Адам туралы буддалық ілім. Буддизмнің негізгі идеялары шамамен алғанда б.ғ.д. V ғ. қалыптасты, солардың негізінде – тіршілік құбылыстарының өшу процесінде нирван (тыныштық) көрінісі ретінде адамды табиғатпен (Тұтас) біріктіру (еріту) жатыр. Адам табиғатпен болатын бірлікті қолдайды, оны Дао жағына – «Тұтаспен» бірігудің негізгі жолына алып кетпеуі тиіс.
Адам туралы сопылық ілім. Сопылық VIII ғ. ислам бағыттарының бірі ретінде өркен жайды, соның шеңберінде адам жаратылыс ретінде Ниммен бірігуді ойлай отырып, өзінің Құдайға қатысы барлығын сезіне отырып, болмыстың ақиқаттылығына көз жеткізеді. Мұхаммед пайғамбар "жан-жақты жетілген адам" деп саналады, соның арқасында Құдай осы өмірде пайда болды. Адамның жоғарғы мақсаты оның жанының құдайшылдықпен қосылуы болып табылады.
Батыс тұжырымдамаларының негіздері Батыстық ойлау үшін "Меннің" "Мен еместігінен" белсенді айырмашы-лығы тән болады. Батыстық типті ойлау адамы өзін қоршаған ортамен (Құдай-мен) теңдестірмейді, ал өзінің болмыс-тіршілігінің өзгешелігін анықтайды.
Батыстық ойлау үшін адам мәнін ұғындыруда дуализм (екі ұдайылық) тән болады. Адам дуализмді қайта мағыналандыру жеке адамның өзін-өзі тануы-ның маңызды элементі болып беріледі. Бір жағынан, адам органикалық дүниенің өкілі ретінде оның ғылыми жаратылыстану заңдылықтарына бағына-ды, ал екінші жағынан, адам әлеуметтің өкілі ретінде діни нормалармен, рухани дәстүрлермен, экономикалық жағдайлармен анықталатын әлеуметтік мәдени заңдылықтарға бағынады.
lib.kstu.kz:8300/tb/books/istoriya_i_filosofiya...