Жұмыстың орындалу реті
1. Микрометрмен кішкене шардың диаметрін өлшеп алып, (Сізге өлшеп қойған мәліметті береміз) оны глицерин құйылған шыны ыдысқа тастау керек.
2. Шардың қозғалысын бақылай отырып, жоғарғы белгіден өткен мезгілде секундомерді іске қосып, ал екінші төменгі белгінің тұсынан
өткенде секундомерді тоқтатып, шардың түсу уақытын өлшеу керек. (өлшенген мән береміз)
3. Белгілердің ара қашықтығын l мм дәлдікпен өлшеп, формуласы бойынша шардың түсу жылдамдығын есептеу керек. Анықталған шамалардың орташа мәндерін (8) формулаға қойып, глицериннің тұтқырлық коэффициентін анықтаймыз. Формуладағы тығыздық мәндері анықтамадан алынады:
- глицериннің тығыздығы =1,26·103кг/м3,
- қорғасынның тығыздығы =11,4·103кг/м3,
- еркін түсу үдеуі g= 9,81м/с2.
4. Тәжірибені 3-5 рет қайталап, нәтижелерін кестеге жазу керек.
№
|
r,
м
|
l,
м
|
t,
c
|
,
м/c
|
h,
кг/(м·с)
|
hорт,
кг/(м с)
|
Dh,
кг/(м·с)
|
Dhорт,
кг/(м·с)
|
,
%
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
Бақылау сұрақтары (жұмысты қорғау үшін қажет сұрақтар)
1. Ішкі үйкеліс күші қалайша пайда болады ?
2. Ішкі үйкеліс үшін Ньютон формуласы. Жылдамдық градиенті деген не?
3. Динамикалық және кинематикалық тұтқырлық коэффициенттерінің физикалық мағынасын түсіндіріңіз. Олардың өлшем бірліктері.
4. Тұтқырлық коэффициентінің температурадан тәуелділігі қандай ?
5. Тұтқырлық коэффициентін есептеу формуласын (8) қорытып шығару.
Әр студент тапсырманы дәптерінде орындауы тиіс, яғни осы кестені толтырып жіберуі керек. Ол үшін төмендегі кестеден студент өз нұсқасына (вариант) сәйкес мәліметтерді алады да есептеу жұмыстарын дәптерге жазады толық етіп, содан кеән шыққан нәтижелерін кестеге толтырады да платонусқа жібереді. Дәптерде есептеу жұмысы және кесте де болуы керек.
Мысалы: Төмендегі мәліметтерді пайдаланып, жұмыстың орындалу ретіне сәйкес есептеу жұмысын жүргізіңіздер.
Зертхана барысында қоланылатын ыдыс. Осы ыдыста глицирин болады. Оның ішіне кішкене қорғасын шар тасталады да, соның белгілі бір аралықты жүріп өткендегі қозғалыс уақытын анықтаймыз. Осы өлшеулер арқылы жұмыс орындалады.
Зертхана барысында қоланылатын кішкене қорғасын шарлар.
Тапсырма .
1 студентке:
Бірнеше кішкене шар береміз. d1= 2,5 мм;
d2= 2,00 мм; d3= 1,96 мм;
Жоғарғы және төменгі белгі
қойылған.
Осы аралықты өту уақыты:
t1=10 c; t2= 11,2 c; t1= 11,5 c.
Ең төменгі жағында 26- нұсқаны мысалға алып сан мәндерін қолданғанымызды көрсетемін.
Тәжірибе 3 реттен жасалатындықтан, әр шамаға 3 мәннен береміз.
Нұсқа бойынша сан мәндерді алып, есептеп, мына кестені толтыру керек.
№
|
r,
м
|
l,
м
|
t,
c
|
,
м/c
|
h,
кг/(м·с)
|
hорт,
кг/(м с)
|
Dh,
кг/(м·с)
|
Dhорт,
кг/(м·с)
|
,
%
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
Тапсырмалар.
нұсқа
|
l, см
|
r, см
|
t, c
|
1
|
40
|
1,3
|
1,1
|
0,95
|
10
|
10,2
|
9
|
2
|
30
|
1,25
|
1
|
0,98
|
11
|
10,3
|
9,1
|
3
|
50
|
1,25
|
1,1
|
0,99
|
12
|
10,5
|
9
|
4
|
26
|
1,4
|
1,2
|
0,99
|
11,2
|
10,2
|
9,2
|
5
|
27
|
1,34
|
1,13
|
0,91
|
11,2
|
10,1
|
9,3
|
6
|
28
|
1,32
|
1,21
|
0,98
|
11,3
|
10
|
9,1
|
7
|
29
|
1,33
|
1,11
|
1,1
|
11,5
|
10
|
9,9
|
8
|
39
|
1,34
|
1,12
|
0,98
|
11,4
|
11
|
10,8
|
9
|
38
|
1,35
|
1,13
|
0,99
|
11,8
|
10,2
|
10,5
|
10
|
37
|
1,36
|
1,14
|
0,97
|
11,9
|
10,2
|
10,3
|
11
|
36
|
1,37
|
1,15
|
0,96
|
10,9
|
10
|
9,98
|
12
|
35
|
1,4
|
1,16
|
0,95
|
10,5
|
9,5
|
9
|
13
|
34
|
1,25
|
1,17
|
0,91
|
10,3
|
9,9
|
9,5
|
14
|
35
|
1,22
|
1,18
|
0,92
|
10,5
|
9,6
|
9,5
|
15
|
36
|
1,23
|
1,19
|
0,97
|
10,7
|
9,3
|
8,95
|
16
|
50
|
1,25
|
1,2
|
0,89
|
10,8
|
10
|
9
|
17
|
38
|
1,26
|
1,21
|
0,88
|
10,9
|
10,1
|
8,92
|
18
|
40
|
1,24
|
1,11
|
1,2
|
11
|
10,5
|
10,2
|
19
|
41
|
1,19
|
1
|
0,95
|
12
|
12,2
|
11,9
|
20
|
42
|
1,18
|
1
|
0,96
|
11
|
11,2
|
10,8
|
21
|
43
|
1,18
|
1,2
|
0,95
|
10
|
10,1
|
9,5
|
22
|
44
|
1,25
|
1,3
|
1,3
|
10,2
|
10,3
|
10,2
|
23
|
45
|
1,3
|
1,35
|
1,25
|
10,8
|
10,99
|
10
|
24
|
46
|
1,3
|
1,25
|
1,285
|
11
|
10,5
|
11
|
25
|
47
|
1,25
|
1,29
|
1,23
|
11
|
11,2
|
11
|
26
|
50
|
1,28
|
1,25
|
1,02
|
12
|
11,5
|
11,1
|
Мысалы 26 нұсқаны алайық
№
|
r,
м
|
l,
м
|
t,
c
|
,
м/c
|
h,
кг/(м·с)
|
hорт,
кг/(м с)
|
Dh,
кг/(м·с)
|
Dhорт,
кг/(м·с)
|
,
%
|
1
|
1,2810-3
|
0,5
|
12
|
|
|
|
|
|
|
2
|
1,2510-3
|
0,5
|
11,5
|
|
|
|
3
|
1,0210-3
|
0,5
|
11,1
|
|
|
|
Қалғанын өзіңіз есептеп толтырасыз
Достарыңызбен бөлісу: |