Коммуникативтік үрдіс, дағдылары туралы түсінік. Медицина қызметкерлерінің кәсіби жұмысындағы коммуникативтік дағдылардың маңызы. Жоспары



бет1/5
Дата05.12.2023
өлшемі52,7 Kb.
#195172
  1   2   3   4   5
Байланысты:
Êîììóíèêàòèâò³ê ?ðä³ñ, äà?äûëàðû òóðàëû ò?ñ³í³ê. Ìåäèöèíà ?ûçìåò


Коммуникативтік үрдіс, дағдылары туралы түсінік. Медицина қызметкерлерінің кәсіби жұмысындағы коммуникативтік дағдылардың маңызы.
Жоспары:
1. Коммуникация дегеніміз не?
2. Коммуникативтік үрдіс, дағдылар туралы түсінік.
3. Мейірбике қызметіндегі коммуникациялық дағдылардың маңыздылығы.
4. Коммуникатор, коммуникант дегеніміз кім?

Ортақ әрекеттесудің қажетті шарты – арақатынас жасау арқылы адамдар арасында жанасу бекітіліп, дамуы, ақпарат алмасуы, бірін-бірі тануы және қоса әрекеттесуі. Арақатынасының негізінде жататын коммуникативтік үрдіс. Яғни ақпараттың бір адамнан басқа адамға немесе бір топқа тасымалдануы және бұл хабарды басқалардың қабылдауы.


Медициналық қызметкердің де өз міндетін атқару барысында басқа адамдармен түрлі қарым-қатынас, байлангыс жасауға мәжбүр болады: оның ішінде – науқаспен, туыстарымен, әріптестерімен, басқа медициналық қызметкерлермен (мейірбикелермен, кіші мейірбикелермен, мекеме әкімшілігімен және т.б.) Медициналық қызметкер мен сырқат адамның қарым-қатынасының жоғары дәрежеде болуы маманның кәсіби дамуына үздіксіз әсер етеді.
Қарым-қатынас – адамдардың жанасуы негізінде ақпаратпен алмасуы, бір-бірін қабылдауы және әрекеттесуі. Медициналық қызметкері жұмысының нәтижелілігі мен деңгей-дәрежесі, оның білімділігі мен біліктілігіне ғана емес, қарым-қатынас (коммуникативтік) дағдыларына да байланысты екені анық.
Коммуникация – басқа адамдармен байланысу, қарым-қатынас орнату.
Коммуникативтік дағдылар – медициналық қызметкердің жұмыс барысына байланысты басқа субьектілермен (адамдармен, науқаспен, оның жақындары мен туысқандарымен, әріптестерімен және т.б.) тиісті дәрежеде қарым-қатынас жасай отырып, медициналық жәрдем шараларының тиімділігі мен нәтижесін арттыру.
Қатынасуда субектілер (адамдар) сөз, мимка және дене қимылы арқылы, бір-біріне мәлімет тасымалдап, әрекеттеседі. Вербальды коммуникация – адамдардың қатынасу үшін белгі (знак) жүйесі ретінде сөзді қолдануы. Вербальды емес коммуникация – қатынасу үшін тілден басқа белгілерді қосымша пайдалану (жест, мимика, дауыс ырғағы, көзбен жанасу). Өзара мәлімет алмасу арқылы қарым -қатынасқа түскен алдамдар сұхбаттаса келе, бірін- бірі түсініп, танысады. Өзара қарым- қатынас жасау үшін, кем дегенде екі адам болуы қажет, олардың әрқайсысы субъектерінде саналады. Коммуникатор – ақпаратты жіберуші адам. Коммуникант (адресат) – ақпаратты қабылдаушы адам. Коммуникация арнасы – жіберушіден қабылдаушыға ақпараттың жүру жолы. Адамдардың өзара қатынасқа түсуі – олардың іс-әрекетіне тікелей байланысты болады. Қажеттілігіне қарай, қатынасқан адамдар әрекеттесіп, өзара мәлімет жиастыра келе, түсінуілік тудыруға тырысады. Қатынасу арқылы адам өз басының ерекшеліктерін, ой-мақсатын, басқа адамға түсіндіріп, білдіруге ықпал жсайды. Қатынасудың түрлері және даму барысы адамдардың әлеуметтік жағдайына, олардың қоғамдағы орнынағ қоғам заңдары мен құқық ереежелеріне байлпанысты болады.
Қатынасу процесінде, адамға тән, көптеген психикалық құбылыстар қатысады. Олар арқылы адам, адамзат жинастырған тәжірбиені тұжырымдайды, қолданады.
Коммуникативтік білгерлік (компетенттік) – дәрігердің басқа адамдармен (науқас, оның жақындары және туыстары, әріптестері, т.б,) вербальді және вербальді емес тәсілдерді нәтижелі қолдана білуі арқылы қарым- қатынас жасау қабілеті.
Қатынасу арқылы адамдар бір – бірімен коммуникативтік тұрғыдан әсер ететуі мүмкін. Адамдардың бір – бірімен араласуында түрлі әлеуметтік және психологиялық спецификалық комумуникативтік кедергілер байқалуы мүмкін. Оның себептері – қатынасқан адамдардың, бір – бірінен қатты айырмашылығы болуы, оның ішінде: бірін – бірі түсінбеуі және мамандық, саясчи, діни, әлеуметтік көзқарастарының болуы. Коммуникативтік кедергілер тек психологиялық негізінде де дамуы мүмкін, олар адамдардың жекеше (индивидуальды)психологгиялық ерекшеліктеріне сәйкес келеді.
Ежелгі заманда дәрігерлердің саны өте шамалы болғандықтан, олар қызметін өзі ғана атқарып, басқа әріптестерімен қарым – қатынас жүргізбеген. Мысалы, «земский » дәрігер жалғыз өзі белгілі аймақты мекендейтін тұрғындарға толық медициналық жәрдем көрсеткен, барлық ауруларды өзі емдеген. Яғни, бұл дәрігердің медициналық тәжірбиесі өте кең болған, олар терапевтік, хирургиялық, акушерлік және гинекологиялық, стомотологиялық, т.б. дәрігерлік мамандықтар бойыншпа халыққа жәрдем беріп отырған.
Қазіргі таңда дәрігерлер қатары күрт өсті, осыған орай медициналық мамандар саны да көбейді. Бүгінгі күні дәрігердер жәрдем 300 – ден астам медициналық мамандық бойынша көрсетіліді. Сонымен қатар, жаңа диагностикалық және емдеу технологиларын, аппараттарды қолдануға байланысты, медициналық мекемелерде көптеген техникалық мамандар да жұмыс атқарады. Осыған байланысты, бүгінгі дәрігер жұмыс бабына қарай күнделікті көптеген әріптестерімен, медициналық орта буынды қызметкерлермен, науқам және оның жақын туыстарымен тікелей қарым – қатынаста болады. Мұндай жағадайда , дәрігер жұмысының нәтижелеігі, қарамағыындағы аурулардың тағдыры, оның әріптестерімен және басқа медициналық қызметкерлермен дұрыс қатынас құруына байланысты болады. Мысалы, емдеуші дәрігер ауруханада жатқан немесе емханаға қабылдауғы келген науқастарының ауруын анықтау үшін түрлі арнайы зерттеу жүргізетін әріптестерімен қатынасады. Оларға аурудың дерті жөнінде мәліметті ортаға салып ақылдасады тиімді, зерттеу тәсіл трін таңдауға, дерттің назар аударлықтай ерекшеліктерін ескетеді. Ал, жедел, адамның өміріне қауіп туған жағдайларда, аурудың диагнозын тез арада анықтап, жеднл жәрдем беру үшін, дәрігер зерттеу жүргізуші әріпетестерін ескертіп, келісіп, диагностикалық шараларын кезектен тыс ұйымдастырады.
Дәрігердің коммуникативтік дағдылары, оның адамгершілік, психологиялық қасиеттеріне байланысты болады. Дәрігердің бұл қасиеті хирургиялық ммамандықтарда (хирургия, акушерия, травматология және т.б.), төтенше және жедел жәрдем көрсетуде маңызы өте зор, жоғары болады. Мұнда дәрігердің жайлы мінез – құлқы, көңіл күйі, шыдамдылығы, қарапайымдылығы және шыншылдығы, қайырымдылығы және т.б. қасиеттері, дәрігерлік міндетті атқаруду өте қажет, ауру адамға оң әсерін береді. Керісінше, дәрігердің екі жақтылығы, шыдамсыздығы, өркөкіректілігі, жеңілтек мінезділігі оның әріптестерімен қарым – қатынас құруына, медициналық ұжымда қалыпты қызмет атқаруына талай қиыншылықтар тудырады және бұл жағдай жұмыс нәтижесін жоққа шығарады.
Дәрігер жұмыс бабы бойынша орта және кіші буынды медициналық қызметкерлермен де тығыз қатынаста болады. Олармен дұрыс қарым – қатынас құруы, тіл табысуы, міндеттерін бір бағытта атқаруы емдеудің нәтижеғсіне оң әсер беретіні ақиқат.
Диагностикалық зерттеулер және ем шараларын жүргізуде мейірбике дәрігерге көмек көрсетіп, ол ауруға күтім шараларын жүргізіп, науқастың бақылауын тікелей өзі іске асырады. Егер дәрігер мен мейірбикенің арасында дұрыс қарым – қатынас орнамаса, тағайындаоған ем шараларын мейірбике тиісті дәрежеде орындамаса, емнің нәтижелі болуы екіталай.
Мейірбике, жұмыс міндеті бойынша, санитаркамен қоян – ьқолтық байланыста болады. Науқасты күту, бөлмеде тазалық және санитарлық режимін сақтау, ауруға туалет жүргізу және т.б. жұмыстар санитарканын міндетіне жатады. Керісінше, олардың жұмыс бабы бойынша қатынасуы үлгісіз болса, емдеудің ттиімділігі де жоққа шығуы мүмкін.
Науқас пен дәрігердің арасындағы қарым – қатынас дәрігер жұмысында өте маңызды орын алады. Дәрігер мен науқас және оның туысқандары бір – біріне сенім тудыратын қарым – қатынас жасағанда ғана ем нәтижелі болуына күмәндік тумайды.
Ал дәрігер мен науқас арасында дұрыс қатынас болмаған жағдайда ем нәтижелігіне ауру күмәнданады, дәрігерге сенімділік білдірмейді. Мұндай жағдайда науқас басқа дәрігер таңдауға мәжбүр болады. Ал науқас сенім білдірген дәрігер қарапайым ем тағайындаса да, ол оның тиімділігіне күмәнданбайды. Сондықтан, әр дәрігер және басқа да медицина қызметкерлері науқаспен және оның жақын туысқандарымен дұрыс, тиісті дәрежеде, олардың сенімділігін тудыратын қарым-қатынас құруы керек. Аурухана немесе емханада емделіп жатқан науқастар бір-бірімен пікірлесе отырып, олардың сенімін ақтамаған дәрігер туралы негативті мәліметті бүкіл ауыл немесе қала ішіне жариялап жіберуі салдарынан мекеме, бөлімше, дәрігерлер ұжымының беделін жоққа шығаруы да мүмкін.
Осы себептен жергілікті тұрғындар дәрігерлік көмекке басқа дәрігерлерге және ауруханаға баруға мәжбүр болады.
Сонымен, дәрігер өз жұмысын атқаруда бірталай адамдармен, әріптестерімен, мейірбикелермен, санитаркалармен, науқас және оның жақын туыстарымен тығыз қарым-қатынас құрады. Науқас адамның ауруын анықтауға, тиімді ем шараларын тағайындап, іске асыруда, оның нәтижесі оңды облуы медициналқы қызметкерлердің адамгершілік қасиеттеріне, басқа адамдармен қарым-қатынас құра білуіне, яғни коммуникативтік дағдыларына байланысты болады.



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет