№ 9. Зертханалық жұмыс
Майлардың ерігіштігін анықтау
Орындаған: Тунгатарова Жибек, Талғатқызы Ақжан
майлардың суда ерігіштігі нөлге тең. 100 С дейінгі температурада олар іс жүзінде ерімейді. Алайда, триглицеридтердің ыдырауы кезінде бөлінетін салыстырмалы түрде төмен молекулалық салмағы бар май қышқылдары суда белгілі бір дәрежеде еруі немесе қайнаған кезде буланып кетуі мүмкін.
майлардың суда ерігіштігі нөлге тең. 100 С дейінгі температурада олар іс жүзінде ерімейді. Алайда, триглицеридтердің ыдырауы кезінде бөлінетін салыстырмалы түрде төмен молекулалық салмағы бар май қышқылдары суда белгілі бір дәрежеде еруі немесе қайнаған кезде буланып кетуі мүмкін.
Бірінші пробиркада тұрақсыз, тез екіге бөлінетін эмульсия пайда болады
Қосылыстың полярлығы неғұрлым жоғары болса, майлардың еруі соғұрлым нашар болады (су полярлы қосылыс, алкоголь суға қарағанда полярлы емес, Органикалық еріткіштер полярлы емес).
екіншісінде ерітінді лайланады, ол майлардың спирттерде нашар еритінін көрсетеді
Бұл липидтердің ерігіштігі спирттің көміртегі тізбегінің ұзындығы ұлғайған сайын спирт еріткіштерінде артады, сондықтан олар этанол мен н-бутанолда ериді. Липидтердегі қысқа тізбекті май қышқылдары полярлы еріткіштерде ерігіштігі жоғары болады.
Үшінші, пробиркаға бензол ерітіндісін қосқандай тұнық мөлдір ерітінді пайда болады. Яғни бұл майлардың бензолда жақсы еритіндігін көрсетеді
Бензол-хош иісті көмірсутектердің қарапайым өкілі.
Бензол-өзіне тән иісі бар түссіз сұйықтық, т. пл. 5,5° C, т.кип. 80° C. бензол алкогольде, эфирде, хлороформда жақсы ериді. Бензолдың өзі майлар мен майларды, шайырларды, резеңкені, алкалоидтарды жақсы ерітеді.
Дәл солай, төртінші пробиркадада хлороформ ерітінділерінде жақсы еритінін көрсетеді.
Бұл құрғақ тазартуда майларға арналған еріткіш ретінде химиялық тазартқыштарда қолданылатын полярлы емес еріткіш. Ол көптеген өндірістік процестерде еріткіш және майсыздандырғыш ретінде қолданылады.
Қортынды
Полярлы Бұл әр атомның электронға- тəрізділігі арасындағы айырмашылық болғанда орын алады.
Егер атомдар арасындағы электроникалық айырмашылық 2,0-ден артық болса, байланыс иондық болады. Иондық қосылыстар өте полярлы молекулалар
су - H 2 O
аммиак - NH 3
күкірт диоксиді - SO 2
сутегі күкірті - H 2 S
этанол - C 2 H 6 O
Полярлы емес молекулалардың атомдар бірдей немесе ұқсас электрогенттілігіне ие болғанда болжауға болады. Жалпы алғанда, егер екі атом арасындағы электронгативті айырмашылық 0,5 тең болса, байланыс бірдей атомдармен қалыптасқан жалғыз нағыз полярлы емес молекулалар болса да, полярлы емес деп есептеледі.