Жұмыс бағдарламасы Құрастырған: Ергалиева З. Б. әлеуметтік педагог

Лисаков -2014

Девиантты мінез-құлықты оқушылардың танымдық процестерін, мінез - құлықтарын зерттеу және олардың эмоцияналдық қарым – қатынастарын қалыптастыру. Логикалық ойлауды және шығармашылық қиял қабілетін байқауды дамыту.

• 
  Баланың оқуға деген қабілетін, мотивациясын жоғарлату.
  
• 
  Баланың қабілеттерін, сезімдерін, қызығушылықтарын дамыту.
  
• 
  Мінез ерекшеліктерін зерттеу, түрлі әдістер арқылы көңіл-күйлерін көтеру.
  
• 
  Рухани байлығын, шығармашылық қиялын дамыту
  
• 
  Қабылдаудың ерекшеліктерін, қасиеттерін анықтау
  
• 
  Эмоциялық қарым – қатынасты қалыптастыру
  

• 
  жеке және топтық коррекциялық жұмыс жүргізу.
  

• 
  Әңгіме
  
• 
  Сауалнама
  
• 
  Тренинг
  
• 
  Коррекциялық жұмыстар
  
• 
  Релаксациялық ойындар
  
• 
  Сабақтарға қатысу
  
• 
  Диагностика және мониторинг
  

• 
  Ата-анасымен байланыс жасау;
  
• 
  Тәртібі «қиын» оқушылар мен жағдайы «қиын» отбасыларды бақылауға алу;
  
• 
  Қамқоршы мұғалімдер бекіту;
  
• 
  «Қиын» оқушыларға жеке портфолио арнау;
  
• 
  Жеке картотека жүргізу (әңгімелерді тіркеу);
  
• 
  Психологиялық зерттеулер жасау;
  
• 
  Еңбекпен қамтылуына ықпал жасау;
  
• 
  Мектепішілік және мектептен тыс іс-шараларға тарту.
  

Тәрбиесі қиын оқушыны болдырмау мақсатында мектепте «Құқық бұзушылықтың алдын алу кеңесі» ай сайын бекітілген жоспар бойынша жұмыс атқарады. Кеңестің төрайымы, мүшелері сайланып, бекітілген жұмыс жоспары мектептің қиындықтарымен ескеріліп жасалады. Кеңестің негізгі мақсаты: оқушының есепке алыну себептерін анықтау, қиындықты шешу жолдарын көрсету, бұзақылықтың алдын алу шараларын ұйымдастыру. Кеңес айына бір рет немесе қажетіне қарай екі рет отырыс өткізеді. Кеңесте оқушының құжаттары қаралып, шешім қабылдағаннан кейін бала мектепішілік есепке алынады. Есепке алынған оқушыға көмек көрсету, алға тарту, қиындықты жеңу жолдарын көрсету мақсатында сынып жетекшісі осы оқушы үшін тәлімгер болып тағайындалады.

Әр сынып құжаты ішінде

• 
  Қоғамдық тәрбиеші туралы жалпы мәлімет.
  
• 
  Мінездеме
  
• 
  Пән мұғалімдермен байланыс, пікірлер.
  
• 
  Хаттамалар.
  
• 
  Түсінік хаттар
  
• 
  Табель көшірмесі
  
• 
  Бақылау, зерттеу күнделігі
  

Атап айтсақ, олар:

• 
  отбасы тұрмысындағы қарым –қатынастарды, сәтсіздіктерді, бала тәртібін қадағалаудағы ата-ананың іс-әрекеттерін зерделеу;
  
• 
  баланың сабақтан тысқары уақытын қадағалау;
  
• 
  баланың шартсыз топтарға қатысуын, ондағы көшбасшылық деңгейін зерттеу;
  
• 
  баланың девиантты тәртібінің себептерін анықтау;
  
• 
  «қиын» баланың пайда болу себебін әлеуметтік педагогикалық тұрғыдан анықтап алу;
  

Ең басты себеп отбасы тәрбиесінде жатыр: ата-ананың ішімдікке салынуы немесе екеуінің біреуі болмауы. Осының бәрі баланың мінез-құлқының ішкі жан дүниесінің өзгерісіне әкеліп соқтырары белгілі. Алдын алу мақсатында девиантты мінез-құлықты оқушылармен жүргізілетін әлеуметтік педагог пен психологтың мектепішілік жылдық жұмыс жоспары құрылды.

Осы жұмыстармен қатар мектеп бойынша әлеуметтік мониторинг өткізіліп отырылады. Ең алдымен әлеуметтік педагог «қиын» баланың отбасының құрамын, тұрмыс – жағдайын, ата-ананың білімі мен бала тәрбиесіне қанша уақыт бөлінетінін анықтайды. Бұл мектеп әкімшілігі үшін мектепте қанша отбасы бойынша «қиын» балалардың отырғанын білуге және сол балалармен жүргізілетін жұмыс түрін белгілеуі керек.

Мониторингтің мақсаты:

Мектеп бойынша «қиын» балалар отбасының әлеуметтік статусын анықтау, балаларының ойлау қабілетіне, психологиясына және физиологиялық дамуына әсер ететін әлеуметтік факторларды анықтау.

Мектебімізде жылына екі рет «қиын» оқушылар арасында әдістемелік апта өткізіліп тұрады. Онда алдымен зерттеу жұмысы жүргізіледі.

Мәселен, осы оқу жылының 2 тоқсанында зерттеу жұмысы 7,8 сыныптарда жүргізілді. Оған тәрбиесі қиын оқушылар қатысты. Сауалнама 3 сұрақтан тұрады, мысалы төмендегідей:

Сізге қандай пәндер ұнайды? Неліктен?

Сізге қандай пәндер ұнамайды? Неліктен?

Үй тапсырмасын ұдайы орындайсың ба?

«Мен өзімді жақсы көремін, себебі...»

Жаттығуды шеңбер құрып өткіземіз.

Жүргізуші: Қайырлы күн. Біз сіздермен жаңа сабақ өтеміз. Қанеки, бойымызды жазып, мына жаттығуды орындайық. Әрқайсымыз екі сөйлемді қайталаймыз.

«Менің есімім және өзімді мынандай қасиеттерім үшін жақсы көрем...»

Мысалы: «Менің атым Жалғас. Мен өзімді шыдамды, ұстамдымын деп санаймын. Сол үшін өзімді жақсы көремін»

«Менің атым Сәуле. Мен өзімді сұлулығым үшін жақсы көремін».

1. 
   Рольдік ойын. «Мен әр түрлі бола аламын».
   

Материалдар: сенімді, сенімсіз, агрессивті деген жазулары бар карточкалар.

1. 
   ситуация: Сен сабаққа дайындалмадың, сені тақтаға шақырып жатыр.
   
2. 
   ситуация: Бүгін сен достарыңмен дискотекаға барғың келеді, бірақ ата-анаң рұқсат етпейді.
   
3. 
   -ситуация: Сенің інің компьютерде ойын ойнап отыр делік, сен өзіңнің компьютермен жұмыс жасағың келетіндігін қалай жеткізесің?
   
4. 
   - ситуация: Саған достарың шарап ішуді ұсынды, бірақ сен оны қаламайсың. Сенің іс әрекетің ?
   

Соңында талқылау жүргізіліп, қорытынды жасалады:

• 
  агрессивті адам өзін дөрекі ұстайды, бас салып айқайлауға жақын, қауіп-қатер туғызады, менмен, ұрысқа бейім, өзімшіл т.б
  
• 
  сенімсіз адам өзңн өте тыныш ұстайды, жалынышты, мүсәпір көзқараспен қарайды, дауысы баяу, ұяң.
  
• 
  Сенімді адам ішінара келісімділік көрсетеді, ұсынады, дәлелдейді, шыншыл.
  

2. 
   Жаттығу «Досыңа көмектес».
   

Жүргізуші. Енді, балалар, көздеріңізге елестетіңіздерші. Мысалы, сіз қаламыздағы « Рауан » радиосында жұмыс істейміз. Сізге жас жігіт телефон шалып, өзінің сенімсіздігін айтып, көмек сұрады дейік, сіз оған не тілер едіңіз?

Сіздер бір бет параққа бір сөз тіркесінен тұратын тілек жазасыздар.

Жүргізушіге ұсыныс: Егерде адам басқаларға көп жақсылық жасаса, көмек көрсетсе, соншалықты ол өзіне сенімді бола алады деген акцентті көп тіркеу керек.

Оқушылар шеңберге тұрып, өздеріне деген сенімділіктерін бәрі хормен айтады.

• 
  Мен өзіме сенімдімін
  
• 
  Менің қолымнан бәрі келеді
  
• 
  Менде бәрі жақсы болады.
  
• 
  Мен ешқашанда ештеңеден қорықпаймын, менің қолымнан бәрі де келеді.
  

• 
  Балаларды дұрыс шешім қабылдай білуге;
  Өзін басқалармен қарым-қатынас кезінде қалай ұстау керек. екендігін үйрету
  
• 
  қорқыныш сезімін жеңе білуге дағдыландыру.
  «Мен қандаймын және келешекте қандай болғым келеді» суреті. Балаға өзін екі суретте бейнелеп салуға тапсырма беріледі. Бірінші суретте өзінің қазіргі кезін, ал екінші суретке өзін келешекте қандай болғысы келетіндігін суреттеуі тиіс.
  Ата-бабаларымыз бізден бұрын бала психологиясын танып, адамның жан дүниесіне үңіле білген және оны ұрына білген. Мысалы, "Баланды 5-7 жасқа дейін патшадай сыйла, 10-15-ке дейін құлша жұмса, 15-17 жасынан ақылға -ақыл қосар дос, жолдасыңдай сыйла" деген ғибраты баланың даму психологиясын жас ерекшеліктеріне қарап, сипаттап, саптап бөліп қойғандай. Осы кезеңдердің бірінен аттап кетсек тәрбиенің күрт бұзылуы даусыз. Ал, бұл қасиет дәл қазіргі уақытта бізге өте қажет: баланың ішкі дүниесіне үңіле білу, жан – сезімін түсіну, ұғыну, оған көмектесу. Абу Насыр Әл- Фараби «Тәрбиесіз қолға білім салма» деген екен. Ең бірінші тұлға қалыптасуына тәрбие өз ықпалын тигізеді. Сондықтан да , балалармен тәрбиенің ролін күшейту қажет.