1 Тапсырма. Мәтінді мұқият оқып шығыңыз. Жердің ішкі құрылысы
1 Тапсырма
1 әріпке 10 атау ойыны, 1b15b
- Бұл бет үшін навигация:
- 6 және 7 суреттерді қолданып табиғи және антропогендік жолмен пайда болған эвтрофикацияларды анықтаңыз
- 9 сұрақ. Сіз төмендегі мәліметтермен келісесіз бе (иә, жоқ)
| A
|
|
B |
|
C |
|
D |
|
E |
|
|
8 сұрақ.Эвтрофикация - су бассейндерінің биологиялық өнімділігінің артуымен бірге су қоймаларын биогендік элементтермен қанықтыру. Яғни су қоймаларына тыңайтқыштардың шамадан тыс түсуі нәтижесінде азот пен фосфор мөлшері артса, балдырлардың қаулап өсуі салдарынан биологиялық ластану болады. Эвтрофикация су қоймасының табиғи қартаюының да, антропогендік әсердің де нәтижесі болуы мүмкін. Оған дәлел ретінде кәріздік, өндіріс орындарының қалдық сулар жатады.
6 және 7 суреттерді қолданып табиғи және антропогендік жолмен пайда болған эвтрофикацияларды анықтаңыз:
6-сурет 7-сурет
1
2
3
Табиғи эвторфикация:_________________________
Антропогендік эвтрофикация:__________________ 2
9 сұрақ. Сіз төмендегі мәліметтермен келісесіз бе? (иә, жоқ):
A) Экваторлық белдеуден басқа барлық климаттық белдеулер екі жарты шарда қайталанады________
В) В суреті озон қабатының бұзылуы салдары__________
С) Редуценттер органикалық қосылыстарды минералдық қосылыстарға дейін ыдырататын организмдер_______
D) Күн сәулесінің түсу бұрышы экватордан полюстерге дейін артады____
Е) Эль-Ниньо ағысының өзгеруіне антропогендік фактор әсер етеді____
5
4 Тапсырма: Берілген мәтінді пайдаланып зерттеу жұмыстарын жүргізіңдер.
Қазақстандағы ақбөкендердің популяциясымен өмір сүру жағдайы
Ақбөкендер ежелгі мамонтты фаунанын өкілдері болып табылады. Жылдың әр мезгілінде олар дала мен шөлейт жерлердің белгілі бір аудандарында мыңдаған үлкен табындарға жиналып, әртүрлі өсімдік түрлерімен қоректенеді. Қазақстан территориясында ақбөкендер популяциясының таралу ареалы үш аймаққа бөлінеді: Орал, Үстірт, Бетпақдала. Ақбөкендердің популяциясына абиотикалық факторлармен қатар соңғы кездері антропогендік факторлар тура әсер етуде. Нәтижесінде 1981 жылдың сәуір айында бұрынғы Торғай облысында 180 мың, 1984 жылдың ақпан, сәуір аралығында Батыс Қазақстанда 250 мың, 1988 жылдың мамыр айында 500 мың, 1993 жылы қардың көп болуынан бетпақдала популяциясы 700 мыңнан 270 мыңға дейін қысқарған, 2010 жылы 12 мың, 2015 жылы Қостанай, Ақмола, Ақтөбе облыстарында пастереллез жұқпалы ауруы салдарынан 120 мың ақбөкендер қырылған. Ақбөкендердің қырылуына абиотикалық факторлардың бірі-табиғи катаклизмдер де ықпал етеді. Соңғы жылдары далалы және шөлейтті зоналардағы индустрияны дамытуға арналған нысандарды салудың және браконерліктің өршуіне байланысты ақбөкендердің популяциясы айтарлықтай қысқарған. 2019 жылғы әуе бақылаудың нәтижесі бойынша еліміздегі ақбөкендердің саны 334 400 құрады.
Достарыңызбен бөлісу:
