Гидролазалар
Эстеразалар Гликозидазалар Пептидазалар Күрделі эфирлік байланысты гидролиздейді
Гликозидтік байланысты гидролиздейді
Пептидтік байланысты гидролиздейді
Лиазалар класы
Лиазалар – судың қатысуынсыз субстраттан белгілі бір топтардың (NH3, СО2, альдегид, т.б) бөліну немесе қос байланысқа атом топтарын енгізу реакцияларын катализдейтін ферменттер класы.
Лиазалар – екікомпонентті, жасушалық ферменттер (240≈ өкілі бар).
Лиазалар екі негізгі тобы Декарбоксилазалар (карбоксилиазалар) Дегидратазалар (гидролиазалар ) Кето қышқылдарының декарбоксилазалары Амин қышқылдарының декарбоксилазалары карбангидраза фумаратгидратаза
1 тобы. Декарбоксилазалар
Кетоқышқылдарының декарбоксилазалары
Амин қышқылдарының декарбоксилазалары
Екікомпонентті,
Ко – тиаминдифосфат
(В1 вит. + 2 Н3РО4)
Екікомпонентті,
Ко – пиридоксальфосфат
(В6 вит. + Н3РО4)
Декарбоксилазалар СООН тобын СО2 түрінде бөліп алу реакция ларын катализдейді. Кетоқышқылдарының декарбоксилазалары мультиферменттік комплекстің құрамына кіреді, тотығудан декарбоксилдену реакциясын катализдейді.
Өкілдері:
1.пируватдекарбоксилаза (ПДК) пируватдегидрогеназды мультиферменттік комплекстің құрамына кіріп, ПЖҚ-ның тотығудан декарбоксилдену реакциясын катализдейді:
2. α–кетоглутаратдекарбоксилаза (α-КГДК).
α-кетоглутаратдегидрогеназды мультиферменттік комплекстің (α-КГДГ м/ф к) құрамында α-КГ-ң тотығудан декарбоксилдену реакциясын катализдейді:
АҚ–ның декарбоксилазалары екікомпонентті, Ко – пиридоксальфосфат (В6 вит. + Н3РО4).
Бұл ферменттер
бактериялар үшін;
инфекциялық аурулар мен шіру үдерісінде маңызы зор;
Триптофанның декарбоксилденуі нәтижесінде серотонин түзіледі:
Триптофан 5-гидрокситриптофан серотонин
СО2 Гистидиннен гистамин түзіледі:
Гистидин гистамин
СО2 Глутамин қышқылынан γ-аминомай қышқылы (ГАМҚ) түзіледі:
Глутамин қышқылы γ-аминомай қышқылы
СО2 Аспарагин қышқылы декарбоксилденгенде β-аланин түзіледі:
Аспарагин қышқылы β-аланин СО2 2 тобы. Карбангидраза. Екікомпонентті, Ко-ң құрамында Zn 2+ бар. Катализдейтін реакциясы:
Н2О + СО2 Н2СО3 Негізінен эритроциттерде кездеседі, СО2 тіндерден өкпеге тасымалдауға қатысады. Бұл реакцияның бағыты СО2 концентрациясына тәуелді. 1 л қанда 2 г жуық фермент бар.
