Молекулалардың өлшемдерін бағалау

Мұны май,мысалы,зәйтүн майы тамшысының су бетіне жайылуын бақылап,оңай байқауға болады. Егер ыдыс тым үлкен болса, май бүкіл бетке тұтас жайылмайды.Көлемі 1 тамшыны 0,6 -тан артық аудан алатындай етіп су бітіне жаюға келмейді.Май барынша үлкен ауданға жайылғанда, ол бар-жоғы бір молекуланың қалыңдығындай қабат түзеді деп жорамалдауға болады.Бұл қабаттың қалыңдығын анықтау және сол арқылы зәйтүн майының молекуласының өлшемдерін бағалау қиын емес.Май қабатының көлемі V оның S ауданын қалыңдығы d-ге көбейткенге тең, яғни V=Sd. Демек, қбаттың қалыңдығы, олай болса зәйтүн майы молекуласының өлшемі мынаған тең:

Бұл арадаатомдар мен молекулалардың бар екендігін дәлелдеудің алуан түрлі тәсілдерін атап жатудың қажеті жоқ. Осы заманғы приборлар жеке атомдар мен молекулалардың кескінін бақылауға мүмкіндік береді. -суретте вольфрам иненің ұшына орналасқан атомдардың орналасу көрінісі көрсетілген. Ол иондық проектор деп аталатын прибордың көмегімен алынған. Ақшыл дақтар- бұл жеке атомдардың кескінделуі. 4- суретте кремний жолағы бетінің микрофотосуреті көрсетілген. Ондағы бүршіктер- кремнийдің жеке атомдары. Мұндай кескін әдеттегі оптикалық микроскоптармен емес, күрделі туннельдік микроскоптардың көмегімен 1981 жылы тұңғыш рет алынды.

Молеклалар өлшемдері, оның ішіндегі зәйтүн майы молекулаларының өлшемдері, атомдардың өлшемдерінен үлкен. Кез келген атомның диаметрі см шамасында. Бұл өлшемдердің кішкентайлығы сонша, тіпті оларды елестетудің өзі мүмкін емес. Мұндай жағдайда салыстырудың көмегіне жүгінеміз.

Мынадай теңдеуді мысалға мысалға келтірейік.