6B06149 – «Ақпараттық жүйелер» мамандығына арналған «AZhN 1202– АҚпараттық ЖҮйелер негіздері»
жүктеу/скачать 3,7 Mb.
|
umkd akparatt k zhuieler negizderi 2022
Протозология
| Дәріс № 7. АЖ өміршеңдік циклі. Өміршеңдік цикл модельдері. Өміршеңдік цикл кезеңдері. Негізгі және қосымша процестері. АЖ өміршеңдік процесінің ұйымдастырушылық процестері
Ақпараттық жүйелердің өмірлік циклі. АЖ жобалау әдістемесі АЖ-ң өмірлік циклін(ӨЦ) жүйелерді құру және сүйемелдеу процесі түрінде сипаттайды, ал ол процесс оны белгілі бір реттілкпен орындалатын кезеңдердің (сатылардың, фазалардың) және оларда орындалатын процестер түрінде ұсынады. Әрбір кезең үшін орындалатын жұмыстардың құрамы мен дәйектілігі, алынатын нәтижелер, жұмыстарды орындау үшін қажетті әдістер мен құралдар, қатысушылардың рөлі мен жауапкершілігі және т. б. айқындалады. АЖ ӨЦ-і оны құру және пайдалану процесінде жүйемен болатын бірқатар оқиғалар ретінде ұсынылуы мүмкін. Өмірлік цикл моделі-талаптарды анықтаудан бастап оны пайдалануды аяқтауға дейін жүйенің бүкіл өмірі ішінде бағдарламалық өнімді әзірлеу, пайдалану және сүйемелдеу барысында жүзеге асырылатын процестер, әрекеттер мен міндеттерді қамтитын құрылым. Қазіргі уақытта ӨЦ келесі модельдері қолданылады: каскадты модель (сурет 5) жобаның барлық кезеңдерін қатаң белгіленген тәртіппен дәйекті орындауды көздейтін жоба. Келесі кезеңге өту алдыңғы кезеңдегі жұмыстардың толық аяқталуын білдіреді; аралық бақылаулары бар кезеңдік модел (сурет 6). АЖ-ны әзірлеу кезеңдері арасындағы кері байланыс циклдерімен Итерация арқылы жүзеге асырылады. Кезең аралық түзетулер әртүрлі кезеңдердегі даму нәтижелерінің нақты өзара әсерін ескеруге мүмкіндік береді; әр кезеңнің өмір сүру уақыты дамудың бүкіл кезеңіне созылады; спиральды модель (сурет 7). Спиральдың әр орамында өнімнің келесі нұсқасы жасалады, жобаның талаптары нақтыланады, оның сапасы анықталады және келесі орамның жұмысы жоспарланады. Әзірлеудің бастапқы кезеңдеріне — талдау мен жобалауға ерекше көңіл бөлінеді, онда қандай да бір техникалық шешімдердің іске асырылуы прототиптер жасау (макеттеу) арқылы тексеріледі және негізделеді. Сурет5. АЖ ӨЦ каскадты моделі. Сурет 6. АЖ ӨЦ-ң аралық бақылаулармен жүретін кезеңдік моделі Сурет 7. АЖ ӨЦ спиральды моделі. Практика жүзінде каскадты модель мен спиральды модель кең таралған. Қарапайым АЖ-ң алғашқы жобаларында әрбір қосымша бірыңғай, функционалдық және ақпараттық тәуелсіз блок болды. Қосымшалардың осы түрін жасау үшін каскадты әдіс тиімді болды. Әр кезең барлық қарастырылған жұмыстар толық орындалғаннан және құжатталғаннан кейін аяқталды. Каскадтық тәсілді қолданудың келесі тиімді жақтарын бөліп көрсетуге болады: әрбір кезеңде толықтық пен келісімділік критерийлеріне жауап беретін жобалық құжаттаманың аяқталған жиынтығы қалыптастырылады; қисынды дәйектілікпен орындалатын жұмыс кезеңдері барлық жұмыстардың аяқталу мерзімдерін және тиісті шығындарды жоспарлауға мүмкіндік береді. Каскадты тәсілдің кемшілігі - жүйені құрудың нақты процесі ешқашан мұндай қатаң схемаға сәйкес келмейді, алдыңғы кезеңдерге оралу және бұрын қабылданған шешімдерді нақтылау немесе қайта қарау қажеттілігі үнемі туындайды. Нәтижесінде АЖ құрудың нақты процесі аралық бақылауы бар кезең-кезеңмен сәйкес келеді. Алайда, бұл схема туындаған өзгерістерді және жүйеге қойылатын талаптарды нақтылауды тез ескеруге мүмкіндік бермейді. Әзірлеу нәтижелерін пайдаланушылармен келісу жұмыстардың әрбір кезеңі аяқталғаннан кейін жоспарланған нүктелерде ғана жүргізіледі, ал АЖ-ға қойылатын жалпы талаптар оны құрудың барлық уақытына техникалық тапсырма түрінде белгіленеді. Осылайша, пайдаланушылар өздерінің нақты қажеттіліктерін қанағаттандырмайтын жүйені жиі алады. Аталған мәселелерді шешу үшін ӨЦ спиральды моделі ұсынылды. Талдау және жобалау кезеңдерінде техникалық шешімдердің орындалуы және Тапсырыс берушінің қажеттіліктерін қанағаттандыру дәрежесі прототиптеу арқылы тексеріледі. Спиральдың әр орамы(бұрылысы) жұмыс істейтін фрагментті немесе жүйенің нұсқасын жасауға сәйкес келеді. Бұл жобаның талаптарын, мақсаттары мен сипаттамаларын нақтылауға, даму сапасын анықтауға, спиральдың келесі айналымының жұмысын жоспарлауға мүмкіндік береді. Осылайша, жобаның егжей-тегжейлері тереңдетіліп, дәйекті түрде нақтыланады, нәтижесінде тапсырыс берушінің нақты талаптарын қанағаттандыратын және іске асырылатын негізделген нұсқа таңдалады. Спиральды циклдің негізгі проблемасы-келесі кезеңге өту сәтін анықтау. Оны шешу үшін өмірлік циклдің әр кезеңіне уақыт шектеулері енгізіледі және жоспарланған барлық жұмыстар аяқталмаса да, ауысу жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. Жоспарлау алдыңғы жобаларда алынған статистикалық мәліметтер мен әзірлеушілердің жеке тәжірибесі негізінде жасалады. Каскадты модель әр кезеңде дайын өнімді әзірлеуді қамтиды: техникалық тапсырма, техникалық жоба, бағдарламалық өнім және пайдаланушы құжаттамасы. Әзірленген құжаттама келесі кезеңнің өніміне қойылатын талаптарды анықтауға ғана емес, сонымен қатар тараптардың міндеттерін, жұмыс көлемі мен мерзімдерін анықтауға мүмкіндік береді, ал жобаның мерзімі мен құнын түпкілікті бағалау зерттеу аяқталғаннан кейін бастапқы кезеңдерде жүзеге асырылады. Егер жобаны іске асыру барысында АЖ-ға қойылатын талаптар өзгерсе және құжаттардың сапасы жоғары болмаса (талаптар толық емес және (немесе) қарама-қайшы болса), онда іс жүзінде каскадты модельді пайдалану сенімділіктің елесін ғана тудырады және іс жүзінде тәуекелдерді арттырады, жобаға қатысушылардың жауапкершілігін ғана азайтады. Итерациялық модельді қолдану кезіндегі енгізу мәселелері. Кейбір салаларға қатысты АЖ жобалауда спиральды модельді қолдану мүмкін емес, өйткені толық емес функционалдығы бар өнімді пайдалану/сынау мүмкін емес (мысалы, әскери әзірлемелер, атом энергетикасы және т.б.). Бизнеске арналған АЖ-ны кезең-кезеңмен итерациялық енгізу мүмкін, бірақ ұйымдастырушылық қиындықтармен (деректерді беру, жүйелерді интеграциялау, бизнес-процестерді, есеп саясатын өзгерту, пайдаланушыларды оқыту) байланысты. Кезеңді Итерация кезіндегі еңбек шығындары әлдеқайда жоғары, ал жобаны басқару нағыз өнерді қажет етеді. Көрсетілген қиындықтарды алдын ала болжай отырып, көп жағдайда тапсырыс берушілер "жүйені бір рет енгізу"үшін каскадты модельді таңдайды. Жүйені құру кезеңдерінің әрқайсысы өмірлік цикл процестері түрінде ұсынылатын белгілі бір жұмыс көлемін орындауды қарастырады. Процесс кірістерді шығысқа айналдыратын өзара байланысты әрекеттер жиынтығы ретінде анықталады. Әр процестің сипаттамасы шешілетін міндеттердің, бастапқы мәліметтер мен нәтижелердің тізімін қамтиды. Бағдарламалық жасақтаманы, ал кейбір жағдайларда даму процестерін реттейтін бірқатар стандарттар бар. жүктеу/скачать 3,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|