2.Әлеуметтік педагогтың жұмысын ұйымдастыру
жүктеу/скачать 159,56 Kb.
|
Кужаттар
|
Материалдық қамтамасызету боынша: Материалдық жағдайы өте жоғары; Материалдық жағдайы жоғары; Орташа материалдық қамтамасыз етілген; Материалдық жағдайы төмен; Материалдық көмекке өте зәру отьасы;
Тәрбиелік мүмкіндігі жағынан Отбасылар: әлеуметтік сау, тәрбие беру бойынша тәрбиелік мүмкіндігі жоғары; қолайлы; әлеуметтік сау, тәрбие беру бойынша тәрбиесі тұрақты; қолайсыз; әлеуметсізденген, тәрбие беру тәрбиесі тұрақсыз; бойынша қолайсыз; әлеуметсізденген тәрбиеге теріс тәрбиесі әлсіз, баламен байланысын ықпал ететін отбасылар; үзген, бақылаусыз қалдырған; тәрбиесі әлсіз, дау-дамайлы отбасы; тәрбиесі әлсіз,агрессивті-негативті атмосфера жайлаған отбасы; маргиналдық ( алкогольді, ішімдікке, нашақорлыққа салынған, жыныстық азғындаған) отбасы.; құқық-бұзушылыққа бейім отбасы; қылмыстық отбасы; психикалық ауыр; қиын отбасы;
Өзара қарым-қатынас бойынша: Үйлесімді; Ымырашыл (компромистік) Тұрақсыз; Кикілжіңді; өте кикілжіңді; тұтынушы;
Бағытталуы бойынша: Іс-әрекетке; Қарым- қатынасқа; өзін-өзі қанағаттандыруға (эгоистік) бағытталған отбасылар
Әлеуметтік – құқықтық бағытталуы боыйнша: әлеуметтік тұрақты; әлеуметтік тұрақсыз; әлеуметсізденген; криминогенді;
VI. отбасын зерттеудің психологиялық – педагогикалық диагностика түрлері: Тәжірибеде қолданып жүрген отбасын зерттеу мен ата-аналармен жүргізілетін педагогикалық ағарту ісі. Ата-аналармен жұмысты ең алдымен әртүрлі әдістерді қолдана отырып, отбасын мұқият зерттеуден бастау керек: бақылау, баланың үйіне бару, мінездеме жүйесі, сұхбаттасу, сауалнама, баланың шығармашылық жұмысы, т.б. Бұл әдістер бір-бірін толықтырып отырады. Қазіргі таңда өмірбаянды талдау (анализдеу) әдісі кеңінен қолданылуда. Оның мәні оқушылар мына тақырыпта шығарма жазады: «өткен шақтағы, бүгінгі және ертенгі Мен және менің Жанұям», «Мен», «Менің шежірем», «Менің жанұямның портреті». Бұл шығарманы сыныпта талқылауға немесе ата-аналар жиналысында талқылауға болмайды. Бұл әдіс педагогикалық әдепті сақтауда және ізгі ниеттілікті қажет етеді. Отбасы туралы мағлұматты сонымен қатар мұғалім сауалнама арқылы алынуына да болады.
Отбасының тәрбиелік белсенділігін анықтауға төмендегі анкета көмектеседі: Сауалнама № 1 (ата-аналар үшін) Қанша уақыт (шамамен) сіз балаңызбен бірге боласыз (күні бойы, апта бойы, бірлескен жұмыста, сұхбаттасқанда, кинода, театрда, кітапханада, серуендегенде, т.б. ) Бұдан басқа қарым-қатынас түрлеріңіз бар ма? Атап көрсетіңіз. Осы уақытты балаңызды тәрбиелеуге жеткілікті деп ойлайсыз ба? Өз балаңыздың даму ерекшеліктігін дұрыс білетіндігіңізге сенімдісіз бе? Бала тәрбиесінде қиыншылықтарды кездестіресіз бе, атап көрсетіңіз? Оны қалай шешесіз? Сауалнама № 2 ( сынып жетекшілері үшін) Сыныбыңызда жалпы қанша бала бар? Қанша қыз баласы? Қанша ұл баласы? Ата-аналардың қызметінің негізгі түрлерін атаңыз. Мектептен бос уақытта балаға жеткілікті бақылау мен қадағалауды қанша отьасы қамтамасыз етеді; әркезде, күнделікті емес, қадағаламайды. Қанша ата-ана мектеппен үнемі байланыста болып тұрады? Қанша әке? Қанша ана? Девианттық мінез-құлқы бар балалар сыныбыңызда қанша? Толығырақ ақпаратты алу үшін кейбір жағдайда ата-анадан да, баладан да сауалнама алу қажеттігі туындайды. Ата-анаға арналған сауалнама. Бірлескен жұмыстың қай түрін сіз тиімдірек деп ойлайсыз: ата-аналар жиналысын, ашық сабақтар, мұғалімдердің бала үйіне баруы, ата-анамен әңгімелесуі, балалармен отбасының ұжымын бірлескен жұмыстары, педагогикалық конференция, жұмыстың басты түрлері. Жұмыстың қай түрі сізге қиынға соғады? Бірлескен іс-әрекеттің қай түрі сіздің мектебіңізде жоқ? Бірлескен іс- әрекеттің қай түрін сіз тәжірибеге ендірер едіңіз? Бала тәрбиесінде қиыншылықтарды кездестіресіз бе және қандай? Оны шешу жолдары қандай деп ойлайсыз? Қиыншылықтарды шешуде бірлескен жұмыстарға дайынсыз ба? Мұғалімге едәір көмекті аяқталмаған сөйлем әдісі береді. Ата-аналарға төмендегі сөйлемдіаяқтау ұсынылады: Менің балам оқитын мектепте маған ұнайтыны..... Менің балам оқитын мектепте маған ұнамайтыны..... Бала тәрбиесіне байланысты шешімдер қабылдауға қиналғанымда, мен.... Мұғаліммен....... жайлы сөйлескім келер еді. Менің баламда мені алаңдататыны..... Мен мұғалім орнында болсам....... Осы сұрақтардың жауабын салыстыру отбасы тәрбиесінің жағдайын жақсырақ түсінуге, оларға нұсқау, көмек беруге жүйелі түрде дайындауға көмектеседі. Төмендегі тестілерді пайдаланса ата-аналар белсендірек болады: Тест 1. «Баланы ата-ана тәрбиелейді. Ата-ананы кім тәрбиелейді?» Ұсынылған сұрақтарды мұқият оқып шығыңыз. Оларға ашық жауап беруге тырысыңыз. Тест бала тәрбиесіне байланысты белгілі бір қорытынды шығаруға көмектеседі. Сіз:
Кез келген уақытта жұмысыңызды тастап баламен айналыса аласыз ба? Жасына қарамастан онымен ақылдаса аласыз ба? Балаға жіберілген қателіктеріңізді оның алдында мойындай аласыз ба? Қателіктеріңіз үшін одан кешірім сұрай аласыз ба? Балааңыздың әрекеті сізге қынжылтқанымен өзіңізді игере аласыз ба, салқынқандық сақтай білесіз бе? Балаңыздың орнына өзіңізді қоя білесіз бе? Еш болмаса 1 минутқа өзіңізді мейірімді перизат ретінде сезіне аласыз ба? Балаңызды жаралатындай сөздерді пайдаланудан өзіңізді үнемі аулақ ұстай білесіз бе? Жақсы қылығы үшін балаңызды оның тілегін орындайтыныңызға уәде бере аласыз ба? Балаңызға не істегісі келсе және өзін қалай ұстағысы келсе әрекеттеріне еркіндік беретін, араласапйтын бір күн бере аласыз ба? Басқа баланы сіздің балаңыз ұрса, негізсіз ренжітсе оны елемей қоя аласыз ба? Балаңыздың өтініші мен жылауына егер ол еркелік немесе қырсықтық болса қарсы тұра аласыз ба? Жауаптарды мына төмендегі әріптермен белгілейді: «Мен мұны істей аламын және әрқашан осылай істеймін » А-3 «Ия, бірақ барлық кезде емес» Ә-2 балл «Жоқ, бұлай сітей алмаймын» Б-1 балл Егер сіз 30 балдан-39 балға дейін жинасаңыз, бала-сіздің өміріңіздегі ең құнды адам. Сіз оны тек түсініп қана қоймай, оған құрметпен қарайсыз. Сіз тәрбиеде прогрессивті принсипті қолданасыз. Сіз жақсы нәтижелерге қол жеткізесіз. Егер сіз 16-30 балға деін жинасаңыз, балаға қамқорлық жасау сіз үшін бірінші маңызды жұмыс.
VII. Оқушы тұлғасын әлеуметтендіруге мектептің әлеуметтік педагогы мен педагог-психологының бірлескен жұмыстары. Бүгінгі мектеп психологтары мен әлеуметтік педагогтардың алдында үлкен де, күрделі міндеттер тұр, оны шешу үшін кәсіби білім мен імкерлікті меңгеру керек. Өкінішке орай, қазіргі уақытта мектеп психологы мен әлеуметтік педагогтың оқыту мен тәрбие процесі барысында кездесетін қиыншылықтарды да баршылық. Оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудегі мектеп псизологы, әлеуметтік педагогтың рөлі еркше деп атауға болады. Өйткені олардың бірігіп атқарған жұмысының нәтижесінде болашақ жеке адамның дұрыс, жан-жақты жетік қалыптасуына кең жол ашылады. Баланың интелектуалдық, шығармашылық, әлеуметтік қалыптасуына негіз беріледі. Білім беру мекемелерінде педагог-психолог келесі бағыттағы жұмыстарды қамтуы тиіс: Психодиагностика-тұлға туралы жан-жақты ақрпарат жинау; Психопрофилактика-дезадаптация, белгілі бір жағдайда бейімделудің алдын алу немесе жағымды психологиялық жағдайды жасау, баланың психологиялық жұмысбастылық деңгейін төмендету мен оның алдын-алу жұмыстарын жүзеге асыру. Психокоррекция – баланың психикасына мақсатты түрде әсер ету, оның негізгі деңгейге, әрі жастық ерекшелігіне сәйкес теңестірушілік жұмыстарын жүзеге асыру. Психологиялық кеңестер- ұстаздарға, ата-аналарға, оқушыларға қажетті психологиялық ақпараттар бере отырып, өмірінде кездесетін қиыншылықтарды, өтпелі кезеңдерді( жастық дағдарысты) жеңуге, әрі сапалы нәтижеге жетуіне ықрал ету. Психотерапия- тұлғаның сапалы тұрғыдан өзгеруіне байланысты мәселелерді жүзеге ауысуға бағытталады, тек адамның псизикалық ауытқушылығы болмаған жағдайда. Бұл жұмыстарды оқу тәрбие процесі барысында мектеп психологі оқушылармен, ұстаздармен, ата-аналармен біріге отырып жүзеге асырады. Жалпы барлық жоспарға сәйкес жүзеге асырылған жұмыстар оқушылар, ата-аналар мен мектеп ұстаздары назарына ұсынылып, талқыланып отырылуы қажет. Сонда ғана үш жастағы байланыс болып, жұмыс санасы арта түседі. Әлеуметтік педагогкелесі бағытағы жұмыстарды қамту тиіс: Диагностикалық қызыметі; Өз құзырлығы шеңберінде көмекті қажет ететін балаларды әлеуметтік қорғау; Кәмелеттке толмағандардың, ата-аналардың құқықтық тәрбиесін ұйымдастру; «Ерекше назарлығы» оқушылармен, ата-аналармен жеке жұмыс; Сынып жетекшілері, медицина қызыметкерлері, мектептің басқа да қызыметкерлерімен, ата-аналар комитетімен, құқық бұзушылықтың алдын алу кеңесімен, оқушылардың өзін-өзі басқару органымен, кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау жөніндегі комиссиямен, қоғамдық ұйымдармен өзара қарым-қатынасты үйлестіру. Осыған орай мектептің психолгы мен әлеуметтік педагогы оқушылар, ұстаздар, ата-аналар арасында төмендегідей біріккен жұмыстарды атқаруына болады: Әлеуметтік педагог пен психологтың біріккен жұмыстары: 1.Әлеуметтік-психологиялық ағарту шаралары. Дәріс, семинар түрлеріндегі ақпараттық іс-шаралар. Дәріс мазмұны нақты мысалдарды бейнелейтін көрнекіліктермен, осы заманғы озых техника мүмкіндіктерін пайдаланумен байытылып отыруы керек, тақырыптық қана дәріс оқылмай, ата-аналардың ынта-ықыласын тудыратындай, тәрбие мәселесін барынша жауапкершілікпен қарауын қалыптастыратындай бірнеше сериялардан тұрғыны жөн. Дәріс тақырыптарын ата-аналардың сұраныстарына қарай таңдап, мәселелерді бір-бірімен байланыстырып, тізбектік сипатта берген дұрыс, 2. Психологиялық кеңестер жеке сипат алуы керек. Нақты мәселе бойынша берілер кеңестер аса биязы, алдындағы адамның жүрегін жараламайтындай, көңіліне қаяу салмайтындай, мәселенің шешілуіне сендіре білдіру, үміт отын жағу арқылы кәсіби білікті түрде жүзеге асырылуы тиіс. Психологиялық кеңестің сенімді райда өтуі оң нәтиже береді. 3 «Ашық әңгіме» пікірталасы – ортақ мақсат біріктірген ата-аналардың көңіліндегі түйіткілерін ортаға салып, бір-бірімен пікір алмасуы. Психолг пән әлеуметтік педагогтың тұжырымын басшылыққа алу нәтижесінде бала өмірін ұйымдастыруда оң нәтижелер берер шараларды қолдануды іскеасырады. Мұнда ескертетін жайт ата-аналардың өздерінің рұқсат-келісімінсіз деректі сыртқа шығаруға, жариялауға болмайды. 4.Психогимнастика - бұл баланың көңіл-күй ахуалын реттеуге арналған арнайы жаттығулар кешені. Негізгі мақсаты – қарым-қатынас барысындағы кедергіәлерді жеңу, өзін және басқаларды түсіне білуіне жетілдіру, өзін-өзі танта білу мүмкіндіктерін жасау. 5. Психтренинг – бұл да қолданбалы психология ғылымының белсенді әдістерінің бірі. Басты мақсаты – қарым-қатынас іскерлігін дамытуға, сезімделтықты жетілдіруге және мінез-құлық реттеуге бағытталған. Әлеуметтік педагог пен психологтың бірлесіп шншетін проблемаларына мына мәселелерді жатқызуға болады: Оқушылардың мектепке келмеуі; Оқушы тәрбиесіндегі, мінезіндегі ауытқышулығы; Баланың құрбыларымен қарым-қанынасындкаға қиыншылықтар; Мұғалім мен оқушы арасындағы дау-дамай , кикілжіңді шешуге көмек беру; Білім алудағы қиыншылықтарды жеңуге оқуларға көмек; Оқущының болашақ кәсібін таңдауына көмек беру; 1-сынып оқушысымен мектептік өмірге бейімдеу; Ата-аналарға отбасындағы тәрбиені ұйымдастыцруға көмектесу; Баланың тұлғалық қалыптасуы мен дамуына көмектесу; Ата-ана мен бала арасындағы жағымды тұлға аралық қарым-қатынасты қалыптастыруға көмек беру;
VIII. Әлеуметтік – педагогикалық диагностика Оқушының әлеуметтік мәдениетінің кейбір қырларын ашуға «аяқталмаған сөйлем» әдісін пайдалануға болады. Ол баланың тұлға ретінде дамуы мен қалыптасуы әсер ететін басты сенімін анықтауға көмектеседі. Әлеуметтік педагог ( немесе сынып жетекшісі) оқушылардың өз түсініктері бойынша келесі сөйлемдерді аяқтауды ұсынады: Отбасы- дегеніміз... Жұмыс-дегеніміз... Блім алу-дегеніміз... Ақша-бұл... Адамның жағымды қасиеттері-дегеніміз... Ата-ана- бұл... Жақын достар- бұл... Өмірдегі жетістік-дегеніміз... Біздің мектеп-бұл... мен мұғалыммен сөйлескен кезімде.... Біздің сынын өміріндегі ең басты мәселе.... Мен үшін ең қиыны... Біздің сыныпта жанжал туындаған жағдайда... Біздің сыныпта әртүрлі іс-шараларға дайындалған кезде , біз-... Менің сабақтағы көзқарасың-... Менің достарымның басым бөлігі-... Менепте болмаған кезде менің ойлайтыным-... Біздің мектепте көбіне-... Бұл әдіс оқушылардың осы өзекті мәселелер бойынша көзқарасын анықтауға көмектеседі. Сыныптағы оқушының әлеуметтену картасы:
Сынып жетекшісі 8 пунктта көрсетілген ақпараттарды алу үшін төмендегі көрсетілген сұрақтарға оқушылардан жауап алады: Сен үшін өміріңдегі басты нәрселер не деп ойлайсын, төмендегі сөздерден маңыздылығына қарай нөмірлеп белгілепшық: білім алу; ауладағы ойын мен қарым қатынас жасайтын достар; сенің отбасың; мектеп; үйірмелер мен секциялар; Отбасы мүшелерін атар шық; ............................... ................................ ....................................................... .............................. ................................ ....................................................... Отбасы мүшелерінің ішінде сенімен жақсы, сенімді қарым-қатынастағы адамның қасына 4 белгісін қойып шық. ( Белгі жүйесінің кез-келген түрін алса болады, бірақ мектептегі барлық мұғалімдер баланың промлемасын анықтауда бір- бірін жақсы түсіну үшін бірдей белгіні алғаны тиімдірек болады) Отбасы мүшелерінңі ішінде жиі егесін, жан-жалдасын қалатын адамның қасына белгісін қойып шық. Сені қатты ренжітіп, ұратын отбасы мүшесінің қасына – белгісін шық. Қиналған шақтарында, пролема болған болған кезге кімге ақыл сұрап, көмек сұрайсың?Кім ол? ................................................................................ Саған көбіне кедергі келтіретін не деп ойласын?................................... ....................................................................................................................... Нағыз досың кім?........................................................................................ Ересек адамның ішінен сен өз проблемаңа байланысты кімнен көмек күтесін, кім сені тыңдап, түсініп, көмектеседі?....................................... Сыныптағы сен қүұрметпен үш досыңды атап шық. (ер бала немесе қыз бала да мейлі) Төмендегі биылғы жылы өтетін пәндердің тізімін көріп шық және олардың әрқайсысының қасына келесі баға жүйесі бойынша пәнге қатысты сандарды қойып шық: Қызықты, бірақ қиын-1 Қызықты-2 Қызықты емес, себебі түсінбеймін-3 Түсінемін, бірақ жалығып кетемін-4 Ол сабаққа бармайтын едім,егер де маған ұрыспаса-5 Басқа әдістер сияқты, бұл әлеуметтену картасы тек балалармен сенімді қарым-қатынас орнатқан, оқу-тәрбие жұмысы гуманизмге бағытталған, қызықты мектепте ғана оң нәтижесін береді. 7-сұрақтың жауабын сынып жетекшісі қысқа, тоқталған түрде береді. Ал 8-сауалнаманың жауабын төқмендегідей жеке №2 кестеде көрсеткен дұрыс: №2 кесте Оқу пәндеріне оқушылардың көз қарасын білдіретін кесте
Кестегі 8 бөлім бойынша мағлұматтар нені көрсетеді? Осы бөлімдердің мазмұнына тоқталап шығайық. «Әлеуметтік ( социум)» бөлімі бойынша бала социум қалай кірігіп отыр және бүгінгі күнде оған ең ьасты нәрсе не екені көрініп отыр. Әлеуметтік педагог үшін құнды мәселе отбасы баланың құндылық бағдарының ішінде қандай орын алатынын білу. Бала бос уақытын қай жерде және кіммен бірге өткізетінін білу де маңызды болып табылады. «Отбасы» бөлімі бойынша отбасы мүшелерініңм ішінде бала кімге талпынады, кіммен сенімді қатынаста, ал кіммен нашар қатынаста, онымен түсіне алмайтынын көруге болады. Сынып жетеукшісі бала мәселесі бойынша кіммен сенімді қарым-қытынас орната алатынын осы кестеден көре алады. Отбасы мүшелерінің өзара қатынасы көрініп, отбасы балаға жақсы әсер ете алады ма әсер ете алмайды ма деген сұраққа жауап алуға болады. Осы кестеге сүйене отырып ата-аналар комитетін сайлап, бала үшін бедеоді ата-аналар арасынан мектеп арасынан мектептің сыныптан тыс жұмыстарына көмекшілерді табуға болады. «Қиын кезде» бөлімі бойынша, бала өзінің проблемасын шешуде кімнен көмек сұрай алады және бала үшін кім беделді(авторитет) екені көрінеді. Егер де бала (жасөспірім) ешкімге сенбесе, ол өінің проблемаларымен жеке қалатындығын байқауға болады. Баланың жас ерекшелігін, дұрыс емес шешімді қабылдап қоятындығын ескерсек бала үшін бұл жағдайдың соңы орын толмас өкінішке әкеліп соғатындығы белгілі. Бұл бөлім чынып жетекшісі мен әлеумсеттік педагогка осы балаға қатысты қаендай жұмыс жүргізуге болтындығы туралы ойлануға мүмкіндік береді. «Кедергі» бөлімі бойынша, біз балаға ең алдымен өмірін не қиындатады, не жабырқататынын көруге ьолады. Өзінің көзқарасы бойынша, өзі нені өзгерте алмайтынын байқаймыз. Өкінішке орай кейбір баланың немесе жасөспірімнің нағыз досы болмайды ол өзі жалғыз, бақытсыз сезінетін кездер де жиі кездеседі. «Ересек» бөлімі бойынша бала өз пробламасы бойынша кімге бара алады, кім оны түсініп, тыңдап, көмектесе алатынын көруге болады. Әлеуметтік педагог үшін бұл бөлімнің де маңызы өте зор. Себебі, баланың тәртібінде ауытқуы кезінде, т.б. кезде сынып жетекшісі әлеуметтік педагог осы кісінің көмегіне сенуіне болады. «Таңдау» бөлімінде сыныпта жүргізілген социометриялық сауалнаманың нәтижесі жазылады. «Біз таңдаймыз », «Бізді таңдайды» бөлімі сыныптағы балалар оған қалай қарайды, сыныпта оған жақсы ма, сыныптағы микроклимат қандай, сыныптағы лидер кім, лидердің бұл балаға қатынасы қандай, бала құрдастарының ұжымында оқшауланып қалған жоқ па деген сұрақтарға жауап береді. «Сабақ үлгерімі» бөлімінде баланың сабақтағы: мінез-құлқы, оның жұмысы, мұғалімдермен байланысы, оқу пәндеріне қатынкасы, оның икемділігі мен тілегін көруге болады. Бір жағынанмұғалым сыныпта қаншалықты қызықты және беделді екндігін көруге болады. Бұл кесте сынып жетекшісі, әлеуметтік педагог үшін бала проблемасын анықтауға және шешуге үлкен мүмкіндік береді. Әлеуметтік педагогқа сынып жетекшісі көмек сұрап келгенде олар сыныптың әлеуметтену картасын міндетті түрде ала келуі тиіс. Себебі, осы картадағы мәліметтерге сүйене отырып әлеуметтәік педагог сынып жетекшісімен, психологпен, кестеде келтірілген бала үшін беделді адамдармен сұхбат жүргізеді. Осы жұмыстардан кейін әлеуметтік педагог баланың өзімен кездеседі. Бұл әдіс мектептегі баламен жұмыс жүргізуде негізделген және тиімді жүйе болып табылады.
Оқушының әлеуметтік портреті Оқушы туралы жалпы мәлімет: Аты-жөні; Жасы,сыныбы; Отбасы туралы мәлімет;(құрамы,типі) Денсаулығының жағдайы; Үйірмелерге,секция,клубтарға, байқауларға қатысу; Тапсырманы орындауы; Жеке психологиялық ерекшеліктері: темпераментінің басымдығы; өзін-өзі бағалауы; тұлғаның бағытты таңдауы; Тұлғаның әлеуметтенуіне, дамуына, әлеуметтік факторлардың ықпалы: отбасы,мектеп достары, БАҚ, тұрғылықты мекені (қала,ауыл) Тұлғаның бағытталу картасы (қарым-қатынаста, мәдени бос уақытында неге басымдық береді). Әлеуметтік педагогикалық жағдайды қалыптастыру және іске асыру бойынша педагогтың жұмысы ( оқушының жеке ызығушылығы мен мүмкіндігін ескере отырып жаттығу, тапсырма түрінде беріледі). Бұл құжат қарапайым болып көрінгенімен, оның мазмұны оқушының тұлғалық, негізгі әлеуметтік психологикалық мінездемесін зерттеуге, оқушының әлеуметтік тәрбиесінің деңгейін көтеруге бағытталған нақты тәрбиелік іс-шараларды атқаруға мүмкіндік береді.
Мен нені жақсы көремін? Мен нені жаман көремін? Мақсаты: Тәрбиеленушінің өмірлік құндылығын анықтау. Нұсқау: Төмендегі сұрақтарға 10 жауаптан жазып шығыңыз: «Мен нені жақсы көремін?», «Мен бәрінен бұрын нені жек көремін?» Аяқталмай қалған хат Бейтаныс досқа жазылған хатты жалғастырыңыз: Мен жақсы өмір сүремін, себебі..... Мен жақсы өмір сүрмеймін себебі......
Фантастикалық таңдау Мақсаты: «Сиқырлы жағдайды» пайдалана отырып, баланың қажеттілігін білу. Нұсқау:
Алтын балық сенен «Саған не керек?» деп сұраса не деп жауап берер едің? Егер де сен бір сағатқа сиқыршы болсаң не істер едің? Сен адам аяғы баспаған аралға келіп, өміріңнің қалған бөлігін сонда өткізуді ұйғардың. Өзіңмен бірге бес затты алып баруға болады. Бес затың атын ата?
Референттік адамдар Мақсаты: бала үшін референттік адамдарды анықтау. Нұсқау:
Қарым-қатынаста сіз үшін өте маңызды 10 адамды атап (жазып) шығыңыз. Тізбек ретінде сіз үшін өте жақын адамдарды белгілеп шығыңыз. Мысалы: Мен----анам----досым-----мұғалім-----т.б. «Мен және менің достарым» Сауалнама Сіздің достарыңыз бар ма? (бар,жоқ) Сізді олармен не байланыстырады: Киноны бірге көреміз; Гитарада ойнаймыз; Хобби;
Т.б.(толықтырыңызх) 3. Достарыңыздың ішінде өз құпияңызды кімге сеніп айта аласыз? 4. Қиын жағдайда көмекке қай досыңызды шақыра лар едіңіз? 5. Сіздегі қандай қасиеттерді достарыңыз бағалайды? 6. Досыңыз қиын жағдайға ұшырап, белгілі бір проблеманы шешуге көмектескен жағдайыңызды еске түсіріңіз? 7. Сіз өз достарыңыздың жанында қалай сезінесіз? Көңілсіз және ещкім қол ұшын бере алмайды; Өмір тамаша және таң қаларлық; Бірде жақсы, бірде көңілсіз; Сіздің досыңыздың бойында қандай қасиеттер болу керек және достықта сіз неден қорқасыз? Сіздің достарыңыздың арасында мінез-құлық пен іс-әрекеттің қандай түрлері қолдай табады? Кіммен жиірек аораласасыз және бос уақытыңызды сіз қандай топпен өткізесіз менің достарым? Менің компаниям Менің аулам Менің тобым Тағы басқалар( толықтырыңыз) 11. Сіз қарым-қатынас жасайтын ересек адам бар ма? Кім ол? 12. Сізге дау-дамай болып тұрады ма? Егер болса әдетте ол қалай шешіледі? Келіммен; Күшпен;
Лидердің араласуы арқылы; Ересек адамдардың араласуы арқылы; 13. Ересек адамдар сіздің достарыңызға қалай қарайды (ата-анаңыз, көршіңіз) Түсіністікпен; Түсінбейді; Нейтралды; Бейтараптылықпен; Қарым-қатынас салуға тиым салады; 14. Төмендегі қай ойлармен келісесіз, соны белгілеңіз: Достарыма пайдалы кеңес беремін; Менімен жиі кездеседі; Достарымсыз маңызды шешім қабылдай алмаймын; Мені ешкім шын негізінде түсіне алмайды; Мен өзіме шешім қабылдағаным оңай, көпшілікке шешімді кейін жариялаймын ; Маған бәрімен бірге шешім қабылдап, көпшілікке бағынғаным оңай. 15. Достарыңызбен болған кезіңізде жан дүниеңізді төмендегі қай суретпен бейнелер едіңі: Күнмен; Адам;
Жалғыз кеме; Жараланған жүрек; Мен және менің сыныбым Тәрбиелеудің табысы сыныптағы балалардың арасындағы тұлға аралық қарым-қатынасты білу және әрбір оқушының басқа баламен қаншалықты мәдениетті екендігін білуіне, анықтауына байланымты. Әлеумкеттік педагогқа сыныптағы оқушыладың өзара қарым-қатынасын анықтау өте маңызды болып табылады. Әлеуметтік-психолгогтың зерттеу тәжірибесінде қолданып жүрген әдістердің ішінде жоғарыда көрсетілген оқушының әлеуметтену картасыеда қолданған социометриялық әдіс болса, сонымен қатар бірнеше түзету-дамыту әдісін қолданса болады. «Қуаныш күнтізбесі» әдістемені сипаттау: Бұл әдістеме баланың, жасөспірімнің ересек адамдардың эмоциялық жағдайын көтеруге бағытталған универсалды түзете-дамыту әдісі болып табылады. Бұл әдіс күнделік әдісі болып табылады, топтық жұмыста және жеке қолдануңға болады. Нұсқау (жазбаша түрде берәіледі) Қымбатты дос! Өмірде күнделікті тамаша және бағытты минуттар болып тұрады, мейірімді адамдар кездесіп, игі істер жасалып тұрады. Осыны бәрін сезген адам өзіне сенімді және байсалды. Ол адамның жолы болғыш келеді. Оны барлығы жақсы көреді. Бірақ әдетте біз керісінше жасаймыз, көбіне біз көңілсіз, күйбің тірлікті байқап, жаман сезімдерге беріліп иеірімді сезімдерді басфып тастаймыз, осының нәтижесінде көңіл-күйіміз бұзылып сәтсіздіктер мен кикілжіңдер туады. Бақытты болу үшін өз жақынның жақсы жақтарын көріп, өмірдің үйлесімдігін сезіну керек. Ол үшін сізге «Қуаныш күнтізбесі» көмектеседі. Сіз әр күні барлыұ таң қалдырған, қуантқан жағдайды еске түсіре отырып, бұл күнделікті кешке толтыруыңыз керек. Ол сені толғандырған жаңа ой немесе сөз, сен немесе басқа жақын немесе саған бейтаныс адам жасаған игі іс болуы мүмкін. Музыка немесе арман болуы мүмкін. Бүгінгі күні өзіңде болған жақсы, ашық, көңілді жағдайлардың бәрін осы күнделікке жазып қой. Алғашқы кезде саған еш өзгеріссіз болмағандай болып көрінуі мүмкін. Бірақ жазғаныңды мұқият оқып шықсаң бақыттың ең болмағанда бір сәтін байқайсың. Күн сайын қуанышты жағдайлар сенің өмірді толықтырып отыратынын байқайсың. Ізгі ниетпен Әлеуметтік педагог (Аты – жөні) Күнтізбе 3-4 апта бойы толтырылады. Қажет болған жағдайда бұл әдісті ұзартуға немесе белгілі бір үзілістен кейін жаңғыртуға болады.бұл әдісті жылына 3-4 рет қолданған тиімді. «Қуаныш күнтізбесі» әдістемесі-адамның ойынкөбінесе қуанышты және жағымды оқиғаны есте сақтауға жаттықтыратын әдістің бірі болып табылады.Бұл әдіс сонымен қатар жағымсыз ойлар және оқиғалармен күресуге көмектеседі. «Қиын баланың» тұлғалық ерекшелігін зерттеу Басы туралы жалпы мәлімет. Денсаулық жағдайы, дені дамуының жасына сәйкес келуі(бойы,салмағы,көзіндегі,құлағындағы ақаулық.т.б) Тұлғаның бағытталу(эгоистік, қоғамдық,іскерлік;көзқарасы және сенімі,қызығушылығы,ақылы мен тәртібінің сәйкес келуі;қажеттілігі,ұмтылысы,арманы,идеалы,кұндылығы)күйзелуінен сыртқы көрінісі,ерік күнінің ерекшелігіне мақсат қоя алуы Мүмкіншілігі(жапы және арнайы). Мінезі.Оқуға,еңбекке мінезінде қандай оң және теріс санасы бар белсенді,тәртіпті,жауапкершілігі мол, жеңілтек,қырсықтық:ересек адамдар мен өзінен кейінгілерге қатынасы:сыйлаушылығы,мейірімділік,дөрекілік,эгоизм,қатыгездік;жағымсыз қылықтары бар ма:шылым шегу,жалған айту,спирттік ішімдік пайдалану,нашақорлық заттарды пайдалануы; Тәрбиленушінің тұлғааралық қарым-қатынасының мініздемесі. Отбасында(отбасы тәрбиесінің жағдайы,құрылымы бойынша отбасына мінездеме, метариалдық қамтамасыз етілуі,тәрбиелік мүмкіндігі,отбасындағы ересек адамдар арасындағы қарым-қатнас ерекшелігі,бала мен ересек арасында,отбасындағы бала позициясы) Сынып ұжымында( сынып ұжымына мініздеме, оқушының әлеуметтік мәртебесі,оның ұжымдағы орны;лидер,беделді,қабылданған,оқшауланған;тәрбиеленушінің сынып ұжымына қатынасы; симнатия, антипатия, өзінің ұстанымына көзқарасы). Еркін қарым-қатынас саласында (бос уақытында кіммен қарым – қатынаста, қандай топта, топтың бағыты, еркін қарым-қатынаста топта қандай орын алады, қандай қажеттілікті қанағаттандырады; бос уақытын кіммен және қалай өткізгісі келеді. әр түрлді іс-әрекетке араласуы: білім алуына қатынасы (үлгерімі, білім деңгейі, білім дағдыларфының қалыптасу деңгейі, оқуынның негізгі мотивтері, белгілі бір мәнге қызығушылық білдіруі, есте сақтау ойлау ерекшеліктері) еңбеукке деген қатынасы (еңбек ағдаларының болуы іскерлігі еңбектің бір түріне қызығуы, қоғамға пайдалы еңбекке араласуы; үйдегі еңбек міндетін орындауы) белгілі бір іс-әрекетке қызығуы (белгілі бір секция, үйірме, клуб мүшесі) кәсәптік бағдарлама алуы (бағдарлануы, болашақ мамандығын тандауына не әсер етеді ) Мінез-құлқында ауытқушылық болуының себептері: Денсаулық жағдайының нормадан ауытқуы(денсаулығының дене және жүйесінің бұзылуы, дене дамуының сәйкессіздігі, ойының дұрыс өспеуі, рневроз; есте сақтауфындағы, ойлауфындағы кемшіліктер). Мұғалімдердің қателігі (педагогикалық билікті асыра пайдалануы; баланы жазалау, ұсынған талабының қайшылығы, оқушының ерекшелігі туралы білімінің таяздығына баланың ата-анасымен мұғалім арасынджағы және бала мен мұғалім арасындағы дау-дамай және т.б.) Отбасындағы тәрбие қателіктері; «асыра еркелету», «асыра жазалау», «балалық шақтағы жалғыздық»; қарапайым психологияялық- педагогикалық білімінің болмауы, бала тәрбиесі мектепке аудару, дене еңбегінің баланы алыстату; отбасындағы иккілжің және т.б.) әлеуметтік себептер (қоғамдағы, кіші ортадағы қайшылықтар) баланың жүйесіне әсер ететін жағдацлар: Тұлғаны қайта бағыттаудың мақсаты, әдісі, түрі оның жеке – психологиялық, жас және жыныстық ерекшелігін, мінез-құлқы мен дамуындағы ерекшеліктерін ескере отырып анықталады. Әлеуметтік педагог әр-бір тәрбиеленуші үшін оның қызығушфылығын мүмкігдігін ескере отырып жұмыс жүргізеді. Оның екесек адамдар мен достары мен, қарым-қатынасын болжамдау арқылы жас өспірімді басқару қызметін анықтайды. IX. Әлеуметтік педагогтың тәрбие тәртібінде ауытқушылығы бар балалар мен жас өспірімдер мен жұмысы. Кәзіргі заманғы ғылыми педагогикалық-әдебиеттерді талдай келе «проблемалық немесе қиын» оқушы ұғымын құрайтын маңызды үш белгіні атауға болады. Бірінші белгісі: ол баланың мінезінде ауытқышылықтың болуы. Бұл сөзді ғылымдар «делинквенттік» және «девианттық» деген арнайы терминмен атайды. Делинквенттік мінез – құлық – қылмыстық жазаланбайтын ұсақ құқық бұзушылық, іс - әрекетке әкеп соғатын мінез-құлық. Девианттық мінез-құолық- дегеніміз қоғамда қабылданған нормалардан ауытқушылыққа әкеліп соғатын мінез-құлық. Бұл ұғымға делинквенттік және мінез-құлқындағы т.б. басқа ауытқушылықтарда кіреді. (ерте бастан ішімдікке салынудан суицидке дейін) Екіншіден, проблемкалық балалар қатарына мінез-құлқын түзуге қиын соғатын балаларды жатқызуға болады. Үшіншіден проблемалық балалар мәселесі сынып жетекшісі тарапынан, сипаттағы оқушылар тарапынан жеке көңіл бөлуді талап етеді. Себкебі , проблемалық балалардың барлығыда «қиын бала» емес Олардың ішінен (проблемалық балалар) қиын кезде көмекке келуге дайын болыып тұратын балалар да көптеп кездеседі. Сонымен проблемалық оқушы ол бала мінезінде нормадан ауфытқушылығы бар бала, түзеуге қиын, бүкіл мектеп, сынып ұжымынан жеке көңіл бөлуді талап ететін оқушы. Бала бойында ауытқушылықтың пайда болуны әсер ететін себептер: әлеуметтік –педагогикалық қараусыздық білімге деген ынтаның, дағдыларының болмауы. Отбасындағы қоласыз психологилық микроклиматқа білімдегі сәтсіздіктерге, сыныптастарымен қарым- қатынастағы пролемаларға ата-ана мұғалім тарапынан әділетсіз қатынасқа байланысты оқушы бойында терең психологиялық дискомфорттың болуы. Психикалық және физиологиялық денсаулығы мен дамуынндағы ауытқушылықтар, жас ерекшеліктеріндегі дағдарымтар; Өзін өзі көрсетуге жағдайдың болмауы, баланың ішкі және сыртқы белсенділігін мүмкіндігін көрсете алмауы, пайдалы сіпен айцналысуы, өзіндік мақсаты мен өмірлік жоспарының бомауы; баланың бақылаусыз, қараусыз қалуы, баланы қоршаған ортаның жағымсыз әсер етуі мен әлеуметтік психологиялық бейімделе алмауы; әлеуметке қарсы мінез-құлық көрсетуі, оның негізіне әлеуметтену процесінің бұзылуы жатады. Бұл себептердің ішінен әсіресе атаанасы мен достарының және мұғалімдердің немқұрайлы қарым-қатынасының негізінде пайда болған бала мен жас өспірімдердің әлеуметтік – педагогикалық бақылаусыздағы үлкен рөл атқарады. Нәтижесінде бала өзін жалғыз ешкімге керек емес қорғаусыз қалғандай сезінеді. Баланың бойындағы қарсылық, оқшаулану ересек адамдарға деген араздық жеккөрушілік, баланың бойындағы тағдыры, психологиясы өзіне ұқсас өзі сияқты далалармен бірігіуіне алып келеді. Әлеуметтік жағымды тәжірибеніңжеткіліксіздігі, дүние танымының, құндылық бағдарының, этикалық бағдарының қалыптаспағандығы оқушының тұлғалық дамуында, әлеуметтік кейпіне жағымсыз әсер етеді. Бұл мәселеде маңызды рөлді дер кезінде ата-ана мен психологиялық-педагогикалық қолдаудың болмауы әсер етеді. Қазіргі кездегі оқушының қоршаған ортасы(социум) баланың дамуы, тәрбиесі үшін өте қолайсыз болып отырғандығы белгілі. Ол күнделікті отбасында, қоғамдық орында мінез-құлықтың әртүрлі ауытқуларымен пайда болуына қалалық жағдай, ондағы жағымсыз әсер ететін экономикалық әлеуметтік және мәдени факторлар әсер етеді. Оқушылардың мінез-құлқының ауытқушылығын туғызатын факторлар. дәрігерлік биологиялық (денсаулық жағдайы, тұқым қуалаушылық, психикалық жәнек дене дамуының іштен туа біткен кемістіктер); әлеуметтік эканомикалық (жанұяның материялдық проблемалары, салты, қоғамда өмір сүруге бейімделмеу т.б.) психологиялық (өзін өзі ұнатпауы, ашушандық, көңіл-күйінің жиі бұзылуы, қарым-қатынастағы, құрдастарымен, үлкендерімен өзара іс-әрекеттегі қиындықтар т.б.;) педагогикалық (білім беру мекемесінің бағдарлама мазмұны мен баланың оқу жағдайларының олардың псмихикалық және дене ерекшеліктерінде психикалық дамуы мен баланы теипіне сәйкес болмауы); педагогикалық (білім беру мекемесінің бағдарлама мазмұны мен баланың оқу жағдайларының, олардың психикалық және дене ерекшеліктеріне, психикалық дамуы мен баланы темпіне сәйкес болмауы); Тәртібі «қиын» балалар: клиникалық патологиялық сипаты анық білінбейдтін, бірақ дамуында проблемасы бар балалар; әр түрлі жағдайлар мен ата-ананың ққамқорлығынсыз қалған балалар; әлеуметтік жағдайы төмен отбасында тәрбиеленген балалар; әлеуметтік-эканомикалық және әлеуметтік-психологиялық көмек пен қолдауға тәуелді, зәру отбасынан шыққан балалар. Мұндай балалардың дамуына қажетті жағдайлар жасалмағандықтан, бұл психологиялық және әлеуметтік сипаттағы әр түрлі жағымсыз салдараларға жеткізеді. Балалардың мінез-құлқындағы ауытқушылықтардың көрінуі: Мектепте: сабақтан қашу; мектеп тәртібін бұзу; балағаттан сөйлеу, мектеп мүлкін бүлдіру ; сабақты бөлу; төбелесу; Үйінде:
үйден қашу; үйдегі міндеттерін орындамау; ешкімді тыңдамау; өтірік айту; Құқыққа қарсы әрекеттер: қанғыбастыққа салыну; қайыр сұрау; құмар ойындар ойнау; есірткі қолдану; жөзекшілікпен айналысу; ұрлық жасау; мүлікті бүлдіру; дене жарақатын салу (төбелесу)
Оқушылар бойындағы девианттық мінез-құлықтың алдын-алу шаралары Тұлғаның дамуындағы және мінез-құлқындағы ауытқушылықтардың алдын-алу, әлеуметтік құзырлы тұлға болып қалыптасу үшін оқушы жағымды мінез – құлық дағдыларын үйренуге, дұрыс шешім қабылдай алуға үйренуі тиіс. Бұл міндетті шешу оқушыға әсер ететін ортасының жағымсыз әсерінен сақтандыру, түзету қызметін атқаратын қызметтік атқаратын әлеуметтік-педагогикалық жағдай құруға бағытталған тұтас мектеп саясатын құруды талап етеді. Ол өзіне келесі бағыттарды біріктіреді.: оқушының мінезіндегі ауытқушылық түрлерін, оған әсер ететін факторларды диагностикалау; оқушы мен оның ата-анаының қосымша педагогикалық және психологиялық ақпаратқа деген қажеттілігін зерттеу. Оқушылардың, ата-аналардың мұғалімдердің пікірін зерттеу қорытындысы негізінде, анықталған ерекшеліктеріне қарай оқушының тұлғалық дамуындағы ауытқушылықтың алдын-алу және түзетуге бағытталған бағдарламаны жасақтау; Тұлғаның дамуы мен мінез-құлқындағы ауытқушылықтың алдын-алу және түзету әдістемесін меңгерген бала бойында жағымды қарым-қатынас жауапты шешім қабылдау, жағымды «Мен -концепциясын» дамыту, сауатты өмір салтын тандауды қалыптастырудың психотехникалық әдіс-тәсілдерін меңгерген педагогикалық кадрларды дайындау; Мектепте қолайлы психологиялық-педагогикалық жағдайды құру; Отбасымен тиімді қарым-қатынас байланысын дамытуға бағытталған құзырлы әкімшілік шешім қабылдау, тегін қосымша білім беруді ұйымдастыру. Оқушының тұлғалық дамуындағы және мінез-құлқындағы ауытқушылықтың алдын-алу бойынша жұмыстар келесі шарттар орындалған кезде тиімді болады: Оқушының білім алуындағы жетістіктерге жетуі, Құрбыларымен, ата-аналарымен, мұғалімдерімен жағымды қарым-қатынас орнатқан кезде; Психологиялық қорғалғандығы; Соңғы шарт төмендегі мәселелерді құрайтын әлеуметтік қорғаумен тығыз байланысты Барлық оқу орын процесіне қатысушылардың құқын сақтауы мен міндеттерді орындауы; Білім беру мекемелеріндегі барлық оқушылардың құқығының тең болуы; Кез- келген себептерге байланысты дискриминацияны (кемсітпеушілікті) болдырмау; Бұл талантардың орындалуы педагогикалық дефференциялау (саралау) тұрғысынан және оқу процесін интеррациялау арқылы барлық оқушылармен оқу-тәрбие процесін құруға мүмкіндік береді.
Білім беру мекемелерінің «қиын оқушымен» жұмыс моделі. Білім беру мекемелерәі девианттық – делинквенттік мінез-құлқы бар оқушылармен жұмыста төмендегі модельді (үлгіні) ұстанса болады: I-кезең: қиын оқушыларды анықтау және есепке тұрғызу, бұл жұмыстың қиыны және уақытты көп алатын бөлігі, жұмыстың бұл бөлімін сынып жетекшісі мен әлеуметтік педагог бірге жүрігізеді. Себебі олар оқушылар туралы ақпаратты толық білетін мамандар болып саналады. Сынып жетекшісі мен әлеуметтік педагогтың міндеті – балаларды тіркеудің түрін анықтау (сыныпішілік, мектепішілік). Одан кейі бірлескен әлеуметтік –педагогикалық сүйемелдеу жүргізіліп, оқушы туралы қосымша ақпараттар нақтыланады. II.- кезең: түзету (коррекциялық) жұмыстары. Жұмыстың бұл кезеңінде отбасымен оқушыға байланысты қызмет жүйесін ұйымдастырып, нормативтік құжаттарды бекітетін мектеп әкімшілігі қосылады. Ата-аналарға берілетін жеке кеңесте проблеманың нормативтік –құқық жағы, олардың бала тәрбиесіндегі жауапкершілігң түсіндіріледі. Түзету жұмыстарын төмендегі мектеп мамандары атқарады.
Психолог-педагог (оқушымен, ата-анамен және мұғалімдермен жүргізілетін түзету жұмыстарын психологиялық сүйемелейді) әлеуметтік педагог – (баланың әлеуметтенуіне көмектесетін бала мен оның отбасында өз құзырлығы бойынша көмектеседі) медициналық қызеткер- ( баланы жан-жақты медициналық қарауын ұйымдастырып, арнайы мамандардан кеңес алуына көмектеседі) Екінші кезеңде әлеуметтік педагог пен психолог әлеуметтік және психологиялық әдістерді қолдана отырып, девианттық мінез-құлықты баланың отбасындағы проблнмаларын анықтай отырып, бала мен оның отбасын әлеуметтік –психологиялық жағынан сүйемелейді, баланың қарым-қатынас ортасына біріккен талдау жасайды. Талдауды мамандар баланың қатысуымен өткізеді (оның қалауымен ата-анасы да қатысуына болады). Талқыланатын мәселе диагностикалық қорытындысы бойынша алынған ақпараттар. Бірақ ақпараттың бала рұқсат етпеген бөлігін мектеп әкімшілігіне, баланың ата-анасына да жеткізуге болмайды. Егер бір жақты байланыс болса немесе жоғарыда аталғанмамандар баламен тек өз құзырлығы қолдау жұмыстарын жүргізген болса «қиын бала» кезеңінде, жан-жақты қолдаусыз көмексіз қалады. –кезең бойынша педагогикалық кеңес (құқық бұзушылықтың алдын –алу Кеңесі). Кіші педкеңес мәжілісінде сынып жетекшісі мектеп әкімшілігінің жұмысын қоса отырып, оқушы туралы, атқарылған жұмыстар туралы ақпараттарды ұсынады. Оқушы мен оның отбасымен жүргізілген жұмысының негізі кезеңдеріне тоқтала келе жиналған ақпараттарды талдап қорытындайды. Кіші педкеңестің шешімі балаға ескерту баланың ісін жасы толмағандар ісі ьөліміне дейін ауытқуы мүмкін. Кейбір жағдайда кіші педкеңеске баланың қатысуы керек болмайды. –кезең-жасы кәмелетке толмағандардың ісі мен олардың құқын қорғау комиссиясының отырысы. Мектепке жинақталған және алынған ақпараттар негізінде жасы кәмелетке толмағандар ісі бойыеша инспектор ҚР әкімшілік құқық бұзушылық Кодексінің бұзылғандығы туралы хаттама толтырады. Ол материялдар бабаның тұрғылықты жеріндегі жасы кәмелетке толмағандардың ісі мен олардың құқын қорғау комиссиясына жіберіледі. Жасы кәмелетке толмағандардың ісі мен олардың құқын қорғау комиссиясының шешімі балаға ескерту жасаудан бастп арнайы жабық мекемесіне жіберуге дейін ауытқиды. – кезең-материялды сот орындарында қарау. Сот мәжілісінде мектептен берілген материалдарды қарау барысында комиссияның баланы жабық мекемеге жіберу немесе жібермеу туралы шешімін қолдайтын немесе қарсылық білдіре алатын мектептің әлеуметтік педагогы қатысады. Сот ҚТЖІ инспекторының, баланың заңдық өкілі, әлеуметтік педагогтың, қоғамдық одвакаттың пікірін ескере отырып, кәмелетке толмаған балаларды арнайы жабық мекемесіне жіберу туралы шешім қабылдайды. Білім беру мекемелерін оқушының девианттық мінез-құлқының алдын-алу бойынша жұмысындағы мақсаты –оқушыларды арнайы мекемелерге жіберу емес, керісінше оны дер кезінде тоқтатып, қоғамның толыққанды азаматы етіп тәрбиелеу. Әлеуметтік педагог пен психологтың басты мақсаты –осы балаларды әлеуметтік ортаға бейімдеу, олардың жүріс-тұрысы, мінез-құлқы әлеуметтік нормалардың шеңберінен шықпауына, басқалармен қарым-қатынас орнатуға ықпал ету. Жеке ағарту жұмыстарының бағдарламасы(дәрігер –наркологтың, психологтың ғылыми жетекшілігімен) баланың жақсы қасиеттеріне назар аудару; мінез-құдық бағдарларын таңдаудағы жауапкершіліктерін сенуге көмектесу; Проблемалық жағдайдан шығудың қадамдарын анықтауға ықпал ету; Нақты көмек беретін мамандарға жүгіну керектігін түсінуіне көмектесу (наркологқа, әлеуметтік-психологқа-медициналық көмек орталықтарынат.б.). Топпен жүргізілетін арту жұмыстарының бағдарламасы Өз денсаулығына жақсы қарау мүмкіндігі мен тәуелсіздікке әкелетін заттарды қодануға қарсылықты қалыптастыруға бағытталған жұмыстар: ақпатартық үгіт; рольдік; іскерлік; демалыс ойындарын; Әлеуметтік педагогтың ағарту жұмысының ерекшеліктері бір жағынан жағымды өмірлік ұстанымдарды, құндылықтарды қалыптастыруға, жағымды өмірлік ұстанымдарды, құндылықтарды қалыптастыруға, балалардың өмір тәжірибесіне бағытталса екінші жағынан –оның негізгі өмірден жағымсыз тәжірибе жинақталған, әлеуметтік қалыпты жағдайдағы балалармен жұмыс. Бұл жұмыс педагогикалық гуманизмге негізделуі тиіс. Педагогикалық жайлы және тұрақты жанұяларда өскендер мен салыстырғанда кәмелетке толмағандардың заң бұзушылық әрекеттері үнемі ұрыс керіс болатын жаұяда тәрбиеленгендерге 4-5 есе, ал ашушандық пен қатыгездік жайлаған жанұяларда 9-10 есе жоғары. Көп жағдайда балалар үлкендердің іс-әрекетін сол қалпында дұрыс деп қабылдап оларға еліктейді. «Қиын» балалармен жұмыстың үйлестірілген жоспары. Атқарушылар: сынып жетекшісі, әлеуметтік педагог, психолог деректордың оқу тәрбие іс-жөніндегі орынбасар Ұйымдастыру шаралар: Сыныптың әлеуметтік паспортын жасау «Қиын» балаларға мінездеме жасау Қиын жағдайда өмір сүріп жатқан балаларды анықтау Ата-аналар жиналысын өткізу. «Ерекше назардағы» балаларға картотека жасау Демалыс және үйірме жұмыстарын ұйымдастыру. Құқық органдарымен байланыс жасау. «Қиын» балалардың жазғы демалысын ұйымдастыру. Балалармен жұмыс. Сабаққа қатысуын қадағалау. Сабақ үйірмелерін бақылау. Оқушыларды секциялар мен үйірмелер жұмысына тарту. Ағарту әңгімелерін жүргізу. Баланы бақылау мақсатында сабаққа қатысу Психологтан немесе дәрігерлерден кеңес алуға юбағытталған. Психодиагностика жүргізу. Әрі қарай білім алуына көмектесу. Даулы жағдайларды талдау. Ата-аналар мен жұмыс. «Ерекше назардағы» балалардың үйлеріне бару. Ата-аналарға кеңес беру. Ағарту кеңестерінің жұмыстарына балалар мен ата-аналарын шақыру; ата-аналар жиналысында баяндама жасау; бала тәрбиесі мен қарым-қатынасты жақсарту жағдайында ата-аналар үшін ұсыныстар жайындау; Педагогикалық ұжыммен жұмыс пән мұғалімдер мен қажетті ақпараттар мен алмасу; диагностика қорытындысын бойынша кеңес беру; «Ерекше назардағы» балалар мен жұмыс істеуге нұсқаулар беру; аталған тақырыпта педкеңестер мен жиналыстарда баяндама жасау; педагогтардың «қиын» балалармен жұмыс істеу дағдылары мен біліктіліктеріне арналған іскерлік ойындар, семинар-практикумдар. Бұл орайда әлеуметтік педагогтар мен психологтар «қиын» балалар мен жұмыс жүргізуге төмендегі мәселелерді басты назарда ұстау тиіс. - «қиын бала» проблемасын кешенді, интегративтік түрде шешу. «қиын баланы» тәрбиелеуде әлеуметтік педагог психолог пен, сынып жетекшісімен ата-ана, тәрбие ісінің орынбасары, пән мұғалімі, валеологпен тығыз байланыста жұмыс атқару; - оқушы бойындағы құндылық бағдарының мазмұнын анықтау; - отбас тұрмысындағы қарым-қатынастарды, сәрсіздіктерді, бала тәртібін қадағалаудағы ата-ананың іс-әрекетін зерделеу. Бала тәрбиесінің мәселесін бойынша баланың, ата-ананың, педагогтың бірлескен әрекетін жандандыру. Бұл үштіктің біреуінің қарсылығы жұмысты қиындататының ескерту. - баланың бос уақыты тиімді ұйымдастырушы оның қызығушылығын, дарындылығын анықтау; - баланың шартсыз топтарға қатысуы, ондағы көшбасшылық немесе басқадай рөлін, көшеге қызығушылық денгейін зерттеу. - «Қиын бала» болу себебін педагогикалық тұрғыдан анықтап алуға және әрбір оқушылардың өзіндік ерекшеліктерін, тәрбие жағдайларын айқындау - «қиын балаға» көмек көрсету үшін мақсатты және жүйелі түрде тәрбие жұмысын жүргізу және т.б. - бала проблемасын шешуде оның жеке потенциялын ескеру, оның жағдайды жақсартуға деген ынтасын, ол үшін маңызды ортасында ьасымдық беру. Ол үшін проблеманы шешіп бермей дұрыс шешімді өзінің қабылдап алуына көмектесу. - «қиын» баланың ынта – ықыласын, талаптілігін қызығушылығын ескерту.
ҚОСЫМША ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТЫҢ ІСҚҰЖАТТАРЫН ЖҮРГІЗУ. Білім беру мекемелері әлеуметтік педагогтарының құжаттарымен әдістемесі. Әлеуметтік педагог қызметін реттейтін нормативтік құқықтың құжаттар. Бала құқығы боыныша заңдық актілер. Жеке қолдану папкасы. Сыныптың әлеуметтік паспорты. Әлеуметтік педагогтың картотекасы Оқушының әлеуметтік паспорты. Оқушының тұрмыстық жағдайын тексеру актісі. Оқушының отбасына мінездеме Оқушының педагогикалық – психологиялық мінездемесі. Әлеуметтік педагогикалық есеп беру журналы. Әлеуметтік педагогтық қабырға жұмысы. Білім беру мекемесіеің КТІЖБ – мен бірлескен жұмыс жоспары Әдістемелік нұсқаулар, ата-аналар үшін жарнамалыр. Сынып жетекшілерге баланың өміріндегі әлеуметтік проблемаларды, тұлға аралық қатынастағы кикілжіңді шешуге арналған әдістемелік нұсқаулар Ата – аналар мен балаларға арналған олардың проблемасын шешуге құзырлы қалалық және аудандық мекемелер мен үйындар бойынша анықтамалық ақпарат. Кіріс және шығыс құжаттарды тіркеу журналы. Атқарылған жұмыстың есебі. Жеке қолдану нұсқасы. Әлеуметтік педагог өз жұмысын ұйымдастыруда жеке қолдану папкасын жүргізіп отыру керек. Жеке қролдану нұсқасына төмендегі ензгізіледі: Мектептің негізгі құжаттары (жарғы көшірмесі, лицензия көшірмесі т.б.) әлеуметтік педагогтың қызметтік және лауазымдық қызметтері; мектептәің жұмыс жоспары мектептің өндірістік жоспары немесе бөлігі, даму бағдарламасы, тәрбие жұмыс жоспары, сабақ және ұйымдастыру кеңесі. Т.б. мектептің педагогикалық тізімі (сынып жетекшілер, пән мұғалімі және әкімшілік үйінің телефоны көрсетілген ) әлеуметтік педагогтың кәсіптік қызметімен байланысты мекемелер тізімі( қамқорлық және қорғаушылық бөлімі), ішкі істер оргпндары, емханалар, әлуметтік қорғау органдары ( мкен жайы, телефоны. Мекеме қызметкерлерінің аты-жөні жұмысм кестесі көрсетілуі тиіс. Сыныптың әлеуметтік паспорты Мектептің әлеуметтік педагогиканың қызметінде негізгі құжаттарының бірі сыныптың әлеуметтік пасапортыболып табылады. Онда әр оқушыға қысқаша мәліметтер беріледі. Әлеуметтік картаны сынып жетекшісі оқу жылының басында толықтыруға болады. Паспорт оқушылардың көпшілігін анықтауға көмектеседі.Әлеуметтік паспорттың бір данасы сынып жетекшісінде,бір данасы әлеуметтік педагогтың қолында болуы тиіс.
Әлеуметтік картаға келесі мәліметтерді енгізуге болады: Сыныптың әлеуметтік паспорты: __________________________сыныбы Сынып жетекшісі____________________Аты жөні Сынып бейіні_______________________ Сынып туралы жалпы мәлімет __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ __________________________________________________________ Оқушылар саны_______ Ер балалар саны_______Қыз балалар саны______
Жергілікті жағдай білім беру мекемелерінің ерекшелігін мен көпшілігін ескере отырып мәліметтепр өзгеруі мүмкін. Еркеше назар аудару қажет ететін оқушылар туралы қосымша мәліметтер жеке кестеде берілуі мүмкін.
Сыныптың әлеуметтік картасына сынып жетекшісі туралы ақпарат және оқу жылына арналған жұмыс жоспары да қосылады. Әлеуметтік педагогтың картотекасы Сыныптың әлеуметтік картасының негізінде әлеуметтік педагогтың картотекасы жинақталады. Сыныптың оқушылар тізімі бар шапкасы; Сыныптың әлеуметтік паспорты; Тәртіп бұзушылыққа бейім немесе қолайсыз отбасынан шыққан оқушылардың әлеуметік паспорт; «Қолайсыз отбасылардың» негізгі категориялары: әлеуметтенген отбасылар немесе ата-анасы еш жерде жұмыс істемейтін, маскүнемдер нашақорлар; әлеуметке қарсы отбасылар (алдын-ала алынған бойынша отбасында балаларды ұрып соғатын, табиғи қажеттіліктерден айырып балаларды кемсітетін тағы басқа отбасылар) қолданбалы отбасылар; қорғаншылыққа, қамқоршылыққа алынған балалар бар отбасылар; асырап алған балалар бар отбасылар; мүгедек ата-анасы немесе ауыр науқас адамы бар отбасылар; асырап алған балалар бар отбасылар; мүгедек ата-анасы немесе ауыр науқас адамы бар отбасылар;
ерекше назар аударуға қажет ететін отбасылар(м. Отбасы ішіндегі дұрыс емес тәрбие гипериротекция, қалыптан тыс жоғары моральдік жауапкершілікте тәрбиелеу, алғашқы баланың қайтыс болып келуі т.б.) Толық емес отбасылар; «»Тәртіп бұзушылыққа бейім Балалардың негізгі категориялары Милиция есебінде тұрады; Наркологиялық диспансерде есепте тұрады; Үйінен кетіп қалуға бейім балалар; Пәндер бойынша тұрақты үлгермеушілік бар балалар; Ешкімге қосылмай жүретін балалар (аутикалық мінез-құлқы басым балалар); Мектепшілік бақылауда тұратын балалар. Аталған балалардың қатарына алкогольдік ішімдіктер мен наша тартып көрген балалар, агрессивтік мінез-құлқы бар балаларды жатқызуға болады. Оқушылардың әлеуметтік картасы алфавиттік үлгіде әлеуметтік педагогтың картотекасында салынады. Картотекасында жоғарғы және сол жағын баяу қойса болады, оқушы қандай топқа жататынын білуге болады. (М. Қызыл және жасыл жолақ көпбалалы отбасы қаңғырушылыққа бейім балалар) Оқушының әлеуметтік паспорты әлеуметтік педагогтың оқушының әлеуметтік паспортына ерекше назар аударуы тиіс. Оқушының әлеуметтік паспортында келесі құжат болуы тиіс; анализ баланың үйіне бару туралы акті отбасына мінездеме кәсіптік бағдар картасы және т.б. Анализдің (мәліметтер мен мағлұматтар жиынтығы) бірінші бөлімі (мамандар толтырса болады, жеке бөліктерін толтырса болады) Баланың аты-жөні__________________________________________________ Туылған жылы_____________________________________________________ 1. Эпикриз_________________________________________________________ Жүктілік (қалыпты,күрделі) Босану (қалыпты,күрделі) 2. Ерте жастағы қосымша мәліметтер Психофизиологиялық дамуы; уақытымен оқып кеткен дамуында кедергі бар «керегін сызыңыз) дамуындағы ерекшеліктер Сөз байлығы алғашқы сөзі _______ қарапайым сөздер (2-3 сөздер) __________күрделі сөздер _____________қосымша сөздер __________ Ерте жастағы қосымша мәліметтер (бала бақшаға барды ма жоқ ия қанша жасынан бастап барды) мектепке дейінгі мекемелер: қанша жасынан бастап бала бақшаға барды____________ аурулар (ОРВИ бас аурулары және т.б.) _______________ проблема болды ма, қандай, қашан, пайда болды, ол немен байланысты________________________________________________________ қандай аурумен ауырған: жарақаттар _______________________________ операциялар______________________________ басқа аурулар ____________________________ созылмалы аурулар________________________
6. білім алуға дайындылығы _________________________________________ Танымдық әрекеті (оқу, жазу, есептеу дағдысы)____________________ Мотивациялық дайындығы (мектепке барғысы келу және т.б)____________________________________________ Мектепке дейінгі жасындағы қосымша мәліметтер:___________________ ________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________
Маманның қолы_______________күні___________ Мектеп жасындағы ерекшеліктері Мектепке қанша жасынан бастап барды_______________ Мектепке бейімделуінің ерекшеліктері________________ Аурулары_________________________________________ Проблема болды ма, қандай, қашан пайда болды, олнемен байланысты___________________________________________ Осы күнге мектептегі үлгерімінің деңгейі___________________ Сыныпта қалдырылды ма________________________________ қалдырылса,себебі_________________________________________ Мектептегі ұнататын пәндері(атап көрсетіңіз)________________ Мектептегі ұнамайтын пәндері(атап көрсетіңіз)_______________ Үйде немен айналысқанды жақсы көреді_____________________ Мұғалімдермен қарым-қатынасы___________________________ Достарымен қарым-қатынасы______________________________ Пәндер бойынша алған бағаларына қатынасы_________________ Арнайы сыныпта оқиды ма(ия,жоқ)_________________________ Мамандану______________________________________________
Мектеп жасы кезеңіндегі қосымша мәліметтер ______________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________
Маманның қолы_____________күні_______________ Анамнездің екінші бөлігін ата-аналар бірінші күзгі ата-аналар жиналысында толтыруы тиіс,оған төмендегі сұрақтар кіреді.
Анамнездің(мәліметтер мен мағлұматтар жиынтығы) екінші бөлімі. (ата-аналар немесе оларды ауыстыратын адамдар толтырады ) 1.Оқушының аты-жөні_____________________________ Жынысы_______________туылған күні_______________ Мектебі №________________сыныбы / тобы 2.Отбасы құрамы(отбасы мүшелерін толық атап өтіңіз және туыстық жағын атап өтіңіз)_________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 3.Отбасындағы нешінші бала_______________________ 4.Анасының аты-жөні______________________________ Жасы(толық)________________________________ Білімі толық емес орта,орта, арнайы орта, толық емес жоғары._____________________________________ Мамандығы _________________________________ Қазіргі уақытта айналысатын қызмет түрі _________________________ Әдеті,қызығушылығы(зиянды әдеттер бөлек атап көрсетіңіз:маскүнемдік, нашақорлық т.б)___________________________ 5.Әкесінің аты-жөні_______________________________ Жасы (толық)________________________________ Білімі толық емес орта,орта,арнайы орта ,толық емес жоғары. ____________________________________________ Мамандығы__________________________________ Қазіргі уақытта айналысатын қызмет түрі _________________________ Әдеті,қызығушылығы(зиянды әдеттер бөлек атап көрсетіңіз:маскүнемдік,т.б)______________________________________
50 6.Бала кіммен бірге тұрады (ата-анасымен бірге, асырап алған ата-аналарымен өгей анасымен, өгей әкесімен,әжесімен,атасымен және т.б). 7.Егер бала асырап алған ата-аналарымен немесе қамқоршысымен бірге тұрса келесі мәліметтерді көрсетіңіз: Аты-жөні_____________________________________ Балаға кім болады______________________________ Жасы_________________________________________ Білімі_________________________________________ Мамандығы____________________________________ Қазіргі уақытта айналысатын қызымет түрі_________ 8.Баламен бірге тұрмайтын, бьірақ оның өмірінде белсенді араласатын отбасы мүшелері_________________________________________ 9.Отбасындағы басқа балалар: Аты-жөні______________,жасы______________________(толық жасы) Аты-жөні______________,жасы______________________(толық жасы) Аты-жөні______________,жасы______________________(толық жасы) 10.Отбасының пәтер үй жағдайлары____________________жеке үйі бар, жалпы бөлмедегі бұрышынан, өзінің жазу дәптері бар жеке ұйқы бөлмесі бар.басқа балалармен бірге ұйықтайды . 11. Егер ата-анасы ажырасқан болса: Ата-ансы ажырасқан кезде бала қанша жаста еді__________________ Бала кіммен қалды (анасымен, әкесімен)________________________ Бала ата-анасының ажырасқанына қалай қарайды________________ Өзімен бірге тұрмайтын ата-анасыменбала қарым-қатынас жасайды ма________________________________________________________ 12.Баламен көбіне қай туысқаны жиі болады______________________ 13.Ересектер арасынан кім: Балаға үй жұмысын орындауға көмектеседі____________________ Бала ауырған кезде оның қасында кім болады__________________ Мектепке кім шығарып салады және күтіп алады_______________ Баламен кім серуендейді____________________________________ 14. Отбасының материялдық жағдайы______________________________ 15.Бала немесе отбасы туралы сіз мәлімдей алатын қосымша мәліметтер_____________________________ Толықтыру күні___________200___жыл. Бұл мәліметтерді жылда қайталамай, сынып жетекшілері өзі өзгерістерді ендіріп, бланкілеріді сақтап қояды. Әлеуметтік педагог «риск» тобындағы балалар бланкісінің көшірмесін түсіріп, алады. Анамінездің ұлынан блогын психолг, логопед, дификтолг түсіреді. Бұл мамандардың міндеттері «риск» тобы балаларына зеріттеу, сондықтан материялдар бірден түсуі мүмкін. Анамиездің әр бір бөлімі құпия түрде (конфиденциялыды )болуына байланысты, әр блок жеке параққа орналасқаны жөн.
Баланың үйіне бару туралы акт. Әлекметтік педагог сынып жетекшілерімен қатар оқушының отбасылы баруы керек. 1. Ерекше назардағы «риск» тобы отбасына бару кезіндегі акт жазылады, тұрмыстық жағдай жазылады. Оқушы отбасының материялдық және пәтерлік тұрмыстық жағдайын тексеру туралы АКТ. Оқушының аты-жөні_____________________________________________ Мектеп N__________сыныбы______________________________________ 2__________________тұрмыстық жағдайы тексерілді Мекен-жайы____________________________________________________ Отбасы құрамы__________________________________________________ 3.Тұрмыстық жағдайы және жалпы айлығы__________________________ 4.Тұрмыс жағдайы бөлме саны ________жеке пәтер, коммуналдық жалға алынады (керектісі сызылады) 5. Санитарлық-гигиеналық жағдай (негізгі, күнделеікті қажет заттармен қамтамасыз етілу деңгейі жөндеуді қажет етеді.) Жәндіктердің болуы: таракандар, құмырсқалар т.б.__________________________________________ 6.Баланың жеке бөлменің болмауы, бөлмеде бірге тұрады______________ Білім алуы,ойын ойнауы үшін орнының болмауы_____________________ 7.Үй жануарларының болуы________________________________________ 8.Баланың үйіндегі мінез-құлқы_____________________________________ 9. күн тәртібі (сақталады,сақталмайды):______________________________ 10. Ата-анасымен басқа туыстарымен қарым-қатынасы:________________ 11.Үй жұмысына араласуы_________________________________________ 12.Баланың бос уақытта немен айналысады___________________________ 13.Акт жазу барысында байқалған басқа ерекшеліктер__________________ _________________________________________________________________ 14.Қорытынды____________________________________________________ 15.Ұсыныс_______________________________________________________ Әлеуметтік педагог_____________________қолы______________________ Сынып жетекшісі______________________қолы_______________________ Ата-анасы____________________________қолы_______________________ Көршілер (телефон________________________________________________ Үйіне бару актісі оқушының әлеуметтік паспортында сақталады. Отбасына мінездеме Әлеуметтік педагог жұмысының табысты болуы үшін отбасына мінездеме қажет.әсіресе ол ерекше назар аударуды қажет ететін отбасыға қатысты. Оған төмендегі мәліметтерді берсе болады: 1.Отбасы тәрдиесінің түрі 2.Отбасы проблемасы 3.Психологтан алған (отбасымен жүргізген жұмысының нәтижесі) міліметтер. Отбасын зерттеудің әлеуметтік –педагогикалық диагностикасы Отбасы туралы ақпаратты төмендегі диагностикалық әдістер арқылы алса болады. Ақпаратжинау әдістері: бақылау, сауалнама арқылы, мінездеме жүйесі социометрия тестілеу Алғашқы мәліметтерді талдау әдістері: сапалық, сандық, отбасын суреттеу тарихи-эксперименталдық модельдеу. Отбасын зерттеудің жалпы алгаритімі: Отбасылық жағдайдың жалпы суреттемес»: отбасы құрамы, құрылымы және т.б.(отбасы құрылымын жіктеу, баспаналық-тұрмыстық және материялдық жағдайы) Отбасының әлеуметтік паспорты; Отбасына бару актісі: 2.отбасы қызыметінің орындалуы. әсіресе тәрбиелеу қызыметі маңызды (негізгі әдістер бақылау, баланың үйіне бару). 3.Қосымша әдістемелері. Оқушыға мінездеме Оқушыға мінездеме кешенді психологиялық-педагогикалық мінездеме ретінде дайындалады. Мектепті бітіруші (9.11)сыныптарға қосымша мамандыққа бағдарлану картасы мен өзін-өзі анықтауында қиыншылығы бар балалармен жеке жұмыс жоспарлыр болуы тиіс. Картотекадағы барлық ақпараттар құпиа түрде болады ол тек мектеп директорының талап етуімен немесе жоғары тұрған мекемелердің (қамқоршылық және қорғаушылық органдары, сот орындары) сұрауы бойынша берілуі мүмкін. Әлеуметтік педагогктың есеп беру журналадары Әлеуметтік педагогктың есеп беруінің бір түрі «оқушының үйіне бару туралы журналы» болып табылады.О л әлеуметтік педагогктың атқаратын міндеттерін ескере отырып, жұмыс уақытын бөлуі мен орындалуына мүмкіндік береді. Отбасына барған кездегі толық ақпаратты енгізу міндеттемесі. «Оқушының үйіне баруын тіркеу» журналы
Отбасымен жұмыс кезеңдерін бақылап, отыруына кеңес беру журналы көмектеседі. Кеңес берудің толық сипаттамасы оқушының әлеуметтік паспортына ендіріледі, мұнда отқарлыған жұмыс туралы белгілегеді. «Ата-анаға кеңес беру» журналы
«Әлеуметтік қамтамасыз ету журналында қай отбасына және қай негізде әлеуметтік жеңілдіктер (жәрдем ақы, тегін тамақпен қамтамасыз ету) берілгені, оның орындалуы және қамтамасыз етілуі туралы белгіленеді». «Әлеуметтік қамтамасыз ету» журналы
жүктеу/скачать 159,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||