§ 1 Қаныққан және қанықпаған булар
жүктеу/скачать 397,8 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- § 2.2 Ауаның салыстырмалы және абсолюттi ылғалдылығы.Шық нүктесi
www.testent.ru Газ тектес, сұйық және қатты денелердiң қасиеттерi § 2.1 Қаныққан және қанықпаған буларЖылулық қозғалыс әсерiнен пайда болатын кинетикалық энергияның артықтығынан қашанда молекуланың жеке бөлшектерiнiң сұйық бетiнен бөлiнiп шыға алады. Заттың сұйық күйден газ күйiне өту процесiн буға айналу деп атайды. Неғұрлым сұйықтың температурасы жоғары болса, соғұрлым сұйық тезiрек буға айналады. Буға айналудың екi түрi бар: булану және қайнау. Кез келген температурада және тек сұйық бетiнен шығып бу күйiне айналуды – булану деп атайды. Бу – буланудың әсерiнен пайда болатын газ. Булану барысында сұйық салқындайды. Буланған молекулалардың белгiлi бiр бөлiгi хаостық (ретсiз) қозғалыс жасай отырып қайтадан сұйық бетiне түсуi және оның молекулаларына айналуы керек. Соныменен, булану процессiмен қатар бiрмезгiлде конденсация деп аталатын керi процесс те жүредi. Конденсация – бұл заттың салқындау немесе сығылуының салдарынан газ тектес күйден сұйық күйге айналу процессi. Сұйық бетiндегi будың қысымы неғұрлым жоғары болса, сол температурада конденсацияға ұшырайтын молекулалар саны да соғұрлым көп болады. Бетi ашық ыдыстағы сұйықтың булану процесi конденсация процесiнен басым болып келедi. Ал бетi жабық ыдыста сұйық пен будың арасында, булану процесi мен конденсация процесстерi бiрiн-бiрi толықтыратындай, динамикалық тепе-теңдiк орнайды. Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдiкте болатын буды қаныққан бу деп атайды. Температура тұрақты болған жағдайда қаныққан будың қысымы оның алатын көлемiне байланысты болмайды. Егер сұйықтың булануы конденсациядан басым болса немесе сұйық толық буланып кетсе, онда оның устiндегi буды қанықпаған бу деп атайды. Буларға, тек бу қанықпай тұрған жағдайда ғана, идеалды газдар үшiн орныққан заңдарды қолдануға болады. § 2.2 Ауаның салыстырмалы және абсолюттi ылғалдылығы.Шық нүктесiЖер атмосферасындағы су буының бар екендiгiн сипаттайтын шама ылғалдылық деп аталады.
Берiлген жағдайдағы 1м3 ауа құрамындағы су буларының массасы ауаның абсолюттiк ылғалдылығы f деп аталады (2.1,2.2 - суреттер). Әдетте оны CИ өлшем бiрлiк жүйесiнде емес г/м3 бiрлiгiмен өрнектейдi: f = ρбу(г/м3) ≈ P(мм. сынап бағанасы бойынша).
Бұл жерде су буының қысымы деп оның үлестiк қысымын айтады, яғни атмосфераны құрайтын – азот, оттегi және т.б. компоненттерi жоқ , болғандығы су буының жасайтын қысымы. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы φ деп ауадағы су буының қысымы p-ның атмосфералық температурадағы судың қаныққан буының қысымы pk – ға қатынасына тең шаманы айтады. φ = (p/pk)· 100 % (2.1) pk шамасының мәндерi белгiлi сәйкес кестелерден анықталады. Ауаның температурасы төмендеген сайын оның салыстырмалы ылғалдылығы артады, себебi неғұрлым ауаның температурасы төмен болса, соғұрлым су буы қанығуға жақындай түседi. Салыстырмалы ылғалдықты өлшеу үшiн арнайы психрометр деп аталатын прибор қолданылады. Салқындату барысында (процесiнде) бұрын қанықпаған бу қаныққан буға айналатын температура шық нүктесi деп аталады. Шық нүктесiне тең температурада атмосферадағы су буы конденсациялана бастайды. Тұман пайда болып, шық түседi, қатты дене беттерi терлей бастайды.
Каталог: files -> blogs blogs -> Тақырыбы: Ленинград қорғанысы Мақсаты: Білімдік blogs -> Программа по предмету «Русский язык» blogs -> Сабақ түрі : Аралас сабақ Әдіс-тәсілдері : баяндау, түсіндіру, сұрақ-жауап, ой туғызу, қызығушылығын ояту,топпен жұмыс blogs -> «Мұрагер»» бағдарламасы жайлы blogs -> Негізгі орта білім беру деңгейінің «Өнер» білім саласы пәндерінің blogs -> Оқу жылында Қазақстан Республикасының жалпы орта білім беретін ұйымдарында ғылым негіздерін оқытудың ерекшеліктері туралы blogs -> Национальная академия образования им. Ы. Алтынсарина blogs -> Бастауыш білім беру деңгейінің «Өнер» білім саласы бойынша blogs -> Сабақ тақырыбы: Бердібек Соқпақбаевтың «Менің атым Қожа» blogs -> Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы жүктеу/скачать 397,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
