АУРЛАР/ ӨКПЕ ІСУІ (ВОСПАЛЕНИЕ ЛЕГКИХ (ПНЕВМОНИЯ))

ӨКПЕ ІСУІ (ВОСПАЛЕНИЕ ЛЕГКИХ (ПНЕВМОНИЯ)) – көбіне простудалық ауырудан кейін күрделену (осложнение) жағдайында болады. Ауыру 3 күннен 10 күнге дейін созылады. Пневмония жүқпалы ауыру емес.

Осы аурудың белгілері: 39-40⁰С темпратураның тез көтерілуі, кеуденің ауруы, озноб, ылғал және құрғақ жөтел, әлсіздік, терлеу, жиі демалу, лихорадтік румянец, ерінің жағасындағы және еріндегі терісі көктік (синеватый) түсті болып кетеді.

Оны емдету үшін:

Таза банкіге қақырықты жинау, сосын оны дәрігерге беру. Озноб кезінде адамды жылы орау және ыстық шайды беру. Дәрігердің айтуымен горчичникті қою және горчичникті ваннаны жасау. Бұл жөтелді, жиі демалуды азайтады және қан айналымын жақсартады. Малинаның және шиповниктің настойларын жиі беру. Натуральный соктарды беріп отыру.

АУРЛАР/ ГИПОТЕРМИЯ.

ГИПОТЕРМИЯ – адам денесінің температура өте төмен түскеннің ауыру күйі. Гипотермия көбіне ауыру және (недоношенных) балаларда пайда болады. Кәрі кісілерде өмірдің нашарлауына байланысты және наркомандармен алкоголиктерде пайда болады.

Осы аурудың белгілері:

Өте салқын мандай және дене, беттің қызаруы. Қатты дірілдеу (дрожь). Бұлшық еттердің қатаюы (напряженные мышцы). Сөйлеудің қиындату (затрудненная и бессвязная речь). Соңғы стадияда: сананың жоғалуы (беспамятство), мидің өлуі (поражение мозга) және өлім.

Оны емдету үшін:

Мандайын ұстау. Егер ол өте салқын болса, онда тез жедел жәрдемді шақырту. Ол келгенше ауруды жылы көрпелерге, киімге орау және бетін жаппаңыз. Адамды жылы бөлмеге апарыныз. Денеге (бірақ аяғына емес) грелканы қойыныз. Ауырған адамды ысқылау (растирать) етуге болмайды, өйткені қан терге жиналып басқа маңызды органдарға бармау мүмкін.

СИФИЛИС

ГОНОРЕЯ

Белгілері

• 
  Шырық шығуі.
  
• 
  Жиі және ауруы мочеиспускание.
  
• 
  Оттек слизь оболочкалары.
  
• 
  Озноб және кішкене температураның көтерілуі.
  

Емделуі

• 
  тез дәрігерге хабарлау,
  
• 
  бур сүйгінан примочкалар.
  
• 
  дәрігерлердің жазып берген антибиотиктері.
  

Ортаңғы құлақтың, бастың жарақаттынан, невротикалық күйден, қатты жоғары қысымнан пайда болады. Кәрі кісілерде басы себебсіз айналуы мүмкін. Приступтар бірнеше минуттан біренеше сағатқа дейін созылу мүмкін.

Белгілері

Айналудың сезуі.

Жүрек айну (тошнота).

Қатты терлеу.

Құлақта звон.

Артериялық қысымның секіруі.

Пульс жиілігінің ауысуы.

Ағару (бледность).

Сіздің әрекетіңіз

• 
  Адамды отырғызып, приступ біткенше күтуі.
  
• 
  Егер приступ бітпесе, дәрігерге хабарлау.
  

Инфекциондік ауруы. Қоздырғышы – вирус. Грипптің қауіпі оның күрделенуіне. Ауру 1-2 жұмаға созылады.

Белгілері

• 
  Бас ауруы.
  
• 
  Жоғары температура және озноб.
  
• 
  Бұлшық еттердің ауруы.
  
• 
  Жөтел, насморк.
  

Төсектік режим және изоляция.

Қөп сүйік ішкізу.

Дәрігерді шақырту.

Бөлмені желдету керек (проветривать), өйткені вирус күннің көзінен және таза ауадан өледі.

АУРЛАР/ ДИАБЕТ.

Хроникалық зат алмасу (обмен веществнің) бұзылуына байланысты ауруы.

Белгілері

• 
  Шөлдеу (жажда).
  
• 
  Жиі және мол зәр шығару (мочеиспускание).
  
• 
  Түнгі зәр шығару (недержание мочи).
  
• 
  Салмақтың жоғалуы.
  

• 
  Дәрігерлердің жедел кеңесі (консультацияы).
  
• 
  Диета.
  
• 
  Режим.
  
• 
  Медициналық зерттеу.
  

Диабетпен ауратың адаммен екі себебтен пайда болады. Қантың канда төмен түсуімен диетаның бұзылуі, толық тамақ ішпеуден, шаршағанынан себебінен болады. Екінше қантың қандағы переизбыткадан.

Адам мас адамға ұқсап кетеді. Оны истен білуге болады.

Белгілері

Бет ағаруы, бас ауыруы, сусау, жүрек айну, жиі пульс, дрожь.

Толық дезориентация.

Әлсіздік, 15-20 минуттан кейін обморолық күйі.
Сіздің әрекетіңіз

Егер адам санада болса, оған тәтті бірдене беріңіз – қант, шоколад, бал немесе тәтті лимонад.

Егер адам санасыз болса, оны жатқызып тез ғана жедел жәрдемді шақырыңыз.
Екінші жағдайда диабеттік кома басқаша болады, аурған адам өзіне инсулин салуға үлгереді. Егер адам оны істуге үлгермесе оның белгілері келесі болады

* Беттің қызаруы.

* Ацетон исі бар демалу.

* Сананың жоғалуы.

Сіздің әрекетіңіз

Оны жатқызып тез ғана жедел жәрдемді шақырыңыз.

Жүкпалы ауруы, тамақ және жуылмаған қол арқылы таралады. Бұл ауруды шыбындар да тасмалдаушы болуы мүмкін.

Белгілері

• 
  Іштің өтуі.
  
• 
  Іштін ауырғаны.
  
• 
  38 ⁰С баратың температура.
  
• 
  Әлсіздік, аппетиттің жоғалуі.
  
• 
  Бас ауыруы.
  

• 
  Ешкімде қаттынаста болмау керек (изоляция).
  
• 
  Тез арада дәрігерді шақырту.
  
• 
  Аурудың госпитальға жатқызуға келісім беруі.
  
• 
  АУрудың қолданған заттарын дезинфекциялау.
  
• 
  Бөлмені дезинфекциалдау.
  

Қауіпті жұқпалы ауру, ауа және аурудың қолданған заттары арқылы жұғады.

Дифтерияның басқа түрлері болады

• 
  Дифтерия есінеу, сағат сайын температураның көтерілуі, тамақтың ауруы.
  
• 
  Дифтерия кезінде даусын өзгертеді және тамақ қимылды (голос сиплый), жөтел т.б.
  
• 
  Дифтерия кезінде алдында мұрыннан созылмалы су ағады және демалуға кедергіні жасайды.
  
• 
  Дифтерия кезінде теріде бөлек ранасы жазылмайтын жара болып қалады
  
• 
  Дифтерия көз жернен ісіп іріндейді.
  

Жалпы белгілері

• 
  Бас және бұлшық еттің ауруы.
  
• 
  Температураның көтерілуі.
  
• 
  Аппетиттің жоғалуы.
  
• 
  Жөтел, насморк.
  
• 
  Қабыршақтар тамақта және мұрында жара жерлерінде.
  

Емделуі

Сіздің әрекетіңіз

Тез жедел жәрдемді шақыртып, ауырған адамды ауруханаға жатқызу.

Үйде жақсы дезинфекцияны жасау.

Ауырған адаммен қаттынаста болған адамдарды тексеру.

АУРЛАР/ ЖЕЛТУХА (Вирустік гепатит).

Вирусты ауру, бауырдың (печень) ауру. Жуылмаған түлік, су, кір қол, шприц нашар стерилизацияланған арқылы таралады. Скрытый период 7 күннен 50 күнге дейін созылады.

Белгілері

* Жоғары температура.

* Іштің ауруы.

* Жүрек айнуы.

* Кал түссіз, адам терісі қараяды.

* Бірнеше күннен кейін көз айналасы және тері сары түсті болады.

Емделуі

• 
  Міндетті түрде ауруханаға жату.
  
• 
  Диетаны сақтау.
  
• 
  Прививкалар және ауыр жұмыстарға тиім салынады.
  

Аурып тұрған тісті теқ қана стомотолог емдейді, бірақ тіс ауруды адам өзі басалады. Ол үшін аузынды тұзды ыстық сумен шаю керек. Осындай әрекет 2-3 сағатта тістің ауруын басады.

Егер тістен басқа десналар да ауырса, келесі әрекеттер көмектеседі:

• 
  Гвозичный майға мақтаны салып аурып тұрған тіске мақтаны қою.
  
• 
  Деснамен щеканың ортасына жұқа шошқа саласының пластинкасын қою.
  
• 
  Ауызынды шалфей отварімен шаю. Жарты сағаттың ішінде 3-5 рет жасау керек.
  

Кеуде және іштің ортасындағы диафрагманың приступтің себебінен пайда болады. Егер адам қөп тамақ ішіп немесе көп арақ ішіп қойса диафрагма тербеле бастайды.

• 
  Демалуды тоқтатыныз және осындай күйде көп уақыт тұрыға ұмтылыныз.
  
• 
  Егер бұл көмектеспесе, онда қағаз пакетті алып оған демалыңыз.
  
• 
  Мұзды сорып көріңіз.
  
• 
  Суды кішкентай мөлшерімен ішіп көріңіз.
  

Ми қан айналымының бұзылғанынан пайда болады. Осы аурудың бірнеше дәрежелері бар. Әлсіз соғу шамалы әлсіздікке апарады. Аурған адам жүту және сөйлеу қиындықа түседі. Қатты соғуы өте ауыр түрде өтеді.

Белгілері

• 
  Дененің оң немесе сол жағының параличі.
  
• 
  Оң жақтың паралич кезінде науқас адам сөйлеалмайды және басқа адамдарды түсіне алмайды.
  
• 
  Сол жақтың паралич кезінде наукас адамның сол жақтың беті және сол жақтың конечностардың параличі болады. Сөйлеу бұзылады.
  

• 
  егер адам санада болса, оны басымен иіктары жоғары болатындай етіп жатқызу керек,
  
• 
  сілейкей жақсы ағу үшін адамның басын кішкене бұрыныз,
  
• 
  адамның белбеуін босатыңыз,
  
• 
  жедел жәрдемді шақырыңыз,
  
• 
  адамға ішу және тамақты бермеңіз,
  
• 
  сананы жоғалғаннан кейін жақсы демалу үшін науқас адамды ішке жатқызу керек.
  

Бұл психикалық науқасы, қатты эмоционалдық реакциялармен сипатталынады (жылау, құлкі, айқайлау), және судорогамен, сезімнім (чувствительности) жоғалуы, галлюцинациялар ж/е т.б. Қөбіне истерия экстримал және үріс кезінде пайда болады. Истерияның приступы бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін созылу мүмкін.

Белгілері

• 
  Жедел қозғалыс, сақығе құлау, дене истерическая дуғаға бұрылады.
  
• 
  Айқайлау, жылау, киімінді жырту.
  
• 
  Немесе қатты кұлеу.
  
• 
  Есіне талу (беспамятство).
  

• 
  Барлықтардың бөлмеден шуғуды сұраңыз.
  
• 
  Адамды тыңыштандыруға ұмтылыныз.
  
• 
  Приступтан кейін адамды дәрігерге көрсетіңіз.
  

Қөздің және көз айналасының ісінуі (воспаление). Бұл жұқпалы ауру.

Белгілер

• 
  Қатты немесе әлсіз қөздің қызаруы.
  
• 
  Ауру.
  
• 
  Шіріктің пайда болуы.
  
• 
  Жарықтан қорку (светобоязнь).
  

Корь адам организмің әлсіретіп, басқа ауруларға жол ашады. Көрь өкпе аурумен (воспаление легких) бірге өтуі мүмкін. Инкубациондық уақыт мезгілі 9 күннен 11 күнге дейін. Корьмен аурған адамда иммунитет пайда болады.

Белгілер

Температураның көтерілуі.

Жөтел, насморк.

3-5 күннен кейін құлақтың артында, бетінде, денеде сыпь пайда болады.

Көздің қызару, жарықтан қорку (светобоязнь).

Емделуі

Бөлмені қараңғылау (затемняют).

Денені жылы сумен сүртеді.

Ерінді гигиенолық памадамен жағу, көзінді шәймен сүрті және ауызынды тамақ ішкеннен кейін шаю.

Керекті жағдайда науқасқа жаропонижающее беру керек.

АУРЛАР/ КРАПИВНИЦА.

Тер ауруы.

Белгілер

Адам терісінде ортасында ақ қызыл (розовые) іздердің пайда болуы. Қатты қышым (зуд) пайда болуы.

Емделуі

• 
  Диета
  
• 
  Суық компрестар, аллергияға қарсы дәрілер.
  

Ауа арқылы таралатың жүкпалы ауру. Аурып болғаннан кейін иммунитет пайда болады.

Екі қабат әйелдің 1-3 сәбидің айдағы краснуға балаға да жүғады. Бұл ауруда бала өліп қалу немесе пороктармен туі мүмкін. Сондықтан екі қабатты әйелдерді осы аурудан сақтау керек және аурғаннан кейін аборт жасатқызу.

Белгілер

• 
  Озноб, әлсіздік, температураның көтерілуі.
  
• 
  Лимф тұйідардың ісіу.
  
• 
  Ақ-қызғылт сыпь бетінде, сосын қолында, аяғында, арқада пайда болуы.Сыпь екі күннен кейін ізді қалдырмай жоғалады.
  

• 
  Дәрігерді шақырту.
  
• 
  Төсектік режим және изоляция.
  
• 
  Диета
  

Сүт железаның ісіуі. Сәбиді (кормящие) әйелдер көбіне аурады

Белгілер

39⁰ С температура көтерілуі мүмкін.

Бас ауруы.

Сүт железаның қатаю және қызаруы.

Көлемі өсуі.

Емделуі

• 
  Дәрігерге қарану.
  
• 
  Сүт железаның биік күйін (возвышенное положение) және бюстгалтермен қыспайды.
  
• 
  Марлядан компресс арақтан жасауға болады.
  

Мидің ісіуі. Адамнан адамға ауа арқылы таралады.

Белгілер

• 
  40⁰ С температураның көтерілуі.
  
• 
  Бастың қатты ауруы.
  
• 
  Жүрек аунуі. Сананың жоғалуі мүмкін.
  

Дәрігерді тез шақырту. Ауру өте қауіпті, өәткені адам өліп қалу мүмкін және жазылғаннан кейін естімеу, көз көрмеу, слабоумие, паралич болу мүмкін.

Жүқпалы ауру. Сүйікта және қатты азық-түлікта көп уақыт бойы сақталынуі мүмкін. Инкубациондық уақыты 4-8 күн.

Белгілер

• 
  Температураның көтерілуі.
  
• 
  Ас қазанның бұзылуі (растройство желудка).
  
• 
  Қатты терлеу.
  
• 
  Үйкі келуі.
  
• 
  Бас ауруі.
  

Аурғаннан кейн бір жұмадан кейін температура төмен түседі және адам жазыла бастайды. Бірақ осындай уақытта аяқтың, қолдың және беттің параличі дамуі мүмкін. Осы кезде профилактикалық прививкаларды жасау керек.

Белгілер

Емделуі

• 
  Ауа ваналары және салқын душ.
  
• 
  Жарақат жерін балалық креммен жағу және талькті себу.
  
• 
  Теріні бор спиртімен сүрту, ыстығынан (жары) сақталынуы.
  

Белгілері

• 
  Аяқ астынан температураның көтерілуі 38-40⁰С дейін.
  
• 
  Тәулігіне 10-15 рет іштің өтуі.
  
• 
  Әлсіздік, жетіспеушілік (недомогание).
  

Емделуі

Жүқпалы ауру.

Белгілер

• 
  Температураның қатты көтерілуі.
  
• 
  Құлақтың астыңғы жағының ісуі.
  
• 
  Әлсіздік (вялость), тамаққа мәбемінің болмауы.
  

• 
  Үш күн бойы сырқатты үйде ұстау керек.
  
• 
  Егер ісігі қатты ауырса, ауруды басатын дәрі беру керек.
  
• 
  Сырқат адамға сұйық тамақ беру керек, өйткені оңай жұту үшін.
  

Бірнеше апта бұрын жүрек ұстауына сырқат адамның ас қорыту жүйесі нашар, тез шаршайды және қиын демалады. Бірақ жүрек ұстауы әрқашанда аяқ астынан (внезапно) болады.

Белгілер

• 
  Көкіректің ауруы, бірте-бірте аяқ, қол және мойынға жайла бастайды.
  
• 
  Сырқат тұншығады, қатты терлейді, басының айналуын сезеді.
  

• 
  Егер сырқат ес-түсін біліп жатса, оны жартылай жатқызыңыз, бас жағына жастық немесе киімді бүктеп қою керек, және тізесін бүгіп астына биіктеу зат қою керек.
  
• 
  Дәрігерді шақырыңыз.
  
• 
  Сырқаттың жаға түймесін, бюстгалтерін шешу, белбеунде босату, галстугін шешу керек.
  
• 
  Оған шешуге де, жеуге де жол бермеңіз.
  
• 
  Оған бекерден-бекер қозғалуына жол бермеңіз.
  
• 
  Сырқат ес түсінен аурылса, ет бетінен жатқызып және демалуға ыңғайлы етіп жатқызыңыз. Өз бетіңізше жүрекке массаж істемеңіз, бұл одан сайын асқындып жіберу мүмкін.
  

Жұқпалы ауру, ауа арқылы жұғады, сонымен қатар заттар арқылы, сырқат қолданған заттардан. Жиі-жиі скарлатина жеңіл ағады де білінбей қалады. Бірақ бірнеше уақытта бүйректің аурғаны одан сайын ауыра береді. Ортаңғы құлақтың ісуі, ревматизм, жүрекке зақым келтіреді.

Белгілер

• 
  Басың және бұлшық еттің ауруы.
  
• 
  Тәбеттің қашуы.
  
• 
  Озноб.
  
• 
  Әлсіздік.
  
• 
  Температураның көтерілуі.
  
• 
  Жөтелу, мұрыннан су ағу.
  
• 
  Терінің қотырлануы.
  

Дәрігердің айтқанын орындау.

Бірдестен көзіңнің көрмей қалуы әр түрлі жағдайда болуы мүмкін, олардың бірі қауіпті, бірі жеңіл болады.

МИГРЕНЬ

Бірдестен көздің жанында ашық дағтар болады, көздің нашар көруі де, мигрень ауру әсерінен болады. Көбінде 30 минуттан кейін көз көруі адамға қайтып келеді және бас ауру пайда болады.

ҚАРЛЫ СОҚЫРЛЫҚ (Снежная слепота)

Қарлы соқырлық әсіресе альпинистер мен туристерде жиі кездеседі, кім көзін қара шүбірекпен жаппаса, мәңгі қар жатқан жерде болғанда. Ультрафиолетті күннің сәулесі, қармен шағылысып көздің көремуіне әкеп соқтырады.

Бұл жағдайда тез арада көзін қара шүбірекпен байлап дәрегерге апару керек. Егер дәл уақытында дәрігерге жеткізсе, көздің көруі 1-2 күнде келеді.

ЖҮҚА ҚАБАҚТЫҢ ТҮСУІ (Нарушение кровообращения в сосудистой оболочке глаза)

Бірдектен көздің көрмеу немесе бұлдырлауы, көздің қатты ауруы, бұл қөздің жұқа қабақшасының артериалдық қысымның қөтерілуі себебінен болуы мүмкін. Бұл жағдайда тез арада дәрігерге бару керек. Дәрігердің көмегімен көздің көруін келтіруге болады.

ГЛАУКОМА.

Бірдестен көздің ауруы, бұлдырауымен сипатталынады. Бұл аурумен көбінесе кәрі адамдар аурады және әйелдер Глаукома көбіне кешке ауыр стресс күнде шаршағанда болады. Бұл кезде ауру адамға дәрігер келгенше көмек керек, оны біріншіден жарық бөлмеге отырғызу керек. Операция және дәрілер көз көруін келтіріру керек.

Инфекциондық ауру, имун жүйенің клеткаларына әсер етеді. Жыныстық қаттынаста, анадана сәбиге, қан күйю кезде, медициналық процедураларда, шприц стерелизацияланбағанан кезде жүғады.

Белгілер

Аурғаннан кейін 2-4 жұмадан кейін темепратура көтерілед, ангинанын белгілері пайда болады, лимф түйіндар, бауыр, селезенка үлкееді, сүйік стул пайда болады. Кейбір жағдайда бас ауру ж/е жүрек айну пайда болады. Бұл ауру басылған секілді болады, бірақ одан кейін температураның көтерілуі, теріде гнойничоктар, іш өтуі және қатты ару (похудение) пайда болады.

Инфекциондық ауру, нерв жүйесіне әсер етеді, бұлшық еттін судорогаға апарып соғады. Жүгу қоздырғыштың ашық жараға немесе слизистік теріге түскенде болады.

Белгілер

• 
  Әлсіздік, температураның көтерілуі.
  
• 
  Жүту аурға түседі.
  
• 
  Бас ауру және қатты терлеу.
  
• 
  Бұлшық еттің судорогалар.
  

Дәрігерді тез арада шақырту. Столбнякка қарсы сыворотканы қою.

Баланы көтергеннен кейін 4-5 жұмадан кейін болу мүмкін.

Белгілер

• 
  Влагалищеден қан ағады және сукровица пайда болады.
  
• 
  Баланы әлде күтқаруға болады, өйткені ол өз орында қалады.
  

Егер аурудың приступтары пайда болса, онда қатты қан ағу пайда болады да выкидыш міндетті түрде болады.

Әйел адамды төсекке жатқызу керек.

Жедел жәрдемді шақырту керек.

Фурункулар – бұл шіріктік шаштық мешочектардың ісуі себебінен болады. Фурункул көбіне бетінде, қолында және ягодицада болады.

Аурудың себебтері – гигиенаның жоқтығы, обработка жасалмаған царапиналар, қантік диабет, қан ауруы.

Емделуі

• 
  Егер фурункул кішкентай болса, оны антисептикалық мазьбен жағыңыз.
  
• 
  Егер денеде көп фурункулар пайда болса дәрігерге жолығыңыз.
  
• 
  Егер шірігі шығып кетсе, оған таза сүйық повязканы қойыңыз.
  
• 
  Егер фурункулдің басы сформироваться етпесе,онда бұл жеріне ыстық компрессті, пісірілген жұмыртқаны немесе пісірілген пияздың жартысын қойыныз.
  

Мидің ісіу.

Белгілер

• 
  Бас ауру. Жар.
  
• 
  Мойының және арқаның қатаю.
  
• 
  Бұлшық еттің қатаю.
  
• 
  Үйқының келу.
  
• 
  Жоғары температура.
  
• 
  Кейбір жағдайда судорогалар.
  

Тез арада дәрігерді шақырту.

Эпилепсия – бұл нерв жүйесінің ауру.

Белгілер

• 
  Қатты приступ кезінде адам санасын жоғалтады және конвульсияда соғылады. Кейбір жағдайда приступ бірден кейін бірі болу мүмкін.
  
• 
  Приступ кезінде адамның қолымен аяқтары бірнеше секунда қатаяды, содан кейін денесе конвульсияда извиваться етіп, ерінде пена пайда болады.
  
• 
  Припадок біткеннен кейін адам бірнеше минут санасыз болады.
  

Суздің әрекетіңіз

• 
  Науқас адамды үстамаңыз және оның жанындағы жерді жарақат алмау үшін басқа заттардан тазалауға ұмтылыныз.
  
• 
  Науқас адамның демалудыны жеңілдетіңіз. Галстук, көйлектің жағасын шешіңіз. Бастың астына жұмсақ бір затты қойыңыз.
  
• 
  Адамның ауызын күшпен ашпаңыз.
  
• 
  Конвульсиялар тоқтағаннан кейін адамды кеудеге аударыңыз.
  
• 
  Адам есін жинағаннан кейін оған су ішкізіңіз.