклюзиялық беттің центрі бойымен өтетін жалғыз қосымшаға біріктіру қажет.
Терең кариес кезінде окклюзиялық және жанасатын беттерге бір уақытта әсер еткенде, пломбаларды қолдануға тыйым салынады. Бұл жағдайда салмалар астындағы одонтопрепараттар негізгі және қосымша қуыстарды құрудан басқа, бұл бетті металл қабатымен жабу үшін тіндерді бүкіл окклюзиялық беттен 2 мм алып тастауды көздейді.
Тістің сау тіндерінің ішінде бір жақты кариозды зақымданулар болған кезде, негізгі қуыс параллель тік қабырғалары бар тік бұрыты болады. Қуыстың мойын қабырғасы сауыттың әртүрлі деңгейлерінде болуы мүмкін және тік қабырғаларға перпендикуляр болуы керек. Салманы қолданған жағдайда эмаль жиектерін қорғауға фальцтің пайда болуымен емес, жанасу бетінің бір бөлігі қабықша немесе қабыршақты жабынды түрінде қабаттасу арқылы қол жеткізіледі. Фальцтің осы түрін жасау үшін эмаль қабаты жазықтық бойымен негізгі қуыс пайда болғаннан кейін бөлгіш бір жақты дискімен алынады. Жанасу бетінде фальц көлбеу дөңгелек пішінді болады. Оның сферасының төменгі бөлігі қуыстың жиегінен 1-1,5 мм төмен, ал жоғарғы жағы жанасу бетінің окклюзияға өту деңгейінде болады.
20.Салма, олардың анықтамасы және тағайындалуы. Расулов
Салма- тіс сауытының бөлігінің алынбайтын протезі (микропротез). Ол тістің анатомиялық формасын қалпына келтіру үшін қолданылады. Салма металдардың арнайы қорытпасынан жасалады. Кейбір жағдайларда протезді эстетикалық материалмен , мысалы композициялық материалдар, фарфор, қаптауға болады.
Қазіргі стоматологияда әртүрлі тіс тіндерінің ақауларын қалпына келтіруге арналған әртүрлі технологиялар және материалдар ұсынылған. Тістердің шайнау тобын қалпына келтірудің негізгі талабы - жоғары эстетика және науқастың тіс қатарының функционалдық тепе-теңдігін қалпына келтіру. Сонымен қатар, тіс протезінің дизайны мен оны жасауға арналған құрылымдық материалды таңдағанда, тістердің шайнау тобы қабылдайтын функционалды жүктемелерді ескеру қажет. Салмалар шайнау тістерінің қатты тіндерінде ақаулар болған жағдайда осы талаптарға толық жауап береді. Пломбалаумен салыстырғанда салманың бірқатар артықшылықтары бар:
салма бетінің қалпына келтірілетін тіс қуысының ішкі бетімен сәйкестігінің жоғары дәлдігі;
байланыс нүктелерін жақсы қалпына келтіру (нүктелік және жазықтық), аппроксимальды беттердің мінсіз жылтыратылуы идеальная отполированность аппроксимальных поверхностей ,анатомиялық форманы дұрыс жасауға мүмкіндік береді
науқастың тіс қатарының ерекшеліктерін ескере отырып, артикулятордағы окклюзиялық бетті толық қалпына келтіру;
науқастың клиникада болу уақытын қысқарту.
Салмалар бұл тістердегі арнайы дайындалған қуыстарды толтыратын лабораториялық пломбалар. Оларды металдан, фарфордан, пластмассадан және композиттерден жасайды. Қолданылатын материалдар құрылымдық материалдарға қойылатын талаптарға сәйкес келуі керек, яғни минималды шөгуге ие және механикалық және химиялық әсерлерге төзімді, сонымен қатар эстетикалық талаптарға сай болуы керек. Салма тістің анатомиялық формасы мен қызметін қалпына келтіреді және қоршаған тіндерді зақымдамайды. Салмаларды алынбайтын (көпіртәрізді) немесе алмалы (тірек опирающихся) протездерді бекіту үшін де қолдануға болады, олар үшін кейбір жағдайларда қуыстарды тек кариозды ғана емес, сонымен қатар бүтін тістерде де жасау керек . Салмаларды ортопедиялық емдеу құралы ретінде қолдану тіс сауыттарындағы әр түрлі локализациядағы және шығу әртүрлі тіс ақауларына арналған. Мысалы, кариозды қуыстарға, эмаль гипоплазиясымен пайда болған ақауларда, тістердің патологиялық қажалуында және т.б. жағдайларда. Бұл жағдайда ақаулық орналасқан беті қуысты қалыптастыру үшін қол жетімді болуы маңызды.
Салманы салғаннан кейін салма тұрақты болуы керек. Ол үшін сау эмаль мен дентин ішіндегі қуыстарда қосымша алаңдар немесе қуыстар углубленияжасау керек. Қуысты дайындағаннан кейін астына алмастырғыш дентині жоқ сау тіндерді қалдыру ұсынылмайды, өйткені пульпаға жылу тітіркендіргіштері әсер етуі мүмкін және қуыс инфекцияға кіретін қақпаға айналуы мүмкін. Сондықтан салмаларды жасау уақыты мүмкіндігінше қысқартылуы керек.
22. Винир мен салманың материалдары мен жасау әдістерін келтіріңіз.
Винирлер-бұл тістің сыртқы қабатын алмастыратын керамикалық ( фарфор) немесе композициялық пластинкалар. Олар тістің пішіні мен түсінің бұзылуын түзетуге мүмкіндік береді. Нәтижесінде қалпына келтірілген тіс беріктікке ие болады және қасындағы тістерден ерекшеленбейді. Бұл өнімдердің қызмет ету мерзімі өндіріс материалына байланысты. Винирлердің үш түрі бар: клиникадағы науқастың ауыз қуысында дәрігер тікелей модельдейтін композиттік пластмассалық винирлер, тіс технигі зертханада жасайтын композиттік винирлер мен керамикалық винирлер.
Винирлерді дайындау клиникалық және зертханалық кезеңдерді қамтиды, олар науқастың екі визитінде орындалады. Науқастың алғашқы келуінде: 1) тіс технигімен бірге түсті анықтау; 2) тісті егеу; 3) екі қабатты қалып алу. Содан кейін зертханада тіс технигі: 4) модель құяды; 5) модельдеу және жарық полимеризациясы; 6) жылтыратуды орындайды. Екінші рет келуінде дәрігер: 1) винирді түзетуді; 2) винирді бекітуді; 3) окклюзиялық қатынастарды тексеруді және түпкілікті жылтыратуды жүргізеді; 4) эмаль мен реставрация шекарасын құрамында фтор бар профилактикалық препараттарды пайдалана отырып өңдеу жүзеге асырылады.
Салма-тістің сауыт бөлігінің ақауын толтыратын, оның анатомиялық пішінін қалпына келтіретін микропротез. Салма зертхана жағдайында жасалған пломба болып табылады. Тіс сауытының ақауларын терапевтік емдеуден айырмашылығы, пломбалық материал тіс қуысына пластикалық күйде енгізілгенде, салма қалыптасқан қуысқа қатты күйде енгізіледі.
Салмалар металл қорытпаларынан, фарфордан, сондай-ақ аралас, металл мен пластмассадан, металл мен фарфордан жасалған болады.
Тістерді салмалармен протездеу бірқатар клиникалық және зертханалық кезеңдерден тұрады: 1) тістегі қуысты қалыптастыру; 2) қалып алу, содан кейін тіс пен тіс қатарының моделін алу; 3) салманың балауыз репродукциясын алу (салманы дайындау әдісіне байланысты өзгереді); 4) фарфорлы салманы дайындау жағдайында балауыздан металлға репродукцияны аудару-фарфор массасын күйдіру; 5) салма дайындаудың дәлдігін тексеру және оны тіс қуысына бекіту.
Салма балауызының көбеюі тікелей әдіспен жүзеге асырылуы мүмкін - тіс қуысында тікелей модельдеу және цемент немесе амальгамдық тіс моделінде жанама модельдеу.
23. Гильзаны таңдап, Самсон аппаратында тартып өлшемін келтіру.
Достарыңызбен бөлісу: |