Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.
Үй тапсырмасын пысықтау.
ІІ. Мағынаны ажырату.
Кубизм әдісі бойынша оқушыларға тапсырмалар беріледі. (Оқушылар тапсырманы жұпта, топта орындап, сыныпта ұсынады. Қабілеті жоғары және жақсы оқушылар қабілеті орта оқушыларға бағыт береді).
І Мағынаны тану /Мәтін бойынша талдау жұмысы
Сілтеме табушылар.
Оралхан Бөкей "Тортай мінген ақ боз ат" (мәтін бойынша әңгімелеп береді)
Ізденуші
Оралхан Бөкей "Тортай мінген ақ боз ат" әңгімесіне байланысты ұқсас қандай әңгіме өттік?
Дәнекер
Жоғарыдағы талданған шығармадағы ұқсастық бүгінгі өмірде бар ма?
Бейнелеуші
Мәтіннен Тортай бейнесін табу, мәтін бойынша сурет салу
/Біздің ішімізде менен екі - үш жас үлкендігі бар бір бала болушы еді. Әке - шешеден ерте айырылып, алыстан қосылатын аталастарының есігінде жүретін. Қой аузынан шөп алмас жуас, құлағының сәл мүкісі бар, бала болып көп ойнамайтын жасқаншақ еді. Бәрімізден гөрі ерекшелігі - таңертеңнен кешке дейін бас алмай кітап оқи беретін./
Сөз тапқыш
Шығарма бойынша жұмыс (мәтіннен теңеу, эпитет, мақал-мәтел, тұрақты тіркестерді табу) /міндетті түрде анықтамасын айтып кету.
Эпитеттер - жаймашуақ сәт, төңкеріліп тұрар аспан, бейбіт күннің шуағы, тас үңгір, көк мұнар дүние.
Теңеулер - табанға кілемдей жұмсақ тию, ұлардай шулап, ұядай қылып жинау, Алтайдың шолпысындай жарқыраған Бұқтырма.
Мақал - мәтел - Аш бала тоқ баламен ойнамайды. Ораза - намаз тоқтықта ғана.
Фразеологизмдер - Қой аузынан шөп алмас, ит басына іркіт төгу.
Сұрақ қоюшы
Сұрақтар ашы сұрақ түрінде болады.
Тортайдың «Бұл дүниеде мен пір тұтар, сырласар жалғыз-ақ нәрсем бар, ол-кітап, әкем де, шешем де сол-кітап» деген сөзін қалай түсінесіздер?
Адал дос деген кім?
Сатылай кешенді талдау
Оралхан Бөкей "Тортай мінген ақ боз ат"
1. Авторы – Оралхан Бөкей-сан қырлы талант, көркем сөздің зергері.
2. Тақырып – Соғыстан кейінгі жетімдік тауқыметін тартқан балалардың өмірі мен тағдыры.
3. Әдеби жанры – Әңгіме
4. Идеясы - Автордың Тортайдың « ақ боз ат мінер» арман-мүддесінің символдық бейнесін шынайы жеткізуі
5. Шығарманың композициялық құрылысы
Сюжеттің басталуы- Салықсалған ауылының көрінісі
Сюжеттің байланысы- Тортай мен Ораштың достығы
Сюжеттің шиеленісуі- Тортайдың үйінен кетуі
Сюжеттің шегі- Тортайдың түсі
Сюжеттің шешімі- Тортай мінер ақ боз ат... Менің тақымымда кеткендей еді...
6. Шығармадағы кейіпкерлер бейнесі – жағымды кейіпкер – Тортай, Ораш жағымсыз кейіпкерлер – Тортайдың туыстары
7. Әдеби теориялық ұғымдар:
Теңеу - кілемдей, ұлардай, бақсыдай, ұядай, қыздың шолпысындай, найзадай.
Эпитет - (жаймашуақ сәт, көкпеңбек болып көмкеріліп тұрар аспан, бейбіт күннің шуағы, тас үңгір, жұмақты өмір, көк мұнар дүние, қоңыр үн)
Тұрақты тіркестер- қой аузынан шоп алмас, бас алмай, ит басына іркіт төгілді, көз байлана бастады ( идиома), міз бақпай, қыздың жиған жүгіндей, тақымы қотыр тайға тимеу – ештеңеге қол жеткізбеу, келді-кетті деп сөге жамандамаңыз – тез келді де кетті деп ойламаңыз, сәл мүкісі бар- құлағы аздап естімейді, ұядай қылып жинау – тап-таза, сәнді қылып жинау)
Мақал-мәтелдер: Ораза-намаз тоқтықта, Тоқ бала аш баламен ойнамайды.
Сөздікпенжұмыс.
Күлтеленген – жібек пен қыл тәрізді заттарды тегістеп шоқтау, біркелкі етіп кесу. Күреңсе–саздау жерге шығатын шабындық шөп.
Жемтір-жемтір – жұлма-жұлма.
Кеспелтек – жуантық келген қысқа
Проблемалық сұрақтар мен тапсырмалар.
Салықсалғанда соғыстан кейінгі жағдай қандай?
2. Әңгімеші бала мен Тортайдың достығы қалай сипатталған?
3. Тортайдың жекебасының арманы не? сол үзіндіні әңгімеден тауып оқы.
4. Тортайдың автор үйіне келудег імақсаты не?
5. Автор неге орнынан тұрып амандаса алмады?
6. Тортай кітап туралы қандай пікірде ? Кітапты неге піртұтты?
Дескрипторлар:
1.Үзінді мағынасына сай сөздерді дұрыс қолдана алады.
2.Үзіндідегі негізгі құндылықтардың мағынасын түсіндіре алады.
Кері байланыс: «Сөздер легі» әдісі
. Ой толғау. .
«ДЖИГСО-1» стратегиясы
Бас кейіпкерлерге мінездеме беру
Ораз
Тортай
III. Ой толғаныс
- Балалар, сонымен бүгін не үйрендік, не білдік?
- Әңгіме неге «Тортай мінер ақ боз ат» деп аталған?
- Тортай қандай бала? Сенің ойыңша жағдайы болып оқығанда ол өскенде кім болар еді?
- Ораштың орнында болсаң сен не істер едің?
- Шығарманың сіз үшін тәрбиелік мәні қандай болды?
Оқушылар бағаланады
Оқушылар автор орындығында отырып, жазған хаттарын оқиды.
| 
