1.2 Электр жетектерінің атқаратын қызыметі және пәннің міндеті
Электр жетегінің күштік (энергетикалық) каналын толығырақ
қарастырамыз
(1.2 сурет қараңыз).
Қуат
Р
желіден (
Р
1
) жұмыстық органға беріледі, бұл үрдіс басқарылады
және қуатты беру мен түрлендіру күштік каналдың әрбір элементтерінде
болатын кейбір шығындармен ∆
Р
жүреді деп болжаймыз.
Электрлік түрлендіргіштің ЭТ атқаратын қызыметі (егер оны
пайдаланса) қорек көзі (желі) беретін кернеумен
U
ж
және токпен
I
ж
сипатталатын электр энергиясын
U, I
шамаларымен сипатталатын
қозғалтқышқа
қажетті электр энергиясына түрлендіру. Түрлендіргіштер
басқарылмайтын (трансформатор, түзеткіш, параметрлік ток көзі) және көбіне
басқарылатын (мотор
–
генератор, басқарылатын түзеткіш, жиілік
түрлендіргіші) болады, оларда біржақты (түзеткіш) немесе екі жақты (мотор
–
генератор, екі вентильді басқарылатын түзеткіш) өткізгіш болуы мүмкін.
Электр механикалық түрлендіргіш ЭМТ
(қозғалтқыш), электр
энергиясын (
U, I
)механикалық энергияға (
М, ω
) және кері қарай түрлендіреді,
сондай
-
ақ ол электр жетегінің құрамында әрқашан да болады.
1.2 сурет
–
Энергетикалық канал
Механикалық түрлендіргіш МТ
–
редуктор, блоктар жүйесі, кривошипті
–
шатунды механизм, гайка мен винт жұбы т.б., қозғалтқыштың моментін
М
және жылдамдығын
ω
технологиялық машинаның жұмыстық мүшесіндегі
моментпен
М
м
(күшпен
F
м
) және жылдамдықпен келістіруді іске асырады.
Түрлендірілетін энергияны сипаттайтын шамаларды
–
кернеулерді,
токтарды, моменттерді (күштерді), жылдамдықтарды
электр жетегінің
координаттары
деп атайды.
Электр жетегінің атқаратын негізгі қызыметі координаттарды басқару,
яғни технологиялық үрдістердің талабына сәйкес оларды күштеп өзгерту.
Координаттарды басқару электр жетегі элементтері құрылысының
рұқсат етілген шегінде іске асырылуы керек, осылай жүйенің беріктілігі
қамтамасыз
етіледі. Бұл рұқсат етілген шектер әдетте, жабдықты өндірушілер
белгілеген және оны тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін координаттың
номинал мәндерімен байланысты.
Дұрыс ұйымдастырылған жүйеде координаттарды энергия ағыны
басқарған кезде барлық элементтердегі шығындар
∆Р
азайуы керек және
жүмыстық мүшеге осы уақытта қажетті қуат беріліп отырылуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: |