1. «Биотехнология» терминін ғылымға бірінші рет кім жəне қашан енгізді?



жүктеу/скачать 75,52 Kb.
Дата24.10.2023
өлшемі75,52 Kb.
#188240
Байланысты:
Биотехнология негиздери 2
ЕНТ ПАПКА КАЗ-1

Тесттер:
1. «Биотехнология» терминін ғылымға бірінші рет кім жəне қашан енгізді?
A) К. Эрике, 1917 ж.+
B) В. И. Вернадский, 1915 ж.
C) Э. Геккель, 1935 ж.
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.
E) Ч. Дарвин, 1885 ж.

2. Қазіргі биотехнологияны ғылым ретінде кім жəне нешінші жылдардан бастап мойындатты?


A) Карл Геран Хэден, 1961 ж. +
B) К. Эрике, 1917 ж.
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.
E) Э. Геккель, 1885 ж.

3. Кім жəне қашан алғаш рет рДНК алуға қол жеткізді.


А) Пол Берг, 1972 ж. +
B) Г Корана, 1969 ж.
C) Ж. Барский, 1960 ж.
D) Алексис Каррель, 1913 ж.
E) С. Блондо, 1847 ж.

4. Кім жəне қашан алғаш рет адамның рекомбинантты ақуызы – инсулинді алған?


А) Эли Лили, 1982 ж. +
B) С. Блондо, 1847 ж.
C) Ж. Барский, 1960 ж.
D) Алексис Каррель, 1913 ж.
E) Пол Берг, 1972 ж.

5. Жекелеп бөлініп алынған өсімдік ұлпаларын жасанды ортада өсіріп-көбейту жөнінде алғашқы ойды кім жəне қашан айтқан?


А) Г. Габерланд, 1902 ж. +
B) Г Корана, 1969 ж.
C) Ж. Барский, 1960 ж.
D) Алексис Каррель, 1913 ж.
E) Эли Лили, 1982 ж.

6. 1950-шы жылдары биотехнологияда қандай маңызды бағыт туындады?


A) жасуша инженериясы; +
B) генетикалық;
C) физиология;
D) морфологиялық;
E) селекциялық.

7. Өсімдіктер мен жануарлардың жекелеген жасушалары мен ұлпаларын өсірудің əдістерін ойлап тапқан ғалымдар?


А) Филипп Уайт жəне Роже Готре; +
B) Г. Корана жəне Пол Берг;
C) Ж. Барский жəне Эли Лили;
D) Алексис Каррель жəне Л. Пастер;
E) С. Блондо мен А. Михайлов.

8. Кім жəне қашан өсімдік жасушасының қабықтарын микротециум саңырауқұлақтарының қоректік ортада бөлетін ферментті заты арқылы бұзуды ұсынады?


А) Эдвард Кокинг,1960 ж. +
B) Г Корана, 1847 ж.
C) Ж. Барский, 1960 ж
D) Алексис Каррель, 1913 ж.
E) Пол Берг, 1972 ж.

9. Ғылымға кім жəне қашан алғаш рет «клон» деген терминді қолдануды ұсынады?


А) Уэббер, 1903 ж. +
B) Г. Корана, 1847 ж.
C) Ж. Барский, 1960 ж.
D) Алексис Каррель, 1913 ж.
E) Г. Габерланд, 1902 ж

10. Биотехнологияның ғылым ретінде уақыт белгі бойынша қандай екі бағыты бар?


A) жаңа жəне дəстүрлі; +
B) жанама жəне тікелей;
C) жанама жəне дəстүрлі;
D) тікелей жəне жаңа;
E) құрама жəне жанама.

11. Қалыпты D- формалы аптамерлердің дəл өзіне ұқсас, бірақ кішкетай L- формалы көшірмесін қалай атайды?


А) шпигельмерлер; +
В) аптамерлер;
С) бөлшектер;
Д) шаперондар;
Е) моноциттер.

12. Метаболизм деп қандай үдерісті атайды?


A) зат алмасу; +
B) гомеостаз;
C) тепе-теңдік;
D) өзгеруі;
E) селбесу;198

13. Тірі ағзадағы оның тіршілік əрекетін қамтамасыз ететін барлық химиялық өзгерістердің жиынтығын не деп атайды?


A) зат алмасу; +
B) гомеостаз;
C) климакс;
D) сукцессия;
E) эрозия;

14. Ақуыз құрамына кіретін амин қышқылдары қандай негізгі екі түрге бөлінеді?


A) алмастырылатын жəне алмастырылмайтын; +
B) жеңіл жəне ауыр;
C) суға жəне майға еритін;
D) жеңіл жəне алмастырылатын;
E) ауыр жəне алмастырылмайтын.

15. Ағзаға қажетті амин қышқылдарының қажетті мөлшері бар ақуыздарды қалай атайды?


A) толымды; +
B) толымсыз;
C) жеңіл;
D) ауыр;
E) алмастырылмайтын.

16. Жеткіліксіз мөлшерде қандай да бір алмастырылмайтын амин қышқылдары бар немесе жоқ ақуыздар қалай аталады?


A) толымсыз; +
B) толымды;
C) жеңіл;
D) суыр;
E) алмастырылмайтын.

17. Ақуздардың тəуліктік қажеттілігі неге байланысты болады?


A) физикалық күш түсудің қарқындылығына. +
B) биологиялық үдеріске;
C) генетикалық информацияға;
D) химиялық қосылыстардың алмасуына;
E) морфологиялық өзгерістерге;

18. Генді бөтен жасушаға апарып салу қалай аталады?


A) трансгеноз;+
B) трансплантация;
C) имплантант;
D) иммобильдеу;
E) гомеостаз;

19. Ақуыз ыдырауының соңғы өнімдерін көрсетіңіз:


A) СО2, Н2О, несепнəр, несеп қышқылы; +
B) калий, кальций, мыс;
C) СО2, NO, SO4, несепнəр;
D) NO, SO4, кальций, калий;
E) NO, SO4, кальций, несеп қышқылы;

20. Ақуыздардың алмасуын реттеуде аса маңызды рольді қандай заттар атқарады?


A) қалқанша бездің жəне бүйрек үсті бездерінің гормондары; +
B) көмірсутектер, биокатализаторлар мен амин қышқылдары;
C) адреналин жəне көмірсутектер;
D) көмірсутектер мен майлар;
E) биокатализаторлар мен амин қышқылдары.

21. Қандай заттарда энергияның аса көп қоры болады?


A) көмірсутектерде; +
B) ақуыздарда;
C) майларда;
D) дəрумендерде;
E) минералдарда.

22. Қазақстанда Биотехнологиялық Ұлттық Орталығы қашан құрылды?


А) 1993 ж. +
B) 1990 ж.
C) 2001 ж.
D) 2005 ж.
E) 2009 ж.

23. Жасуша ішіндегі суды қалай атайды?


A) эндогенді; +
B) экзогенді;
C) табиғи;
D) антропогенді;
E) құрама.

24. Организмге өсімдік жəне жануарлар текті тағамдармен түсетін, химиялық табиғаты əртүрлі биологиялық, органикалық қосылыстардың топтарын не деп атайды?


A) дəрумендер; +
B) минералдар;
C) ақуыздар;
D) майлар;
E) микроэлементтер.

25. Қандай жасушалар құрамында ауксин мен цитокинин гормондары жоқ қоректік орталарында өсе алады?


А) ісік жасушалары мен маманданған ұлпалар;+
В) эмбриональдық жасушалар;
С) қартайған жасушалар;
Д) діңгек жасушалары;
Е) денелік жасушалары.

26. Қандайда бір дəрумен немесе оның құрамдасы жетіспеген жағдайда ағзада қандай үдеріс пайда болады?


A) авитаминоз; +
B) гиповитаминоз;
C) аллергия;
D) гомеостаз;
E) метабализм.

27. Дəрумендерді қандай екі топқа бөледі?


A) суда еритіндер жəне майда еритіндер +
B) суда жəне қышқылда еритіндер
C) тұзда жəне суда еритіндер
D) ферменттерде жəне секрецияда еритіндер
E) гормондар мен суда еритіндер

28. Ақуыз құрылымы жөнінде мəлімет сақталған ДНҚ бөлігі қалай аталады?


A) геном; +
B) триплет;
C) антидене;
D) ядро;
E) хромосом.

29. Арнайы əсер ету арқылы, яғни радиоактивтік сəулемен, химиялық заттар немесе температурамен əсер етудің нəтижесінде пайда болатын өзгерістерді қалай атайды?


A) индукциялық; +
B) секірмелі;
C) летальды;
D) гомотиптік;
E) гетеротиптік;

30. Өсімдіктерден алынатын антибиотиктер қалай аталады?


А) фитонцидтер; +
В) моноцидтер;
С) стрептококкалар;
Д) пеницилиндер;
Е) бицилиндер.

31. Организмнің генотипінің өзгеруіне байланысты болатын, яғни тұқым қуалайтын өзгергіштікті не деп атайды?


A) мутация; +
B) метаболизм;
C) ажырау;
D) сукцессия;
E) гомеостаз.

32. Өзгергіштіктің қандай екі түрі бар?


A) генотиптік жəне фенотиптік; +
B) гомотиптік жəне фенотиптік;
C) гетеротиптік жəне гомотиптік;
D) гетеротиптік жəне монотиптік;
E) генотиптік жəне монотиптік.

33. “Мутация” деген терминді ең алғаш кім жəне қашан енгізді?


A) Г. Де-Фриз, 1901 ж. +
B) В.И. Вернадский, 1920 ж.
C) Э. Геккель, 1935 ж.
D) В. Докучаев, 1956 ж.
E) А.И. Мончадский, 1970 ж.

34. Мутациялардың қандай екі түрі бар?


A) секірмелі жəне индукциялық; +
B) гомотиптік жəне гетеротиптік;
C) гомотиптік жəне фенотиптік;
D) секірмелі жəне гомотиптік;
E) индукциялық жəне гетеротиптік.

35. Сомалық мутацияны зерттеудің адам мен жануарлардағы қандай аурулардың себептерін білу үшін зор маңызы бар?


A) қатерлі ісік аурулары; +
B) жүрек аурулары;
C) ми аурулары;
D) бауыр аурулары;
E) биологиялық аурулары.

36. Бір пуриннің екіншісімен немесе бір пиримидиннің басқа біреуімен ауыстыруын не деп атайды?


A) транзиция; +
B) трансверия;
C) транслокация;
D) регенерация;
E) трансплантация.

37. Өлімге душар ететін мутацияларды қалай атайды?


A) летальды; +
B) гомотипті;
C) гетеротипті;
D) фенотипті;
E) жағымды.

38. Егер мутация табиғи факторлардың əсерінен пайда болса, оны қалай атайды?


A) секірмелі; +
B) индукциялық;
C) летальды;
D) гомотиптік;
E) гетеротиптік.

39. Өсімдік жасушалары қоректік ортаның бастапқы рН көрсеткіші қандай шамада болғанда жақсы өседі?


А) 5 пен 6 арасында; +
В) 4 пен 5 арасында;
С) 2 мен 3 арасында;
Д) 6 мен 7 арасында;
Е) 7 мен 8 арасында.

40. Дене жасушаларында болатын мутацияларды қалай атайды?


A) сомалық; +
B) генеративтік;
C) гетеротиптік;
D) гомотиптік;
E) монотиптік;

41. Эволюция мен селекция үшін тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі маңызды рольді қандай үдеріс атқарады?


A) полиплоидия; +
B) гомеостаз;
C) сукцессия;
D) этрификация;
E) метаболизм.

42. Хромосом санының гаплоидты жиынтыққа еселенбей өзгеруінің нəтижесінде не пайда болады? A) анеуплоидия; +


B) полиплоидия;
C) гомеостаз;
D) сукцессия;
E) гибридтер.

43. Пуринді пиримидинге немесе керісінше алмастыруды не деп атайды?


A) трансверсия; +
B) транзиция;
C) транслокация;
D) регенрация;
E) трансформация.

44. Хромосомалық өзгерістерді қалай атайды?


A) аберрация; +
B) транслокация;
C) трансдукция;
D) транскрипция;
E) мутация;

45. Хромосоманың бір бөлігінің үзіліп түсіп қалуын не деп атайды?


A) делеция; +
B) дефишенсия;
C) дупликция;
D) транзиция;
E) трансверция.

46. Хромосоманың бір бөлігінің басқа бір оған гомологты емес хромосомамен ауысып кетуін не деп атайды?


A) транслокация; +
B) делеция;
C) транзиция;
D) дефишенсия;
E) дупликация.

47. Цитологиялық тұрғыдан алғанда аберрацияның қандай екі түрі бар?


A) хромосомалық жəне хромотидтік; +
B) гомотиптік жəне гетеротиптік;
C) хромосомалық жəне гомотиптік;
D) гетеротиптік жəне хромотидтік;
E) гетеротиптік жəне хромосомалық.

48. Хромосомалардың құрылымының өзгеруін зерттеу үшін мейоздық қандай фазасы қолайлы болып есептеледі?


A) профаза; +
B) интерфаза;
C) метофаза;
D) делеция;
E) дупликация.

49. Хромосомалар саны гаплоидты жиынтыққа еселеніп көбейетін организмдерді қалай атайды? A) полиплоидты; +


B) анеуплоидты;
C) ұқсас;
D) бөтен;
E) трансгенді.

50. Хромосомалар саны еселенбей көбейетін организмдерді қалай атайды?


A) анеуплоидты. +
B) полиплоидты;
C) ұқсас;
D) бөтен;
E) трансгенді;

51. Полиплоидияның қандай екі түрі бар?


A) автоплоидия жəне анеуплоидия; +
B) бөтен жəне кері;
C) жанама, құрама;
D) жанама жəне анеоплоидия;
E) автоплоидия жəне гомоплоидия.

52. Жасушалардың қандай ұлпаларында полиплоидия жиі кездеседі?


A) сомалық; +
B) генетикалық;
C) геномдық;
D) ішкі;
E) сыртқы.

53. Белгілі бір факторлармен арнайы əсер ету нəтижесінде пайда болатын тұқым қуалайтын өзгергіштікті қалай атайды?


A) жасанды; +
B) табиғи;
C) құрама;
D) жалпы;
E) жанама.

54. Радиоактивті сəулелер, температура, ультракүлгін жəне лазер сəулелері, сол сияқты кейбір химиялық қосылыстарды не деп атайды?


A) мутагендік фактор; +
B) табиғи фактор;
C) секірмелі фактор;
D) зат алмасу факторлары;
E) гомостаз.

55. Радиацияның əсерінен ең алдымен қандай құрылымдар өзгереді?


A) ядролық; +
B) цитоплазмалық;
C) хромотидалық;
D) хромомералық;
E) гаметалық;

56. Жасанды қоректік ортаны қоюландыру үшін қандай зат қолданылады?


А) агар-агар;+
В) цемент;
С) ақуыздар;
Д) гормондар;
Е) майлар.

57. Радиацияның əсерінен дене жасушаларында болатын қатерлі ісіктерді қалай атайды?


A) қатерлі ісік; +
B) гепатит;
C) метастаз;
D) гомеостаз;
E) сукцессия.

58. Өсімдіктер мен жануарлардың денелік жасушаларында болатын мутацияларды қандай арнайы əдістермен зерттеуге болады?


A) цитогенетикалық; +
B) хирургиялық;
C) модификациялық;
D) биологиялық;
E) химиялық.

59. Қандай мутациялар көбінесе гендік мутацияларды тудырады?


A) химиялық; +
B) физикалық;
C) биологиялық;
D) экологиялық;
E) жалпы.

60. Геномында бөтен ген бар жануарларды қалай атайды?


A) трансгенді;+
B) гаплоидты;
C) диплоидты;
D) анеуплоидты;
E) индукциялық;

61. Генді бір биологиялық жүйеден басқа жүйеге жаңа белгілері бар организмнің жаңа формасын алу үшін жасанды жолмен тасымалдауын қалай атайды?


A) трансгеноз; +
B) метаболизм;
C) инверсия;
D) трансдукция;
E) гомеостаз.

62. Қандай əдіс арқылы генді эукариоттық жыныс жасушасына еңгізеді?


A) трансгеноз əдісі; +
B) трансдукция əдісі;
C) инверсия əдісі;
D) транслокация əдісі;
E) делеция əдісі.

63. Трансгенді жануарларды алу үшін рекомбинантты гендерді қандай қондырғының көмегімен ұрықталған ооцидтердің пронуклеусіне еңгізеді?


A) микротүтікше. +
B) гомеостаз;
C) күрекше;
D) зат алмасу;
E) метаболизм;

64. Микроинъекциялық үдерісі зиготаларға қандай əсерін тигізеді?


A) зақымды; +
B) жағымды;
C) əсерін тигізбейді;
D) бір келкі;
E) ешқандай.

65. Альтернативті екі геннің бір формасын не деп атайды?


A) аллель. +
B) бактериофаг;
C) фенотип;
D) генотип;
E) антидене.

66. Бактерияда тіршілік ететін вирусты қалай атайды?


A) бактериофаг; +
B) аллель;
C) фенотип;
D) генотип;
E) антиген.

67. Өзгерісі мутацияға əкелетін ДНҚ молекуласының ең кішігірім бөлігін қалай атайды?


A) мутон; +
B) аллель;
C) фенотип;
D) геном;
E) ген.

68. Нуклеин қышқылы молекуласындағы бір пуринді негізінің басқа пурин негізге алмасуын не деп атайды?


A) транзиция; +
B) трансверсия;
C) трансгеноз;
D) делеция;
E) дупликация.

69. Пурин-пиримидин бағытының өзгеруіне əкелетін күрделі алмасуды қалай атайды?


A) трансверсия; +
B) транзиция;
C) трансдукция;
D) трансгеноз;
E) делеция.

70. Вирустарды, бактерияларды, саңырауқұлақтарды, токсиндер жəне қатерлі ісіктер қоздыратын ауруларды тану жəне емдеу үшін қандай заттар қолданылады?


A) моноклонды антиденелер. +
B) гормондар;
C) биокатализаторлар;
D) микроэлементтер;
E) ақуыздар мен майлар;

71. Қандай заттарды əртүрлі ауруларды диагностикалау үшін қолданады?


A) моноклонды антиденелер; +
B) сарысулар;
C) биокатализаторлар;
D) микроэлементтер;
E) ақуыздар мен майлар.

72. Эмбриондарды трансплантациялау туралы хабар қай жылы белгілі болды?


A) 1890 ж.+
B) 1920 ж.
C) 1950 ж.
D) 1935 ж.
E) 1940 ж.

73. Организмнің жатырдағы дамуының ерте кезеңіне əсер ету арқылы эмбриондарды генетикалық құрастыруын қандай ғылым зерттейді?


A) эмбриоинженерия; +
B) биология;
C) селекция;
D) экология;
E) цитология.

74 Құнды геотипті аналықтың эмбриондарын басқа аналықтың жатырына тасымалдуын қалай атайды?


A) трансплантация; +
B) трансгеноз;
C) делеция;
D) дупликация;
E) инверсия.

75. Алғаш рет эмбриондарды трансплантациялау қандай жануарларда өткізілді?


A) үй қояндарда; +
B) тышқандарда;
C) қойларда;
D) сиырда;
E) қасқырларда.

76. Бағалы бір сиырдан теория бойынша қаншадан астам бұзау алуға болады?


A) 500-ден астам; +
B) 100-ден астам;
C) 50-ден астам;
D) 1000-нан астам;
E) 700-ден астам;

77. Агар-агардың негізгі құрамына қандай заттар кіреді?


А) теңіз балдыры жəне полисахаридтер; +
В) ақуыздар мен гормондар;
С) фитогормондар мен майлар;
Д) дəрумендер мен ақуыздар;
Е) шөптер мен жемдер.

78. Информациялық РНҚ-ның ДНҚ тізбегінде түзілу үдерісі қалай аталады?


A) транскрипция; +
B) трансгеноз;
C) делеция;
D) дупликация;
E) метаболизм.

79. Жасушаның интерфазасында ақуыз синтезі қандай екі кезеңдерден өтеді?


A) транскрипция жəне трансляция; +
B) делеция жəне дупликация;
C) делеция мен инверсия;
D) дупликация мен инверсия;
E) транскрсипция мен делеция.

80. Қай жылы рибосомалар арасында аралық заттың ролі туралы теориялық болжам айтылды?


A) 1961 ж. +
B) 1918 ж.
C) 1948 ж.
D) 1908 ж.
E) 1899 ж.

81. 1961 жылы ғалымдардың қайсысы рибосомалар арасында аралық заттың ролін РНҚ-ның ерекше түрі атқаруы туралы теориялық болжам айтты?


A) Жакоб жəне Моно; +
B) Докучаев жəне В.И. Вернадский;
C) Ч. Дарвин жəне В.И. Вернадский;
D) Э. Геккель жəне В.И. Вернадский;
E) Э. Геккель жəне Ч. Дарвин.

82. ДНҚ транскрипциясы қандай үш сатыдан тұрады?


A) инициация, элонгация жəне терминация; +
B) делеция, дупликация жəне терминация;
C) инициация, делеция жəне дупликция;
D) элонгация, делеция жəне дупликция;
E) терминация, делеция жəне дупликация.

83. Инициация үдерісі үшін алдымен РНҚ-полимераза ДНҚ-ның қандай бөлігін тануы керек?


A) промоторын;+
B) геномын;
C) хромотидасын;
D) хромомерін;
E) аллелін.

84 Ақуыздың қышқылдарына сəйкес келетін кодондардан құралған бөлікті қалай атайды?


A) коделеуші; +
B) лидер;
C) жалпы;
D) қысқа;
E) ұзын.

85. Промотордың инициация үлескісі (учаскесі) шамамен қанша жұп негізден құралған?


A) 40; +
B) 60;
C) 5;
D) 15;
E) 25.

86. Барлық иРНҚ-ның құрамында қандай бөлікті ажыратуға болады?


A) коделеуші жəне лидер; +
B) қысқа жəне қосымша;
C) қысқа жəне жалпы;
D) жалпы жəне лидер;
E) лидер жəне қысқа;

87. Алғаш рет медицинада қолданылған ген инженериясы арқылы өндірілген затты атаңыз?


A) инсулин; +
B) дəрумен;
C) фермент;
D) минерал;
E) микроэлемент.

88. Полипептидтік тізбектегі амин қышқылдары қатарына аударылу механизмін не деп атайды?


A) трансляция; +
B) делеция;
C) дупликация;
D) инверсия;
E) трансгеноз.

89. Инициацияның бас кезінде рибосома қандай екі суббөліктерден тұрады?


A) үлкен жəне кіші. +
B) жалпы жəне қысқа;
C) жеке жəне жалпы;
D) жеке жəне өте үлкен;
E) қысқа жəне жеке;

90. Өсіп жатқан полипептидтік тізбек құрамына амин қышқылдарының тізбектеліп қосылуын қалай атайды?


A) элонгация; +
B) делеция;
C) дупликация;
D) трансгенез;
E) инверсия.

91. Элонгацияның бірінші кезеңі неден тұрады?


A) кодонды танудан; +
B) пептидтік байланыстың түзілуінен;
C) транслокациядан;
D) зат алмасудан;
E) биокатализациядан.

92. Элонгацияның екінші кезеңі неден тұрады?


A) пептидтік байланыстың түзілуінен; +
B) кадонды танудан;
C) транслокациядан;
D) зат алмасудан;
E) биокатализациядан.

93. Элонгацияның үшінші кезеңі неден тұрады?


A) транслокациядан; +
B) кодонды танудан;
C) пептидтік байланыстың түзілуінен;
D) зат алмасудан;
E) биокатализациядан.

94. Тірі организмдерді жəне биологиялық жүйелер мен үдерістерді адамның мақсатына сай өндірісте қолдануды ғылымдардың қайсысы зерттейді?


A) биотехнология. +
B) биология;
C) экология;
D) эмбриоинженерия;
E) цитология;

95. Биотехнология шаруашылықтың қандай саласына үлкен əсерін тигізеді?


A) ауылшаруашылығына; +
B) өндіріске;
C) қара металлургияға;
D) түсті металургияға;
E) энергетикаға.

96. Қандай əдіс арқылы құрастырылған жаңа организм биотехнологиялық өндірісте қолданылуы мүмкін?


A) генинженериялық; +
B) цитологиялық;
C) эмбриологиялық;
D) биологиялық;
E) химиялық.

97. Коделеуші бөліктің алдындағы қосымша тізбекті қалай атайды?


A) лидер;+
B) код;
C) геном;
D) жалпы;
E) қысқа.

98. Инсулин қай жерде түзіледі?


A) ұйқы безінде; +
B) генде;
C) хромосомада;
D) жыныс жасушаларында;
E) сомалық жасушаларында.

99. Судағы бейорганикалық жəне өлі органикалық заттармен қоректенетін микроорганизмдерді не деп атайды?


A) сапрофиттер; +
B) мезофиттер;
C) склерофиттер;
D) суккуленттер;
E) полифиттер.

100. Инсулин гормонының ұзындығы қанша полипептидттік тізбектен құралған?


A) екі; +
B) бес;
C) алты;
D) төрт;
E) үш.

101. Инсулин гормондары қандай тізбектерден құралған?


A) полипептидтік. +
B) дəрумендік;
C) минерандық;
D) ферменттік;
E) микроэлементтік;

102. Кейбір органиклық қоспалардан суды тазарту жəне түссіздендіру үшін қандай əдіс қолданылады?


A) хлорлау əдісі; +
B) флотация əдісі;
C) каогулияция əдісі;
D) адсорбция;
E) абсорция,

103. Адам инсулині алғаш рет қашан синтезделді?


A) 1978 ж. +
B) 1950 ж.
C) 1958 ж.
D) 1918 ж.
E) 1965 ж.

104. Жер бетіндегі ашық су қоймаларда қандай организмдер көп мөлшерде болады?


A) микроорганизмдер; +
B) бейорганизмдер;
C) ксерофиттер;
D) автотрофтар;
E) склерофиттер.

105. Вирустың сыртқы ақуызды қабығын қалай атайды?


A) капсид; +
B) мутант;
C) геном;
D) хромосома;
E) матрица.

106. Ген жұмысының реттеу типі: репрессор молекуласын ген-оператормен байланысты құрылымды гендердің транскрипциясын тежейтін бақылау қалай аталады?


A) негативтік; +
B) позитивтік;
C) жалпы;
D) құрама;
E) жеке.

107. Ген орналасқан хромосоманың бөлігін не деп атайды?


A) локус, +
B) мутант;
C) матрица;
D) клон;
E) кодон.

108. Евроодақ заңнамасы бойынша өнім құрамында ГМ заттары оның салмағының қанша пайызын құраса, өндірушілер ол жөнінде сыртқы қорабында жазу керек болады?


A) 0,9% асса; +
B) 1,1% асса;
C) 2,1% асса;
D) 2,5% асса;
E) 3,0% асса.

109. Қатерлі ісік ауруын қоздыратын генді не деп атайды?


A) онкоген. +
B) кодон;
C) клон;
D) локус;
E) мутант;

110. Бұрын функциясы бар геннің мутациялануы нəтижесінде пайда болған активтілігі жоқ элементті қалай атайды?


A) псевдоген; +
B) онкоген;
C) кодон;
D) локус;
E) клон.

111. Бактериялардың коньюгациясын немесе қарапайым жыныс үдерісін қамтамасыз ететін плазмиданы қалай атайды?


A) фактор-Ғ; +
B) фактор-R;
C) фаг;
D) геном;
E) вектор.

112. Қабығының жарылуы арқылы жасушаның ыдырауын не деп атайды?


A) лизис;+
B) онкоген;
C) локус;
D) клон;
E) кодон.

113. Ақуызды репрессормен байланысатын бөлігін қалай атайды?


A) оператор; +
B) мутаген;
C) онкоген;
D) клон;
E) локус.

114. Биотехнологиядағы технологиялық үдерістерді жетілдіруге қажетті құрал- жабдықтарды өндіруге бағытталған ғылым саласы қалай аталады?


А) биологиялық инженерия; +
B) генетикалық инженерия;
C) ДНҚ- технологиясы;
D) рекомбинантты ДНҚ технологиясы;
E) протоемика.

115. Бірнеше рестриктазалар тани алатын бөліктері бар линкерді қалай атайды?


A) полилинкер; +
B) монолинкер;
C) онкоген;
D) мутант;
E) локус;

116. Генетикалық рекомбинанттық бірлікті не деп атайды?


A) рекон; +
B) мутон;
C) онкоген;
D) локус;
E) геном.

117. Фаг пен плазмида арасындағы гибрид фаг ретінде де жəне плазмида сияқты да дами алатын векторды қалай атайды?


A) фазмида; +
B) геном;
C) ядро;
D) антидене;
E) антиген.

118. Бактериялардың дəрі-дəрмектерге төзімділігін қамтамасыз ететін плазмиданы қалай атайды? A) фактор-R; +


B) фактор-Ғ;
C) фаг;
D) геном;
E) вектор.

119. ДНҚ-ның өзін-өзі синтезделуін қалай атайды?


A) репликация; +
B) генерация;
C) мутация;
D) метаболизм;
E) гомеостаз.

120. Кейбір денелік жасушалардың бүтін организмге дейін дами алу қабілетін қалай атайды?


A) терминация; +
B) трансфекция;
C) трансляция;
D) делеция;
E) дупликация.

121. Хромосома бөлігінің жоғалуын қалай атайды?


A) делеция; +
B) транскрипция;
C) трансляция;
D) дупликация;
E) инверсия.

122. Реттеуші ақуызбен байланысты, геннің транскрипциясын іске қосатын молекуланы қалай атайды?


A) индуктор. +
B) интрон;
C) геном;
D) вектор;
E) фаг;

123. Ақуызды коделейтін генетикалық информациясы бар эукариоттық құрылымды геннің бөлігін қалай атайды?


A) экзон; +
B) ядро;
C) плазма;
D) локус;
E) фаг.

124. Бактериялық РНҚ-полимеразаның суббөлігін қалай атайды?


A) сигма фактор; +
B) фактор-Ғ;
C) фактор-R;
D) мутант;
E) вектор.

125. ДНҚ-ның ерекше нуклеотидтер тізбегін танып, қостізбекті үзуді қамтамасыз ететін ферментті қалай атайды?


A) рестриктаза; +
B) инсулин;
C) полимераза;
D) лактаза;
E) соматотропин.

126. Соматотропиннің секрециясын тежейтін гормонды қалай атайды?


A) соматостатин; +
B) инсулин;
C) гемоглобин;
D) билирубин;
E) лактаза.

217. Генді бөтен жасушаға тасымалдай алатын құрылымды не деп атайды?


A) вектор; +
B) локус;
C) геном;
D) мутон;
E) лидер.

128. Рестриктазамен кесілген ДНҚ фрагментін қалай атайды?


A) рестрикт; +
B) локус;
C) мутон;
D) онкоген;
E) фаг.

129. Көптеген жасушалар колониялары арасында қажетті ген бар векторды іздеу үдерісі қалай атайды?


A) скрининг. +
B) трансляция;
C) делеция;
D) дупликация;
E) инверсия;

130. Тандемді қайталанатын ДНҚ-ның транскрипцияланбайтын бөлігін қалай атайды?


A) фенотип. +
B) фаг;
C) фазмида;
D) геном;
E) спейсер;

131. Хромосоманың құрамына енетін негізгі ақуыздарды не деп атайды?


A) гистондар; +
B) мутондар;
C) фенотип;
D) генотип;
E) геном.

132. Жасушаның хромосомадан тыс бөліктеріндегі барлық генетикалық элементтердің жиынтығын қалай атайды?


A) плазмон; +
B) интрон;
C) рекон;
D) оперон;
E) фаг.

133. Бактериялық ДНҚ-мен байланыса алатын плазмиданы қалай атайды?


A) эписома; +
B) хромосома;
C) геном.
D) локус;
E) кодон.

134. Репликацияның, транскрипцияның немесе трансляцияның аяқталуына əкелетін үдерісті қалай атайды?


A) терминация; +
B) делеция;
C) дупликация;
D) инверсия;
E) трансверсия.

135. РНҚ-ның бірінші негізіне сай келетін ДНҚ-ның бөлігін қалай атайды?


A) старт; +
B) кросс;
C) экзен;
D) эндон;
E) стайл.

136. РНҚ матрицасында ДНҚ-ны синтездейтін ферментті қалай атайды?


A) кері транскриптаза; +
B) лактаза;
C) полимераза;
D) лигаза;
E) полисахарид.

137. Информациялық РНҚ-ның жалғыз молекуласымен байланысқан екі жəне одан да көп рибосомаларды қалай атайды?


A) полисома; +
B) моносома;
C) сома;
D) геном;
E) хромосома.

138. ДНҚ молекулаларын қажетті жерлерінен кесіп алу қандай ферменттер көмегімен жүзеге асырылады?


А) рестриктазалар.+
B) пепсин;
C) лигаза;
D) лейцин;
E) гидролаза;

139. Генетикалық элемент-орташа қайталанатын ДНҚ типін қалай атайды?


A) мобильді; +
B) жеке;
C) жалпы;
D) кері;
E) жанама.

140. Генетикалық рекомбинацияның бөлігін қалай атайды?


A) рекон; +
B) мутант;
C) геном;
D) локон;
E) кодон.

141. РНҚ-ның жетілуін қалай атайды?


A) процессинг; +
B) делеция;
C) дупликация;
D) инверсия;
E) проверсия.

142. Рестрикциялық ферменттер рестриктазалар танитын нүктелері бар қысқа қос тізбектік синтетикалық олигонуклеотидтерді қалай атайды?


A) линкер; +
B) мутант;
C) оператор;
D) онкоген;
E) локус.

143. ДНҚ бөліктерін қайта «тіге» немесе «желімдей» алатын ферменттер қалай деп аталады?


А) лигаза; +
B) рестриктазалар;
C) гидролаза;
D) лизин;
E) лейцин.

144. Құрамына 2250-ден 400000 жұпқа дейін нуклеотидтер кіретін ДНҚ молекуласы қалай аталады?


А) плазмидтер; +
B) ақуыздар;
C) ауксин;
D) изолейцин;
E) лизин.

145. Генді химиялық жолмен қолдан тұңғыш рет кім жəне қашан синтездеді?


A) Г.Корана, 1969 ж. +
B) К. Эрике, 1917 ж.;
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;
E) Э. Геккель, 1885 ж.

146. Плазмида терминін ғылымға кім жəне қашан енгізді?


А) Джошуа Ледерберг, 1952 ж. +
B) Рудольф жəне Хельброннер, 1957 ж.;
C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;
D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;
E) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.;

147. Кім жəне қашан алғаш рет рекомбинантты ДНҚ алды?


А) америкалық ғалым П Берг, 1972 ж.; +
B) К. Эрике, 1917 ж.;
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;
E) Э. Геккель, 1885 ж.

148. Қандай заттар əр түрге, кластарға жəне типтерге жататын жасушалардың бірігуін тездете алады?


А) Сендай вирусы, полиэтиленгликоль; +
B) рестриктазалар, гормондар;
C) гидролаза, фруктоза;
D) лизин, триптофан;
E) лейцин, изолейцин.

149. Сомалық жасушаларды гибридизациялау əдісін алғаш кім жəне қашан жасады?


А) Ж. Барский, 1960 ж.; +
B) Г Корана, 1969 ж.;
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;
E) Э. Геккель, 1885 ж.

150. Сомалық жасушалардың түр ішіндік жəне түр аралық гибридтерін алғаш рет кім жəне қашан алған?


А) К. Гржешик 1973 ж.; +
B) Г. Корана, 1969 ж.;
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;
E) Ж. Барский, 1960 ж.;

151. Бір жасушадан бөлініп алынған жеке хромосоманы, басқа жасушаға енгізудің жолдарын алғаш кім жəне қашан тапқан?


А) Мак-Брайд, Озер, 1971 ж.; +
B) Г Корана, 1969 ж.;
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;
D) А.С. Мончадский, 1932 ж;
E) Ж. Барский, 1960 ж.

152. Тірі жануарлар жасушаларын ағзадан бөліп алып оны in vitro жағдайында қажетті жағдайлар жасау арқылы өсіру идеясын алғаш рет айтқан ғалым?


А) Клод Бернар; +
B) А.С. Мончадский;
C) Мак-Брайд, Озер;
D) Ч. Дарвин;
E) Алексис Каррел.

153. ДНҚ молекуласы құрамындағы нуклеотидтер бір- бірінен не себептен айрықшаланады?


А) азот негізді заттар түрлерінің кіруіне байланысты; +
B) амин қышқылдары түрлеріне байланысты;
C) гормондар мен ферменттер түрлеріне;
D) құрылымдық ерекшеліктеріне;
E) кодон құрылымына байланысты.

154. Вектор ретінде қандай ағзаларды пайдалануға болады:


А) плазмидалар, əр түрлі бактериофагтар, хайуандар мен өсімдіктер вирустарын; +
B) аденин, гуанин, цитозин, тимин;
C) гормондар мен ферменттер;
D) микроорганизмдерді;
E) азот негізді заттарды.

155. Плазмидтер дегеніміз не?


А) құрамына 2250-ден 400000 жұпқа дейін нуклеотидтер кіретін ДНҚ молекуласы; +
B) бактерия құрамына кіретін заттар;
C) өкпедегі зат;
D) май құрамына кіретін зат;
E) амин қышқылы.

156. Ген инженериясы жұмыстарында лигаза ферменттерінің атқаратын қызметі қандай?


А) түрлі ағзалардан алынған ДНҚ-ының бөліктерін біріктіру;+
B) ДНҚ-ының бөліктерін ажырату;
C) қажетті гормондар синтезі;
D) энергия қорын толықтыру;
E) ассимиляция үдерісін бақылау.

157. Жасушалық инженерияның негізгі қызметі қандай?.


А) денелік (сомалық) жасушалармен əр түрлі манипуляциялар жасау; +
B) жасушаларды өсіру;
C) жасушаларды жою;
D) жыныс жасушаларын көбейту;
E) дифференциялды жасушаларды алу.

158. ДНК-ның құрамы қандай типті нуклеотидтерден тұрады?


А) аденин, тимин, гуанин жəне цитозин; +
B) амин қышқылы, ақуыздар, майлар жəне липидтер;
C) ферменттер, гормондар, қышқылдар мен тұздар;
D) су молекулалары, атомдар мен оттегіден;
E) гормондар, майлар жəне липидтер.

159. Алғаш рет ағзадан тыс жерде жасушалардың сақталу мүмкіндігін қашан жəне кім іс жүзінде дəлелдеп берген?


А) 1885 жылы У Ру; +
B) , 1890 жылы Ч. Дарвин;
C) 1917 жылы В.И. Ленин;
D) 1913 жылы Алексис Каррел;
E) 1907 жылы Р Гаррисон.

160. Алғаш рет жасанды орта ретінде эмбрион сүзіндісімен байытылған қан плазмасын кім жəне қашан пайдаланған?


А) Алексис Каррель, 1913 ж.; +
B) Г Корана, 1969 ж.;
C) Ч. Дарвин, 1885 ж.;
D) А.С. Мончадский, 1932 ж.;
E) Ж. Барский, 1960 ж.

161. Кім жəне қашан алғаш рет зерттеу жұмыстарына «тамшы» əдісін ендірді?


А) Р Гаррисон, 1907 ж.; +
B) Г Корана, 1969 ж.,
C) Ж. Барский, 1960 ж.;
D) Алексис Каррель, 1913 ж.;
E) Клод Бернар, 1885 ж.

162. Сүйек кеміктерінде кездесетін жəне қан жасушаларын түзетін діңгек жасушалары қалай аталады?


А) гематопоэтикалық жасушалар; +
B) эритроцит жасушалары;
C) лейкоцит жасушалары;
D) моноциттік жасушалары;
E) тромбоцит жасушалары.

163. Эмбриональдық жасушаларының ересек діңгек жасушаларынан басты артықшылығы?


А) иммундық жауап рекациясының аз ұшырасу мүмкіндігі. +
B) тез көбеюі;
C) иммундық жауап рекациясының көп ұшырасу мүмкіндігі;
D) қартаймауы;
E) өлмеуі;

164. Басқа жасушаларға айналу қабілетіне иелік құбылысы қалай аталады?


А) плюрипотенттілік ерекшелік; +
B) регенеративті ерекшелігі;
C) жыныс жасушалары;
D) моноциттік жасушалары;
E) тромбоцит жасушалары.

165. Ағза мүшелерінде қандай жасушалар хромосомалардың екі жұп көшірмелерінен, яғни диплоидтық саннан тұрады?


А) денелік (сомалық) жасушалары; +
B) ұрықтық жасушалары;
C) аналық жасушасы;
D) аталық жасушалары;
E) даун ауруымен науқаста.

166. Ағза мүшелерінде қандай жасушалар хромосомдардың гаплоидты көшірмелерінен, яғни тақ саннан тұрады?


А) ұрықтық жасушалары; +
B) эпителийлер;
C) нефрондар;
D) бұлшық ет жасушалары;
E) жүйке жасушалары.

167. Ғылымдағы ақуыздар түзілуі мен олардың құрылымын зерттейтін бағыт қалай аталады?


А) протеомика; +
B) цитология;
C) биология;
D) иммуногенетика;
E) биотехнология.

168. Амин қышқылдары бір-бірімен қандай байланыс арқылы жалғасады?


А) пептидтік; +
B) қышқылдық;
C) негіздік;
D) сутектік;
E) азоттық.

169. Пептидтік байланыс қалай жүзеге асырылады?


А) бір амин қышқылының аминдік тобы мен, екінші амин қышқылының карбоксилді тобы жалғасуы арқылы. + B) екі амин қышқылдары өзара карбоксильді байланысады;
C) екі амин қышқылдарының өзара тартылуы арқылы;
D) екі сутектік байланыс арқылы;
E) иондық байланысулар арқылы;

170. Дисульфидтік байланыс деп қандай байланыс айтылады?


А) күкірттің екі атомы арасында пайда болатын ковалентті байланыс; + B) екі амин қышқылдарының өзара байланысы арқылы;
C) үш амин қышқылдарының өзара байланысы арқылы;
D) екі сутектік байланыс арқылы;
E) иондық байланысулар арқылы.

171. Ақуыз пішінін өзгертуге ат салысатын молекулалар қалай аталады?


А) фолдинг-шаперондары; +
B) дезагрегациялаушы шаперондар;
C) ұстап тұрғыш шаперондар;
D) секреторлық шаперондар;
E) петидтік шаперондар.

172. Жартылай ұйыған ақуыз молекуласын білгілі -бір қалыпта ұстап тұру үшін жаратылған молекулалар қалай аталады?


А) ұстап тұрғыш шаперондар. +
B) секреторлық шаперондар;
C) фолдинг-шаперондары;
D) дезагрегациялаушы шаперондар;
E) петидтік шаперондар;

173. Дұрыс емес пішінді ақуыздарды айналдыратын шаперондар қалай аталады?


А) дезагрегациялаушы шаперондар; +
B) ұстап тұрғыш шаперондар;
C) секреторлық шаперондар;
D) петидтік шаперондар;
E) фолдинг-шаперондары.

174. Жасушалар мембраналары арқылы тасымалданатын ақуыздарға ілесетін шаперондар қалай аталады?


А) секреторлық шаперондар; +
B) фолдинг-шаперондары;
C) ұстап тұрғыш шаперондар;
D) дезагрегациялаушы шаперондар;
E) петидтік шаперондар.

175. Ақуыз фолдингі қарқынын арттыратын молекулалар қалай аталады?


А) фолдинг катализаторлары; +
B) фолдинг-шаперондары;
C) ұстап тұрғыш шаперондар;
D) дезагрегациялаушы шаперондар;
E) секреторлық шаперондар.

176. Ақуыздардың ыдырауы қалай аталады?


А) протеолиз; +
B) протоемика;
C) гидролиз;
D) фолддинг;
E) агрегация.

177. Ақуыз протеолизіне қатысатын ферменттер қалай аталады?


А) протеолетикалық ферменттер; +
B) гидролиздік ақуыздар;
C) шаперондар;
D) фолдинг шаперондары;
E) ферменттер.

178. Қартайған немесе қате фолдингі жүрген ақуыздар қайтіп ыдыратылады?


А) убиквитиндермен тіркеседі жəне протеосомның қатысуымен. +
B) шаперондар көмегімен;
C) ферменттер көмегімен;
D) осмостық қысым арқылы;
E) гормондар көмегімен;

179.Жасушадағы барлық ақуыздар бірлігі қалай аталады?


А) протоем; +
B) протеолиз;
C) гидролиз;
D) геном;
E) амин қышқылдары.
180. Микроорганизмдерді қажетті өнім шығаруға бейімдеудегі басты кедергі не болып табылады? А) табиғатына жат құбылыс – эукариотты ақуыздарды синтездеуге бағыттау; +
B) температуралық режимдері;
C) амин қышқылдарының орналасу реті;
D) қоректік ортаның сəйкес келмеуі;
E) гормондардың əр түрлілігі.

181. Белгілі-бір ген коделейтін ақуыздың қандай қызмет атқаратындығын анықтауға мүмкіндік беретін технология қалай аталады?


А) антисенс-технологиясы; +
B) геномдық технология;
C) гендік инженерия;
D) протоемика;
E) инженерлік энзимология.

182. Кім жəне қашан алғаш рет лимон қышқылдарын Penicillum жəне Mucor туысы зең саңырауқұлағының метоболиттік өнімі ретінде түзілетінін көрсетіп берді.


А) К. Веллер, 1893 ж.; +
B) Г. Корана, 1969 ж.;
C) Ж. Барский, 1960 ж.;
D) Алексис Каррель, 1913 ж.;
E) Клод Бернар, 1885 ж.;

183. Қазіргі кездегі тамақ, химия жəне отын өнеркəсіптерінде кең пайдаланатын көне ашу өндірісі?


А) этанолды алу; +
B) май қышқылын алу;
C) сірке қышқылын алу;
D) құмырысқа қышқылын алу;
E) сабындар алу.

184. Кім жəне қашан алғаш рет рет сүтқышқылының шығу тегі бойынша ашу үдерісінің өнімі екенін көрсетіп берді?


А) С. Блондо, 1847 ж.; +
B) Г. Корана, 1969 ж.;
C) Ж. Барский, 1960 ж.;
D) Алексис Каррель, 1913 ж.;
E) Клод Бернар, 1885 ж.

185. Тірі ағзалардың өлі денелерден негізгі айырмашылығы?


А) метаболизм үдерісінің болуы; +
B) метаболизм үдерісінің болмауы;
C) метаболизм үдерісінің баяу өтуі;
D) көру, есту сезу реакциялары;
E) қозғалуы.

186. Метаболизм үдерісі қандай реакциялардан тұрады?


А) катоболизм жəне анаболизмнен; +
B) тыныс алу, ас қорытудан;
C) көру, есту сезуден;
D) қозғалу жəне жыбырлаудан;
E) ақуыз синтезінен.

187. Адам геномын зерттеу нəтижелері ақуыздарды коделейтін қанша мыңдай гендердің болатындығын көрсеткен?


А) 30-40; +
B) 60-70;
C) 100-120;
D) 20-30;
E) 40-50.

188. Катоболизм кезінде қандай реакциялар өтеді?


А) заттардың ыдырап бөлінуі. +
B) заттардың синтезделуі;
C) заттардың жиналуы;
D) заттардың дифференциялануы;
E) ас қортылуы;

189. Анаболизм кезінде қандай реакциялар өтеді?


А) заттардың синтезделуі; +
B) жылудың бөлінуі;
C) заттардың ыдырауы;
D) заттардың дифференциялануы;
E) ас қортылуы.

190. Лиофилизацияны қандай үдеріс үшін пайдаланады?


А) дақылдарды сақтауға. +
B) таза дақылдар алуға;
C) зиянды бактерияларды жоюға,
D) дақылдарды өсіруде;
E) дақылдарды сұрыптауда;

191. Микроорганизмдердің метаболизмі болып табылатын сұйық отынды белгілеңдер


А) этанол; +
B) бензин;
C) ацетон;
D) солярка;
E) метан.

192. Ақуыздардың қайсысы аминқышқылдың құрамы бойынша теңдескен ретінде эталон бола алады?


А) тауық жұмыртқасы ақуызы; +
B) бұлшық ет ақуыздары;
C) бауыр ақуызы;
D) балық уылдырығы ақуызы;
E) бидайдың ақуызы.

193. Себінді материалдарын өсіру үшін жасанды орта қандай болуы керек?


А) құрамы бойынша ферментация өтетін ортаға ұқсас; +
B) мөлдір;
C) қою;
D) сұйық;
E) ластанған.

194. Зертханалық жағдайда өнеркəсіптік штаммдарды өсіруге арналған қоректік ортаға қойылатын талаптар?


А) физиологиялық қажеттілігіне сəйкес; +
B) залалсыздандыруға жеңіл;
C) консистенциясы қоймалжың;
D) МемСТ-қа сəйкес;
E) құрамының қарапайымдылығы.

195. Қазіргі замандағы биотехнологияның өзіндік ерекшелігі неде?


А) генетикалық өзгертілген микроорганизмдерді пайдалануда; +
B) арнайы қондырғылардың пайдаланылуында;
C) өндірістік масштабта жолға қойылғандығы;
D) тағам өнімдерін алуда;
E) органикалық қышқылдар алынуында.

196. Амин қышқылдарын алуда микробиологиялық тəсілдің химиялық тəсілден артықшылығы неде?


А) L-изомерлерді түзушілігінде; +
B) D-изомерлерді түзушілігінде;
C) L,-D-изомерлердің қоспасын алу;
D) жасушада амин қышқылдарының жиналуы;
E) түзушілердің жеңіл еріктеуінде.

197. Белгілі амин қышқылына немесе терминациялық сигналға сəйкес келетін нуклеотидтер триплетін қалай атайды?


A) кодон; +
B) клон;
C) локус;
D) матрица;
E) мутант.

198. Не себепті генді инженерлік өнімдерді алу үшін негізінен E. coli пайдаланылады?


А) генетикалық жағынан жақсы зерттелген; +
B) құрамы қарапайым;
C) көлемі шағын;
D) құрылысы оңай;
E) тез өседі.

199. Нан жабу ашытқыларын алу үшін қандай қоректік ортаны пайдаланады?


А) меласса; +
B) жүгері;
C) бұршақ;
D) сірне;
E) өсімдік гидролизаты.

200. Температураға төзімділіктеріне байланысты микробтар қандай болып бөлінеді?


А) психрофильді, мезофильді, термофильді; +
B) базофильді монофильді, термофильді;
C) гетеротрофты, сапрофитті, вирусты;
D) тетрафильді, гомофильді, базофильді;
E) мезофильді, гетеротрофты, сапрофитті.

201. Психрофильді бактериялардың температуралық тіршілік ету аясы қанша?


А) 200С-тан төмен. +
B) 20-450С аралығы;
C) 450С-тан жоғары;
D) 50-600С;
E) 80-900С;

202. Микроорганизмдер ферменттерінің əсерінен органикалық қосылыстардың жартылай өзгеріп, қажетті өнім жиналуымен жүретін үдеріс қалай аталады?


А) микробтық рансформация; +
B) микробтық индукция;
C) микробтық көбейту;
D) микробтық стерильдеу;
E) ферменттер өндіру.

203. Микробтық трансформация нəтижесінде қандай заттар алынады?


А) өндірістік қажеттілікке байланысты құнды өнімдер; +
B) метаболиттер;
C) қажетсіз заттар;
D) микрорганизмдер;
E) бактериялар мен ашытқылар.

204. Ферментация өнімі жасушалар биомассасы болған жағдайда қандай заттар қалдық зат болып саналады?


А) культуралды ортаның сұйықтығы; +
B) микроорганизмдер;
C) ферменттер;
D) жасушалар;
E) меласса.

205. Термофильді бактериялардың температуралық тіршілік ету аясы қанша?


А) 450С-тан жоғары; +
B) 1-150С;
C) 450С-тан жоғары;
D) 30-400С;
E) 100С-тан төмен.

206. Мезофильді бактериялардың температуралық тіршілік ету аясы қанша?


А) 20-450С аралығы; +
B) 1-150С ;
C) 450С-тан жоғары;
D) 30-400С;
E) 80-900С.

207. Ферментацияның негізгі өнімі культуралды сұйықтығы болған жағдайда қандай заттар қалдық зат болып саналады?


А) жасушалық заттар; +
B) культуралды сұйықтығы;
C) амин қышқылдары;
D) микроорганизмдер;
E) бактериялар мен ашытқылар.

208. Седиментация мен декантация əдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?


А) жасушаларды; +
B) културалды сұйықтығын;
C) микроорганизмдерді;
D) қоректік ортаны;
E) бактерияларды.

209. Экстракция əдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?


А) ерітілген метаболиттерді; +
B) микроорганизмдерді;
C) жасушаларды;
D) гормондарды;
E) ақуыздарды.

210. Флотация əдісі ақырғы өнімдерден нені бөліп алуда қолданылады?


А) жасушаларды; +
B) културалды сұйықтығын;
C) микроорганизмдерді;
D) қоректік ортаны;
E) бактерияларды.
211. Қандайда бір зат арқылы қоршаған ортадағы газдарды, буларды немесе еріген заттарды сорып алу қалай аталады?
А) сорбция əдісі; +
B) экстракция əдісі;
C) флотация;
D) декантация;
E) хромотография.

212. Қандай заттарды əртүрлі ауруларды диагностикалау үшін қолданады?


A) моноклонды антиденелер; +
B) минералдар;
C) биокатализаторлар;
D) микроэлементтер;
E) ақуыздар мен майлар.

213. Өсімдіктің соматикалық гибридизациясына негізделген протопластарды біріктіру əдісі қашан пайда болды?


А) 1970 ж.; +
B) 1957 ж.;
C) 1962 ж.;
D) 1965 ж.;
E) 1445 ж.

214. Өсімдіктің соматикалық гибридизациясына негізделген протопластарды біріктіру əдісін қалай атайды?


А) парасексуальды; +
B) гетеросексуальды;
C) гомосексуальды;
D) гибридтеу;
E) дигибридтеу;

215. Генетикалық модификацияланған (ГМ) деп қандай өсімдіктер айтылады?


А) ағзасына жат ген (трансген) ендірілген өсімдіктер; +
B) гибридті өсімдіктер;
C) галлофитті өсімдіктер;
D) су тапшылығына төзімді өсімдіктер;
E) масағы өзгертілген дəнді дақылдар.

216. Трансгендердің басқа өсімдік түрлеріне спонтанды түрде көшуі (миграция) қалай аталады?


А) ауткроссинг; +
B) имбридинг;
C) кросс;
D) мутация;
E) гибридизация.

217. Генетикалық модификацияға ұшыратылған, ағзасында летальды гені бар жəндіктерді, табиғи ортадағы жабайы туыстары арасына жіберу қалай аталады?


А) «Биодиверсант»; +
B) «Биошантаж»;
C) «Биогенетика»;
D) «Модификант»;
E) «Мутант».

218. Өсімдік ұрығының ары қарай өсу қабілетінің жойылуын қамтамасыз ететін əдіс қалай деп аталады?


А) терминаторлық; +
B) респираторлық;
C) трансгендік;
D) трансплантациялық;
E) жасушалық.

219. Қазіргі кезде адамдардың тағамдық қолданылуы үшін шығарылған генетикалық модификацияланған жануарлардың қандай түрі бар?


А) трансгенді бекіре балығы мен Enviropig шошқасы; +
B) доли қойы мен сиыр;
C) қояндар мен тауықтар;
D) жылқы мен сиыр;
E) түйе мен қой.

220. Агрегациялық əдісті алғаш рет кім жəне қашан ұсынған?


А) Тарковский жəне Минц 1961-1962 ж.ж.; +
B) Г. Корана жəне Пол Берг, 1972 ж. ж.;
C) Ж. Барский, 1960 ж.;
D) Алексис Каррель, 1913 ж.;
E) Г. Габерланд, 1902 ж.

221. Инекциялық əдісті алғаш рет кім жəне қашан ұсынған?


А) Р. Гарднер, 1968 ж.; +
B) Тарковский жəне Минц 1961-1962 ж.ж.;
C) Пол Берг, 1972 ж.;
D) Алексис Каррель, 1913 ж.;
E) А. Пушкин, 1887 ж.

222. Иньекциялық əдісте қандай кезеңдегі эмбриондар пайдаланылады?


А) бластоцит.+
B) моноцит;
C) бластомер;
D) профаза;
E) метафаза;

223. Агрегациялық əдісінде қандай кезеңдегі эмбриондар пайдаланылады?


А) бластомер; +
B) бластоцит;
C) анафаза;
D) моноцит;
E) телофаза.

224. Алғаш рет агрегациялық əдіс арқылы түр аралық тірі химерлі ұрпақты кім жəне қашан алды? А) Р. Гарднер мен М. Джонсон, 1973 ж. +


B) Тарковский жəне Минц 1961-1962 ж.ж.;
C) Г Корана жəне Пол Берг, 1972 ж. ж.;
D) Алексис Каррель, 1913 ж.;
E) Г. Габерланд, 1902 ж.;

225. Ағзаға енген жат биологиялық материалдарға қарсы қандай ақуыздық заттар жасап шығарылады?


А) лимфоциттер жəне антиденелер; +
B) гемолглобиндер мен лейкоциттер;
C) ақуыздар мен ферменттер;
D) гормондар мен ақуыздар;
E) тромбоциттер мен моноциттер.

226. Алғаш рет гибридома деп аталатын зат қашан шығарылды?


А) 1975 ж. +
B) 1985 ж.;
C) 1987 ж.;
D) 1970 ж.;
E) 1965 ж.;

227. Гибридомалардың басты ерекше қасиеттері не?


А) антиденелер шығаруы мен жасанды қоректік ортада шексіз көбейе алуы +
B) иммунитетті күшейтуі;
C) қан құрамын тұрақтандыруы;
D) қан құрамын сұйылтуы;
E) гемоглобиндер санын арттыруы.

228. Қазақстанда Биотехнологиялық Ұлттық Орталығы қашан құрылды?


А) 1993 ж.; +
B) 2000 ж.;
C) 2005 ж.;
D) 1995 ж.;
E) 1990 ж.;

229. Биосинтетикалық үдерістер жүргізуге арналған сиымдылығы əртүрлі қондырғылар қалай аталады?


А) биореакторлар; +
B) биостабилизаторлар;
C) биолабораториялар;
D) биоқондырғылар;
E) биореттегіштер.

230. Биореакторларды қолданудағы басты мақсат не?


А) реагенттерді адамдарға қажетті ақырғы өнімін алуға бағыттап индукциялау; +
B) микробтарды құрту;
C) микробтарды көбейту;
D) зең саңырауқұлақтарын өсіру;
E) атом энергиясын алу.

231. Хайуандар мен адамдардың жасушалары эукариот жəне прокариот жасушаларымен салыстырғанда не себептен бүлінгіш жəне тіршілік ету жағдайына аса сезімтал келеді?


А) жасуша қабаты болмағандықтан; +
B) ядросы болмағандықтан;
C) цитоплазмасы қоймалжың келгендіктен;
D) көлемі үлкен болғандықтан;
E) температураға шыдамсыздығынан.

232. Малазықтық ақуыз өндіру мақсатында кеңінен қолданылатын ферментерлер қандай фазалы тобына жатады?


А) сұйықтық фазалы (СФ); +
B) газды фазалы (ГФ);
C) газды жəне сұйықтық фазалы (ГСФ);
D) қатты, газды, сұйықтық фазалы (ҚГСФ);
E) жұмсақ, тығыз фазалы (ЖТФ).

233. Вакциналардың қай түрі ең алғаш қолданыла басталды?


А) тірі вакциналар; +
B) өлтірілген вакциналар;
C) химиялық вакциналар;
D) анатоксиндер;
E) гибридті вакциналар.

234. ДНҚ-ы бар бактериофагтар жасушаға векторлар ретінде қалай енгізіледі?


А) трансдукция арқылы;+
B) трансформация арқылы;
C) коньюгация арқылы;
D) протопластардың қосылуы арқылы;
E) жасушалардың лизисі кезінде;

235. Антибиотиктер, дəрумендер жəне де басқа биологиялық белсенді заттарын алу мақсатында қандай фазалы ферментерлер қолданылады?


А) газды жəне сұйықтық фазалы (ГСФ); +
B) сұйықтық фазалы (СФ);
C) газды фазалы (ГФ);
D) қатты, газды, сұйықтық фазалы (ҚГСФ);
E) жұмсақ, тығыз фазалы (ЖТФ).

236. Микроорганизмдер тіршілігінің қандай сатысында антибиотиктер синтезі жүреді?


А) идиофазада; +
B) трофофазада;
C) лаг-фазада;
D) логарифмикалық фазада;
E) стационарлық фазада.
237. Бактериялардың протопластарын қандай жолмен алады?
А) жасуша қабырғасына энзиматикалық əсер арқылы; +
B) қыздыру арқылы;
C) температураны алмастыру арқылы;
D) жасуша қабырғасының синтезін бұзу арқылы;
E) құрғату арқылы.

238. Қоректік орталарды қалай залалсыздандырады?


А) 120-1240С ыстық бумен, қысымы 1 атм, 1 сағат; +
B) 2000С құрғақ ыстықпен, 2 сағат;
C) 700С бумен, 15 минут;
D) қайнаған сумен;
E) қыздыру арқылы.

239. Антибиотиктерді өте жоғары синтездеу мүмкіншілігі бар продуценттерді қандай жолмен алады?


А) мутагендермен көп рет ықпал ету жəне іріктеу. +
B) табиғи сұрыпталу жолымен;
C) мутагендермен бір рет өңдеу арқылы;
D) рентген сəулелерімен сəуленедіру арқылы;
E) популяция құрамынан іріктеу арқылы;

240. Биореакторларды аэрациялау қандай əдістерге бөлінеді?


А) механикалық, пневматикалық, циркуляциялық; +
B) химиялық, физикалық, механикалық;
C) биологиялық, физикалық, механикалық;
D) технологиялық, биологиялық, биотехнологиялық;
E) қысымдық, температуралық, режимдік.

241. Аэрациялауға арналған ауа ферментаторға не арқылы жеткізіледі?


А) барботер; +
B) вентил;
C) тесік;
D) клапан;
E) қақпақ.
242. Жасушалық культураның бөгде микроорганизмдермен бұзылуы қалай аталады?
А) контомация; +
B) сасып кету;
C) бүліну;
D) революция;
E) ыдырау.

243. Силостеу үдерісінде жиналатын сүт қышқылы бактерияларға қандай əсер етеді?


А) бактерияларды жойып жіберу (бактериоцидтік);+
B) бактерияларды көбейту;
C) бактерияларды активтендіру;
D) бактерияларды индукциялау;
E) бактерияларды мутациялау.

244. Силостейтін массаның қажетті ылғалдылығы қанша пайыз көлемінде болғаны лəзім?


А) 65-75%; +
B) 75-85%;
C) 85-95%;
D) 55-65%;
E) 45-55%.

245. Халық шаруашылығында көмірсутектері мен майларды жанар-жағар май ретінде қандай өңдеуден кейін пайдалануға болады?


А) химиялық жолмен этирификациялағаннан кейін; +
B) гидролиздегеннен кейін,
C) қыздырғаннан кейін;
D) салқындатқаннан кейін;
E) эфирлегеннен кейін.

246. Қазіргі кезде ашу өндірісінде этил спиртін дайындауда пайдалануға ең жарамды деп есептелетін қандай өнім?


А) лигноцеллюлоза;+
B) целлюлоза,
C) крахмал;
D) ақуыздар;
E) гормондар мен ферменттер.

247. Жасыл өсімдіктер хлоропластарындағы сутегі молекуласының ыдырауы қалай аталады?


А) фотолиз; +
B) гидролиз;
C) ашу үдерісі;
D) синтез;
E) катализ.

248. Хлоропластардан бос күйіндегі сутегін шығару үшін қандай фермент қызмет атқарады?


А) гидрогеназа; +
B) пепсин.
C) ауксин.
D) изолейцин;
E) лизин.

249. Оттегінсіз ортада органикалық заттарды ыдырату нəтижесінде метан газын түзе жүретін микроорганизмдерін алғаш бөліп алған ғалым?


А) В.Л. Омелянский; +
B) А.С. Пушкин;
C) Л. Пастер;
D) И.Н. Мечников;
E) Р. Гарднер.

250. Метан түзілу үдерісіндегі реактордағы температуралық режимді қандай топтарға бөледі.


А) психрофильді, мезофильді, термофильді; +
B) нейтрофильді, базофильді;
C) термофильді, нейтрофильді;
D) базофильді, психрофильді;
E) мезофильді, базофильді.

251. Биогеотехнологияның ресми пайда болған уақыты қай жыл деп есептетелінеді?


А) 1922 ж.; +
B) 1932 ж.
C) 1957 ж.;
D) 1905 ж.;
E) 1915 ж.

252. Өндірісте этанолды алу кезінде түзілетін қосымша өнімдер?


А) СО2 жəне ашытқы; +
B) сутегі;
C) газдар;
D) қышқылдар;
E) ақуыздар, ферменттер.

253. Метан түзілудегі ашу үдерісінің қалыпты жүруі үшін қандай орта қажет болады?


А) əлсіз сілтілік (рН = 6,7-7,6); +
B) өте қышқылдық (рН = 1-4,8);
C) сілтілік (рН = 7,7-8,6);
D) бейтарап (рН = 5,7-6,6),
E) əлсіз қышқылдық (рН = 4,6-5.5).

254. Аэробты микроорганизмдерді пайдаланып ластанған суды тазалау қондырғысы?


А) аэротенк; +
B) септотенк;
C) метанотенк;
D) альготенк;
E) олиготенк.

255. Аз тоннажды биотехнологиялық өндіріс өнімдері?


А) дəрумендер, ферменттер; +
B) декстран, сахароза;
C) ақуыздар, амин қышқылдары;
D) майлар, көмірсулар;
E) гормондар, метаболиттер.

256. Көп тоннажды биотехнологиялық өндіріс өнімдері?


А) органикалық қышқылдар, микроб биомассасы; +
B) декстран, сахароза;
C) ақуыздар, амин қышқылдары;
D) майлар, көмірсулар;
E) гормондар, метан газы.

257. Жат текті генетикалық информацияға əсерленетін жəне макроорганизмді бұдан қорғауға қатысатын мүшелер жəне жасушалар жүйесі қалай аталады?


А) иммундық жүйе; +
B) жүйке жүйесі;
C) ас қорту жүйесі;
D) тірек-қимыл аппараты;
E) секреторлық жүйе.
258. Иммундық жүйе қанша негізгі құрамдас бөліктерден тұрады?
А) жасушалық, молекулалық жəне генетикалық; +
B) иммундық, жүйкелік, ас қорыту;
C) несеп-жыныс, эндокриндік;
D) мүшелер мен жасушалардан;
E) ағзалық, жасушалық жəне жүйкелік.

259. Руданы биогеотехнологиялық өңдеудің негізінде микробиологиялық үдеріс жататынын алғаш рет дəлелдеген ғалымдар?


А) Рудольф жəне Хельброннер;+
B) А.С. Пушкин;
C) Л. Пастер;
D) И.Н. Мечников;
E) Р. Гарднер.

260. Гидрометаллургияда қолданылатын Thiobacillus ferrooxidans жəне Thiobacillus тиобактерияларын кімдер жəне қашан ашты?


А) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.; +
B) Рудольф жəне Хельброннер, 1957 ж.;
C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;
D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;
E) Р. Гарднер мен В.Л. Омелянский, 1937 ж.

261. Көмір құрамынан микроорганизмдерді пайдаланып күкірттерден тазарту бағытындағы алғашқы жұмыстарды кімдер жəне қашан жасады?


А) 3. М. Зарубин, Н. Н. Ляликов, Е. И. Шмук, 1959 ж.; +
B) Рудольф жəне Хельброннер, 1957 ж.;
C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;
D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;
E) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.

262. Көмір шахталарындағы метан газымен күресуде метан газын тотықтыратын бактерияларын пайдалану идеясын алғаш рет кімдер жəне қашан ұсынды?


А) А. 3. Юровский, Г. П. Капилаш жəне Б. В. Мангуби, 1939 ж.; +
B) Рудольф жəне Хельброннер, 1957 ж.;
C) Л. Пастер мен И. Мечников, 1957 ж.;
D) И.Н. Мечников пен Р. Гарднер, 1963 ж.;
E) Колмер мен Кинкель, 1947 ж.

263. Қалдықтардың қандай түрі бар?


A) қатты, сұйық жəне газды; +
B) жалпы жəне газды;
C) газды жəне жеке;
D) жеке жəне жалпы;
E) құрама жəне жеке.

264. Адам тіршілігі нəтижесінде жиналатын зиянды заттарды жою қалай аталады?


А) биодеградация; +
B) биоконверсия;
C) көміп тастау;
D) өртеп жіберу;
E) биоремидация.

265. Адам тіршілігі нəтижесінде жиналатын зиянды заттарды қажетті пайдалы заттарға айналдыру ретінде өңдеудің тиімді тəсілі қалай аталады?


А) биоконверсия.+
B) биодеградация;
C) биоремидация;
D) өртеу;
E) көму;

266. Қалдықтарды өңдеуде перколяциялық биологиялық фильтр алғаш рет қашан қолданылды?


А) 1890 ж., +
B) 1900 ж.;
C) 1915 ж.;
D) 1925 ж.;
E) 1967 ж.;

267. Қоқыстарды қауіпсіз заттарға айналдыру мақсатында арнайы микроорганизмдерді пайдалану арқылы өңдеу?


А) биоремидация; +
B) биодеградация;
C) биоконверсия;
D) өртеу;
E) көму.

268. Қоршаған ортаны ауыр металдардан тазарту мақсатында өсімдіктерді пайдалану қалай деп аталады?


А) фиторемидация; +
B) биоремидация;
C) биодеградация;
D) биоконверсия;
E) өртеу.

269. Қалдықтар не арқылы адам организміне келіп түседі?


A) трофикалық тізбек; +
B) биологиялық тізбек;
C) зат алмасу;
D) ассимиляция;
E) диссимсиляция.

270. Əртүрлі қатерлі ісіктерді тудыратын заттарды қалай атайды?


A) канцерогендер; +
B) бактериялар;
C) вирустар;
D) эндогендер;
E) экзогендер.

271. Топырақты тазалауда улы заттарды жердің үстіндегі бөліктеріне (жапырақ, сабақ,) жинау қабілетіне ие өсімдіктерді пайдалану қалай аталады?


А) фитоэкстракция.+
B) фитоволитализация;
C) биодеградация;
D) биоконверсия;
E) фитодеградация;

272 Органикалық ластаушы заттарды ыдырату мақсатында өсімдіктер мен арнайы іріктелініп алынған микроорганизмдер штаммдарын пайдалану қалай аталады?


А) фитодеградация; +
B) биоремидиация;
C) биодеградация;
D) биоконверсия;
E) фитоволитализация.
273. Топырақ суы құрамынан ауыр металдардың ертінділерін сорып алу мақсатында өсімдік тамырын жəне өскіндерді пайдалану қалай аталады?
А) фитофильтрация; +
B) фитоэкстракция;
C) фитоволитализация;
D) фитодеградация;
E) фитосанитария.

274. Топырақтағы буланып ұшатын заттарды экстракциялау мақсатында арнайы өсімдіктерді пайдалану қалай аталады?


А) фитоволитализация;
B) фитоволитализация; +
C) биоконверсия;
D) фитоэкстракция;
E) фитодеградация.

275. Организмде хромосомалардың өзгерістерін тудыратын заттарды қалай атайды?


A) мутагендер; +
B) бактериялар;
C) эндогендер;
D) экзогендер;
E) вирустар.

276. Шайынды сулардың қандай түрлері бар?


A) өндірістік жəне шаруашылық; +
B) табиғи жəне антропогенді;
C) антропогенді жəне секірмелі;
D) табиғи жəне индукциялық;
E) өндірістік жəне секірмелі.

277. Арнайы өсімдіктерді пайдалану арқылы ластаушы заттарды мейлінше қол жетпейтін дəрежеге өткізу қалай аталады?


А) фитостабилизация; +
B) фитоволитализация;
C) фитодеградация;
D) биоконверсия;
E) фитоэкстракция.

278. Өндірістің əртүрлі салаларында шығарылаттың улы заттарды не деп атайды?


A) қалдықтар; +
B) минералдар;
C) микроэлементтер;
D) мутагендер;
E) тератогендер.
279. Радиоактивті заттар, электромагнитті толқындар, жылу, шу ластанудың қай түріне жатады? A) физикалық;+
B) биологиялық;
C) химиялық;
D) эстетикалық;
E) цитологиялық.
280. Əртүрлі микроорганизмдерді қолдану тазартудың қандай əдісіне жатады?
A) биологиялық; +
B) химиялық;
C) механикалық;
D) физикалық;
E) инженериялық.

281. Көміртекгі өнімдері, күкірт, көмірсулар, шайынды сулар, аэрозольдар ластанудың қай түріне жатады?


A) химиялық; +
B) биологиялық;
C) физикалық;
D) эстетикалық;
E) цитологиялық.

282. Ауру қоздырғыш бактериалар мен вирустар, құрттар, қарапайымдылар ластанудың қай түріне жатады?


A) биологиялық;+
B) химиялық;
C) физикалық;
D) эстетикалық,
E) цитологиялық.

283. Əртүрлі ерітінділерді (хлор, фтор жəне т.б.) қолдану тазартудың қандай əдісіне жатады?


A) химиялық; +
B) физикалық;
C) биологиялық;
D) механикалық;
E) инженериялық.
284. Көмірсулардың сүт қышқылына дейін ашуы қандай бактериялардың көмегімен жүзеге асады? A) сүт қышқылды бактерияларының; +
B) сірке қышқылды бактериялары;
C) гетероферментативті бактериялар;
D) құмырысқа қышқылы бактериялары;
E) спиртті ашу бактериялары.

285. Сүт қышқылды бактериялары ашу үдерісіне байланысты қандай топтарға бөлінеді?


A) гомоферментативті жəне гетероферментативті; +
B) сүт қышқылды, спиртті, ақыздық;
C) полиферментативті жəне моноферментативті;
D) гидролиз;
E) термофильді, психрофильді, мезофильді.

286. Гомоферментативті сүт қышқылды бактерияларының көмегімен көмірсутектің ашуы қандай жолмен жүреді?


A) глюкоза жолымен; +
B) гидролиз жолымен;
C) ыдырау жолымен;
D) қосылу жолымен;
E) сірке қышқылы, этанол жəне көмір қышқыл газы түзілуімен.

287 Гетероферментативті ашу барысында қандай өнімдер пайда болады?


A) сүт қышқылы, сірке қышқылы, этанол жəне көмір қышқыл газы; +
B) тек қана глюкоза;
C) ферменттер, гормондар, майлар;
D) петидтер, майлар;
E) ақуыздар мен гормондар.

288. Төменгі деңгейдегі ашу рассалары қандай температурада қызмет етеді?


A) 6-100С жəне оданда төмен; +
B) 3-50С;
C) 8-100С;
D) 11-150С;
E) 16-200С.

289. Жоғарғы деңгейдегі ашу рассалары қандай температурада қызмет етеді?


A) 14-250С; +
B) 6-100С;
C) 10-120С;
D) 20-300С;
E) 30-400С.

290. Субстраттың толық тотығуы жүрмейтін жəне АТФтүзілуімен сипатталатын метаболиттік үдеріс қалай аталады?


A) ашу үдерісі; +
B) ферменттеу үдерісі;
C) ақуыз өндіру үдерісі;
D) гидролиздеу үдерісі;
E) этрификакциялау үдерісі.

291. Бір түр ішіндегі экологиялық оқшаулық, кейде айтарлықтай морфологиялық айырмашылығы болмайтын организмдерге қолданылатын таксономикалық атау?


A) расса; +
B) микробтар;
C) ашытқылар;
D) саңырауқұлақтар;
E) штаммдар.
292. Рассалар оптимальды температуралық қызмет ету режимдеріне байланысты қандай түрлерге бөлінеді?
A) төменгі жəне жоғарғы деңгейдегі ашу рассалары. +
B) термофильді, психрофильді рассалары;
C) мезофильді, психрофильді рассалары;
D) гетеротрофты, аутотрофты рассалары;
E) үлкен жəне кіші рассалары;

293. Алмастырылмайтын амин қышқылдары деп не себептен аталады?


A) адамдар ағзасында синтезделінбейтіндіктен; +
B) тек өсімдік құрамында бар болғандықтан;
C) тек бұршақ тұқымдастарда бар болғандықтан;
D) тек май құрамында бар болғандықтан;
E) тек балық өнімдері құрамында бар болғандықтан.

294. Ақуыз құрамына кіретін 20 амин қышқылы ішінен қанша амин қышқылын адамдар синтездей алмайды?


A) 8 амин қышқылын; +
B) 4 амин қышқылын;
C) 2 амин қышқылын;
D) 3 амин қышқылын;
E) 10 амин қышқылын.

295. Бактериялар мен жоғарғы сатыдағы ағзалардың ген құрамдарының басты өзгешеліктері не? A) бактерияларда интрондар мүлде жоқ; +


B) экзондар жоқ;
C) өсімдіктер мен жануарларда интрондар жоқ;
D) жануарларда интрондар жоқ;
E) бактерияларда интрондар бар.

296. Өсімдіктер мен жануарлардың гендерінде ақуыз синтезіне жауапты үлескі қалай аталады?


A) экзондар; +
B) интрондар;
C) ядролар;
D) цитоплазмалар;
E) локустар.

297. Өсімдіктер мен жануарлардың гендерінде ақуыз синтезі жүрмейтін үлескі қалай аталады?


A) интрондар.+
B) локустар;
C) экзондар;
D) аллельдер;
E) ядролар;

298. Жасуша ішінде, немесе сыртында өтетін əртүрлі үдерістерге реагенттер ретінде пайдаланылатын, жасушалардың өнімі болып табылатын химиялық қосылыстар?


A) биореагенттер; +
B) биодиверсанттар;
C) биостимуляторлар;
D) биомодуляторлар;
E) микрочиптер.

299. Ағзасына жат текті ДНҚ ендірілген тірі жан иелері қалай аталады?


A) трансгенді; +
B) моногенді;
C) гибридті;
D) трансплантант;
E) полигенді.

300. Өнеркəсіптік ферментацияға арналған қондырғылар қалай аталады?


А) биореакторлар; +
B) автоклавтар;
C) аэротанктар;
D) чандар;
E) стерилизаторлар.
жүктеу/скачать 75,52 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:



©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет